چشمه محبت و معرفت (در فضيلت زيارت عاشورا)

غلامرضا گلى زواره

O نشانه اى نورانى

اهل بيت عصمت و طهارت (ع) ستارگان درخشان, اسوه هاى فضيلت و جانشينان راستين رسول اكرم(ص) در نگهدارى دين و حفظ حوزه مسلمين هستند و در ضرورت شناخت آن فروغ هاى فروزان همين بس كه حضرت محمد(ص) فرموده اند: من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميته جاهليه;(1) يعنى هر كس بميرد در حالى كه امام عصر خويش را نشناخته باشد به مرگ جاهليت مرده است.
هم چنين در آيه ((قل لا اسالكم عليه اجرا الا الموده فى القربى;(2) بگو (اى پيامبر) در برابر انجام رسالتم, خواستار اجر و پاداشى جز مودت خاندانم از شما نمى باشم به اين نكته اشاره شده است ولى در سوره شعرا از زبان پيامبر چندين بار آمده است: ((وما اسالكم عليه من اجر ان اجرى الا على رب العالمين))(3) (در برابر اجراى رسالتم از شما مزدى نمى طلبم, اجر من جز بر پروردگار عالميان نمى باشد) دقت در اين نكته موضوع مهمى را به اثبات مى رساند و آن اين است كه پيامبر زمانى مى تواند به حفظ و بقاى شريعت خويش اطمينان داشته باشد كه آن را به دست افراد شايسته, مطهر و وارسته بسپارد و مردم را به سوى آنان هدايت كند.
به عبارتى ديگر زمانى تلاش مداوم حضرت محمد(ص) حفظ مى شود و نهال اسلام شكوفا مى گردد و از آفات مصون مى ماند كه مردم در امر رهبرى اشتباه نكنند و به راه خطا و خطر نروند و به پيشوايان الهى روى آورند و دل به دوستى آنان بسپارند و از اين وجودهاى مبارك فاصله نگيرند. اين دوستى متكى به امر خدا و توصيه رسول اكرم(ص) است و پشتوانه بسيار محكمى دارد و عميق ترين نوع ارتباط بين امت و خاندان و عترت رسول خدا(ص) را نشان مى دهد. البته كسى مى تواند در حلقه دوستان اين بزرگواران باشد كه در صراط مستقيم گام بردارد و همچون امامان مطيع اوامر الهى باشد و در اخلاق و رفتار به سيره و شيوه زندگى ائمه تإسى جويد.
با وجود اين كه خداوند از رگ گردن به آدمى نزديك تر است, ولى اگر انسان بخواهد به مقام قدس و ملكوت تقرب يابد, بايد از راه اهل بيت برود زيرا آنان سالكان راه خدايند. انتم السبيل الاعظم والصراط الاقوم.(4) آن سروران مركز كمالات, تداوم بخش فيض لطف و رحمت الهى بر مخلوقات جهان هستند.
