روابط اجتماعى در اسلام
اداء سلام
رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«اولى النّاس باللّه و برسوله من بدء بالسّلام». (كافى، ج 4، ص 471)
شايستهترين مردم در پيشگاه خدا و پيغمبر، كسى است كه ابتدا بسلام نمايد. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«والّذى نفسى بيده لاتدخلون الجنّة حتّى تؤمنوا و لا تؤمنون حتّى تحابّوا، افلا ادلّكم على عمل اذا عملتموه تحاببتم؟ قالوا بلى يا رسول اللّه قال: افشوا السّلام بينكم». (حقوق اسلامى، ص 341)
يعنى قسم بخداونديكه جانم در دست او است به بهشت و سعادت ابدى نمىرسيد مگر اينكه با ايمان شويد و با ايمان نخواهيد شد مگر آنكه يكديگر را دوست بداريد. آيا شما را راهنمائى نكنم بكاريكه در اثر انجام آن، بين شما دوستى و محبت پيدا شود؟ گفتند چرا يا رسول اللّه. فرمود آشكارا به يكديگر سلام كنيد. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«ابخل النّاس من بخل بالسّلام»
(مكارم الاخلاق، ص 117)
بخيلترين مردم كسى است كه در سلام كردن، بخل كند. اميرالمؤمنين على عليهالسلام:
« لاتَغضِبُوا و لاتُغضَبُوا افشوا السّلام و اطيبوا الكلام و صلوا بالّليل و النّاس نيامٌ، تدخلوا الجنّة بسلام» (كافى ،ج 4، ص 471)
يعنى: خشمگين نشويد و ديگران را خشمگين نسازيد، به يكديگر آشكارا سلام كنيد و نماز شب بخوانيد تا به بهشت و سعادت ابدى برسيد. امام باقر عليهالسلام:
«انّ اللّه عزّ و جلّ يحبّ افشاء السّلام»
(كافى، ج 4، ص 471)
خداوند متعال دوست دارد بندگانش، صريح و آشكار به يكديگر سلام كنند.
فشردن دست يكديگر
رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«اذا لقى احدكم اخاه فليسلم و ليصافحه» (حقوق اسلامى، ص 347)
هرگاه يكى از شما به برادر مسلمانش برخورد مىكند بايد به او سلام كند و با او مصافحه نمايد. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«تمام تحياتكم بينكم المصافحة»
(حقوق اسلامى، ص 347)
تحيت و سلام، در برخوردها و ملاقاتهاى شما وقتى كامل خواهد بود كه با دست دادن و مصافحه توأم باشد.
محبت به انسانها
رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«مثل المؤمنين فى توادّهم و تراحمهم و تعاطفهم مثل الجسد الواحد اذا اشتكى منه عضو واحدٌ تداعى له سائر الجسد بالسّهر و الحمى» (اسلام و حقوق بشر)
يعنى: مردم با ايمان، در محبت و وداد و عواطف نسبت به يكديگر مانند يك پيكرند كه وقتى يكى از اعضايش ناراحت شود، ساير اعضاء با تب و بيخوابى، با او همدردى مىكنند. اميرالمؤمنين على عليهالسلام:
«ابلغ ما تستدرّ به الرّحمة ان تضمر لجميع النّاس الرّحمة». (غرر الحكم، ص 212)
رساترين چيزيكه بوسيله آن مىتوانى رحمت الهى را به خود جلب كنى اين است كه در باطن به همه مردم عطوف و مهربان باشى. اميرالمومنين على عليهالسلام:
«انّ اللّه سبحانه يحبّ ان يكون نيّة الانسان للنّاس جميلةٌ». (غررالحكم، ص 271)
خداوند دوست دارد كه مردم درباره هم خوب فكر كنند و خيرخواه يكديگر باشند. امام صادق عليهالسلام:
« انّ رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله كان يقول: انّ للّه خلقاً عن يمين العرش بين يدى اللّه و عن يمين اللّه وجوههم ابيض من الثّلج واضوء من الشّمس الضّاحية يسئل السّائل ما هؤلاء فيقال: هؤلاء الّذين تحابّوا فى جلال اللّه». (حقوق اسلامى، ص 304)
از امام صادق(ع) نقل شده كه پيغمبر اسلام مىفرمود: خداوند بندگانى دارد كه در روز قيامت، در زير سايه الطاف و عنايات او جاى دارند صورتشان بسيار سفيد و مانند خورشيد نورانى است، آنها كسانى هستند كه بخاطر خدا، يكديگر را دوست داشتهاند و با هم مهربان بودهاند. امام موسى عليهالسلام:
«انّ اهل الارض لمرحومون ما تحابوّا و ادّوا الامانة و عملوا الحقّ».
(مجموعه ورام،ج 1، ص 12)
مردم روى كره زمين پيوسته در رحمت و شفقت بسر مىبرند مادامى كه يكديگر را دوست بدارند و اداء امانت كنند و رفتارشان بر وفق حق و حقيقت باشد.
پاورقي ها: