در سوگ مرجع بزرگ جهان تشيع حضرت
آيت الله العظمي گلپايگاني «قدس سره»
يک بار ديگر، موجي بزرگ از ماتم و
عزا سراسر ايران اسلامي را فرا گرفت و يکي از استوانه هاي علم و فضيلت دار فاني را
وداع گفت و با ارتحال خود، شيعيان را عزادار کرد.
آية الله العظمي گلپايگاني يکي از
معدود مراجع موفّقي بود که بيش از 800 طلبه فاضل در محضر درس خارجش حاضر مي شدند و
بهره مي بردند. او که با سختي و رنج زياد به معنويت و علوم اهل بيت روي آورده بود
و با تلاش فراوان از مکتب امام صادق (س)، فيض وافر برده بود، خداوند نيز او را
توفيق به سزائي بخشيد و به آن مقام والا رساند و سرانجام نيز، پس از يک عمر طولاني
و با برکت به ديدار خداي خود شتافت و مردم عزادار و شيفته روحانيت طي يک تشييع بي
سابقه تاريخي، با پيکر پاکش وداع کردند و در کنار استاد و مربي خود مرحوم آية الله
العظمي حائري يزدي در مسجد بالاسر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
جاودانه اند مردان بزرگ الهي که
براي خدا تلاش و خدمت مي کنند و جز خداوند نظري ندارند. اينان در دنيا و آخرت
پايدار و روسفيدند و همواره تاريخ در برابرشان سر تعظيم فرود آورده و مي آورد نام
ناميشان براي هميشه در سرلوحه تاريخ ثبت و ماندگار است.
درگذشت اندوهبار و اسف انگيز اين
مرجع عاليقدر، چنان موجي از عزا و ماتم در کشور اسلامي ايران و ساير کشورهاي
مسلمان جهان ايجاد کرد که مراسم عزا و مجالس سوگواري و فاتحه و دسته هاي سينه زني
در سراسر کشور ايجاد شد و براستي ملت سرفراز ايران به خوبي از مقام منيع مرجعيت
تشيع، تجليل و تعظيم کردند که اين خود نيز در تاريخ با عظمت ثبت خواهد شد.
حضرت آية الله خامنه اي نيز در
تشييع معظم له همراه با سيل مردم عزادار شرکت کردند و مردم قم يکپارچه در اين
مراسم بزرگ شرکت نموده، دِين خود را به اسلام و روحانيت و مقام مرجعيت ادا کردند.
سيل تشييع کنندگان در تهران وقم به قدري زياد و انبوه بود که افق ديد، گنجايش دربر
گرفتنش را نداشت.
فقدان اين شخصيت والا و ارجمند را
به مقام شامخ ولي الله الاعظم ارواحنا فداه، و به پيشگاه مرجع بزرگ عالم تشيّع
حضرت آية الله العظمي اراکي و ولي امر مسلمين حضرت آية الله خامنه اي و عموم ملت
ايران بويژه بيت آن فقيد سعيد، تسليت عرض مي کنيم.
اطلاعيه مقام معظم رهبري
در پيام تسليتي که حضرت آية الله
خامنه اي بدين مناسبت صادر فرمودند آمده است:
«اي شخصيت والاي علمي کهنسال، در
ميان مراجع عظام تقليد، يکي از موفق ترين و سعادتمندترين ها بود. سي و دو سال مرجع
تقليد، حدود هفتاد سال مدرّس حوزه علميه قم و حدود هشتاد و پنج سال سرگرم فراگرفتن
و آموختن فقه آل محمد عليهم السلام بودند.
اولين مدرسه علوم ديني به سبک جديد
را ايشان در قم تأسيس کردند. اولين مؤسسه بزرگ قرآني را ايشان در قم بنيان نهادند.
اولين فهرست بزرگ فقهي و حديثي با استفاده از دانش و اختراعات جديد بشري را ايشان
پديد آوردند. صدها مدرسه و مسجد و مؤسسه تبليغ دين در سراسر کشور و در کشورهاي
ديگر بيناد کردند. هزاران شاگرد از فقه پخته و عميق خود بهره مند ساختند. بسياري
آراء و نظرات فقهي که حاکي از روشن بيني و ذهن نوگراي ايشان بود، ارائه کردند و
بالاتر از همه، با منش و رفتار پرهيزکارانه و با طهارت و تقوايي هک مي توانست براي
علما و فقها الگويي زنده و ملموس باشد، عمري پر برکت را به نزاهت کامل گذرانيدند.
اطلاعيه شيخ الفقهاء و المجتهدين
در بخشي از اطلاعيه حضرت آية الله
العظمي اراکي دام ظله آمده است:
«با فقدان اين مرد بزرگ که استوانه
علم و تقوا و از ارکان هدايت و اعلام دين و ولايت محسوب مي شد، بر پيکر عزيز اسلام
و روحانيّت، ثُلمه اي جبران ناپذير وارد شد و به حق بايد گفت: [يوم علي آل الرسول
عظيم].