حضرت امام حسين(ع) در راه برقرارى عدالت و دفاع از حق, در آشفته ترين شرايط ودر حالى كه امويان با تبليغات مسموم خويش و اختناقى خوفناك جوامع اسلامى را در جاهليتى آشكار فرو برده بودند موجوديت خود, خاندان, اولاد, عزيزان و ياران خويش را تقديم حق نمود و مصائب گوناگونى را در اين مسير پذيرفت, به همين دليل خداوند امتيازاتى را به آن سيد جوانان بهشت و سبط رسول اكرم (ص) اختصاص داد چنان چه از امام جعفر صادق(ع) روايت شده است: خداوند با سه امتياز فداكارى امام حسين(ع) را جبران كرد. امامت را در فرزندانش قرار داد, تربت او را شفاى بيماران گردانيد, دعاى نزد قبرش را مستجاب نمود و ايام زيارتش ـ از هنگام رفتن تا بازگشتن ـ را از عمر زائر به حساب نياورد.(5)
براين اساس علاوه بر اين كه سيدالشهدإ(ع) شخصيتى از اهل بيت است كه آيه تطهير در موردش صادق است و با تإكيد اكيد ((يطهركم تطهيرا)) خداوند او را از هرگونه پليدى و دون همتى منزه داشته است, فرزندانش نيز در تداوم اين منزلت تا قيام قيامت در اين سمت برگزيده اند و اين همان نعمتى است كه وقتى حضرت ابراهيم(ع) در دعاى خود از خداوند خواست, خداوند به صورت مشروط پاسخ او را داد.(6)
سفارش هاى فراوانى كه از خاندان عترت در باب گرامى داشت نام و ياد امام حسين(ع) و زيارت آن امام در اوقات گوناگون سال به شيعيان رسيده است, عمق و ميزان مقام الهى سالار شهيدان را به روشنى بيان مى كند. زيرا امام حسين(ع) آخرين فرد و خامس آل عبا بود و نيز آخرين نفرى است كه در دامن مصطفاى پيامبران پرورش يافت و چون نبى اكرم(ص) از اين دنيا به سراى سرور رحلت فرمود مردم هرگاه مى خواستند از آن حضرت يادى كنند به اهل بيتش روى مىآوردند اين ماجرا استمرار داشت تا عترت نبوى به شهادت رسيدند و امام حسين(ع) آخرين نفرى بود كه مسلمانان سيماى رسول اكرم(ص) را در چهره ملكوتيش مشاهده مى كردند. خلق و خويش همان اخلاق و رفتار حضرت محمد(ص) بود و با شهادت امام حسين(ع) براى احياى سنت پيامبر و اصلاح امت آن فرستاده الهى, ديگر آخرين نشانه اى كه بى واسطه در دامن پيامبر پرورش يافته و با آن حضرت در ارتباط بود از دست مردم رفت و اين مصيبتى عظيم و خسرانى جبران ناپذير به شمار مى رفت.
زيارت پيوند قلبى و عاطفى با چنين امامى است كه چنين ارتباطى, انسان را از درون متحول مى كند, خانه دلش آباد مى شود, صبر در مقابل مصائب را در او تقويت مى نمايد وميزان بصيرت و معرفت آدمى با چنين انسى رو به فزونى مى رود. زيارت هاى امام حسين(ع) كه در منابع معتبر شيعه وجود دارد به حق مدرسه اى هستند كه تمامى كمالات انسانى را در بر دارند و كمتر فضيلتى است كه فروگذار كرده باشند. پاكيزگى جسمى, روحى, تربيتى, خانوادگى و تمامى اقسام طهارت در زيارت امام حسين(ع) و زيارت ساير ائمه مورد توجه قرار گرفته و بر آن ها تإكيد شده است و چنين برنامه اى زيربناى تزكيه و پالايش درونى آدمى به شمار مى رود. اين مدرسه هزاران انسان وارسته و فداكار را در دامن خود پرورش داده و آنان را به سوى سعادت و معرفت ارتقا داده است. به همين دليل رسول اكرم(ص) فرموده اند: براى شهادت حسين(ع) حرارتى در دل هاى مومنان است كه هرگز به سردى نمى گرايد.(7) و نيز آن حضرت تإكيد نموده است: آگاه باشيد كه حسين درى از درهاى بهشت است هر كس با او دشمنى ورزد خداوند بوى جنت را بر او حرام مى سازد.(8)
