مشورت
پیامبر اکرم (ص)
(استرشدوا العاقل و لا تعصوه فتندموا) (امالی طوسی ج ۱ص ۱۵۲۹)
با خردمند مشورت کنید و با او مخالفت نورزید تا پشیمان نشوید. (غررالحکم ص ۱۶۹)
امیرالمؤمنین (ع):
(حق علی العاقل ان یضیف الی رأیه رأیی العقلاء ویضم الی علمه علوم الحکماء)
بر خردمند است که رای عاقلان را به رای خود اضافه کند و دانش حکیمان را به دانش خود بیفزاید.
امیرالمؤمنین (ع):
(الاستشاره عین الهدایه و قد خاطر من استغنی برأیه) (نهج البلاغه، عبده ج ۲ ص ۱۹۲)
مشورت عین هدایت است و کسی که به نظر خود بسنده کند، خود را به مخاطره انداخته است.
امیرالمؤمنین (ع):
(مشاوره الجاهل المشفق الخطر) (غررالحکم ص ۳۱۹)
مشورت با نادان ترسو خطرناک است.
امیرالمومنین (ع):
انصلح لمن استشارک (مستدرک وسائل ج ۲ ص ۶۶)
هر که با تو مشورت کرد او را خیرخواهی کن.
امام صادق (ع):
شاور فی امرک الذین یخشون الله عزّوجل (بحارالانوار ج ۷۵ ص ۹۸)
در کار خود با انان که از خدا می ترسند مشورت کن.
امام صادق (ع):
استشر العاقل من الرجال فإنه لا یأمر الا بخیر و ایاک الخلاف فإن خلاف الورع العاقل مفسده فی الدین و الدنیا) (بحار الانوار ج۷۵ ص ۱۰۱)
با خردمند از مردان مشورت کن چرا که او امر نمی کند مگر به خیر و زنهار از مخالفت با او زیرا مخالفت با مرد پرهیزگار عاقل، به ضرر دین و دنیا است.
امام صادق (ع):
«شاور فی امورک مما یقضی الدین، من فیه خمس خصال: عقل و حلم و تجربه و نصح و تقوی»
(بحار الانوار ج۷۵ ص۱۰۳)
درکارهای خود تا آنجا که دینت اقتضا دارد، با کسی مشورت کن که دارای پنج صفت است:
۱- عقل ۲- بردباری ۳- تجربه ۴- خیرخواهی ۵- تقوی
امام صادق (ع):
«لاتکوننّ اول مشیر، و ایاک و الرأی الفطیر و تجنّب ارتجال الکلام و لا تشر علی مستبد برأیه و لاعلی وغد و لا علی متلون و لا علی لجوج، و خف الله فی موافقه هوی المستشیر، فان التماس موافقته لؤم وسوء الاستماع منه خیانه»
(بحار الانوار ج۷۵ ص۱۰۴)
دستور العمل امام صادق (ع) درباره مشورت:
۱٫ نخستین رای دهنده و اظهار نظر کننده نباش.
۲٫ از رای نپخته و خام بپرهیز.
۳٫ از سخن ارتجالی (بی فکر سخن گفتن و نظر دادن) اجتناب کن.
۴٫ به چند کس اظهار نکن: کسی که مستبد به رای خویش است، انسان پست و سست خرد، منافق و رنگارنگ، لجباز.
۵٫ از خدا بترس و به آن چه دلخواه مشورت کننده است نظر نده که جلب موافقت او لئامت و پستی است و گوش دادن به سخن او با سوء نیت خیانت است.
امام کاظم (ع):
… و مشاوره العاقل الناصح یمن و برکه و رشد و توفیق من الله فاذا اُشار علیک العاقل الناصح فایاک و الخلاف فان فی ذلک العطب) (تحف العقول ص۲۹۳)
مشورت با خردمند خیرخواه سعادت و برکت و هدایت و توفیق از خداست پس اگر مرد خردمند خیرخواه نظری داد با او مخالفت نکن چرا که آن مخالفت موجب هلاکت است.
