مقدمه
گاهى درباره معجزه قرآن و يا معجزات پيامبر سؤال مىشود. به نظر مي‌رسد كه پاسخ، بسيار روشن است. علاوه بر قرآن و اعجاز شگفت‌انگيز آن كه معجزه زنده و هميشگى وحى الهى است، اين كه مردم از جاهليت بريدند و گروه گروه به دين خدا گرويدند و گرد شمع وجود پيامبراكرم(ص) چون پروانه سوختند، رفتار و گفتار او بوده است؛ اين كه پيامبرى از جانب خدا مبعوث شود و حلقه اتّصال آسمان و زمين گردد و پيام خدا را به مردم برساند و با اين عظمت، با مردم و مثل مردم زندگى كند، براى حضورش مجلس آرايى نكنند؛ همواه گل خنده، روى لبانش باشد؛ بين خانواده خود و ديگران فرق نگذارد؛ در سلام كردن از ديگران سبقت بگيرد و هر روز و ساعت و لحظه‌اش براى ديگران خاطره باشد؛ اين معجزه پيامبر است و الّا خيلى كارهاى خارق العاده را مرتاضان و ساحران نيز انجام مي‌دهند و نامى از آنها در حافظه تاريخ نمانده است؛ امّا امروز بعد از چهارده قرن، هنوز بوى عطر گل محمّدى به مشام بيش از يك و نيم ميليارد مسلمان مي‌رسد.
اين گفتار، اشاره به گوشه‌اى از صفات پيامبر دارد كه بيشتر آنها در كتاب عيون أخبارالرضا آمده است و در كتابهاى اهل سنّت نيز با اندكى تفاوت، وجود دارد.
امام حسن مجتبى(ع) فرمود: از دايى خود هند بن ابى هاله ـ كه از وصف كنندگان پيامبر خدا است ـ خواستم كه مقدارى از ويژگىهاى ايشان را برايم بيان كند و اين چنين برايم توصيف كرد كه به گوشه هايى از آنچه در اين روايات و روايات ديگر آمده، اشاره مىشود:
1. سخن گفتن
زبان انسان بايد از پشتوانه هايى چون: قلب و عقل و انديشه برخوردار باشد. مادامى كه سخن، هنوز گفته نشده، در بند انسان است و چون گفته شود، انسان در بند آن است. پيامبر اين گونه بود:
«يخزن لسانه الّا عمّا يعنيه؛() جز به هنگام ضرورت، لب به سخن نمىگشود.»
سخن او مانند بذر در زمين حاصلخيز بود. هر كجا احتمال رويشى وجود داشت، بذر سخن مىكاشت.
2. ياد خدا
قبله دل انسان، ياد خداست. اگر دل به سوى او روى نكند، تزلزل مىيابد و به هر سو مي‌رود. قبله نما فقط رو به روى قبله، استوار مىشود. جمال يار، و پرده نقاب ندارد. انسان اگر غبار از دل برگيرد و دل را آرامگاه ياد خدا كند، به آرامش مي‌رسد. هيچ كارى، در هيچ حالتى نبايد انسان را از ياد خدا غافل كند. در مجالس و محافلمان گاهى شيطان هم حضور دارد و عهد بسته است كه بسيارى از انسانها را گمراه كند. پيامبر(ص) ـ كه در اوج عرفان و محبّت خدا بود ـ همواره و در هر مجلسى با ذكر خدا، مىنشست و بر مىخاست: «لايقوم و لا يجلس الّا على ذكر اللّه».()
3. حضور در مجالس
وقتى پيامبر خدا به مجلسى وارد مىشدند، فروغ نور او روشنى بخش مجلس بود و براى نور، فرق ندارد كجاى مجلس باشد. در مجلس، جاى مخصوصى براى خود انتخاب نمىكرد و كسى از آنان نمىپنداشت كه ديگرى نزد آن حضرت از او گرامىتر است. حاجت مردم را برآورده مىكرد. به قدرى با مردم مهربان بود كه او را پدرى مهربان مي‌دانستند. مجلس او، مجلس صداقت و امانت بود. آبروى كسى ريخته نمىشد. فرادستان را احترام مىكردند و با فرودستان مهربان بودند. غريبهها در مجلس، احساس غربت نداشتند.