امام باقر(ع) نويد داده اند: اگر مردم مى دانستند در زيارت حسين(ع) چه فضيلتى است از شدت شوق جان مى دادند و روحشان از حسرت, غم و اندوه جدا مى گرديد. محمد بن مسلم مى گويد: در زيارت سيدالشهدإ چه اجرى است؟ حضرت فرمود: هر كه حسين را به خاطر شوق او زيارت كند برايش ثواب هزار حج مقبول و هزار عمره مبرور و ثواب آزاد كردن هزار بنده در راه خدا, نوشته شود.(9) امام صادق(ع) نيز فرموده اند: هيچ كس نيست در روز قيامت مگر اين كه وقتى بزرگوارى زوار امام حسين(ع) را نزد خداوند مشاهده مى كند مى گويد: اى كاش امام حسين(ع) را زيارت مى كردم و در حديث ديگر آن حضرت فرمودند: هر كه از اين كه بر سر سفره هاى نور قرار گيرد و از اين بابت خوشحال شود بايد از زائرين امام حسين(ع) باشد.(10) زيد شحام مى گويد از امام ششم پرسيدم براى زائر قبر امام حسين(ع) چه اجرى است؟
فرمود: همانند كسى است كه خداوند سبحان را در عرش زيارت كرده باشد.(11)

O هديه اى ملكوتى

زيارت مطلقه امام حسين(ع) هفت مورد مى باشد كه در كتاب ادعيه متن آنها آمده است, علاوه بر اين متون زيارتى, زيارت ويژه اى براى حضرت اباعبدالله ذكر شده كه آن چندين زيارت مى باشد: زيارت اول رجب, نيمه آن و نيز نيمه ماه شعبان, زيارت امام حسين(ع) در ليالى قدر و نيز در عيد فطر كه اين زيارات در روضه مطهر يا در كربلا خوانده مى شود. زيارت مخصوصى هم براى امام حسين در روز عرفه, در منابع مستند شيعى آمده است. علاوه بر اين ها براى زيارت از راه دور نيز رواياتى ذكر شده است چون عده اى به دليل برخى مشكلات از قبيل فقر, بيمارى, مسدود بودن راهها, ناامنى و ناتوانى ناشى از سالخوردگى نمى توانند به كربلا مشرف شوند. اهل بيت براى اين گونه افراد تكليف را مشخص نموده اند. معروف ترين و پرفيض ترين زيارات از راه دور, زيارت عاشورا است اين زيارت از سنخ احاديث قدسى است يعنى سال ها قبل از واقعه عاشورا خداوند آن را توسط جبرئيل به رسول خود نازل فرمود و آن چنان توصيه بر مداومت آن وارد شده كه انسان را به حيرت و شگفتى وامى دارد.
زيارت عاشورا همان گونه كه بيان شد در زمان رسول اكرم (ص) مطرح بوده است و نيز بعد از شهادت امام حسين(ع), در عصر امام سجاد(ع) مورد توجه قرار داشته است اما علنى گشتن آن از زمان امام باقر(ع) است زيرا امام چهارم در اختناق حكومت بنى اميه زندگى مى كرده اند و اگر اين متن زيارتى توسط آن حضرت بيان مى گرديد با وجود لعن و نفرين هايى كه در متن زيارت در مورد غاصبين جايگاه امامت و نيز لعنت فراوان بر خاندان ابوسفيان در آن ديده مى شود موجب كشته شدن راويان, و خوانندگان آن مى گرديد. هم چنين از زمان اميرمومنان(ع) به بعد توسط دومين خليفه بخشنامه گرديد كه حديثى از حضرت رسول(ص) نقل نشود و توجه مردم به قرآن باشد! اين دو عامل سبب بيان نگرديدن زيارت عاشورا تا زمان امام پنجم گشت, حضرت امام محمد باقر(ع) نيز در دوران حكومت آل مروان مى زيست و او هم گرفتار فشار سياسى اين حاكمان غاصب بود و يك بار به شام احضار گرديد و بنا به نقلى به دستور كارگزاران مروانى محبوس گرديد اما چون دوران پايانى حكومت بازماندگان اموى بود فرصتى به دست آمد تا آن حضرت شجاعانه حقايقى را بيان فرمايند و با كنار رفتن و سقوط امويان و روى كار آمدن عباسيان كه ادعاى خويشاوندى با پيامبر و عترت او را مى نمودند زمينه مساعدترى پيش آمد تا امام پنجم و امام ششم به شكل گسترده به نشر احاديث رسول اكرم(ص) بپردازند و متون ارزنده اى چون زيارت عاشورا را به طور علنى براى شيعيان مطرح سازند. درباره اهميت اين زيارت همين بس كه مورد تإييد و تإكيد ائمه طاهرين واقع شده و از جهات مختلف و ابعاد گوناگون داراى زمينه بحث و تحليل است و از نظر بركات دنيوى و اخروى اهميت وافرى دارد.
