ویژگیهای قوانین اسلام آیت الله صانعی: عضو فقهای شورای نگهبان، عضو جامعه مدرسین
* قسمت چهارم:
ویژگی و خصوصیت و امتیاز سوم قوانین اسلام، مطابق با فطرت و خلقت و سرشت انسان بودن است. یعنی انسان در بعد انسانیت و در جهان آدمیت خواستار همان است که اسلام آورده. از امور اعتقادی وزیر بنائی گرفته تا برنامه های عملی و فرعی.
«óOÏ%r’sù y7ygô_ur ÈûïÏe$#Ï۹ ÉOÍhs)ø۹$# `ÏB È@ö۶s% br& uÎAù’t ×Pöqt w ¨ttB ¼çms9 z`ÏB «!$# ( ۷Í´tBöqt tbqã㣢Át»
(سوره روم آیۀ ۴۳)
پس روی به دین استوار اسلام و خداپرستی او پیش از آن که روزی بیاید که هیچ کس نتواند از امر خدا آن را برگرداند، در آن روز خلایق فرقه فرقه شوند.
این انسان وقتی به پدیده های جهان نگریست و به ریزه کاری که در آن بکار برده شده دقت کرد، خدا و خالق و صانع را باور می نماید و چاره ای جز باور ندارد. چگونه باور نکند هنگامی که می یابد یک مورچه کوچک قدرت برداشتن بیست برابر تا شصت برابر وزن خود را دارد، در حالی که انسانهای برنده در مسابقات وزنه برداری، فوقش سه برابر وزن خود را میتواند بردارند.
«tüÏ%©!$# ۴sÜôãr& ¨@ä. >äóÓx« ¼çms)ù=yz §NèO 3yyd »(سوره طه، آیه ۵۰)
خداوندی که همه چیز را آفرید و ابراز زندگی و علم استفاده از آن ابزار را به آنها داد. و یا می باید نظم ودقت و اندازه گیری درکل جهان خلقت را حتی علاقه پدر و مادر به فرزندان که در حیوانات و انسان یکنواخت نمی باشد بلکه بر پایه احتیاج است.
«bÎ)ur `ÏiB >äóÓx« wÎ) $tRyYÏã ¼çmãYͬ!#tyz $tBur ÿ¼ã&è!Íit\çR wÎ) ۹ys)Î/ ۵Qqè=÷è¨B »(سوره حجر آیه ۲۱)
خزائن و اساس خلقت همه چیز نزد ما است و ما بدون اندازه گیری و نظمی دقیق نمیفرستیم و خلق نمی نمائیم.
«üÏ%©!$# z`|¡ômr& ¨@ä. >äóÓx« ¼çms)n=yz»(سوره سجده، آیه ۷)
آن خدائی که همه چیز را نیکو و حسن آفرید.
اَللّهُمَّ انّی اَسألُکَ مِن کَلِماتِکَ بِاَتمَّها
(دعای سحر)
خدایا از تو درخواست میکنم به کاملترین کلماتت و مخلوقاتت خدایا همه کلمات و آفریده هایت کامل است و هیچ ناقص نمی یابم. خداوندا تو را بهمه مخلوقاتت میخوانم و میلیونها یافته های مشابه.
آری این ایمانها و باورها از مسائلی نمیباشد که نیاز به معلم و آموزگار و یاد دهنده داشته باشد، حتی نیاز تعلیم پدر و مادر هم ندارد چه برسد به تعلیم دیگران. این در مسأله ایمان به مبدأ، و همانند او است مسأله معاد، چون بشر بحسب فطرت طرفدار و مایل رسیدن مجرم به مجازات و کیفر عمل، و محسن و نیکوکار به ثواب و پاداش کارش می باشد، و میداند که در این عالم افراد به جزاء عمل از خیر و شر نمی رسند. خیلی روشن است بالاترین مجازات در دنیا اعدام است، آیا میتوان گفت: آن محاربی که علیه مسلمان و نظام جمهوری اسلامی بپا خواسته و چندین نفر انسانهای بی گناه و اطفال معصوم را با انفجار سوزانده، با یک مرتبه کشته شدن به کیفر عملش رسیده؟! آیا آنان که در خیانت به خون شهداء و خیانت به همۀ ملت و به اسلام و قرآن مانند گروهکهای محارب از منافقین گرفته تا پیکاری و اقلیت مرتدش شریک بوده میشود گفت با زندان تا آخر عمر و با کشته شدن صد مرتبه بفرض محال به سزای عملشان رسیده اند؟! آیا می توان گفت طراحان و پیاده کنندگان انفجار مرکز حزب و شهادت آیه الله بهشتی و انفجار نخست وزیری و شهادت رجائی و باهنر در دنیا، جزای کار بد و کیفرشان را دیده اند یا می بینند؟!
آیا خدمات شهداء در این عالم قابل جبران است؟ آیا زحمات امام امت را میتوان عوض داد؟ آیا این همه سرمایه گذاری ملت مسلمان ایران، آیا این همه فداکاریهای نیروهای رزمنده در جبهه های حق علیه باطل در جنگ اسلام علیه کفر بعثی عراق والحادی امریکا، شیطان بزرگ در این جهان و این عالم دنیا با پست بودنش قابل است که جبران شود؟ پاسخ همۀ سؤالها منفی است. اینجا است که باید گفت نیاز به آخرت بودنش جزء فطریات است.
و همانند این دو اصل است بقیۀ اصول اعتقادی. این در اعتقادیات واصول عقاید و اما در فروع و برنامه های عملی برای روشن شدن مطلب باید به یک اصل اساسی توجه نمود، و آن اینکه اسلام هیچگاه با خواسته ها و امیال و غرائز و احساسات و عواطف انسانی و بشری به مبارزه برنخواسته، و چنین هدفی را دنبال نکرده، بلکه آن چه را تعقیب نموده کنترل نمودن آنها و در مسیر صحیح قرار دادن است.
«وَ تَمَّت کَلِمَه رَبَّکَ صِدقاً وَ عدلا»
(سوره انفال آیه ۱۱۵)
قوانین خداوند بر پایه راستی و عدل تمام شده است. عدل در قانون کنترل کردن امیال است نه طرد نمودن چون آن ظلم است.
«y7Ï۹ºxx.ur öNä۳»oYù=yèy_ Zp¨Bé& $VÜyur (#qçRqà۶tGÏj9 »
(سوره بقره آیه ۱۴۳)
ما شما ملت مسلمان و امت اسلامی را امتی حد وسط قرار دادیم تا الگوها و شاهدها برای دیگران باشید، پس زیاده روی که افراط باشد و نقص که تفریط باشد در اسلام وجود ندارد. و بدیهی است نادیده گرفتن امیال و واپس زدن آنها: تفریط، و آزاد گذاشتن: افراط، و این الگو و شاهد بودن مسلمانان بهمین است که شهادت می دهند به بطلان مرام آنان که مانند یهود تمام توجهشان را به مادیات وخواسته ها صرف مینموده و مرام آنان که همه همت را به ریاضت و صرفنظر نمودن از بدن و جهات مادی مصروف داشتند، و این نمیشود جز به محدودیت خواسته های بشر، و این مطلب واصل را میتوان از طرفی اثبات کرد:
۱- از راه عدل خداوند و حکمت او بدین جهت که چون هواها و هوس ها و آرمانها و آرزوها، همه و همه آفریده شده، او است که خالق همه چیز است.
t,n=yzu ¨@à۲ &äóÓx« »(سوره فرقان، آیه ۳)
خداوند همه چیز را آفرید، و آورنده قانون و قانونگذار است، یعنی خلق(آفریدن) و شرع(قانون گذاری نمودن) از مختصات ذات باری است.
«öÈbÎ) ãNõ۳ßÛø۹$# wÎ) ¬! ( Èà)t ¨,ysø۹$# »(سوره انعام، آیه ۵۷)
قانونگذاری حق خاص خداوند است وجدا کننده و تمیز دهنده حق از باطل است و از بهترین جداکنندگان است. و هنگامی که هر دو در اختیارش می باشد، آفریدن چیزهائی که بنا است بشر از جهت قانونگذاری آنها را کنار بزند و دور نماید و به انزوا بکشاند جز لغو چیز دیگری نمی تواند باشد، و این غیر از آن چیزی است که تحریم شده و فوائدی هم دارد منتهی کم و ناقص، و غیرازان جائیست که قانونگذار نادان باشد یا خلقت و آفرینش در اختیارش نباشد، چندین خلقت خلاف عدل و حکمت است.
۲- از تعمیرات قرآن درباره خلقت انسان بالخصوص چون می بینیم در یک مورد برای خلقتش به خود آفرین می گوید:
«¢x8u$t7tFsù ª!$# ß`|¡ômr& tûüÉ)Î=»sø:$# »(سوره مؤمنون، آیه ۱۴)
آفرین بر خدائی که بهترین خلق کننده است. در حالیکه در قرآن این تعبیر در مقابل مسائل خاصی که از اهمیتی فوق العاده برخوردارند دیده میشود مانند فرو فرستادن قرآن که جدا کننده حق از باطل است، و راهی است که برای اینکه رسول الله (ص)هشدار دهنده و انذار کننده باشد که اگر نبود او هم منذر عالمیان نمیشد.
«x8u$t6s? Ï%©!$# tA¨tR tb$s%öàÿø۹$# ۴n?tã ¾ÍnÏö۶tã tbqä۳uÏ۹ úüÏJn=»yèù=Ï۹ #·ÉtR »
(سوره فرقان، آیه۱)
آفرین بر آنکه فرقان را فرستاد بر بنده اش تا برای همه جهانیان هشدار دهنده باشد و اعلام خطر کننده،و یا مانند مسأله حکومت او بر همه چیز.
«x8t»t6s? Ï%©!$# ÍnÏuÎ/ à۷ù=ßJø۹$# uqèdur 4n?tã Èe@ä. &äóÓx« íÏs% »(سوره ملک آیه ۱)
آفرین خدائی که حکومت را در اختیارش و بدستش و بر همه چیز توانائی و قدرت دارد، و مسأله صاحب و مربی بودن نسبت به همه موجودات.