4. خدامدارى
اعتبار بخش شخصيت پيامبر بندگى خدا بود. در سوره اسراء هم كه داستان معراج آمده است، به جاى رسول يا نبى يا محمّد(ص)، اشاره به بندگى او شده است: «سبحان الّذى أسرى بعبده…».() پيامبر، شاخه درخت توحيد بود، هر چند شاخه به تنه درخت نزديكتر باشد، ضخيمتر است و هرچه از آن دورتر باشد، ضعيفتر و نازكتر. محور كارهاى او خدا بود: «لايقصّر عن الحق».() دلش براى مردم مىسوخت و مىخواست مردم را به منبع فيّاض الهى، نزديك كند.
5. ظريف كارى
پيامبر بعضى ريزهكارىها را رعايت مىكرد كه ممكن است كسى در طول عمرش حتّى يك بار هم به آنها توجه نكند. كارهاى چشمگير و بزرگ را خيلىها انجام مي‌دهند، ولى بعضى ظريفكارىها، زيبايى خاصى دارند. در ساختن ساختمانها هم آنچه در نهايت، به ساختمان، جلوه و زيبايى مي‌دهد، همين كارهاى كوچك و نازك كارىهاست. پيامبر ضمن آن كه از كارهاى همه خوبان غافل نبود، ويژگىهاى منحصر به فردى داشت. در روايت است: «اذا أشار أشار بكيفه».() با انگشت اشاره نمىكرد. اگر مىخواست به كسى نگاه كند، گردنش را نمىچرخاند، بلكه همه بدنش را به سوى او مىكرد به كوچك و بزرگ سلام مىنمود.
اميرمؤمنان به مردى از قبيله سعد فرمود :«هرگاه به خانه من و فاطمه مي‌آمد، سه بار سلام مىكرد. اگر جواب مىشنيد داخل مىشد و گرنه باز مىگشت.» و هم او فرمود :«هرگز نشد كه پيامبر خدا با كسى دست دهد و زودتر دستش را بكشد.»()
امام صادق فرمود :«پيامبر خدا هرگاه با كسى مىنشست، از جا برنمىخاست تا همنشين او از جاى برخيزد.»()
بسيارى از كسانى كه دست در خير داشتند، در جايى مىنشستند تا صاحب حاجتى، حلقه در آنها را بكوبد و حاجت خويش را بگيرند، ولى پيامبر در غم آنانى مىسوخت كه حاجتمند بودند، ولى به هر دليلى، قادر به اظهار نياز خود نبودند، لذا مىفرمود: «ابلغونى حاجة من لايقدر على ابلاغ حاجته؛() حاجت حاجتمندانى را به من گزارش دهيد كه خودشان توان بيان حاجتشان را ندارند.»
هنگامى كه كسى از او تقاضايى داشت، اگر مىتواست او را سير مىكرد و اگر نداشت، با سرسبزى و نشاط سخن نرم خود، او را آرام مىكرد:
«من سئله حاجة لم يرجع الا بها بميسور من القول»()
حاصل سخن
آنچه گفته شد، قطره‌اى از درياى رحمت اين مولود مبارك است. به نظر مي‌رسد وظيفه امروز ما احساس نياز به اين درياى جود و كرم است. گرچه وجود نازنينش در بين ما نيست. امّا خود او فرمود: «انى تارك فيكم الثقلين كتاب اللّه و عترتى…» جامعه علمى و دانشگاهى ما بويژه در حوزه علوم انسانى مىتوانند همه نيازهاى امروز خود را از اين دو چشمه جوشان بگيرند.
مولوى قصّه‌اى از معجزه آن حضرت بيان كرده كه مىتواند حالت تمثيلى داشته باشد و به نياز امروز سرايت كند. داستان مفصّلى نقل مىكند كه كاروانى در بيابان گرم و بى آب مانده بودند و مرگ را پيش چشم خود مي‌ديدند. ناگهان پيامبر براى كمك به آنها از راه رسيد و ديد:
اشترانشان را زبان آويخته خلق اندر ريگ هر سو ريخته
پيامبر دستور داد مشك آب او را آوردند و فرمود :«خودتان و شترانتان از مشك بنوشيد و براى ادامه راه هم آب برداريد.»
آنها سيراب شدند ولى تعجب كردند:
اين كسى ديده است كز يك راويه سرد گردد سوز چندان هاويه؟
و پيامبر در پاسخ آنها فرمود :«اين از رحمت من است و او با بد عهدى ما از سر لطف وارد مىشود».