شيخ ابوجعفر طوسى در كتاب مصباح المتهجد سند اين متن معنوى را ذكر نموده است: محمد بن اسماعيل فرزند بزيع و او از صالح بن عقبه و وى از پدرش و او از حضرت باقر (ع) روايت مى كند كه فرمود: هر كس حسين بن على (ع) را در روز عاشورا زيارت كند و نزد قبر آن حضرت گريان شود روز قيامت خداوند را با ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار جهاد ملاقات كند آن هم ثواب حج, عمره و جهادى كه در خدمت رسول اكرم(ص) و ائمه طاهرين (ع) بوده باشد. راوى مى گويد: عرض كردم: فدايت شوم كسى كه در شهر يا كشور ديگرى است و نمى تواند در آن روز خود را به قبر آن امام برساند چه كند؟ فرمودند: اگر چنين است به صحرا يا بالاى بام خانه خود رود و با سلام, اشاره به سوى مرقد آن حضرت كرده, بر لعن تلاش جديت نمايد و بعد دو ركعت نماز بخواند و اين كار را هنگام بر آمدن روز, قبل از ظهر انجام دهد. آن گاه هم خودش در مصيبت آن حضرت گريه كند و هم اگر در تقيه و حالت خوف نمى باشد. امر نمايد تا خانواده اش بر حضرت بگريند, در خانه اش مجلس مصيبتى منعقد كند, مصيبت حضرت سيدالشهدإ را به يكديگر تعزيت گويند, من ضامن مى شوم كه اگر كسى اين عمل را انجام دهد, خداوند تمام ثواب ها را به او عنايت فرمايد. راوى گويد چگونه يكديگر را تعزيت و تسليت گوئيم: امام فرمود بگوئيد: عظم الله اجورنا بمصابنا الحسين(ع) و جعلنا و اياكم من الطالبين بثاره مع وليه الامام المهدى من آل محمد(ص): خداوند اجر ما را به سوگوارى بر حسين بيفزايد و ما و شما را از خونخواهان او همراه با ولى خود امام مهدى آل محمد قرار دهد.(12) سپس حضرت افزودند: اگر مى توانى آن روز براى حاجتى از خانه بيرون مرو كه حاجت مومن در آن حال برآورده نمى شود و اگر هم عملى شود ميمون نخواهد بود و چيزى را در آن روز در منزل ذخيره نكند كه اگر چنين كند بركت آن از بين مى رود. كسى كه طبق اين دستور عمل كند ثواب هزار حج, هزار عمره و هزار جهاد همراه با رسول براى او خواهد بود و اجر هر نبى, رسول, وصى, صديق و شهيدى كه از ابتداى خلقت دنيا تاكنون در راه خدا درگذشته و يا به شهادت رسيده را خواهد داشت.(13)
صالح بن عقبه و سيف بن عميره گفته اند كه علقمه بن محمد حضرمى گفت كه به امام باقر(ع) عرض كردم تعليم بفرمائيد مرا دعائى كه آن را در اين روز هرگاه امام را از نزديك زيارت كنم بخوانم و نيز دعايى كه بعد از زيارت امام حسين(ع) از راه دور بايد بخوانم به من آموزش دهيد.
