اولین پیام
فروردین ۱۳۵۸، در آغاز اولین بهار پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اولین پیام نوروزی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب، خطاب به ملت ایران، صادر شد؛ پیامی که سابقه صدور آن توسط امام، به سال ۱۳۴۲ میرسید و حضرت امام، با صدور آنها، اولویتهای مبارزه علیه رژیم شاه را در سال جدید برای مردم بیان میکرد؛ اما این، اولین پیام پس از پیروزی نهضت و در اولین بهار پیروزی بود. از آن پس، هر سال در اولین لحظات آغاز سال، مردم، منتظر شنیدن پیام نوروزی رهبر و مراد خود و دریافت راهبردهای اصولی انقلاب و نظام در سال پیش رو بودند.
پس از رحلت امام و انتخاب آیه‌الله خامنهای به رهبری، ایشان هم در آغاز هر سال، پیام نوروزی خود را خطاب به ملت ایران صادر میکرد. اولین پیام نوروزی ایشان در نوروز ۱۳۶۹ خطاب به ملت ایران، صادر گردید:
«امروز برکات حرکت شما ملت ایران، در دنیا خود را آشکار میکند. امروز اقدام شما در یازده سال پیش – که به تشکیل جمهوری اسلامی منتهی شد – ملتها را بیدار کرده و موج اسلام و معنویت را در همه جهان، برانگیخته است. امروز شما ملت ایران، نتایج حرکت عظیم خود را در سطح جهان مشاهده میکنید و البته نتایج برتر و بالاتر این حرکت و ادامه این راه را باز هم در زندگی خود و در سطح جهان، شاهد خواهید بود».
اتفاقی جدید
از سال ۱۳۷۸، اتفاقی جدید در پیامهای نوروزی رهبر انقلاب افتاد و آن، تعیین نام و شعار برای سال جدید بود. رهبر انقلاب، در اولین نامگذاری، همزمان با دهمین سالگرد رحلت امام خمینی، سال ۱۳۷۸ را سال «امام خمینی» نامگذاری کرد. از آن پس، ایشان با توجه به اتفاقات و اقتضائات هر سال، نام و شعاری را بر هر سال تعیین میکرد؛ اقدامی که شاید در سالهای ابتدایی، پدیده‌ای تشریفاتی، غیراجرایی و صرفاً معنوی تلقی می‌شد که دلیل اصلی آن هم این بود که فرهنگ عمومی حاکم بر کشور، هنوز عادت نداشت که هر سال را با نامی آغاز کند و بکوشد اهداف این نامگذاری را جامه عمل بپوشاند؛ اما رهبر معظم انقلاب، با تعیین این ساز و کار به عنوان بخشی از راهبری سازمانی نظام، از نقطه عطف تحویل سال، برای این مهم، به طور مستمر، استفاده نمود.
فایده نامگذاری سال چیست؟
ایشان در یکی از سخنان خود، در پاسخ به این سوال که «نامگذاری سالها چه فایدهای دارد»، میفرماید:
«بعضی‌ها میگویند شما شعار سال معین میکنید، فایدهای ندارد؛ عمل که نمیکنند؛ چرا بیخودی شعار سال معین میکنید؟ بنده قبول ندارم این حرف را. شعار سال، با دو منظور، مطرح میشود؛ یکی جهت دادن به سیاستهای اجرایی و عملکرد مسئولین دولتی و مسئولین حکومتی است؛ یکی توجیه افکار عمومی است؛ یعنی افکار عمومی توجه پیدا کنند به اینکه چه مسئله‌ای امروز برای کشور، مهم است».(۱)
اقتصاد، موضوع پررنگ در نامگذاریها
نکته بسیار مهم در این نامگذاریهای سالانه، پررنگ بودن موضوع «اقتصاد» در میان نامهاست؛ چنان که در این ۳۰ سال، در بیش از ۱۶ سال، شعار و استراتژی سال، با موضوع اقتصادی تعیین گردیده، از سال ۱۳۸۸ به بعد، در تمامی سالها، شعار و استراتژی سال، با رویکرد اقتصادی انجام شده است. شاید بتوان گفت که این اقدام و حرکت رهبر انقلاب، متناسب با دو اتفاق جدید در عرصه داخلی و بینالمللی، یعنی آغاز طرح «اصلاح نظام اقتصادی» و تدوین «سند هدفمند‌سازی یارانه‌ها» و آغاز جنگ تمام عیار اقتصادی دشمنان و به ویژه آمریکا، علیه نظام و ملت ایران بود. از این سال به بعد، تقریباً تمامی نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب، صبغه اقتصادی به خود گرفتند و ایشان با بیان اینکه جنگ دشمن علیه نظام و انقلاب، به عرصه اقتصاد کشیده شده، توجه مردم و مسئولان کشور را به این نکته بسیار مهم، جلب نمود:
«نکته دیگر، تهدیدهای اقتصادی خارجی است. خب تحریمها از قبل بود؛ منتها این تحریمها از حدود زمستان سال ۹۰ تا امروز، تبدیل شده به جنگ اقتصادی؛ دیگر اسم آن، تحریم هدفمند نیست؛ یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی است که متوجه ملت ماست».(۲)
۱۳۸۹
ایشان حتی پس از حوادث تلخ پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ و جو شدید سیاسی حاکم بر کشور، نام و شعار سال ۸۹ را اقتصادی انتخاب کرد و آن سال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری نمود:
«امسال برای اینکه بتوانیم بر طبق اقتضائات و ظرفیتهای کشور حرکت کنیم، احتیاج داریم به اینکه همت خودمان را چند برابر کنیم؛ کار را متراکم‌تر و پرتلاش‌تر کنیم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری میکنم»(۳)
ایشان در همین سال، برای اولین بار، عبارت «اقتصاد مقاومتی» را وارد عرصه ادبیات سیاسی کشور کرد و فرمود:
«از نظر نظام سلطه، گناه بزرگ ملت ایران، این است که خودش را از زیر بار سلطه آزاد کرده؛ می‌خواهند مجازات کنند به خاطر این گناه که چرا خودت را از زیر بار سلطه، ای ملت! آزاد کرده‌ای… خب، اما فشار می‌آورند؛ فشار اقتصادی از راه تحریمها. ما باید یک «اقتصاد مقاومتی» واقعی در کشور به وجود بیاوریم».(۴)
از این به بعد، مفهوم «اقتصاد مقاومتی» و ملزومات و ویژگیهای آن، بارها و بارها توسط رهبر انقلاب، مورد استفاده و تاکید قرار گرفت و ایشان، مردم و مسئولان کشور را به آشنایی و عمل به این مسئله، دعوت کرد.