ننگرم عهد بدت بدهم عطا از كرم، اين دم چو مىخوانى مرا
امروز بايد بر عهدى كه كرده‌ايم و اين دو ميراث گران بهاى او را كه مهجور داشته‌ايم، توبه كنيم و صلاح دين و دنياى خود را در بازگشت به آن دو گوهر بدانيم تا معجزه اين ميلاد را احساس كنيم. ان شاء اللّه!
پىنوشتها:ـــــــــــــــــــــــ
. حلية الابرار، ج 1، ص .175
. ميزان الحكمة، ج 4، ص .3219
. سوره اسراء، آيه .1
. سنن النبى، علّامه طباطبايى، ص .103
. الاحاديث الطوال، الطبرانى، ص .75
. سنن النبى، علّامه طباطبايى، ص .35
. همان، ص .37
. بحارالانوار، ج 16، ص .151
. معجم كبير، طبرانى، ج 22، ص .158 راز استقامت در زندانهاى مخوف رژيم صهيونيستى به روايت آزادگان لبنانى
آقايان شيخ عبدالكريم عُبيد و مصطفى ديرانى كه به ترتيب 15 و 10 سال در بند اسارت رژيم صهيونيستى اسرائيل بوده‌اند در ديدار نماينده ولى فقيه در بنياد شهيد و امور ايثارگران، در پاسخ به سؤالات حاضران خاطرات ارزشمندى را مطرح كردند كه چند نكته از اين خاطرات ذيلاً تقديم مىشود:
آقاى عبدالكريم عُبيد مدت 15 سال اسارت را در يك سلول كوچك تاريك كه مساحت آن و دستشويي‌اش جمعاً 5 متر بود در زندان اسرائيل به سر برده است و مدت 8 سال از اين مدت را با آقاى مصطفى ديرانى در همين سلول سپرى كرده‌اند آقاى شيخ عبدالكريم عُبيد اين فرصت 15 ساله اسارت را بهترين فرصت براى عبادت خداوند متعال و تقرّب به درگاه الى اللّه مىيابد و لذا همه اين 15 سال را بجز ايام عيد فطر و عيد قربان و روز عاشورا روزه بوده است حدود 900 بار قرآن كريم را ختم كرده‌اند.
ايشان انس با قرآن كريم، اقامه نماز شب و ساير نوافل و عبادات را مهمترين راز و علت استقامت خود در زندانهاى مخوف اسرائيل برمىشمارد. ايشان در اين مدت حدود 100 سال نماز قضا براى والدين و ساير بستگان نزديك خوانده است.
آنان در طول اسارت همواره در نيمههاى شب بيدار مىشدند ابتدا نماز شب را اقامه مىكردند سپس به منظور گرفتن روزه، سحرى را صرف مىكردند آنگاه براى اقامه نماز صبح آماده مىشدند و در وقت شرعى نافله و نماز صبح را اقامه مىكردند و سپس تا طلوع آفتاب به تلاوت قرآن مىپرداخته‌اند.
آقاى ديرانى نيز در مدت 10 سال اسارت در زندانهاى رژيم صهيونيستى بجز روزهاى حرام (عيد فطر و عيد قربان) و روز عاشورا كه روزه گرفتن كراهت دارد همه ايام سال را روزه بوده است و حدود 400 بار قرآن را ختم كرده است ايشان به همراه آقاى شيخ عبدالكريم عُبيد همه نوافل را روزانه بجا مي‌آوردند يعنى 51 ركعت نافله را تماماً مىخواندند.
آقاى شيخ عبدالكريم عُبيد در مدت 15 سال اسارت 25 هزار بيت شعر سروده و 40 دفترچه، خاطرات دوران اسارت و مقاومت را نوشته است كه در زمان آزادى ترس رژيم صهيونيستى از انتشار اين مطالب باعث شد كه همه اين اشعار و خاطرات توسط مأموران آن رژيم ضبط شود.
آزادگان لبنانى در مدت اسارت خود به خاطر حرمت ذبح غير اسلامى هيچگونه گوشتى نخوردند و همواره سبزيجات و غذاهايى كه از نظر شرعى اشكالى نداشت استفاده مىكردند.