حضرت فرمود اى علقمه هر گاه تو به جاى آوردى آن دو ركعت نماز را, بعد از آن كه با سلام به سوى حضرت امام حسين(ع) اشاره مى كنى در آن زمان بعد از گفتن تكبير اين قول (زيارت) را بگوى. هرگاه چنين كردى به درستى كه دعا كرده اى به آن چيزى كه دعا مى كند به وسيله آن زائران امام حسين(ع) از ملائكه و خداوند برايت صد هزار هزار درجه بنويسد و هم چون كسى باشى كه با امام حسين(ع) شهيد شده باشد و در درجات با اين شهيدان باشى و در همين حالت شناخته شوى و نيز ثواب زيارت هر پيامبر و زيارت هر كسى كه امام را از روزى كه شهيد شده است برايت اختصاص دهند.
شيخ طوسى از محمد بن خالد طياسى و او از سيف بن عميره نقل كرده اند كه گفت پس از آن كه امام صادق(ع) از حيره به مدينه تشريف بردند با صفوان بن مهران و جمعى ديگر از اصحاب براى زيارت اميرمومنان(ع) خارج شديم و بعد از آن صفوان صورت خود را به طرف قبر حضرت سيدالشهدإ نمود و با ما گفت: از اين مكان آن حضرت را زيارت كنيد كه من در خدمت امام صادق(ع) بودم و آن حضرت از اين مكان زيارت نمود. آن گاه شروع به خواندن زيارت عاشورا كرد و بعد از نماز زيارت دعاى علقمه را خواند. سيف بن عميره مى گويد صفوان بن مهران جمال (از اصحاب نيك امام صادق و امام كاظم((ع))) گفت: امام صادق(ع) فرمود: همواره اين زيارت و دعايش را بخوان كه من بر كسى كه اين زيارت و دعاى بعد از آن را از راه دور و نزديك مى خواند ضامنم كه زيارتش قبول گردد, سعيش مورد تقدير خداوند قرار گيرد و سلام او بر امام حسين(ع) برسد و حاجتش ـ هرچه و هر قدر باشد ـ از سوى خداوند برآورده شود. آن گاه امام صادق(ع) به من فرمود: اى صفوان من اين زيارت را يافتم به اين ضمانت از پدرم و پدرم از پدرش على بن الحسين و با همين ضمانت از امام حسين(ع) و او از پدر بزرگوارشان و اميرمومنان از رسول خدا(ص) و رسول اكرم(ص) از جبرئيل امين و آن فرشته الهى با همين ضمانت از خداوند متعال دريافت نموده اند.
بر اين اساس زيارت عاشورا از احاديث قدسى به شمار مىآيد بدين مفهوم كه مفادش از جانب حق تعالى است و الفاظش توسط حضرت محمد(ص) تدوين گرديده است.
در ادامه اين روايت: خداوند به ذات خويش سوگند ياد نموده است كه هر كس امام حسين(ع) را با اين زيارت از دور يا نزديك زيارت كند و با اين دعا, دعا نمايد, زيارتش را مى پذيرم و خواهش او را هر چه قدر باشد قبول مى نمايم و برآورده مى سازم, درخواستش را عطا مى كنم, او نااميد از درگاهم برنمى گرد, بلكه شادمان و مسرور با حاجت روا شده برگشته, راه رستگارى و بهشت را مى پيمايد و از آتش دوزخ مصون بوده و شفاعتش در حق هر كس غير از دشمنان اهل بيت (ع) مورد قبول است.(14)

O صفاى زيارت

در برخى منابع آمده است كه زيارت عاشورا به دو طريق نقل شده است. يكى علقمه بن محمد حضرمى از امام باقر(ع) و ديگرى صفوان جمال از امام صادق(ع) ولى عبارات دومى حاوى برخى آشفتگى ها مى باشد از اين جهت به خبر علقمه اعتماد گرديده است. (15)
ناگفته نماند كه دعاى بعد از زيارت عاشورا را صفوان بن مهران از امام ششم نقل كرده است و اين كه در برخى كتب ادعيه از آن به عنوان دعاى علقمه نام برده اند, سخنى مورد تإمل است, زيرا راوى صفوان است نه علقمه و اگر بنا باشد آن را به نام روايت كننده اش نام نهد بايد آن را دعاى ((صفوان)) ناميد.
