در حاشیه
راهپیمایی بزرگِ «الی بیت المقدس»
حسين رويوران*
مشاركت صدها فعال بين‌المللي به نمايندگي از بيش از هشتاد
كشور جهان و هفتصد سازمان مردم نهاد در مراسم راهپيمايي جهاني به سوي بيت‌المقدس
در روز زمين در فلسطين در دهم فروردين‌ماه (30 مارس) امسال، مراسم اين روز را
دگرگون ساخت و نشان داد آزادسازي سرزمين اشغالي فلسطين يك آرمان جهاني است. بيش از
سي سال است كه مردم سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين روز زمين را گرامي مي‌دارند، اما
امسال اين مراسم متفاوت بود چرا كه سه راهپيمايي يك‌ماهه از قلب سه قاره آسيا،
اروپا و افريقا حركت كرده بود، و در چنين روزي در مرزهاي فلسطين تجمع كردند و در
كنار صدها هزار آواره فلسطيني با مردم زير اشغال داخل همصدا شدند.
راهپيمايي قاره آسيا در روز جمعه 10 فروردين در قلعه شقيف
در جنوب لبنان و راهپيمايي اروپا در مرزهاي فلسطين با اردن و قافله افريقا در
مرزهاي جنوبي فلسطين تجمع كردند و همگي آزادي فلسطين را فرياد زدند.
مهمترين پرسشي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه اين
حركت جهاني چه اهميتي دارد؟ و كاركردهاي آن در آينده چه مي‌تواند باشد؟
آنچه مسلم است تحولات نظام بين‌الملل در چند دهه اخير در
كنار دگرگوني اساسي در جريان اطلاع‌رساني و افزايش سطح آگاهي عمومي جوامع، نقش ملت‌ها
را برجسته ساخته و موجب شده تا ملت‌ها حضور متفاوتي در عرصه جهاني پيدا كنند.
امروزه نقش تشكل‌هاي مردمي موسوم به سازمان‌هاي مردم‌نهاد (سمن‌ها) در عرصه‌هاي
سياسي به حدي گسترش يافته كه از آن به عنوان بازيگران جديد عرصه بين‌المللي نام
برده مي‌شود. اين تشكل‌ها به علت خاستگاه مردمي خود برخلاف دولت‌ها همواره از
آرمان‌هاي انساني جوامع حمايت مي‌كنند و كمتر تحت‌تأثير معادله قدرتمندان و زر و
زور و سلطه‌طلبان جهاني قرار مي‌گيرند.
اين تحول در نظام قدرت بين‌المللي كه متأسفانه برپايه
استثمار، بهره‌كشي و استعمار نهاده شده، فضاي آن را انساني‌تر و اخلاقي‌تر كرده
است.
در موضوع فلسطين قدرت‌هاي استعمارگر از همان آغاز با ايجاد
رژيم صهيونيستي در منطقه استراتژيك خاورميانه و در نقطه تلاقي سه قاره كهن آسيا،
اروپا و افريقا، سعي داشتند شرايط وابستگي در اين منطقه را نهادينه سازند و با
حضور رژيم صهيونيستي، نگهبان حامي منافع غرب در منطقه از هرگونه تغيير در نقشه
وابستگي منطقه به غرب جلوگيري كنند.
اين چيدمان با حركت فراگير مردم مسلمان ايران و پيروزي
انقلاب اسلامي به رهبري امام خمینی«ره» تا حدي برهم خورد و امروزه با پيگيري راه
استقلال‌طلبانه ملت رشيد ايران از سوي ملت‌هاي شمال افريقا و خاورميانه در چارچوب
بيداري فراگير اسلامي، چهره منطقه در حال تغيير است به گونه‌اي كه حضور جسم بيگانه‌اي
مانند رژيم صهيونيستي در منطقه قابل استمرار نيست.
اين تحولات اجتماعي در سطح منطقه با يك حركت گسترده مردمي
ديگر همراه شده است و آن پيدايش تشكل‌هاي مردم‌نهاد در سرتاسر جهان است. اين تشكل‌ها
به علت خاستگاه مردمي از آرمان‌هاي جوامع در سرتاسر جهان حمايت مي‌كند و از باب
اولاً با آرمان آزادي فلسطين همبستگي ذاتي دارد. حضور نمايندگان بيش از هفتصد
سازمان مردم‌نهاد در راهپيمايي جهاني به سوي بيت‌المقدس و مشاركت در مراسم روز
زمين در مرزهاي فلسطين اشغالي در دهم فروردين چيزي جز ترجمان عملي اين تحول به اقدام
ميداني نيست.
تحول در سازماندهي و عملكرد سازمان‌هاي مردم‌نهاد در سطح
بين‌المللي در چند سال اخير، تغييرات جدي در معادله رويارويي با رژيم صهيونيستي
پديد آورده است.
هنگامي كه اكثريت مردم فلسطين در انتخابات پارلماني سال
2006 (61%) به مقاومت و اسلام‌گرايان رأي دادند، رژيم متجاوز صهيونيستي با همكاري
غرب و برخي رژيم‌هاي وابسته منطقه، نوار غزه را به محاصره كامل درآورد و مردم اين
منطقه را به خاطر اين انتخاب تنبيه كرد.
تل‌آويو با اين اقدام ضدانساني در تلاش بود تا انتخاب گروه‌هاي
مقاوم و اسلامگرا را پرهزينه كند و عملاً و تحت فشار محاصره بر رأي مردم تأثير
بگذارد و جهت آن را تغيير دهد. در چنين شرايطي حركت سازمان‌هاي مردم‌نهاد بين‌المللي
در حمايت از مردم تحت محاصره فلسطين قابل‌توجه بود. حركت ده‌ها كشتي و كاروان
زميني امدادي براي شكستن محاصره غزه نشان داد كه تشكل‌هاي مردمي در سرتاسر جهان
نمي‌توانند نسبت به اين فاجعه انساني بي‌تفاوت باشند. اهميت اين حركت در اين بود
كه رژيم صهيونيستي يك و نيم ميليون انسان بي‌گناه را بدون هيچ امكان غذايي و
دارويي در نوار غزه زنداني كرده بود و به علت ساختار ظالمانه نظام بين‌المللي و حمايت
كوركورانه امريكا از اين رژيم متجاوز، هيچ دولتي نمي‌توانست كاري از پيش ببرد جز
محكوم كردن اين رفتار ضدانساني.
ورود سازمان‌هاي مردم‌نهاد در اين شرايط حساس به عنوان
بازيگر جديد براي شكستن محاصره غزه، نشان داد اين سازمان‌ها توان انجام كارهاي
بزرگي را دارند؛ كارهايي كه دولت‌ها به علت ساختار قدرت بين‌المللي از انجام آن
عاجز هستند.
شكي نيست كه برگزاري راهپيمايي جهاني به سوي بيت‌المقدس در
اين مقطع زماني، ارتقا و تكامل عملكرد سازمان‌هاي مردم‌نهاد را نمايان مي‌سازد.
اين حركت در آغاز به صورت انفرادي و در چارچوب كاملاً امدادي با هدف شكستن حصر غزه
بود، ولي با گذشت زمان و با راه‌اندازي ناوگان آزادي متشكل از چندين كشتي و مشاركت
بيش از ششصد فعال بين‌المللي از بيش از چهل كشور جهان، فراگير شد و رژيم صهيونيستي
را به چالش كشيد. جنايت رژيم برضد ناوگان آزادي عمق تنگناي اين رژيم را آشكار مي‌سازد
و اين واقعيت انگيزه‌هاي سازمان‌هاي غيردولتي را دوچندان مي‌سازد.
راهپيمايي جهاني به سوي بيت‌المقدس كه از سه كاروان
اروپايي، آسيايي و افريقايي تشكيل شده بود و همزمان در دهم فروردين پس از حدود يك‌ماه
فعاليت جهاني در مرزهاي فلسطين اشغالي حضور يافتند، ظرفيت‌هاي جديدي را به نمايش
گذاشته است. اهميت اين‌گونه حركت‌هاي جهاني در اين است كه سازمان‌هاي غيردولتي
موفق به نهادسازي شده‌اند و تجربه گرانبهايي را كسب كردند.
