«سخنان معصومین»
خیر و شرّ
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
اَلْعِلْمُ رَأسُ الْخَيرِ كُلِّهِ، وَ الجَهلُ رَأسُ الشَّرِّ
كُلِّهِ؛ (بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۱۷۵، ح ۹)
دانايى سرآمد همه خوبىها و نادانى سرآمد همه بدىهاست.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
تَكَلَّفُوا فِعلَ الْخَيرِ وَ جاهِدوا نُفوسَكُم عَلَيهِ، فَاِنَّ
الشَّرَّ مَطْبوعٌ عَلَيهِ الاِنْسانُ؛ (تنبيه‌الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۰)
در كار خير، خود را به زحمت اندازيد و در اين راه با هوا و هوس خود
مبارزه كنيد، زيرا طبيعت انسان به بدى تمايل دارد.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
لا ضَرَرَ وَ لا اِضرارَ فِى الاِسلامِ، فَالاِسلامُ يَزيدُ الْمُسلِمَ
خَيْرا وَ لا يَزيدُهُ شَرّا؛ (الفقيه، ج ۴، ص ۳۳۴، ح ۵۷۱۸)
در اسلام هيچ ضررى نيست و ضرر زدن به ديگران نيز ممنوع است، پس اسلام
به مسلمان خير مىرساند و شرّ نمىرساند.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
صِفَه الْعاقِلِ اَن يَحلُمَ عَمَّن جَهِلَ عَلَيهِ وَ يَتَجاوَزَ
عَمَّن ظَلَمَهُ وَ يَتواضَعَ لِمَن هُوَ دونَهُ وَ يُسابِقَ مَن فَوقَهُ فى طَلَبِ
البِرِّ وَ اِذا اَرادَ اَن يَتَكَلَّمَ تَدَبَّرَ فَاِن كانَ خَيرا تَكَلَّمَ
فَغَنِمَ وَ اِن كانَ شرّا سَكَتَ فَسَلِمَ وَ اِذا عَرَضَت لَهُ فِتنَهٌ
اِستَعصَمَ بِاللّهِ وَ اَمسَكَ يَدَهُ وَ لِسانَهُ وَ اِذا رَاى فَضيلَهً
اِنتَهَزَ بِها لا يُفارِقُهُ الحَياءُ وَ لا يَبدو مِنهُ الْحِرصُ فَتِلكَ عَشرُ
خِصالٍ يُعرَفُ بِهَا العاقِلُ؛ (تحف العقول، ص ۲۸)
ويژگى عاقل اين است كه در برابر رفتار جاهلانه بردبارى كند، از كسى
كه به او ظلم كرده درگذرد، در برابر زير دست خود متواضع باشد، با بالا دست خود در
طلب نيكى رقابت كند، هرگاه بخواهد سخن بگويد بينديشد، اگر خوب بود بگويد و سود برد
و اگر بد بود سكوت كند و سالم ماند. هرگاه با فتنهاى روبهرو شود به خدا پناه برد.
دست و زبان خود را نگاه دارد. هرگاه فضيلتى ببيند آن را غنيمت شمارد. شرم و حيا از
او جدا نشود و حريص نباشد. اينها ده خصلتاند كه عاقل با آنها شناخته مىشود.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَربَعينَ سَنَهً وَ لَم يَغلِب خَيْرُهُ
شَرَّهُ قَبَّلَ الشَّيطانُ بَيْنَ عَينَيهِ وَ قالَ: هذا وَجْهٌ لا يُفلِحُ؛ (مشكاه‌الأنوار،
ص ۲۹۵)
هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبيش بيشتر از بديش نشود، شيطان بر
پيشانى او بوسه مىزند و مىگويد: اين چهرهاى است كه روى رستگارى را نمىبيند.
پيامبراكرم صلىلله عليه و آله:
اَلا اِنَّ شَرَّ الشَّرِّ شِرارُ العُلَماءِ وَ اِنَّ خَيرَ الخَيرِ
خيارُ العُلَماءِ؛ (منيه المريد، ص ۱۳۷)
بدانيد كه بدترين بدها، علماى بدند و بهترين خوبان علماى خوبند.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
اِنَّ اَحسَنَ الحَديثِ كِتابُ اللّهِ وَ خَيرَ الْهُدى هُدى
مُحَمَّدٍ صلىلله عليه و آله وَ شَرَّ الاُْمورِ مُحدَثاتُها؛ (بحارالأنوار، ج
۷۷، ص ۱۲۲، ح ۲۳)
بهترين سخن، كتاب خدا و بهترين روش، روش پيامبر صلىلله عليه و آله
و بدترين امور بدعتهاست (پديدههاى مخالف دين).
پيامبراكرم صلىلله عليه و آله:
مَن قالَ: اِنّى خَيرُ النّاسِ فَهُوَ مِن شَرِّ النّاسِ وَ مَن
قالَ: اِنّى فِى الْجَنَّهِ فَهُوَ فِى النّارِ؛ (النوادر للراوندى، ص ۱۰۷)
هر كس بگويد: من از همه مردم بهترم، او بدترين مردم است و هر كس
بگويد: من بهشتى هستم، او جهنمى است.
