«تجسم اعمال»

^{بسم‌الله الرحمن الرحیم}

یَومَ تَجدٌ کلً نفسٍ ما عَمِلت من خیرٍ محضرًا و ما عَمِلت من سوءٍ تودّلو اَنّ بَینها و بَینه

امدًا بعیدًا و یُحذًرُکُمُ‌الله نَفسَه واللهُ رئوف بالعباد^(۱)

^{روزی که هر کس، آنچه‌را از کار نیک انجام داده حاضر می‌بیند، و آرزو می‌کند میان او، و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زمانی زیادی باشد. خداوند شما را از (نافرمانی) خودش، بر حذر می‌دارد                   و (در عین حال) خدا نسبت به همه بندگان، مهربان است.}

^{قرآن مجید در این آیه و آیات زیاد دیگری از این حقیقت پرده برمی‌دارد که در قیامت، اعمال نیک و بد انسان، هر کدام در شکلی تجسم می‌یابند و در عرصه محشر حاضر می‌شوند. واژه «تجد» از ماده وجدان به معنای یافتن است، یعنی هر کس اعمال خود را در قیامت می‌یابد و آرزو می‌کند که میان او و اعمال زشتش فاصله بسیار دوری بود. آیات فراوان دیگری نیز این مطلب را تایید می‌کند. آیه ۴۹ سوره کهف بیان می‌کند که گنهکاران در روز رستاخیز، تماماعمال گذشته خود را در برابر خود حاضر می‌بینند. همچنین آیات ۷ و ۸ سوره زلزال می‌فرماید:« هر کس به سنگینی ذره‌ای خوبی کند آن را می‌بیند و هر کس به سنگینی ذره‌ای بدی کند، آن را می‌بیند» بنا بر این در روز رستاخیز، انسان خود عمل خوب یا بدش را می‌یابد و می‌بیند. روایات بسیاری نیز بر این مطلب گواهی می‌دهند. پیامبر اکرم(ص) به یکی از کسانی که از ایشان تقاضای موعظه کرده بود، فرمود:« ای قیص، ناگزیر هم نشینی داری که همراه تو دفن می‌شود، در حالی که او زنده است و تو مرده‌ای. اگر او نیک و گرامی باشد، تو را گرامی می‌دارد و اگر پست و زبون باشد تو را تسلیم (حوادث ناگوار) می‌کند. سپس او با کسی جز تو محشور نمی‌شود و تو هم با کسی جز او به صحنه رستاخیز نمی‌آیی. از تو در باره آن سئوال می‌شود بنا بر این سعی کن آن را به صورت شایسته‌ای انجام دهی، زیرا اگر آن شایسته باشد، با او انس می‌گیری، وگرنه از هیچ‌کس جز او وحشت نداری و آن عمل توست»(۲) در حدیثی از امام صادق (ع) می‌خوانیم، هنگامی که مرده در قبر گذارده می‌شود، شخصی در برابر او نمایان می‌گردد و به او می‌گوید: ای انسان، ما سه چیز بودیم: یکی رزق تو که با پایان عمر تو قطع شد و دیگری خانواده‌ات که تو را گذاشتند و رفتند و من که عمل تو هستم و با تو مانده‌ام، ولی در نظر تو کم ارزش‌تر از آن دو بودم» (۳)}

^{۱-سوره مبارکه آل عمران آیه۳۰}

^{۲-تفسیر نمونه ج ۲ ص ۴و۵}

^{۳-پیام قران ج ۶ ص ۱۳۶}