به یاد مرحوم آقای مصطفی عالی نسب
- وقتی هواپیمای جنگی در کارخانۀ کارتنسازیاش افتاد و آن را به تمامی سوزاند، هر کس را میدید، از او میپرسید: آیا کسی آسیب دیده است؟ وقتی مطمئن شد که کسی آسیب ندیده، نفسی راحت کشید و با آرامی و لطافت گفت: مال دنیا، بسیار کثیف است و سرمنشا تمامی مفاسد، پس بهتر که برود.
کارخانه سید مصطفی عالی نسب با تلاش مدیرانش، دوباره احیا شد و در زمینی بزرگتر و با ماشین آلات بهروز در آن دوران، تجهیز و مجدداً مشغول تولید شد.
++++++++
- میر مصطفی عالینسب پس از شهریور ۱۳۲۰، وارد کار اقتصادی مستقل در تبریز و تهران شد و به فروشندگی چراغ والور ساخت انگلیس پرداخت.
در سال ۱۳۲۹ با زمزمههای ملی شدن صنعت نفت، تلاشهایی برای رهایی صنعت نفت ایران از شرکتهای انگلیسی صورت گرفت و به علت تحریم نفت، از او خواسته شد که بازار داخلی را کمک کند، تا نفت وسیلۀ گرمایش شود و از سوختن و انهدام جنگلها هم جلوگیری شود. عالینسب لحظهای درنگ نکرد و در زمانی که شرکتهای انگلیسی محصولات نفتسوز را به ایران نمیفرستادند، شرکت تولیدی صنایع نفت و گاز «عالینسب» با مأموریت تولید بخشی از لوازم خانگی نفتسوز مورد نیاز خانواده های ایرانی، تأسیس شد. چراغ «والور» یکی از محصولات انگلیسیها بود که در آن زمان بسیار رواج داشت و شرکت عالینسب توانست با ساخت چراغهای خوراکپزی و سماور نفتی، چراغ «علاءالدین» را جایگزین چراغ والور و برای اولین بار لوازم خانگی را مطابق سلایق و فرهنگ مصرف کننده ایرانی تولید انبوه نماید و با شبکه فروش گسترده، محصولات ایرانی خود تا دور افتادهترین نقاط کشور عرضه نماید.
++++++++
- زمانی که با طرح و حمایت مشترک آمریکا و انگلیس، کودتای ننگین ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ برای بازگرداندن پهلوی دوم به وقوع پیوست، آزادسازی واردات، بسیاری را از صنایع داخلی را به ورشکستگی کشاند؛ در چنین شرایطی میرمصطفی عالی نسب از همه تواناییهای خود برای بقاء کارخانه مدد گرفت. دستاورد فنی این دوران برای میرمصطفی عالینسب ثبت ۵ اختراع به نام خود در راستای تلاش برای بقا و ارتقاء سطح بهرهوری کارخانهاش بود. به گفته استاد حکیمی او در این مدت چند مشاور سوئیسی را نیز به خدمت گرفت و با انجام مطالعات عمیق دستاوردهای بدیعی در عرصه مدیریت صنعتی مدرن از خود به جا گذاشت. ایشان میفرمودند وقتی سوئیسیها کیفیت کارخانه را ملاحظه کردند، تقاضای مشارکت و سرمایهگذاری مشترک داشتند اما من میخواستم این صنعت به معنای دقیق کلمه «ملی» باقی بماند. بنابراین، به استخدام آنها و اخذ دانش و مهارتهای ایشان بسنده کردم.
++++++++
- او دلش برای توسعۀ ایران میتپید و برای دانشآموختگان رشتۀ مهندسی مکانیک، جایزه فیزیک عالینسب گذاشته بود که هرساله به بهترین پژوهشگر داده میشد.
کارگران را دوست میداشت و به راههای مختلف، به آنها کمک میکرد. در دورانی که داشتن خودرو هنوز برای همه معمول نبود، برای احترام به کارگران، هیچ وقت با اتومبیل وارد کارخانه نمیشد.
از خانهسازی برای کارگران کارخانه، غفلت نمیکرد و معمولاً بیش از ۹۰ درصد کارگران کارخانه به کمک عالینسب، صاحب خانه شده بودند. افرادی را استخدام کرده بود که به مدارسی که فرزندان کارگران کارخانه، در آنجا درس میخواندند، سرکشی کنند و وضع درس و مشق آنها را پیگیری کرده، به درس آنها کمک کنند؛ چون میدانست که کارگران، وقت این کار را ندارند.
++++++++
- با وقوع انقلاب اسلامی، عالینسب تجربه و توان موفق خود را در خدمت انقلاب قرار داد. او سِمتهای اقتصادی مهمی را برعهده گرفت. عضویت در شورای طرحهای انقلاب، شورای اقتصاد و شورای پول و اعتبار، تأسیس و ریاست شورای صادرات غیر نفتی، عضویت در هیئت مؤسس سازمان صنایع ملی، راهاندازی مجدد مجتمع مس سرچشمه و مجتمع فولاد اهواز و مدیرعاملی کارخانه ایران ناسیونال (ایران خودرو) در سالهای ۱۳۵۸-۵۹ از فعالیتهای او در این دوران بود.
عالینسب یکی از معتمدان و مشاوران دولت در زمان جنگ بود و گفته شده است که اگر او نبود، ایران از نظر اقتصادی در دهه ۱۳۶۰ با مشکلات زیادی روبهرو میشد.
هر بار که او ازسوی دولت به جایی فرستاده میشد، مخارج سفرش را از جیب خود میداد و در مدتی که برای دولت کار کرد، حقوق دولتی نگرفت. در زمان جنگ و در مواقع زلزله، از کارخانهاش، کمکهای بسیاری میفرستاد. هیچوقت در بازار سیاه جنس نفروخت و اگر سهمیۀ دولتی مواد اولیه میگرفت، اجناس خود را تا یک پنجم قیمت بازار به دولت میفروخت.
++++++++
- عالی نسب غافل از نوشتهها و نشریات و مطالب آنها نبود و بیشتر آنها را به دقت مطالعه میکرد. و جزء حمایتکنندگان مالی برخی از مجلات و کتاب های مذهبی بود.
برای طنزنویسان «گلآقا»، کمک مالی میفرستاد. کیومرث صابری، مدیرمسئول گلآقا میگفت: وقتی عالینسب را میبینم، یاد عرفای قرن ۵ و ۶ میافتم و دلم میخواهد سرم را بگذارم روی شانههایش و خستگیام را در کنم.
عالی نسب با بسیاری از شخصیتهای علمی موثر در ارتباط بود؛ از ارادتمندان ممتاز آیتالله العظمی بروجردی بود؛ با آیتالله مطهری، آیت الله بهشتی و علامه جعفری آمد و شد داشت و حتی در فعالیتهای انقلابی با آیتالله طالقانی هم در ارتباط بود.
میرمصطفی عالینسب که در سال ۱۲۹۶ در خانوادهای اصالتاً تبریزی در شهر کاظمین به دنیا آمده بود، در ۷ تیر ۱۳۸۴ در تهران در گذشت و نام نیک او به عنوان یک اقتصاددان مجرب و صنعتگر مومن و موفق ایرانی، ماندگار ماند. مدیران اقتصاد مقاومتی، به شدت به سلوک اقتصادی عالی نسب نیاز دارند؛ مردی که یک تنه بر اعتبار کالای ایرانی افزود.