همان گونه كه اشاره گرديد مواظبت بر زيارت عاشورا در سفارش امام صادق(ع) به صفوان مورد تإكيد قرار گرفته است و در ميان زيارت نامه ها, اين متن مقدس از عظمت ويژه اى برخوردار مى باشد, ائمه هدى و علماى شيعه در طول تاريخ بدان اهميت وافرى مى داده اند و به خواندن آن اهتمام مى ورزيده اند, آنان كه بر اين سنت پسنديده مراقبت داشته اند بهره هاى خوبى از آن گرفته و اجر و ثواب والايى را به خود اختصاص داده اند. شيوه خواندن آن بدين صورت است كه افرادى كه مى خواهند آن را از راه دور بخوانند, بايد به مكانى مرتفع بروند, ابتدا سلامى به امام حسين(ع) (رو به كربلا) نمايند. سپس قاتلان و دشمنان آن امام را مورد لعنى شديد قرار دهند. آنگاه دو ركعت نماز بگذارند سپس زيارت عاشورا را بخوانند. سرانجام پس از آخرين سجده زيارت, دو ركعت نماز اقامه نمايند.
اين طريقه مورد توجه مرحوم آيه الله حاج ميرزا محمد حسن شيرازى و نيز مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائرى بوده است. آيه الله حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى در اثرمعروف خود روايتى را نقل مى نمايد كه براساس آن چگونگى صد سلام و صد لعن آن آسان مى باشد. در اين حديث, امام هادى فرموده اند كسى كه مى خواهد زيارت عاشوراى مشهور را بخواند وقتى به فراز اللهم العن اول ظالم ظلم مى رسد, يك بار به طور كامل آن را مى خواند. سپس اگر نود و نه بار بگويد: اللهم العنهم جميعا, مانند آن است كه همه اين فراز لعن را صد بار گفته است. هم چنين اگر كسى يك بار عبارت سلام را تا آخر به طور كامل بخواند و بعد از آن نود و نه بار بگويد: السلام على الحسين و على على بن الحسين و على اولاد الحسين و على إصحاب الحسين مانند آن است كه تمامى فراز مذكور را به طور كامل مرور كرده است.(16)
درباره بركات زيارت عاشورا و تداوم در خواندن آن به ويژه با انجام دقيق آداب و سنن مإثور به قدرى شواهد نويد دهنده اى وجود دارد كه جاى بحث و گفتگو نيست.
علامه متتبع شيخ نصرالله شبسترى مى گويد: بدان كه مإخذ اصلى زيارت عاشورا كتاب كامل الزياره, مصباح كفعمى و مختصرالمصباح است و اين زيارت را علماى ما بدون معارض و خلاف, تلقى به قبول نموده اند و شهرتش تا جايى مى باشد كه نياز به ذكر روات و بيان سند و احوال راويان آن نيست و چنان چه پاره اى از بزرگان گفته اند عمل به روايت آن از لحاظ شيوع و اعتماد و مشاهده نتايج مفيد, خوب و سريع از كليه اعمال مستحب موكد ديگر ممتاز و داراى ويژگى منحصر به فردى مى باشد.(17)
در حالات شيخ مرتضى انصارى آورده اند: عباداتى كه شيخ از سن بلوغ تا آخر عمر به آن ها ادامه داد ـ غير از فرايض و نوافل شبانه روزى و ادعيه و تعقيبات ـ عبارت بودند از قرائت يك جزء قرآن, نماز جعفر طيار, زيارت جامعه و زيارت عاشورا در هر روز.(18)
حاج محمود اخوان متولد 1304 هـ.ش كه از سال 1320 هـ.ش به بعد با آيه الله شاهآبادى در مسجد جامع تهران آشنا گرديده است مى گويد به خاطر دارم يك بار روز تاسوعا يا عاشورا مإمورين رضاخان به مسجدجامع تهران آمدند كه مانع برگزارى مراسم عزادارى بشوند و مى گفتند بايد از وزارت فرهنگ اجازه بگيريد. در اين حال آيه الله شاه آبادى خطاب به آقاى سيد على اصغر آل احمد كه صداى خوبى داشت فرمود كه: زيارت عاشورا را بخوان و او هم چنان با جذبه و سوزناك خواند كه در اثر آن صداى گريه و ضجه و عزادارى مردم در تمام بازار بلند شد. بعد هم آيه الله شاه آبادى خطاب به مإمورين رضاخان گفتند به آن مردك قلدر چاروادار بگو كه مانع عزادارى مردم نشود و به وزير فرهنگ هم بگو كه در وزارتش را ببندد. اينجا وزارت فرهنگ ماست.(19) البته مرحوم شاه آبادى به چه صورت انفرادى و چه اجتماعى به خواندن زيارت عاشورا اهتمامى ويژه داشت.