۱۳۹۰
رهبر انقلاب، سال ۹۰ را سال «جهاد اقتصادی» نامید و درباره آن فرمود:
«به نظر صاحبنظران، امروز در این برهه از زمان، مسئله اقتصادی، از همه مسائل کشور، فوریت و اولویت بیشتری دارد. اگر کشور عزیز ما بتواند در زمینه مسائل اقتصادی، یک حرکت جهادگونه‌ای انجام بدهد، این گام بلندی را که برداشته است، با گامهای بلند بعدی همراه کند، بلاشک برای کشور و پیشرفت کشور و عزت ملت ایران، تأثیرات بسیار زیادی خواهد داشت. ما باید بتوانیم قدرت نظام اسلامی را در زمینه حل مشکلات اقتصادی، به همه دنیا نشان دهیم».(۵)
۱۳۹۱
در سال ۱۳۹۱ نیز رهبر انقلاب با انتخاب نام «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، درباره آن فرمود:
«شعار امسال را قرار دادیم «تولید ملی»؛ دنباله‌اش توضیح داده شده: «حمایت از کار و سرمایه ایرانی»؛ یعنی شما وقتی کالای داخلی را مصرف میکنید، به کارگر ایرانی، دارید کمک میکنید؛ اشتغال ایجاد میکنید؛ به سرمایه ایرانی هم دارید کمک میکنید؛ رشد و نمو ایجاد میکنید. این فرهنگ غلطی است – که متأسفانه در بخشهایی از ما حاکم است – که مصنوعات خارجی را مصرف کنیم؛ این به ضرر دنیای ماست؛ به ضرر پیشرفت ماست؛ به ضرر آینده ماست. همه مسئولیت دارند؛ دولت هم مسئولیت دارد؛ باید از تولید ملی حمایت کند؛ تولید ملی را تقویت کند».(۶)
۱۳۹۲
سیاست نامگذاری اقتصادی، در سال ۹۲ هم توسط رهبر انقلاب دنبال گردید و این سال به عنوان سال «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» نامگذاری شد. ایشان درباره این نامگذاری فرمود:
«اقتصاد، مسئله مهمی است که بنده در این چند سال پیدر‌پی بر روی آن تکیه کرده‌ام…وظیفه همه ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند».(۷)
ایشان در همین راستا، در بهمن ماه همین سال، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را خطاب به مسئولان کشور و آحاد مردم، ابلاغ نمود و چند روز بعد، در جلسه تبیین این سیاستها، فرمود:
«مجموعه سیاستهای اقتصاد مقاومتی، در واقع، یک الگوی بومی و علمی است که برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی ماست؛ متناسب با وضعیت امروز و فردای ماست… این مربوط به وضع کنونی و شرایط کنونی کشور نیست؛ این یک تدبیر بلندمدت برای اقتصاد کشور است؛ میتواند اهداف نظام جمهوری اسلامی را در زمینه مسائل اقتصادی برآورده کند؛ میتواند مشکلات را برطرف کند؛ در عین حال، پویا هم هست؛ یعنی ما این سیاستها را به صورت یک چهارچوب بسته و متحجر ندیده‌ایم؛ قابل تکمیل است؛ قابل انطباق با شرایط گوناگونی است که ممکن است در هر برهه‌ای از زمان پیش بیاید و عملاً اقتصاد کشور را به حالت انعطاف‌پذیری میرساند؛ یعنی شکنندگی اقتصاد را در مقابل تکانه‌های گوناگون برطرف میکند».(۸)
۱۳۹۳
رویکرد اقتصادی رهبر انقلاب در تعیین استراتژی سال، در سال ۱۳۹۳ هم با انتخاب شعار « اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» ادامه پیدا کرد. ایشان در سخنان خود در ابتدای این سال، ضمن تشریح این نامگذاری، بار دیگر بر مسئله اقتصاد مقاومتی، تاکید کرد:
«یک اهتمام بیش از متعارف لازم است تا بتوانیم اقتصاد کشور را به شکلی دربیاوریم که از آن طرف دنیا، کسی نتواند با یک تصمیم‌گیری، با یک نشست و برخاست، بر روی اقتصاد کشور ما و بر روی معیشت ملت ما اثر بگذارد؛ این دست ماست؛ ما باید بکنیم؛ این همان اقتصاد مقاومتی است که سیاستهای آن در اسفند ماه ابلاغ شد… اقتصاد مقاومتی، یعنی آن اقتصادی که مقاوم است؛ با تحریکات جهانی، با تکانه‌های جهانی، با سیاستهای آمریکا و غیرآمریکا زیر و رو نمیشود؛ اقتصادی است متکی به مردم… اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم‌سازی، محکم‌سازی پایه‌های اقتصاد؛ این چنین اقتصادی چه در شرایط تحریم، چه در شرایط غیر تحریم، بارور خواهد بود و به مردم کمک میکند».(۹)
۱۳۹۴
در سال ۱۳۹۴، اگرچه نام و شعار انتخابی سال، در ظاهر اقتصادی نبود، اما رهبر انقلاب، در پیام نوروزی خود، دستیابی به پیشرفت اقتصادی را یکی از آرزوهای خود برای ملت ایران دانست و در سخنان خود در حرم رضوی، بار دیگر بر شرایط جنگ اقتصادی کشور تاکید کرده، فرمود:
«امروز عرصه اقتصاد، به‌خاطر سیاستهای خصمانه آمریکا، یک عرصه کارزار است؛ یک عرصه جنگ است؛ جنگی از نوع خاص. در این عرصه کارزار، هر کسی بتواند به نفع کشور تلاش کند، جهاد کرده است. امروز هر کسی بتواند به اقتصاد کشور کمک بکند، یک حرکت جهادی انجام داده است. این جهاد است؛ البته جهادی است که ابزار خودش را دارد؛ شیوه‌های مخصوص خود را دارد. باید این جهاد را همه با تدبیر مخصوص خود و سلاح مخصوص خود، انجام بدهند… باید نگاه کنیم به درون کشور؛ ظرفیتهای درونی، بسیار است. این اقتصاد مقاومتی‌ای که ما عنوان کردیم و مطرح کردیم… ناظر به همین است؛ یعنی ناظر به امکانات درونی کشور».(۱۰)
در ۲۹ شهریور همین سال، به دنبال مطالبه رهبر انقلاب، «ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی»، در دولت، تشکیل و موظف به پیگیری اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی شد. بر اساس فرموده رهبر انقلاب، «فرماندهی اقتصاد از فکر تا عمل»، «انجام کارهای فوق العاده اقتصادی» و «پایشگری و نظارت بر اقدامات دستگاه ها»، سه ماموریت مهم این ستاد است.
۱۳۹۵
رهبر انقلاب به منظور انجام اقدامات سریع و ریشهای برای تحقق اقتصاد مقاومتی، سال ۱۳۹۵ را به نام «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری و از دستگاهها و مسئولان، حرکت گسترده در این زمینه را مطالبه کرد. ایشان در سخنرانی خود در آغاز سال جدید، ضمن تاکید بر مهم بودن مسئله اقتصاد در شرایط فعلی، ۱۰ اقدام عملی در اقتصاد مقاومتی را به دولت پیشنهاد نمود:
«یک دوراهی‌ای را دشمن نشان میدهد به ما؛ میگوید یا بیایید تسلیم آمریکا بشوید و هر چه او میگوید گوش کنید، یا فشار و تحریم، ادامه پیدا میکند؛ این یک دوراهی است که گفتیم غلط و دروغ است؛ اما یک دوراهی دیگری وجود دارد: یا بایستی مشکلات تحریم را تحمل کنیم، یا ایستادگی کنیم به‌وسیله اقتصاد مقاومتی».(۱۱)
۱۳۹۶
تکیه بر اقتصاد مقاومتی، در سال ۱۳۹۶ هم از سوی رهبر انقلاب، به عنوان یک سیاست کلی، ادامه پیدا کرد و ایشان، شعار این سال را «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» تعیین کرد و از دستگاهها و مسئولان خواست نتایج فعالیت در این حوزه را در پایان سال، به مردم اطلاع دهند. ایشان در سخنان خود در حرم امام هشتم، بار دیگر بر اولویت داشتن مسئله اقتصاد، هم برای نظام اسلامی و هم برای دشمنان نظام، تاکید کرد:
«مسئله اقتصاد، مسئله اولویت‌دار کشور است؛ نه فقط امسال، که چند سال است این مسئله در رأس اولویتهای فوری کشور قرار دارد و نیاز به تحرک اقتصادی به شکل صحیح و با برنامه‌ریزی صحیح، در این چند سال، محسوس بوده است و کارهایی هم شده است. اولویت امروز ملت ایران، مسئله اقتصادی است و توجه کنید که اولویت دشمن هم مسئله اقتصادی است؛ یعنی امروز دشمنان جمهوری اسلامی، برای اینکه بتوانند اهداف خودشان را در مورد ایران و ایرانی و جمهوری اسلامی محقق کنند، دنبال راهکارهای اقتصادی و یا به تعبیر درست‌تر، دنبال ضربه‌زدن اقتصادی به ملت ایرانند».(۱۲)
۱۳۹۷
سال ۱۳۹۷ در حالی آغاز شد که باز هم از سوی رهبر انقلاب، یک شعار اقتصادی برای سال انتخاب گردید. ایشان در پیام نوروزی خود، همه آحاد ملت و از جمله مسئولان کشور را مورد خطاب قرار داده، فرمود:
«محور، تولید ملی است. بنابراین اگر تولید ملی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات، حل خواهد شد. من این را محور قرار دادم برای شعار امسال؛ شعار امسال «حمایت از کالای ایرانی» است؛ سال «حمایت از کالای ایرانی». این فقط مربوط به مسئولین نیست؛ آحاد ملت همه میتوانند در این زمینه کمک بکنند و به معنای واقعی کلمه، وارد میدان بشوند».(۱۳)
ایشان در سخنان خود در حرم امام رضا علیهالسلام، ضمن تشریح نام و شعار سال، وظایف اقشار و گروههای مختلف در تحقق این شعار را برشمرد:
«شعار امسال، هم خطاب به مسئولین است، هم خطاب به مردم است. شعار امسال، [حمایت از] کالای ایرانی است… مخاطب این شعار، هم مردمند؛ هم مسئولانند… خب چه‌جوری حمایت بکنیم؟ این حمایت اولاً به‌‌صورت افزایش تولید [است] که به‌عهده مسئولین دولتی است – برنامه‌ریزی کنند – و همچنین به‌عهده خود مردم تا تولید داخلی افزایش پیدا کند… تولید داخلی، بهبود کیفیت پیدا کند… حمایت، یکی انطباق با نیازها و سلیقه‌ها و مزیتهای روز است… بازاریابی بیرون از کشور و صادرات هم یکی از انواع حمایت از کالای ایرانی است… بعد هم ارزان تمام کردن و رقابت‌پذیر کردن».(۱۴)
۱۳۹۸
با توجه به شرایط اقتصادی سال ۹۷ که یکی از سختترین سالها برای ملت ایران بود و شدیدترین فشارها و تحریمهای اقتصادی، از سوی دشمن بر مردم و نظام وارد شد، رهبر انقلاب، باز هم تاکید بر اقتصاد و مسائل اقتصادی را مبنای نامگذاری سال جدید قرار داد و سال ۱۳۹۸ را سال «رونق تولید» نامید:
«مسئله فوری کشور و مسئله جدی کشور و اولویت کشور، فعلاً مسئله «اقتصاد» است… آنچه من مطالعه کردم و از نظر کارشناس‌ها استفاده کردم، کلید این همه، عبارت است از «توسعه تولید ملی»… امسال مسئله تولید مطرح است. میخواهم مسئله تولید را به عنوان محور فعالیت قرار بدهم… تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم میتواند مشکلات معیشتی را حل کند؛ هم میتواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند؛ هم میتواند مشکل اشتغال را برطرف کند؛ هم حتی میتواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذاست که مسئله تولید، به نظر من، مسئله محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: رونق تولید».(۱۵)
رهبر انقلاب در سخنان ابتدای سال خود، ضمن اشاره مجدد به جنگ اقتصادی دشمن با ملت ایران، فرمود:
«امروز همه قبول دارند که دشمن در حال جنگ اقتصادی با ماست؛ این را همه میدانند. البته این را که دشمن در حال جنگ با ماست، همیشه ما تکرار میکردیم؛ میگفتیم؛ [اما] بعضی باور نمیکردند؛ امروز همه باور کرده‌اند؛ همه مسئولین فهمیده‌اند و قبول کرده‌اند که دشمن در حال جنگ با ماست… خب بروز و ظهور این جنگ، در امر مسائل اقتصادی است؛ این را همه امروز قبول دارند».(۱۶)