پيامبراكرم صلىلله عليه و آله:
اِذا ماتَ اَحَدُكُم فَقَد قامَت قيامَتُهُ، يَرى ما لَهُ مِن خَيْرٍ
وَ شَرٍّ؛ (كنزالعمّال، ح ۴۲۱۲۳)
هرگاه يكى از شما بميرد، قيامتش برپا مىشود و خوبىها و بدىهاى خود
را مىبيند.
پيامبراكرم صلىلله عليه و
آله:
خَيرُ القُلوبِ اَوعاها لِلخَيرِ وَ شَرُّ القُلوبِ اَوعاها
لِلشَّرِّ، فَاَعلَى القَلبِ الَّذى يَعِى الخَيْرَ مَملُوٌّ مِنَ الخَيرِ اِن
نَطَقَ نَطَقَ مَأجورا و اِن اَنصَتَ اَنصَتَ مَأجورا؛ (جعفريات، ص ۱۶۸)
بهترين قلبها، قلبى است كه ظرفيت بيشترى براى خوبى دارد و بدترين
قلبها، قلبى است كه ظرفيت بيشترى براى بدى دارد، پس عالىترين قلب، قلبى است كه
خوبى را در خود دارد و لبريز از خوبى است. اگر سخن بگويد، سخنش در خور پاداش است و
اگر سكوت كند، سكوتش درخور پاداش است.
پيامبراكرم صلىلله عليه و آله:
خَيرُ ما اُعطىَ الرَّجُلُ الْمُؤمِنُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعطِىَ
الرَّجُلُ قَلْبُ سوءٍ فى صورَهٍ حَسَنَهٍ؛ (كنزالعمّال، ح ۵۱۷۰)
بهترين چيزى كه به مؤمن داده شده خوش‌اخلاقى و بدترين چيزى كه به
انسان داده شده دلى بد در چهرهاى زيباست.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
ما اَسَرَّ عَبدٌ سَريرَهً اِلاّ اَلبَسَهُ اللّهُ رِداءَها اِن خَيرا
فَخَيرٌ وَ اِن شَرّا فَشَرٌّ؛ (كنزالعمّال، ح ۵۲۷۵)
هيچ كس نيتى را در دل پنهان نمىكند، مگر اينكه خداوند آن نيت را (در
رفتار و كردار او) همانند لباس ظاهر مىكند، با نيت خوب، ظاهر خوب و با نيت بد،
ظاهر بد خواهد داشت.
پيامبر اكرم صلىلله عليه
و آله:
دَع ما يُريبُكَ اِلى ما لا يُريبُكَ، فَاِنَّ الخَيرَ طُمَأْنينَهٌ
وَ الشَّرَّ ريبَهٌ؛ (كنزالعمّال، ح ۷۳۰۸)
آنچه تو را به شك و ترديد مىاندازد رها كن و به سراغ آنچه تو را به
شك و ترديد نمىاندازد برو؛ زيرا خوبى مايه آرامش و بدى مايه تشويش و دودلى است.
پيامبر اكرم صلىلله عليه و آله:
نيَّهُ المُؤمِنِ خَيرٌ مِن عَمَلِهِ وَ نيَّهُ الكافِرِ شَرُّ مِن عَمَلِهِ
وَ كُلُّ عامِلٍ يَعمَلُ عَلى نيَّتِهِ؛ (كافى، ج ۲، ص ۸۴ ، ح ۲)
نيت مؤمن بهتر از عمل او، و نيت كافر بدتر از عمل اوست و هر كس مطابق
نيت خود عمل مىكند.
پيامبراكرم صلىلله عليه و آله:
اِنَّ اَسرَعَ الْخَيرِ ثَوابا البِرُّ وَ اِنَّ اَسرَعَ الشَّرِّ
عِقابا البَغىُ؛ (خصال، ص ۱۱۰، ح ۸۱)
پاداش نيكوكارى زودتر از هر كار خوب ديگرى مىرسد و كيفر ستم و تجاوز
زودتر از هر كار بد ديگرى گريبان مىگيرد.
امام على عليهالسلام:
جَليسُ الْخَيرِ نِعمَهٌ، جَليسُ الشَّرِّ نِقمَهٌ؛ (غررالحكم، ح۴۷۱۹ و ۴۷۲۰)
همنشين خوب نعمت و همنشين بد، بلا و مصيبت است.
امام على عليهالسلام:
ما خَيرٌ بِخَيرٍ بَعدَهُ النّارُ و ما شَرٌّ بِشَرٍّ بَعدَهُ
الجَنَّهُ وَ كُلُّ نَعيمٍ دونَ الجَنَّهِ فَهُوَ مَحقورٌ وَ كُلُّ بَلاءٍ دونَ
النّارِ عافيَهٌ؛ (نهج‌البلاغه، حكمت ۳۸۷)
خيرى كه به دنبال آن آتش باشد، خير نيست و شرى كه به دنبال آن بهشت
باشد، شر نيست. هر نعمتى جز بهشت ناچيز است و هر بلايى جز آتش، سلامتى.
امام على عليهالسلام:
مَن لَبِسَ الخَيرَ تَعَرّى مِنَ الشَّرِّ؛ (غررالحكم، ح ۸۰۸۵)
هر كس جامه «خوبى» به تن كند از «بدى» برهنه مىگردد.
Bottom of Form