امام خمينى (در تمام مدت اقامت ايشان در عراق) در اغلب ايام زيارتى در كنار قبر امام حسين(ع) بودند و در دهه عاشورا, هر روز زيارت عاشوراى معروفه را با صد مرتبه سلام و صد مرتبه لعن مى خواندند.(20)
آيه الله قديرى گفته است در صحبتى كه با امام خمينى داشتم و دو به دو بوديم, البته ايشان تصريح نفرمودند ولى متوجه شدم زيارت عاشوراى آقا ترك نمى شود.(21)
مرحوم شهيد آيه الله قدوسى مى گفت: علامه طباطبايى در ايام محرم و صفر زيارت عاشورا را ترك نمى نمود و مى فرمود: مقيدم در زيارت عاشورا از نسخه مرحوم آيه الله سيد على قاضى (استاد عرفان علامه) استفاده كنم.(22) خود شهيد قدوسى نيز به زيارت عاشورا مواظبت داشت يكى از دوستانش نوشته است: موقعى كه آن شهيد دادستان كل بود, در عالم رويا مشاهده كردم بر اثر خواندن زيارت عاشورا به ايشان علوم خاصى داده شده است. وقتى به ايشان عرض كردم, متإثر شد و گفت: مدتى است توفيق پيدا نكرده ام و اين بر اثر كثرت كارشان در دادستانى بود و آن كارها را اولى مى دانست. از اين رو فرمود: مدتى است موفق به خواندن زيارت عاشورا نشده ام.(23)
علامه طباطبايى فرموده است: همسرم زن مومن و بزرگوارى بود, در معيت ايشان براى تحصيل به نجف اشرف مشرف شديم و ايام عاشورا براى زيارت به كربلا مىآمديم و پس از پايان اين مدت چون به تبريز مراجعت كرديم, روز عاشورايى در منزل نشسته و مشغول خواندن زيارت عاشورا بود. همسرم مى گويد: ناگهان دلم شكست و با خود نجوا كردم: ده سال در كنار مرقد مطهر حضرت اباعبدالله الحسين(ع) در روز عاشورا بوديم و امروز از چنين فيضى محروم شده ايم ناگهان مشاهده كردم در حرم مطهر در زاويه حرم بين بالا سر و روبرو ايستاده ام
و رو به مرقد مطهر سيدالشهدإ(ع) مشغول خواندن زيارت هستم و حرم مقدس و مشخصات آن هم چون گذشته بود ولى چون روز عاشورا بود و مردم غالبا براى تماشا دسته هاى عزادار و سينه زن مى رفتند, تنها در پايين پاى مبارك مقابل قبر ساير شهيدان چند نفرى ايستاده بودند و برخى از خدام براى آنان زيارت مى خواندند. چون به خود آمدم, ديدم در خانه خويش نشسته ام و در همان محل مشغول خواندن بقيه زيارت عاشورا هستم.(24)
ديده بان شهيد محمد منوچهرى معتقد بود اگر كسى با معرفت در خواندن زيارت عاشورا مداومت كند, در كشته شدن نيز به آقايش امام حسين(ع) اقتدا خواهد كرد. هم چون او به شهادت خواهد رسيد; حاج حميد حسام, از هم رزمان او, مى گويد هر روز اوايل سحر با زمزمه زيبا و حزن انگيز او چشم بر قصرشيرين قهرمان باز مى كرديم. اما وقتى نسبت به گفته محمد يقين پيدا كرديم كه در بيمارستان الله اكبر اسلام آباد بر پيكر بى سرش كه خود مفسر زيارت عاشورا بود حاضر شديم.(25)
