بی‌پرده با تاریخ نگاهی آبان و آذر ۱۳۶۰
سید روح‌الله امین‌آبادی
آبان و آذر ۱۳۶۰
در آبان ۱۳۶۰ پس از آنکه مجلس به علی‌اکبر ولایتی، نخست‌وزیر معرفی شده از سوی رئیس‌جمهور رأی اعتماد نداد، میرحسین موسوی به مجلس معرفی و با رأی مجلس به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد. چند روز پس از آن، مجلس به کابینه ۲۱ نفره جدید رأی داد و دولت جدید به صورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد.
در این ماه علامه طباطبایی مفسر بزرگ قرآن و عالم ربانی پس از عمری تلاش در راه ترویج دین و مذهب دار فانی را وداع گفت.
در آذر سال ۱۳۶۰ عملیات طریق‌القدس با هدف قطع ارتباط ارتش عراق از شمال به جنوب جبهه، با تصرف تنگه چزابه و آزادسازی شهر بستان و ۷۰ روستای دیگر آن آغاز شد.
در این ماه جنایت‌های منافقین ادامه یافت و در ۲۰ آذر آیت‌الله دستغیب امام جمعه شیراز به هنگام عزیمت به محل نماز جمعه مورد حمله قرار گرفت و به شهادت رسید.
شروع کار دولت جدید
در ۵ آبان ۱۳۶۰ پس از مدت‌ها کش و قوس و عدم رأی تمایل مجلس شورای اسلامی به علی‌اکبر ولایتی، گزینه پیشنهادی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نخست‌وزیر، مهندس میرحسین موسوی طی نامه‌ای از سوی رئیس‌جمهور وقت به مجلس معرفی شد. در ۱۱ آبان نخست‌وزیر طی نامه‌ای به مجلس شورای اسلامی اعضای کابینه خود را معرفی کرد.
در بخشی از این نامه خطاب به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آمده بود:
با توجه به اصل ۱۳۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اسامی برادرانی که در دولت جدید عضویت خواهند داشت برای رأی اعتماد تقدیم می‌گردد. این اسامی به تائید ریاست محترم جمهوری اسلامی نیز رسیده است.
بر اساس نامه نخست‌وزیر اسامی اعضای کابینه عبارت بودند از:
علی‌اکبر پرورش وزیر آموزش و پرورش، عبدالمجید معادیخواه وزیر ارشاد اسلامی، حبیب‌الله عسگراولادی وزیر بازرگانی، دکتر هادی منافی وزیر بهداری، دکتر محمود روحانی وزیر مشاور و رئیس سازمان بهزیستی، دکتر محمدتقی بانکی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، مهندس مرتضی نبوی وزیر پست و تلگراف و تلفن، محمد اصغری وزیر دادگستری، سرهنگ سلیمی وزیر دفاع، سید‌هادی نژادحسینیان وزیر راه و ترابری، مهندس سید مصطفی هاشمی وزیر صنایع، دکتر محمدعلی نجفی وزیر فرهنگ و آموزش، مهندس سیدحسین موسویانی وزیر معادن و فلزات، احمد توکلی وزیر کار و امور اجتماعی، دکتر سیدکمال‌الدین نیک روش وزیر کشور، محمد سلامتی وزیر کشاورزی، مهندس محمدشهاب گنابادی وزیر مسکن و شهرسازی، دکتر حسن غفوری‌فرد وزیر نیرو، مهندس سیدمحمد غرضی وزیر نفت، مهندس بهزاد نبوی وزیر مشاور در امور اجرایی و دکتر حسین نمازی وزیر امور اقتصادی و دارایی.
در پایان نامه موسوی به مجلس آمده است:
ضمناً با توجه به اصل ۱۴۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصدی وزارت امور خارجه را به طور موقت خود اینجانب به عهده خواهم داشت.(۱)
مجلس شورای اسلامی در همین روز بررسی کابینه جدید را آغاز کرد و به وزرای معرفی شده از سوی نخست‌وزیر رأی اعتماد داد.(۲)
ارتحال آیت‌الله علامه طباطبایی
در ۲۴ آبان ۱۳۶۰ حضرت آیت‌الله علامه طباطبایی استاد محقق و اسلام شناس بزرگ عارف و فیلسوف دنیای اسلام صبح امروز در سن ۸۰ سالگی به دنبال یک بیماری طولانی در قم به درود حیات گفت.
