(آداب معاشرت با مردم)
رسول الله صلى الله عليه و آله: ((اذا إحب احدكم صاحبه او اخاه فليعلمه)).
(1)
وقتى يكى از شما برادر يا همنشين خود را دوست دارد پس او را آگاه كند.
رسول الله صلى الله عليه و آله: ((إلا إخبركم بخير خلائق الدنيا والاخره؟
العفو عمن ظلمك و تصل من قطعك والاحسان الى من اسإ اليك و اعطإ من حرمك)).(2)
آيا شما را به بهترين خصلت هاى دنيا و آخرت آگاه نكنم؟ اين كه عفو كنى كسى را
كه به تو ظلم روا داشته و صله رحم كنى آن را كه با تو قطع رحم كرده و نيكى كنى
به كسى كه با تو بدى كرده و ببخشى به كسى كه تو را محروم ساخته است.
رسول الله صلى الله عليه و آله: ((لايكلف إحدكم إخاه الطلب اذا عرف
حاجته)).(3)
هنگامى كه يكى از شما خواسته برادرش را فهميد نگذارد كه او خواسته اش را ابراز
كند (قبل از اين كه او با بيان خواسته اش خود را كوچك كند حاجتش را برآورد).
رسول الله صلى الله عليه و آله: ((خير الناس من انتفع به الناس)).(4)
بهترين مردم كسى است كه مردم از او نفع ببرند.
رسول الله صلى الله عليه و آله ـ فى حقوق الجار ـ : ((ان استغاثك إغثته و
ان استقرضك إقرضته و ان افتقر عدت عليه و ان اصابته مصيبه عزيته و ان اصابه
خير هنإته و ان مرض عدته)).(5)
رسول خدا در بيان حقوق همسايه فرمود: اگر از تو كمك بجويد كمكش كنى و اگر از
تو قرض بخواهد به او قرض بدهى و اگر فقير شد با وى همراهى كنى و اگر مصيبتى به
او رسيد تعزيت بگويى و اگر به او خيرى رسيد تهنيت بگويى و اگر مريض شد عيادتش
كنى.
رسول الله صلى الله عليه و آله: ((ما آمن بالله و اليوم الاخر من بات شبعانا
و جاره جائع)).(6)
به خدا و روز قيامت ايمان نياورده كسى كه با شكم سير بخوابد در حالى كه
همسايه اش گرسنه است.
امام على عليه السلام ـ عند وفاته ـ : ((الله الله فى جيرانكم فانهم وصيه
نبيكم ما زال يوصى بهم حتى ظننا إنه سيورثهم)).(7)
امام على(ع) به هنگام شهادتش فرمود: خدا را خدا را درباره همسايگان در نظر
بگيريد پس آنها مورد وصيت پيامبرتان بودند و پيوسته درباره آنها سفارش مى فرمود
تا جايى كه گمان كرديم به زودى براى همسايه از همسايه ارث قرار خواهد داد.
امام على عليه السلام: ((المعين على الطاعه خير الاصحاب)).(8)
كسى كه انسان را بر طاعت و عبادت خدا يارى كند بهترين دوست است.
امام على عليه السلام: ((ابذل لاخيك دمك و مالك و لعدوك عدلك و انصافك و
للعامه بشرك و احسانك)).(9)
براى برادرت جان و مالت را بذل كن و براى دشمنت عدل و انصاف داشته باش و با
بقيه مردم خوشرويى و مهربانى كن.
امام على عليه السلام: ((عاشروا الناس عشره ان غبتم حنوا اليكم و ان فقدتم
بكوا عليكم)).(10)
با مردم به گونه اى زندگى و معاشرت كنيد كه در غياب شما به ديدن شما مشتاق
باشند و در فقدان و فوت شما بر شما بگريند.
امام حسن عليه السلام: ((صاحب الناس ما تحب ان يصاحبوك به)).(11)
با مردم آن گونه باش كه دوست دارى با تو باشند.
امام صادق عليه السلام: ((إحب اخوانى الى من اهدى عيوبى الى)).(12)
محبوب ترين برادران من كسى است كه عيوب مرا به من هديه كند[ آنها را به من
بگويد]
امام صادق عليه السلام: ((الله فى عون المومن ما كان المومن فى عون إخيه)).
(13)
خداوند به بنده مومنش يارى و كمك مى رساند مادامى كه او به برادرش يارى
برساند.
پاورقي ها:پى نوشت ها:
1 ) محاسن, ج1 ص415, ح953.
2 ) كافى, ج2, ص107, ح1.
3 ) بحار, ج74, ص166, ح39.
4 ) امالى صدوق, ص28, ح4.
5 ) مسكن الفواد, ص105.
6 ) بحار, ج77, ص191, ح11.
7 ) نهج البلاغه, كتاب 47.
8 ) غرر الحكم, ح1142.
9 ) بحار, ج78, ص50, ح76.
10 ) بحار, ج42, ص247, ح50.
11 ) اعلام الدين, ص297.
12 ) بحار, ج74, ص282.
13 ) بحار, ج74, ص322, ح89.