ايشان که از سابقين و اولين و
شاگردان مبرز و بنام مرحوم آيت الله العظمي حاج شيخ عبدالکريم حائري، مؤسّس حوزه
علميه قم اعلي الله مقامه در حوزه علميه اراک و قم بود، فقيهي بود نکته سنج و دقيق
النظر و زيرک و دانا و مصداق بارز صائناً لنفسه، حافظاً لدينه، مخالفاً لهواه،
مطيعاً لامر مولاه و قريب يک قرن عمر شريفش را در راه اشاعه فقه آل محمّد (ع) و
پاسداري از حريم ولايت و مبارزه عليه طاغوت و همراهي با حضرت امام قدس سره در طول
انقلاب و حمايت از دين و حاکميت قرآن و تجاوز نکردن از حدود الهي و خدمت به مسلمين
و مؤمنين، صرف نموده. عاش سعيداً و مات حميداً…».
زندگينامه به زبان خودش
در روز 22 شوال 1408 يکي از علماي
اصفهان خدمت حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني «قدس سره» رسيد و از معظم له مي
خواهند، شرح حال از زندگي خويش بيان کنند. ايشان مي فرمايند:
«اگر بخواهم شرح حال دهم مي ترسم
از مثنوي بزرگتر شود. بعد فرمودند: وضع تحصيل و درس خواندن من براي خودم خيلي
آموزنده است. دو سال و نيم داشتم که مادرم از دنيا رفت و نُه سال بودم که پدرم فوت
کرد، مرحوم پدرم مرد متعبّدي بود و نوعاً زيارت عاشورا مي خواند، و به خاطر دارم
که بالاي پشت بام مي رفت و مشغول زيارت مي شد.
پدرم در [گوگد] گلپايگان معروف به
سيد محمد باقر امام بود و مورد توجه مردم قرار داشت. آن مرحوم دختران متعدد داشت و
فرزند پسر براي او نمي ماند. بر حسب آنچه از پدرم و ديگران ثابت شد، پدرم به زيارت
حضرت رضا (ع) مي رود و از حضرت رضا (ع) تقاضا مي کند که نزد خدا شفاعت کند که
فرزند پسري به او عنايت کند. پس از مراجعت از مشهد، شبي پدرم يا يکي از بستگان خوب
مي بيند که حضرت امام محمد تقي و حضرت امام هادي (ع) به منزل ما آمدند و پس از
ساعتي توقف، يکي از آن دو بزرگوار مي روند و يکي مي ماند، پدرم اين خواب را تعبير
مي کند به آنکه خدا دو پسر به او عطا مي کند که يکي مي ماند و ديگري فوت مي کند و
چنين هم شد، خداوند مرا به پدرم داد و برادر کوچکتري بعد از من متولد شد که فوت
نمود.
من قرآن و نصاب را در همان محل
خودمان، روستاي [گوگد] فرا گرفتم. شيخي در محل بود بنام ملا محمد تقي (خدا رحمتش
کند)، پهلوي او مکتب رفتم. او از اهل علم و معلمي دلسوز و با محبت بود. او پسري
داشت که با من هم درس بود و مايل بود فرزندش اهل علم بشود و خيلي هم زحمت کشيد ولي
پسر او باقي نماند و فوت کرد. من هم سرپرستي داشتم، خواهرهايم پس از مشورت بنا
گذاشتند که يکي از آنها در منزل ما باشد تا از من سرپرستي کند. پس از چندي اين
تصميم به هم خورد و من از هر حيث تنها ماندم. عمو نداشتم ولي يک دايي داشتم که در
يک فرسخي در شهر گلپايگان بود. به هواي ديدار و استفاده از دايي خود به شهر رفتم و
مقداري از مقدمات را در شهر خواندم، مقداري از مقدمات و سطح پايين را پهلوي حاج
سيد اسماعيل خوانساري خواندم.
سپس تصميم گرفتم که از گلپايگان
بيرون بروم و اين وقتي بود که هنوز اوان تکليف من بود. رساله خطّي از مرحوم سيد
صاحب [عروه] آورده بودند و مي گفتند ايشان مرجع است؛ بايد مسائل را از او تقليد
کرد. مقداري (کاه) داشتم، فروختم و قريب يک تومان يا پانزده قران داشتم که از
گلپايگان بيرون آوردم. چهل روز در خوانسار درس خواندم و چون شرايط مساعد نبود
برگشتم به گوگد و سپس از آنجا عازم اراک شدم. در شهر اراک توفيق پيدا کردم که پس
از چندي توقف که آيت الله حائري يزدي به اراک تشريف آوردند به محضر ايشان شرفياب
شوم. معظم له درس فقه و اصول شروع کردند، جند نفري نيز با ايشان آمده بودند ولي
عده اي بسيار معدود بود. مرحوم آقاي سيد محسن اراکي که از متمکنين اراک بود آقاي
حائري را از کربلا به ايران آورده بود تا ضمن بهره مندي مردم از آن بزگوار،
فرزندان خودش نيز از او کسب فيض کنند.
