احترام پدر و مادر رسولخدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم:
«مَن اَصبَحَ مُسخِطاً لاَبَوَيهِ اَصبَحَ لَهُ بابانِ مَفتُوحان اِلى النّار»
(جامع السعادات، ج 2، ص 202)
كسى كه بر پدر و مادر عصبانى شود، خدا دو راه باز بسوى جهنم براى او در نظر مىگيرد. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم:
«مَن اَصبَحَ مَرضيّا لابَوَيهِ اَصبَحَ لَهُ بابانِ مَفتُوحان اِلى الجَنَّة»
(جامع السعادات، ج 2، ص 203)
كسى كه پدر و مادرش از دستش خوشحال باشند خدا دو در از بهشت براى او باز مىكند. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم:
«ثَلاثَةٌ مِن الذُّنُوبِ تُعَجِّلُ عُقُوبَتُها وَ لايُؤَخَرُّ اِلى الآخِرَة عُقُوقُ الوالِدَينِ وَ البَغىُ عَلى النّاسِ وَ كُفرُ الاِحسان» (امالى شيخ مفيد، ص 140)
سه گناه است كه كيفر آن سريع است و به قيامت كشيده نمىشود: عاق والدين، ظلم به مردم و كفران نيكىها. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم:
«نَظَرُ الولد اِلى والِدَيهِ حُبّاً لَهُما عِبادَة.» (تحف العقول، ص 38)
نظر فرزند به پدر و مادر از روى علاقه عبادت است. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم:
«كُلُّ المُسلِمينَ يَرونى يَومَ القِيامَةِ اِلّا عاقُ الوالِدَينِ و شارِبُ الخَمر.» (جامع السعادات، ج 2، ص 203)
تمام مسلمانان روز قيامت مرا مىبينند غير از عاق والدين و شرابخوار كه مرا نمىبينند. امام على عليه السلام :
«…فَحَقُّ الوالِدِ عَلَى الوَلَد اَن يُطيعَهُ فى كُلّ شَىء اِلّا فى مَعصِيَةِ اللّهِ سُبحانه.» (نهج البلاغه، كلمات قصار، ص 546)
حق پدر بر فرزند اين است كه در تمام كارهائى كه نافرمانى خداى عزيز در آن نيست از وى اطاعت كند. امام صادق عليه السلام:
«اَدنى لِلعُقوقِ اُفٍّ وَلَو عَلِمَ اللّهُ شَيئاً هُوَ اَهوَنُ مِنه لَنَهى عَنهُ كَما قالَ تَعالى: وَلا تَقُل لَهُما اُفٍّ و…» (اصول كافى، ج 3، ص 349 و ارشاد، ص 179)
پائين درجه عقوق والدين «اف» (آه، آه) گفتن است و اگر خدا كلمهاى پائينتر از اين مىدانست بيان مىداشت. خدا فرموده است به پدر و مادر اف نگوئيد. امام صادق عليه السلام:
«يَأتى يَومَ القِيامَةِ شَىء مِثلُ الكُبَّةِ فَيُدفَعُ فى ظَهر المُؤمِنِ فَيُدخِلُهُ الجَنَّة فَيُقالُ: هذا البِّرُ.» (اصول كافى، ج 2،ص 158)
روز قيامت چيزى شبيه توپ (گلولهاى از پنبه) به پشت شخص مىخورد و او را به بهشت مىكشاند، گفته مىشود اين عمل صالح اوست. امام صادق عليه السلام:
«اَفضَلُ ما يُتَقَرَّبُ بِهِ العَبدُ اِلى اللّهِ بَعدَ المَعرِفَة الصَلاة وَ بِرُّ الوالِدَين….» (تحف العقول، ص 281)
بهترين كارى كه بنده خدا را به خدا نزديك مىگرداند پس از شناختن خدا نماز و نيكى به پدر و مادر است. امام صادق عليه السلام:
«عَن الرَّسُولِ(ص) اِيّاكُم وَ عُقُوقُ الوالِدَين فَاِنَّ ريح الجَنَّةِ يُوجَدُ مِن مَسيرَةِ اَلفَ سَنَةٍ وَلايَجِدُها عاقّ وَ لا قاطِع الرَّحِم»
(ارشاد القلوب، ص 179 و اخلاق شبر، ص 117)
از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: از ناراضى ساختن پدر و مادر، پرهيز كنيد زيرا بوى بهشت تا هزار سال مىرود و عاق والدين و قاطع رحم آن را درك نمىكند. امام صادق عليه السلام:
«بِرُّ الوالِدَينِ مِن حُسنِ مَعرِفَةِ العَبدِ بِاللّهِ اِذلا عِبادَة اَسرَعُ بُلُوغاً لِصاحِبِها اِلى رِضاءِ اللّهِ مِن بِرِّالوالِدَين لِوَجهِ اللّهِ تَعالى.»
(مصباح الشريعه، ص 70)
نيكى به پدر و مادر از بهترين معرفت بنده نسبت به خداست، زيرا هيچ عبادتى سودش از نيكى به پدر و مادر بخاطر خدا زودتر به صاحبش نمىرسد.
پاورقي ها:
