حجت الاسلام والمسلمین شیخ حسین انصاريان
یکی از معاني رمض، بارش شديد باران پيش
از پاييز است. گفته‌شده نامگذاري ماه روزه به رمضان به خاطر اين است كه در سراسر اين
زمان محدود كه گاهي بيست و نه و زماني سی روز است، رحمت ويژه الهيه و فيوضات خاص
ربانيه، همچون باران پاييزی بر بندگان و عباد حضرتش به سبب شايستگي و لياقتي كه
حاصل روي آوردن به روزه، اين عبادت پرمنفعت و حركت به سوي رضا و قرب محبوب است،
نازل مي‌شود و شجره وجودشان را در زمين معنوي اين ماه پربركت رشد می‌دهد و در اين
بلد طيب، به اذن خداوند، به صورت شجره طيبه و شجره مباركه به ظهور مي‌رساند.
رمضان ماهي است مبارك، فضاي امنيت از
خطرات ابليسي، سبب سلامت جسمي و روحي، طريق سلوك الي‌الله، ماه آمرزش، ماه نظر
ويژه حق به روزه‌داران، تائبان، شب‌زنده‌داران، نيكوكاران و عاشقان ارزش‌ها و
كمالات است.
رمضان ظرف سه حقيقت
شرافت و كرامت و عظمت اين ماه در پيشگاه
پروردگار جهان امري خاص است و از ميان دوازده ماه قمري تنها نام اين ماه «رمضان»
در قرآن مجيد در آيه 185 سوره بقره آمده است.
رمضان ظرف سه حقيقت است: 1ـ روزه، 2ـ شب
قدر، 3ـ قرآن.
روزه
پروردگار به خاطر رحمت و لطفش به بندگان،
روزة اين ماه را بر بندگانش واجب و ثواب و آثار عظيمي را بر آن مترتب نموده و آن
را سپر از آتش دوزخ در قيامت قرار داده است، چنان كه پيامبر اسلام(ص) به اين مسئله
اشاره فرموده است: « الصَّومُ جُنَّةٌ مِنَ النّار»
روزه علاوه بر ايجاد حركت آدمي به سوي
مقامات معنوي، انسان را به سوي سلامت از بسياري بيماري‌هاي جسمي پيش مي‌برد، همان گونه
كه در روايات اين معنا مطرح است: «صُوموا تَصِحّوا»: روزه بگيريد تا سلامت يابيد و
امراض از بدنتان فراري شوند و زندگي بانشاط پيدا كنيد و در سايه سلامت به فعاليت‌هاي
مثبت و كارهاي خير و عبادت‌الله و خدمت به خلق الله و رساندن خود به رضايت الله
بپردازيد.
روزه روح را تلطيف، اراده را قوي و غرائز
و اميال را تعديل و دل را به نور حق منور مي‌كند و ديده قلب را براي تماشاي مناظر
ملكوت باز و انسان را اگر به تقواي مطلوب « لَعَلَّکُم تَـتـَّقون » (1)كه نتيجه
روزه است، دست يابد، به مرز كشف و شهود مي‌رساند.
روزه اگر شرايط معنوي‌اش رعايت شود، حجاب
و حائلي بين انسان و آتش سوزنده شهوات غيرمعقول و اميال و خواسته‌هاي غيرمنطقي است.
اگر روزه نبود ارزش‌هاي انساني و اخلاقي مصون از سوختن در آتش شهوات نبود و قطعاً
كسي كه در دنيا در آتش دوزخ شهوات بسوزد، در آتش جهنم قيامت خواهد سوخت، «اَلدنيا
مَزرَعهُ الاخِره»(2): محصولات مثبت و منفي قيامت،
ظهور كشت و زرع انسان در دنياست.
شيطان يعني هر گمراه‌كننده‌اي كه جز قطع
رابطه آدمي با خداوند و فرهنگ سعادت بخشش را نمي‌خواهد و با وسوسه و سفسطه و مغلطه‌كاري‌هایش،
همراه با ابزاري چون ماهواره، سايت، مجلات، فيلم‌هاي هاليوودي و رسانه‌هاي
صهيونيستي قصد دارد كاخ انسانيت و سراي آدميت را تخريب كند و از انسان موجودي بردة
شكم و شهوت بسازد و نهايتاً آدمي را از ملكوت به ملك و از عرش به فرش و از نور به
ظلمت براند تا در خدمت زر و زور و قدرتش درآيد، غلام حلقه به گوش او گردد، براي او
به زيان خود و مملكت و ملتش كار كند و همه راه‌ها را براي ورود به عرصه زندگي خود
و مردمش باز كند، هدف ديگري ندارد.
وقتي انسان در ماه رمضان رو به سوي خدا می‌كند،
در پناهگاه و حصار روزه در می‌آيد، در عرصه گرسنگي و تشنگي و خودنگهداري از امور
مادي صرف قرار می‌گيرد، با دوري از مفطرات، همرنگ ملكوتيان می‌شود، لذت عبادت و
صيام و قيام را می‌چشد و از طريق شنيدن معارف حقه در مجالس الهيه به حلال و حرام و
عمل صالح و اخلاق حسنه آشنا می‌شود و به آراستن خود به آن حقايق اقدام می‌کند، از
دسترس شيطان خارج مي‌شود و از خدمت به او و لشگر پياده و سواره‌اش و پيروي از
فرهنگش و فروختن دين و ملت و كشورش مصون مي‌ماند، به راستي که: «الصوم جنة من
النار».
روزه‌دار كه روزهاي خالصانه را تدارك مي‌بيند،
از آتش غفلت، حرام‌خوري، پايمال ساختن حقوق مردم، بداخلاقي، بدعملي، نيت سوء، غصب
مال مردم، رشوه، اختلاس، جاسوسي به نفع بيگانگان و به ضرر مردم و كشورش در امان مي‌ماند
و روزه مانع مي‌شود كه در چنين آتشي كه شعله‌هايش همه كمالات او را از بین می‌برد،
بسوزد. شيطان با اسلحه روزه و ديگر سلاح‌هاي معنوي قابل شكست دادن و دور كردن و
طرد نمودن است.
امام عارفان، چراغ قلب عاشقان،
اميرمؤمنان (ع) مي‌فرمايد: از پيامبر پرسيدند چه كنيم كه شيطان يعني هر جرثومه خبيث
و گمراه و گمراه‌كننده از ما دور شود؟ فرمود: «الصّوم بِسوء وَجهِه، والصَدقِة تكسِر ظَهره،
و الحُبُ في‌الله و المواظِبه عَلي‌العَمَلِ
الصّالِح يَقطِع دابِرَه، والاستِغفارُ يَقطَع وتينه: روزه رويش را سياه و چهره‌اش
را نزد آدمي از اعتبار مي‌اندازد و شخصيت كاذبش را نابود مي‌سازد، صدقه كه نشان از
كرامت روحي و محصول جود و كرامت و دوري از بخل و كليد حل مشكلات مردم است، قدرتش
را درهم مي‌شكند و محبت و مهرورزي به همگان به خاطر خدا و جلب رضايت او و ايجاد
حوزه جاذبه براي كشاندن مردم به عرصه پاكي و دينداری صحيح و نيز مواظبت پيوسته بر
انجام كارهاي شايسته، ريشه‌اش را قطع مي‌كند و چتر سرش را از سر شما برمي‌دارد و
طلب آمرزش از خداوند، براي پاك شدن پرونده از سياهي‌هاي گناهان در خطاها و زشتي‌ها
و معاصي، رگ قلبش را پاره مي‌كند».
حضرت باقر (ع) از پيامبر اسلام(ص) روايت
مي‌كند كه آن حضرت به جابربن‌عبدالله فرمود: اي جابر اين ماه رمضان است، كسي كه
روزهاي آن را روزه بگيرد و بخشي از شب آن را به عبادت و بندگي بگذراند و شكم و
غريزه جنسي را از هر نوع حرامي حفظ نمايد و زبانش را «از بيست گناهي كه فقط مربوط
به زبان است» نگه دارد، از همه گناهانش چون بيرون آمدن از ماه رمضان بيرون مي‌آيد،
جابر به پيامبر گفت: چه نيكو سخني است سخني كه گفتيد. حضرت فرمود: چه شرايط سخت و
سنگيني است كه بايد روزه‌دار رعايت كند.
شب قدر
هريك از روزها و شب‌هاي ماه مبارك رمضان
به‌تنهايي روزگار عظيمي است و قدرت ارزيابي
بهره‌هايي را كه در روز و شب ماه رمضان به روزه‌دار مي‌رسد، ندارد. اين ماه باعظمت
ظرف شبي است كه قرآن مجيد از آن شب تعبير به قدر مي‌كند: «ليله
القدر»، آن شب از نظر معنويت و نورانيت و ويژگي بهتر از هزار ماه است، يعني قدرت
نوري و معنوي آن بيش از سي هزار شبانه‌روز است و به عبارت روشن‌تر و به زبان روز،
اگر هر يك شب ماه رمضان در عالم معني داراي يك ولت برق است، شب قدر داراي سي هزار
ولت برق است. اگر انسان بتواند شب قدر را قدرداني كند و در آن به معرفتش نسبت به
حق و تا حدودي به معارف الهيه و عبادت خالصانه‌اش بيفزايد، چون حربن‌يزيد رياحي كه
خود را با سرعتي بيش از سرعت نور از پايين‌تر از طبقات دوزخ به عالي‌ترين درجات
رسانيد، قطعاً مي‌تواند با سي‌هزار ولت نور معنوي كه موتور انسانيتش را با آن به
كار مي‌اندازد، به عالي‌ترين مقامات معنوي و لقاء حق و قرب الهي و رضوان‌الله
برساند.
شب قدر، زمان ارتباط با قرآن به هنگام
قرآن به سر گرفتن است. قرآن به سر گرفتن به معناي تسليم جدي به كل قرآن و شبي است
كه بايد قرآن را روي قلب كه نيروي فهم انسان است گذاشت، به صورتي كه ديگر آن را از
قلب برنداشت تا قلب و اين خانه با عظمت از بيگانگان، شياطين و نامحرمان خالي و
كرسي حكومت قرآن بر آن مسلط شود.
شب قدر، شب توسل به پيامبر(ص)، صديقه
كبري(س) و دوازده امام معصوم(ع) و رهبر الهي مسلك و رباني است كه لازم است از طريق
اين توسل برابر با گنجايش و ظرفيت وجود، كمالات چهارده معصوم(ع) اعم از عقايد و
اعمال و اخلاق آنان را به خود انتقال دهیم.
اگر اين آثار را نتوانيم از شب قدر به
دست آوريم، پس شب قدر را به تاريكي گذرانده و با آن چون شب‌هاي ديگر معامله كرده و
از اين تجارتخانه كه سودش ابدي و منفعتش جاوداني است، بهره‌اي نبرده و به خسارت در
تجارت دچار شده‌ايم.
قرآن
رمضان ظرف قدر و شب قدر كه از نظر معنوي بهتر
از سي هزار شب است، شب نزول كامل قرآن از عالم غيب به شهود و از ملك به ملكوت است.
بحث نزول قرآن در شب قدر «انا انزلناه في
اليلة القدر» از آسمان علم حق به لوح محفوظ، از لوح محفوظ به
وجود نوري امين وحي، از امين وحي به قلب پيامبر(ص)، بحثي بسيار گسترده، پيچيده،
معنوي و عرفاني است كه قطعاً يك مقاله گنجايش آن را ندارد.
علاوه بر اين بحث دربارة قرآن، مفاهيم و
مصاديق آن اشارات، لطائف، حقايق، معارف و رشته‌هاي گوناگون علمي كه در آن فقط براي
اثبات توحيد و راهنمايي به سوي خير دنيا و آخرت است، تأليف و تصنيف صدها كتاب لازم
دارد، لذا درخور مقاله‌نويسي به عناويني هر چند اندك، دربارة جايگاه قرآن در زندگي
انسان اشاره مي‌كنم.
قرآن هدايتگر همه انسا‌ن‌هاست، تدبر در
آن از واجبات شرعي و اخلاقي و هشداردهنده به نتايج سوء، بدرفتاري‌ها و اعمال
شيطاني است. قرآن منبع قانون و قانونگذاري، حاوي احسن القصص، كتابي استوار و حكيم
و روشنگر حقايق است. قرآن در همه امورش عظيم، راهنماي به استوارترين راه، بشارت‌دهنده
به مؤمنان به پاداش كبير، حاوي حقايق متنوع و گوناگون و شفا و درمان بيماري‌هاي
فكري، روحي و معنوي است. هر يك از اين عناوين از آيه‌اي از آيات قرآن گرفته شده و
تفسير هر كدام كتابي قطور را می‌طلبد.
سوتیترها:
1.
رمضان ماهي است مبارك،
فضاي امنيت از خطرات ابليسي، سبب سلامت جسمي و روحي، طريق سلوك الي‌الله، ماه آمرزش،
ماه نظر ويژه حق به روزه‌داران، تائبان، شب‌زنده‌داران، نيكوكاران و عاشقان ارزش‌ها
و كمالات است.
2.
حضرت رسول(ص) به
جابربن‌عبدالله فرمود: اي جابر! اين ماه رمضان است، كسي كه روزهاي آن را روزه بگيرد
و بخشي از شب آن را به عبادت و بندگي بگذراند و شكم و غريزه جنسي را از هر نوع حرامي
حفظ نمايد و زبانش را از بيست گناهي كه فقط مربوط به زبان است، نگه دارد، از همه گناهانش
چون بيرون آمدن از ماه رمضان بيرون مي‌آيد.
3.
پانوشت‌ها:
1.
یا ایها الذین آمنوا
کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تـتـقون”: ای افرادی که ایمان
آورده‌اید، روزه بر شما مقررشده است، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرر گردید.(بقره/183)
2.
روایتی از رسول
اکرم(ص)