*در اراک
در اراک به تحصيل ادامه دادم تا
وقتي که آقاي حاج شيخ عبدالکريم به قم رفتند و رحل تدريس را در قم برقرار کردند.
پس از استقرار در قم به ما نامه نوشتند که شما هم بياييد قم و من و چند نفر ديگر
به قم رفتيم. معظم له براي تدريس و تربيت، خيلي کوشا بود. بايد بگويم او مانند
پدري مهربان يا مهربانتر از پدر براي ما زحمت مي کشيد. مريض مي شديم در خانه دوا
درست مي کرد و براي ما مي آورد و ما را مداوا مي کرد. خاطرم هست که مريض بودم،
گفتم بستر مرا نزد حوزه درس استاد ببريد که از درس عقب نمانم و بحمدالله توفيق
زيادي حاصل شد والسلام».
خدمات و آثار ارزنده
مرحوم آيت الله العظمي گلپايگاني
قدس سره روز هشتم ماه ذي القعده 1316 قمري در قريه گوگد که در 6 کيلومتري گلپايگان
واقع است، متولد شدند، و در شب جمعه 25 جمادي الثانيه 1414 مطابق با 19 آذر 1372
شمسي وفات يافت.
خدمات بسيار ارزنده و بجاي ماندني
از آن فقيه اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام به يادگار مانده است، که از جمله مي
توان به موارد ذيل اشاره کرد:
1-
تشويق طلاب به تحصيل و تقدير از
طلاب زحمتکش و برقراري امتحانات کتبي و شفاهي به شيوه جديد و مراقبت در وضع اخلاقي
آنان.
2-
توجه به وضع طلاب جوان و طرح
برنامه هاي جديد مفيد براي تغيير و تنظيم روش تحصيلي طلاب و اختصاص چند مدرسه براي
اجراي آن برنامه ها.
3-
تأسيس مدرسه اي با شکوه با ساختمان
مدرن در خيابان صفائيه قم.
4-
تعمير مدرسه فقيه در سال 1384 قمري
پس از خرابي.
5-
احداث ساختمان وضوخانه، حمام و
رختشويخانه براي مدرسه فيضيه.
6-
احداث ساختمان و سالن بزرگي براي
قرائت خانه مدرسه فيضيه.
7-
حفر چاه عميق اختصاصي براي مدرسه
فيضيه و دارالشفا و لوله کشي آن مدرسه.
8-
تأسيس مدرسه علوي در خيابان تهران،
کوچه منوچهري.
9-
تأسيس مدرسه با شکوه در خيابان
چهارمردان با برنامه هاي مخصوص عربي و فارسي.
10-
تأسيس بيمارستان هاي مجهّز براي
آقايان طلاب، روحانيون و علماء و تأسيس يک درمانگاه خصوصي با بخش هاي جراحي،
داخلي، قلب، راديولوژي و آزمايشگاه که کليه روحانيون در بخش هاي مختلف اين
بيمارستان به طور رايگان معالجه مي شوند و غير روحانيون نيز از درمانگاه و ساير
بخشهاي آن استفاده مي نمايند.
آيت الله العظمي گلپايگاني علاوه
بر خدمات اجتماعي در شهرستان قم، در ساير بلاد و حتّي خارج از کشور نيز براي رفاه
امور مسلمين اقدام به تأسيس دهها مدرسه، مسجد و کتابخانه نموده و در تأسيس حوزه
علميه در شهرستانها نيز اهتمام زيادي داشته اند.
بار ديگر اين فاجعه مؤلمه را به
مقام منيع ولي عصر ارواحنا فداه، و رهبر معظّم انقلاب و بيت شريف ايشان و ملّت
عزادار ايران تسليت عرض نموده، دوام عمر پر برکت حضرت آيت الله العظمي آقاي اراک و
مقام معظم رهبري را از ديدگاه حضرت احديّت خواستاريم.
«تحلوا بالاخذ بالفضل و الکف عن
البغي و العمل بالحق و الانصاف من النفس و اجتناب الفساد و اصلاح المعاد».
(غرر الحکم )
خود را بيارائيد به فرا گرفتن فضل
و دانش و دست بازداشتن از ستم و کار به حق و درستي و از خود عدل و انصاف دادن و از
فساد دوري گزيدن و امر آخرت را اصلاح نمودن.
(امام علي (ع))