«ذلکُم الله ُ رَبَّکُم فَتَبارَکَ الله رَبَّ العالمینَ»(سوره غافر آیه ۶۴)
آن است خدای شما که مربی و صاحب همه است، پس آفرین بر خدائی که صاحب و اداره کننده همه جهانیان است.
با توجه به اهمیت موارد فوق، اهمیت خلقت انسان در رابطه با این جمله معلوم می شود و در جای دیگر میبینیم چنین میگوید
«ôs)s9 $uZø)n=y{ z`»|¡SM}$# þÎû Ç`|¡ômr& 5OÈqø)s? »(سوره تین آیه ۵)
هر آینه بتحقیق ما انسان را در نیکوترین قوام و ساختمان آفریدیم، یا با نیکوترین صورت:
«وَ صَوَّرَکُم فَاَحسَنَ صُوَرَکُم»(سوره غافر آیه ۶۴)
خداوند شما را تصویر نمود و صورت بخشید، پس به نیکوترین صورتها شما را در آورد. با این تعبیرات چگونه میتوان باور کرد امیال و غرائزیکه در او به کار رفته، نباید از جهت قانون و شرع مورد استفاده قرارگیرد این چگونه خلقت نیکو است و بهترین تقویم و نیکوترین صورت، و چه جای، آفرین گفتن؟ اینها و همانندش گویای مطلب است.
- نظر به آیاتی که در رابطه با آنها است مثل علاقه به مال و پول و زندگی که قرآن از او تعبیر به خیر نموده و انسان را سخت علاقمند به او قرار داده:
«|bÎ) x8ts? #·öyz èp§Ï¹uqø۹$# Ç`÷yÏ۹ºuqù=Ï۹»(سوره بقره آیه ۱۸۰)
اگر خیری باقی گذاشت وصیت نماید برای پدر و مادر و نزدیکان. خیر به قرینۀ وصیت و به تفسیر مفسرین مال است.
«¼çm¯RÎ)ur Éb=ßsÏ۹ Îösø:$# îÏt±s9»(سوره عادیات آیه ۸)
و او سخت علاقمند به ثروت و اموال است. و یا اینکه علاقه به فرزند و زن و همسر طلا و نقره و مرکبهای عالی و چهارپایان و دامها و کشتها و زراعتها و مراکز سبز و مزروعی را جزء زینت های بشر معرفی کرده است. یعنی چیزی که انسان به او دلخوش است و از آن لذت می برد:
«z`Îiã Ĩ$¨Z=Ï۹ =ãm ÏNºuqyg¤±۹$# ÆÏB Ïä!$|¡ÏiY9$# tûüÏZt6ø۹$#ur ÎÏÜ»oYs)ø۹$#ur ÍotsÜZs)ßJø۹$# ÆÏB É=yd©%!$# ÏpÒÏÿø۹$#ur È@øyø۹$#ur ÏptB§q|¡ßJø۹$# ÉO»yè÷RF{$#ur Ï^öysø۹$#ur » (سوره آل عمران آیه ۱۴)
حب شهوات نفسانی که عبارت از (میل- به) زنها و فرزندان و همیانهای زر و سیم و اسبهای نشاندار نیکو و چهارپایان و مزارع و املاک، برای مردم آرایش داده شده است.
و یا اینکه در سورۀ نحل، خلقت همه چیز را به خاطر استفاده و انتفاع بشرییان میکند:
«zO»yè÷RF{$#ur $ygs)n=yz 3 öNà۶s9 $ygÏù Öäô$Ï ßìÏÿ»oYtBur $yg÷YÏBur tbqè=à۲ù’s? öNä۳s9ur $ygÏù îA$uHsd úüÏm tbqçtÌè? tûüÏnur tbqãmuô£n@ ã@ÏJøtrBur öNà۶s9$s)øOr& 4n<Î) ۷$s#t/ óO©۹ (#qçRqä۳s? ÏmÉóÎ=»t/ wÎ) Èd,ϱÎ۰ ħàÿRF{$# 4 cÎ) öNä۳/u Ô$râäts9 ÒOÏm§ @øsø:$#ur tA$tóÎ۷ø۹$#ur uÏJysø۹$#ur $ydqç۶۲÷tIÏ۹ ZpuZÎur 4 ß,è=øsur $tB w tbqßJn=÷ès? » (سورۀ نحل ۴-۸)
چهارپایان را برای انتفاع شما(نوع بشر) خلقت کرد تا از خود بموی و پشم آنها دفع سردی و گرمی کرده و از شیر و گوشت آنها بخورید، و برای شما است در آنها تجملی در هنگامی که می آورند از چراگاه و هنگامی که به چراگاه بیرون روید، و بارهای سنگین شما را که جز به مشقت زیاد نتوانید برد از شهری به شهر دیگر برند که خدای تعالی دربارۀ شما روؤف و مهربان است و اسب و شتر و حمار را برای سواری و تجمل مسخر شما گردانید و بدیهی است استفاده از آنچه در آیات آمده نمیشود مگر با بکارگرفتن غرائز و امیال و خواسته های انسانی.
ادامه دارد.