استاد علامه طباطبایی که صاحب ۲۰ جلد تفسیر دوره المیزان و کتاب‌های متعدد در زمینه فلسفه و اسلام‌شناسی است، یکی از معروف‌ترین اسلام‌شناسان ایران و جهان بود. در پی انتشار خبر درگذشت علامه طباطبایی، قم یکپارچه تعطیل شد و به سوگ نشست.(۳)
آغاز عملیات طریق القدس
در ۸ آذرماه ۱۳۶۰ عملیات طریق‌القدس با هدف قطع ارتباط ارتش عراق از شمال به جنوب جبهه، با تصرف تنگه چزابه و نیز آزادسازی شهر بستان و ۷۰ روستای دیگر آن آغاز شد. مهم‌ترین ویژگی این عملیات موفقیت در به‌کارگیری گسترده نیروی مردمی برای نخستین بار در عملیات‌های سازماندهی‌شده رزمی بود.
جمهوری اسلامی ایران تنها دو ماه پس از پیروزی در عملیات ثامن الائمه«ع»، عملیات طریق‌القدس را در سال دوم جنگ (آذر سال ۱۳۶۰) با سرعت بسیار و برپایه تحولات جدید و شور و هیجان ایجاد شده در کشور، به عنوان بزرگ‌ترین عملیات خود در مقیاس گسترده طراحی کرد. سازماندهی نیروهای داوطلب با انگیزه شهادت‌طلبی در سازمان سپاه و در آستانه فرارسیدن ماه محرم، برجسته‌ترین ویژگی این عملیات بود.
با موفقیت عملیات ثامن الائمه«ع» که نشان داد طراحی و انجام عملیات‌های گسترده با سبک و شیوه جدید امکان‌پذیر است، فرماندهان سپاه و ارتش طی جلسات متعدد، شرایط جدید را بررسی و مبتنی بر آن استراتژی جدیدی را تعریف کردند که سه هدف اساسی را دنبال می‌کرد:
۱ـ انهدام هر چه بیشتر ماشین جنگی عراق.
۲ـ دست یافتن به مواضعی مناسب برای کاستن از خطوط پدافندی و نهایتاً آزادسازی نیروهای خودی از پدافند به منظور افزایش توان خودی در عملیات بعدی.
۳ـ آماده شدن برای انجام عملیات نهایی و آزادسازی گام به گام مناطق اشغالی.
مبتنی بر این استراتژی، دوازده طرح موسوم به «کربلا» تهیه شدند که میزان تناسب توان خودی با ظرفیت مورد نیاز منطقه عملیاتی، وضعیت زمین از جنبه نظامی و نیز اهمیت منطقه عملیاتی از عوامل اصلی در تعیین تقدم هریک از طرح‌های مزبور بود. بر همین اساس، پس از مباحث مختلف میان فرماندهان سپاه و ارتش، عملیات طریق‌القدس به عنوان اولین گام از سلسله عملیات کربلا طراحی شد و به مرحله اجرا در آمد.
اهداف عملیات
مهم‌ترین اهداف عملیات طریق‌القدس عبارت بودند از:
ـ آزادسازی شهر بستان و بیش از ۵۰ روستای منطقه
– انهدام نیروهای دشمن در منطقه با استعداد بیش از یک لشگر
– قطع ارتباط بین دو نیروی عمده در مناطق عمومی اهواز و دزفول
– رسیدن به هور و امکان نفوذ در خاک عراق.
با اجرای عملیات طریق‌القدس، اولین مرحله از استراتژی جدید تحت عنوان کربلای ۱ با موفقیت به پایان رسید و نتایج زیر را به دنبال داشت:
۱ـ آزاد سازی ۶۵۰ کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی شامل شهر بستان، حدود ۷۰ روستا، ۵ پاسگاه مرزی و نیز تنگه استراتژیک چزابه.
۲ـ تجزیه قوای سپاه سوم عراق که با توانی بیش از ۶ لشگر بخش‌هائی از خوزستان را در اشغال داشت.
۳ـ موفقیت ابتکار عبور از منطقه رملی.(۴)
شهادت آیت‌الله دستغیب توسط منافقین
در ۲۰ آذر ماه ۱۳۶۰ عالم مجاهد حضرت آیت‌الله دستغیب امام جمعه و نماینده امام در استان فارس و نویسنده کتاب‌های گرانسنگی چون قلب سلیم و ۱۲ تن از همراهان ایشان هنگامی که عازم نمازجمعه بودند با انفجار یک بمب به شهادت رسیدند.
یک شاهد عینی در مورد چگونگی ترور آیت‌الله دستغیب گفت:
«حدود ساعت ۱۱ و ۴۰ دقیقه هنگامی که آیت‌الله عبدالحسین دستغیب برای اقامه نماز جمعه عازم صحن مطهر حضرت احمد ابن موسی«ع» بودند، در ده متری منزلشان ناگهان یک دختر منافق به طرف ایشان دوید و اظهار داشت که نامه‌ای دارد و می‌خواهد به محضر آیت‌الله دستغیب برساند. به مجرد نزدیک شدن او بمبی بسیار قوی منفجر گردید و بیش از ۱۲ نفر به شهادت رسیدند.»
خبرنگاران گزارش دادند شدت انفجار به حدی بود که پاهای آیت‌الله دستغیب قطع و ایشان از ناحیه سینه به‌شدت زخمی شدند و به شهادت رسیدند. منافق مزبور نیز در دم به هلاکت رسید.(۵)
پیام تسلیت امام خمینی به مناسبت شهادت آیت‌الله دستغیب
امام خمینی رهبر انقلاب به مناسبت شهادت آیت‌الله دستغیب پیام تسلیتی صادر و تأکید کردند:
«شهادت براى فرزندان اسلام و ذریه پیامبر عظیم‌الشأن«ص» و اولاد فاطمه«ع» و یادگاران حسین«س» در راه هدف و اسلام عزیز و قرآن کریم چیزى غیرعادى و پدیدهاى غیر معهود نیست.»
در ادامه این پیام حماسی آمده بود:
«ملت بزرگ اسلام از محراب مسجد کوفه تا صحراى افتخارآمیز کربلا و در طول تاریخ پرارزش سرخ تشیع قربانیانى ارزشمند را به اسلام عزیز و فى سبیل‌اللَّه تقدیم نموده. ایران شهادت‌طلب هم از این پدیده سعادتمند مستثنی نیست و انقلاب اسلامى گوش و چشمش پر از این شهیدان حسین‌گونه است. ملت عزیز ما در روز رستاخیز با سرافرازى در پیشگاه مقدس خداى بزرگ و پیامبران و اولیاى عظیم‌الشأن، صف‌هاى طولانى از شهیدان در راه دفاع از حق عرضه مىدارد؛ از علماى اعلام و ائمه جمعه و جماعت تا فداکاران و سربازان در جبهههاى دفاع از حریم مقدس اسلام.»
امام خمینی در این پیام همچنین تأکید کردند:
«پیامبر بزرگ اسلام که بر امم دیگر حتى به سقط مباهات مىکند، مطمئن هستیم به فداکارى این عزیزان جبهه و پشت جبهه و این شهیدان محراب و منبر و در صف جماعات و در داخل مسجدها و بیمارستان‌ها مباهات مى‌فرماید و چه بهتر و گواراتر که با شهادت این فرزندان اسلام و ذریه طاهره بر افتخارات آن بزرگوار در روز عرض اعمال هر چه بیشتر بیفزاییم.»
