آخرین قسمت
انتخاب اعضای شوراهای اسلامی
یکی دیگر از انتخاباتی که بر عهده مردم گذارده شده، انتخاب اعضای شوراهای اسلامی است.
بنابر اصل هفتم قانون اساسی، اعضای شوراها-شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظائر اینها- از ارکان تصمیم گیری کشورند، و این شوراها بنابر اصل یکصدم قانون اساسی برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی و آموزشی و سایر امور رفاهی باید تشکیل شود و اعضای آنرا مردم همان محل باید انتخاب نمایند و بنا بر اصل یکصدو یکم: «بمنظور جلوگیری از تبعیض وجلب همکاری در تهیه برنامه های عمرانی و رفاهی استانها و نظارت بر اجرای هماهنگ آن، شورای عالی استانها مرکب از نمایندگان شوراهای استانها تشکیل می شود»
و بنابر اصل یکصد و چهارم:«بمنظور تأمین قسط اسلامی و همکاری در تهیه برنامه و ایجاد هماهنگی در پیشرفت امور در واحدهای تولیدی، صنعتی و کشاورزی، شوراهائی مرکب از نمایندگان کارگران و دهقانیان و دیگر کارکنان و مدیران، و در واحدهای آموزشی اداری، خدماتی و مانند اینها شوراهائی مرکب زا نمایندگان اعضای این واحدها تشکیل می شود.»
به طوری که ملاحظه می شود طبق اصول یاد شده، عمده کارهای کشور توسط شوراها که اعضای آنرا مردم انتخاب آنها بسیار قابل اهمیت و کار خطیر و پر مسئولیتی خواهد بود. برادران و خواهران انتخاب کننده و انتخاب شونده باید بدانند که در همۀ این انتخابات باید موازین شرعی و قانونی را رعایت کنند تا خدای ناخواسته افرادی که صلاحیت اسلامی و صلاحیت کاری و عملی ندارند، انتخاب نشوند.
در نوشته های گذشته بطور مفصل موازین اسلامی را در مورد انتخاب افراد شرح دادیم و نیازی به توضیح بیشتر نمی بینیم.
برای یاد آوری، بطور اجمال می گوئیم: از نظر اسلام، رعایت سه نکته برای انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان لازم و ضروری است:
نکتۀ اول- اینکه انتخاب شونده باید از نظر کارائی برای کاری که انتخاب می شود صالح و بلکه اصلح از دیگران باشد.
نکتۀ دوم- اینکه از نظر تقوی و دیانت و اطلاع از قوانین اسلام باید مورد اعتماد باشد.
نکته سوم- اینکه در انتخاب نمودن افراد میزان فقط صلاحیت آنها است و اعمال تعصبات قومی و گروهی، زیان بار و برخلاف شرع است و با بودن فرد بهتر نباید فردی که بهتر نیست انتخاب گردد که این عمل طبق احادیثی که در گذشته آوردیم خیانت به خدا و رسول و امت اسلامی است.
وظائفی که قانون شوراهای اسلامی روستائی، مصوب مجلس شورای اسلامی، برای شوراها معین نموده وظائف بسیار مهم و خطیری است و باید انتخاب کنندگان، افرادی را برای عضویت شوراها انتخاب کنند که از عهدۀ وظائف محوله برآیند. برای توضیح بیشتر مناسب است عین مواد مصوبه را در اینجا نقل نمائیم و به توضیح آن بپردازیم:
وظایف و اختیارات کلی شوراها
- «بررسی و شناخت کمبودها و نیازها و نارسائیهای اجتماعی، اقتصادی و عمرانی بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی حوزۀ انتخابیه و ارائه راه حل ها به مقامات مسئول».
شناخت کمبودها و نارسائیها کار ساده ای نیست و معمولاً باید افرادی برای این کار انتخاب شوند که علاوه بر داشتن معلومات کافی و تخصص لازم، اهل تحقیق و جستجوگر و پرتوان و پرحوصله باشند و خود را دلسوز اجتماع بدانند، بگونه ای که کارهای اجتماع را بر منافع شخصی خود مقدم بدارند تا بتوانند با صرف وقت و تلاش پیگیر، دردهای اجتماع را درک نمایند و بر نارسائیها واقف شوند.
- «تهیه طرحها و پیشنهادهای اصلاحی در امور اجتماعی و ارائه آن به شورای مافوق جهت اطلاع و برنامه ریزی، و به مقامات مسئول اجرائی جهت اقدامات ممکن».
طرح ریزی، یکی از کارهای دقیق و ظریف است که اگر در مورد همه برنامه ها با دقت، طرح ریزی گردد معمولاً نتیجۀ مطلوب می دهد. اگر اعضای شوراها اهل طرح و تهیه برنامه باشند بسیاری از بارها از دوش مسئولین برداشته می شود. در این زمینه نیز باید دقت کرد تا افرادی انتخاب شوند که طراح و برنامه ریز باشند و برای ادارۀ امور مدیریت کافی داشته باشند.