شاعر معاصر استاد محمد على مجاهدى مى نويسد پدرم آيه الله آقاميرزا محمد مجاهدى تبريزى ارادت ديرپاى به حضرت اباعبدالله(ع) داشت و من شيفته كمالات معنوى و اين اشتياق او بودم هنوز پس از چهل و اندى سال كه از رحلتش مى گذرد زمزمه هاى نيمه شب و نيايش هاى سحرگاهى و طنين زيارت عاشوراى او در گوش جانم مى پيچد(26) , و چون عارف معروف جعفر آقا مجتهدى, استاد مجاهدى را ديده بود خطاب به حجه الاسلام والمسلمين حاج سيد على اكبر قريشى گفته بود: آقاجان ما ايشان را مى شناسيم. پدرشان علاوه بر مراتب علمى و كف نفس و خداباورى, شيفته امام حسين(ع) بودند و چهل سال زيارت عاشوراى ايشان ترك نشده بود و مورد عنايت آن حضرت قرار داشتند و هم اكنون نيز ميهمان امام حسين(ع) هستند.(27)
ادامه دارد

پى نوشت ها:

1. الغدير, علامه عبدالحسين امينى, ج10, ص359 به نقل از بزرگان اهل سنت.
2. شورى, 23.
3. شعرا, آيات 109 ـ 127 ـ 145 ـ 164.
4. فرازى از زيارت جامعه كبيره.
5. بحارالانوار, ج44, ص221.
6. اشاره است به آيه ((واذ ابتلى ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن…)) سوره بقره, آيه124.
7. مستدرك الوسايل, محدث نورى, ج10, ص318.
8. مقتل خوارزمى, ج1, ص145.
9. وسايل الشيعه, ج10, ص348.
10. همان, ص360.
11. كامل الزيارات, ص147.
12. مصباح المتهجد, اعمال محرم, ص772.
13. همان, و نيز بحارالانوار, ج101, ص300 ـ 299.
14. منابع پيشين.
15. مصباح المنير, آيه الله مشكينى, ص538.
16. شفإ الصدور فى شرح زياره العاشور, ميرزا ابوالفضل تهرانى, ص253 ـ 251.
17. اللولو النضيد فى شرح زياره مولانا ابى عبدالله الشهيد, علامه نصر الله شبسترى, ص21 و 23, و نيز براى آشنايى با سند و احوال راويان به همين مإخذ مراجعه شود.
18. زندگانى و شخصيت شيخ انصارى, مرحوم حاج شيخ مرتضى انصارى (نواده شيخ), ص90.
19. عارف كامل, معاونت پژوهش بنياد فرهنگى شهيد شاه آبادى, ص97.
20. سيماى فرزانگان, رضا مختارى, ص180.
21. فرازهاى فروزان, از نگارنده, ص159.
22. جرعه هاى جانبخش, از نگارنده, ص266.
23. يادنامه شهيد قدوسى, ص68 ـ 67.
24. جرعه هاى جانبخش, ص265.
25. روزنامه جام جم, اول اسفند 1380, شماره 525.
26. در محضر لاهوتيان, محمد على مجاهدى, ص65.
27. همان, ص46.