امام امت خطاب به منافقین تأکید کردند:
«شما فرضاً شهید بهشتى را گناهکار بدانید، شهداى دیگر مثل شهید مدنى و شهید دستغیب که جز تربیت محرومان و هدایت مردم گناهى نداشتهاند. با چه انگیزه شهید مىکنید. شما به گمان خود اگر اینان را به جرم وفادارى به اسلام و طرفدارى از محرومان و مظلومان مستحق قتل مىدانید، اطفال معصومى که در گهواره جاى دارند و زبان باز نکردهاند چه گناهى دارند جز آنکه اطفال مسلمانانى هستند که مخالف سلطه امریکا به جان و مالشان مىباشند؟»
در بخش دیگری از این پیام تصریح شده بود:
«امروز روز جمعه و نماز و عبادت، دست جنایتکار امریکا شخص ارزشمندی را که مربى بزرگ و عالمى عامل و گناهش فقط تعهد به اسلام بود، از دست ملت ایران و اهالى محترم فارس گرفت و حوزه‌هاى علمیه و اهالى ایران را به سوگ نشاند. حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین شهید حاج سیدعبدالحسین دستغیب را که معلم اخلاق و مهذّب نفوس و متعهد به اسلام و جمهورى اسلامى بود با جمعى از همراهانش به شهادت رساندند و خدمت خود را به ابرقدرت و ابرجنایتکار زمان ایفا کردند، به گمان آنکه به ملت رزمنده ایران آسیب رسانند و آنان را در راه هدف به سستى بکشند. این کوردلان نمى‌بینند که در هر شهادتى و در هر جنایتى ملت متعهد به اسلام و کشور مصممتر و در صحنه حاضرترند؟»(۶)
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت نیز در پیامی به مناسبت شهادت آیت‌الله دستغیب تأکید کردند:
«چنین مردی از سلاله پاک پیامبر و از خدمت‌گزاران صادق و فداکار اسلام و از یاران باوفا و مهربان امام و امت، امروز در شیراز همراه تنی چند از یاران و شاگردان خویش در راه اسلام و قرآن به شرف شهادت نائل آمدند. شهادت این عالم ربانی و سید بزرگوار سند دیگری است بر پلیدی و ناپاکی روح و ماهیت رسوایانی که بقای خود را در فنای مردان خدا می‌جویند، اما هر چه در این راه گام برمی‌دارند، رسواتر می‌شوند و صفوف مردم را در جهت حفظ دستاوردهای انقلاب و ادامه راه شهیدان مستحکم‌تر می‌کنند. خفاشانی که چشم دیدن پیروزی‌های امت شهیدپرور ایران را ندارند، زهر حقد و کینه خود را با کشتن چهره‌های محبوب و مردمی به کام انقلابیون می‌ریزند تا کام دشمنان خلق خدا را شیرین کنند، اما جز خسران دنیا و آخرت نصیبی نخواهند برد.»(۷)
پی‌نوشت‌ها
۱ـ کیهان، ۱۱ آبان ۱۳۶۰، صفحه ۲
۲ـ کیهان، ۱۲ آبان ۱۳۶۰، صفحه ۳
۳ـ کیهان، ۲۴ آبان ۱۳۶۰، صفحه ۲
۴ـ آشنایی با عملیات طریق‌القدس، همشهری آنلاین، ۱۶ فروردین ۱۳۹۲
۵ـ جمهوری اسلامی، ۲۱ آذر ۱۳۶۰، صفحه ۴
۶ـ صحیفه امام، ج۱۵، ص: ۴۱۷-۴۱۹
۷ـ اطلاعات، ۲۱ آذر ۱۳۶۰، صفحه ۱۳
سوتیترها:
۱٫
در آذر سال ۱۳۶۰ عملیات طریق‌القدس با هدف قطع ارتباط ارتش عراق از شمال به جنوب جبهه، با تصرف تنگه چزابه و آزادسازی شهر بستان و ۷۰ روستای دیگر آن آغاز شد.در این ماه جنایت‌های منافقین ادامه یافت و در ۲۰ آذر آیت‌الله دستغیب امام جمعه شیراز به هنگام عزیمت به محل نماز جمعه مورد حمله قرار گرفت و
به شهادت رسید.
۲٫
امام خمینی رهبر انقلاب به مناسبت شهادت آیت‌الله دستغیب پیام تسلیتی صادر و تأکید کردند: «شهادت براى فرزندان اسلام و ذریه پیامبر عظیم‌الشأن«ص» و اولاد فاطمه«ع» و یادگاران حسین«س» در راه هدف و اسلام عزیز و قرآن کریم چیزى غیرعادى و پدیدهاى غیر معهود نیست.»