- «نظارت دقیق بر ادارۀ حوزۀ انتخابیه و حسن اجرای تصمیمات شوری و قوانین کشوری و طرحهای مصوب.»
برای انجام وظیفۀ فوق، اعضای شوراها باید از قوانین کشور و طرحهای تصویب شده مطلع باشند و حتی الامکان باید با سواد و اهل مطالعه باشند تا بتوانند روزنامه ها و جرائد را مطالعه کنند وباید اخبار ایران را از صدا و سیما گوش دهند تا از قوانین تصویب شده و کارهائی که باید صورت بگیرد مطلع شوند.
- «ارائه پیشنهادهای لازم برای فعال سازی سازمانهای دولتی و ارگانهای انقلابی به شورای مافوق.»
یکی از وظائف ملت مخصوصاً اعضای شوراها، خیرخواهی و کمک به مسئولین و سازمانهای دولتی است و باید برای ایفای نقش سازنده خود از کارهائی که توسط مسئولین انجام می گیرد، مطلع باشند تا بتوانند پیشنهادهای لازم را در مواقع لزوم ارائه دهند و نیز باید باسواد و باهوش باشند تا بتوانند بر نقص های احتمالی برنامه هائی که ارائه می شود واقف شوند.
- «پیگیری شکایات مردم در مورد نارسائی سازمانها و ادارات حوزۀ مربوطه از طریق مقامات مسئول»
گاهی دیده می شود افرادی که با ادارات سروکار دارند به نارسائیهائی برخورد می‌کنند که آنها را از ادامۀ فعالیت‌ها دلسرد می کند، در اینگونه موارد شوراها باید بتوانند با مسئولین ادارات تماس بگیرند و شکایت ها را از طریق مسئولین مربوطه پیگیری نمایند تا اینکه حقی از بین نرود. در رابطه با انجام این مسئولیت اعضای شوراها باید دلسوز و اهل منطق و استدلال باشند و از هیچ مقامی واهمه ای به خود راه ندهند و سازش کار و بی تفاوت نباشند تا بتوانند برای احقاق حق ایستادگی نمایند.
- «برنامه ریزی و اقدام در جهت مشارکت مردم در انجام خدمات اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی با موافقت و هماهنگی مراجع ذیربط».
- «ایجاد روحیه همکاری مردم با مسئولان کشوری در جهت تداوم انقلاب اسلامی».
یکی از کارهای شوراها، بسیج مردم و مشارکت دادن آنها با مسئولین در جهت سازندگی و پیشبرد امور کشور و تداوم انقلاب است. بنا بر این بهتر است برای عضویت در شوراها، افرادی انتخاب شوند که در بین مردم، موجه و محترم باشند تا بتوانند مردم را آمادۀ همکاری نمایند و از همکاری و همیاری مردم در امور عمرانی، آموزشی، بهداشتی و غیره استفاده کنند. برای بهتر انجام شدن کارهای شوری در اینگونه موارد و سایر موارد دیگر لازم است از وجود روحانیون متعهد و موجه در شوراها استفاده شود و آنها را نیز به عضویت درآورند.
- «بررسی برنامه های پیشنهادی ارگانهای اجرائی در زمینه های اجتماعی، اقتصادی،عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از نظر تطبیق با ضرورتهای موجود در حوزۀ انتخابیه شوری و جلوگیری از تبعیض در این زمینه بین مناطق مختلف و گزارش نارسائیها به شورای بالاتر و مراجع اجرائی ذیربط».
- «نظارت بر اجرای هماهنگ و کامل برنامه های مصوب در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی».
- «شوراها می توانند بنا به درخواست مسئولان، بخشی از اعمال اجرائی از قبیل پخش مواد سوختی و ارزاق عمومی، آمارگیری و تحقیقات محلی را بر عهده بگیرند».
در رابطه با انجام وظائف فوق (مندرج در شماره های ۸-۹-۱۰) علاوه بر اینکه اعضای شوراها باید متخصص و اهل اطلاع باشند، حتی الامکان باید با تقوی و عادل باشند تا بتوانند از تبعیض بوجود نیاورند. تقسیم کالاهای کمیاب و ارزاق عمومی کار بسیار حساسی است و در اینگونه موارد لغزش ها فراوان است. اگر اعضای شوراها عادل و با تقوی و با تدبیر نباشند و ارزاق را عادلانه تقسیم نکنند، حکومت، بدنام می گردد و نظام جمهوری اسلامی در بین تودۀ مردم زیر سؤال می رود و مردم را دلسرد می کند.
و کوتاه سخن: با توجه به اهمیت وظائف شوراها، افرادی که برای عضویت در شورا انتخاب می شوند باید دارای این صفات باشند: باسواد و فاضل، مدیر و مدبر عادل و باتقوی،دلسوز، پرتلاش،طراح و برنامه ریز، آگاه به قوانین شرع و قوانین مصوبه دولت جمهوری اسلامی و با اطلاع از مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیرۀ
خداوند همه را توفیق خدمت به اسلام و مسلمین عنایت فرماید:
و السلام علی من اتبع الهدی