فرايند نهادسازي و تجربه سرمايه بزرگي است، چرا كه بدون آن
امكان بسيج و هماهنگي و حركت منظم صدها فعال بين‌المللي با فرهنگ‌ها و زبان‌ها و
شرايط متفاوت ناممكن است. گفتن اين واقعيت در اينجا لازم است كه تعدادي از دولت‌هايي
كه در مسير كاروان قرار داشتند با ندادن ويزا به برخي از افراد كاروان در تلاش
بودند كاروان را دچار از هم‌پاشيدگي كنند، ولي مديريت ميداني كاروان و عبور از همه
اين موانع، توان مديريتي جديدي به نمايش گذاشت و حضور بموقع در زمان‌ها و مكان‌هاي
تعيين‌شده در كنار مرزهاي فلسطين موفقيت بزرگي براي اين نهادهاي مردمي به شمار مي‌رود.
در كنار نهادسازي سازمان‌هاي مردم‌نهاد در كسب تجربة بيشتر
كه في‌نفسه اهميت زيادي دارد، گسترش اجماع‌سازي در حمايت از آرمان آزادسازي فلسطين
با اين‌گونه حركت‌هاي حسابشده تحول كيفي در معادله رويارويي با رژيم صهيونيستي
پديد آورده است و اگر در يك سال اخير آوارگان فلسطيني در دو مناسبت روز نكبت (روز
اعلام موجوديت غاصبانه اسرائيل) و روز نكه (روز شكست اعراب در جنگ 1967) به تنهايي
به سوي مرزهاي فلسطين رفته و عزم خود را بر بازگشت به سرزمين آبا و اجدادي به
نمايش گذاشته و در اين راه بيش از هفتاد شهيد تقديم كردند، در روز زمين دو ميليون
نفر از داخل فلسطين تظاهرات كردند و در آن سوي مرزهاي فلسطين نيز صدها هزار نفر از
آوارگان فلسطيني همراه با صدها فعال بين‌المللي دست به تظاهرات زدند و حضور خود را
در كنار مردم داخل به ثبت رساندند.
فرياد همزمان آزادي فلسطين از سوي همه تظاهركنندگان داخل و
خارج، فلسطيني و داوطلب بين‌المللي نشان مي‌دهد كه روز زمين به يك روز جهاني تبديل
و شعار آزادي فلسطين يك آرمان بين‌المللي شده است كه اكثريت ملت‌هاي جهان آن را
باور دارند و در اين راه وقت و مال و جان خود را تقديم مي‌كنند.
·
کارشناس مسایل
خاورمیانه و عضو كاروان جهاني به سوي بيت‌المقدس
سوتیترها:
*مراسم بزرگداشت «روز زمین» امسال، متفاوت
بود چرا كه سه راهپيمايي يك‌ماهه از قلب سه قاره آسيا، اروپا و افريقا حركت كرده
بود، و در چنين روزي در مرزهاي فلسطين تجمع كردند و در كنار صدها هزار آواره
فلسطيني با مردم زير اشغال داخل همصدا شدند.
* ورود سازمان‌هاي مردم‌نهاد به عنوان بازيگر مهم جديد در
عرصه بین الملل در شرايط حساس محاصره شدید غذایی غزه براي شكستن این محاصره ، نشان
داد اين سازمان‌ها توان انجام كارهاي بزرگي را دارند؛ كارهايي كه دولت‌ها به علت
ساختار قدرت بين‌المللي از انجام آن عاجز هستند.
* فرياد همزمان آزادي فلسطين از سوي همه تظاهركنندگان داخل
و خارج، فلسطيني و داوطلب بين‌المللي نشان مي‌دهد كه روز زمين به يك روز جهاني
تبديل و شعار آزادي فلسطين يك آرمان بين‌المللي شده است كه اكثريت ملت‌هاي جهان آن
را باور دارند و در اين راه وقت و مال و جان خود را تقديم مي‌كنند.