ایشان همچنین در دیدار خود با کارگران، لازمه مسئله رونق تولید را «کار» و به ویژه «کار جهادی» توصیف کرده، فرمود:
«رونق تولید، به شرایطی متوقف است که یکی از آنها، کار است. این کار، باید جهادی باشد؛ کار فوق‌العاده باید در کشور انجام بگیرد تا رونق تولید به وجود بیاید؛ اگر رونق تولید به وجود آمد، این خود یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی است. وقتی اقتصاد، مقاومتی شد، معنایش این است که جامعه نگران این نخواهد بود که فلان اراذل آمریکایی یا صهیونیستی یا غیره، چه تصمیمی درباره نفت ما میگیرد یا درباره اقتصاد ما میگیرد یا مواردی مانند اینها. اینکه من روی رونق تولید و وسیع‌تر [از آن] روی اقتصاد مقاومتی تکیه میکنم و روی کالای ایرانی و روی تحرک کاری در کشور تکیه میشود، برای این است».(۱۷)
آرایش دشمن، آرایش جنگی است
رهبر انقلاب، در در دیدار با معلمان در اردیبهشت ماه، باز هم بر جنگ اقتصادی دشمنان علیه کشورمان، تاکید کرد و همگان را به آمادگی برای رویارویی در این جنگ، فراخواند:
«امروز دشمن ما از همه اطراف، مشغول تهاجم است؛ از لحاظ اقتصادی که می‌بینید… دشمن است دیگر! دشمن در درجه اول، یعنی آمریکا و صهیونیسم… از همه طرف دشمن وارد شده. مسئولین کشور و آحاد توانا و آحاد مردم باید در مقابله با این دشمن، هر کاری که میتوانند [انجام دهند]. در هر بخشی، در هر رشته‌ای که میتوانند، بایستی خودشان را آماده کنند؛ وارد میدان باشند؛ احساس مسئولیت کنند. آرایش دشمن، آرایش جنگی است؛ از لحاظ اقتصادی، آرایش جنگی گرفته… در مقابل این دشمنی که آرایش جنگی در مقابل ملت ایران گرفته، ملت ایران بایستی آرایش مناسب بگیرد؛ باید خودش را آماده کند در همه بخشهای مختلف»(۱۸)
از تمامی مطالب بیان شده و جمعبندی سخنان و پیامهای رهبر انقلاب در سالها و روزهای اخیر، چنین برداشت میشود که همچنان، اولویت فعلی کشور و نظام اسلامی و نیز اولویت دشمنان آن، بحث اقتصادی است و تاکیدات بیش از پیش ایشان بر این مسئله، حاکی از شدیدتر و مهمتر شدن این مسئله در روزهای جاری است و این، یعنی مردم و مسئولان کشور، باید هوشیارتر و مصممتر از همیشه، وظایف خود را در این زمینه بشناسند و به آنها عمل کنند تا کشور، انقلاب و نظام، از این آزمون بزرگ هم همچون گذشته، سربلند و پیروز بیرون بیاید.
پی نوشت:
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۷
- بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی، ۲۰/۱۲/۱۳۹۲
- پیام نوروزی سال ۱۳۸۹
- بیانات در دیدار با جمعی از کارآفرینان، ۱۶/۶/۱۳۸۹
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۰
- بیانات در حرم رضوی، ۱/۱/۱۳۹۱
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۲
- بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی، ۲۰/۱۲/۱۳۹۲
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۳
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۴
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۵
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۶
- پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۹۷
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۷
- پیام نوروزی سال ۹۸
- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱/۱/۱۳۹۸
- بیانات در دیدار کارگران، ۴/۲/۱۳۹۸
- بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان، ۱۱/۲/۱۳۹۸