علی (ع) الحمیه‌رأس الدواء
پیشگیری بهترین درمان است
سکته قلبی یا انفارکتوس قلبی
یکی از شایعترین علت مرگ و میر انسانها در عصر حاضر انفارکتوس قلبی است . برای آنکه انفارکتوس قلبی یا سکته قلبی را بهتر بشناسیم مقدمه ذیل ضروری است .
عضله قلب انسان توسط سرخ رگهایی که خون مملو از اکسیژن و مواد غذایی راحمل می کنند ، مشروب می شود . به عبارت ساده تر ، عضله قلب که از تعداد بی شماری سلولهای عضلانی تشکیل شده توسط رگهای کوچک و بزرگ تغذیه می شود .
از تحتانی ترین قسمت شریان آئورت که سرخ رگ بزرگ بدن می باشد ، دو سرخ رگ کوچک مجزا می شود بنام های :
۱-شریان کرونر راست
۲-شریان کرونر چپ
مطابق شمای ذیل ، شریان کرونر راست ، طرف راست و معمولابه قسمت تحتانی یا خلفی قلب خون می رساند وتند شریان کرونر چپ ،طرف چپ قلب راخون می رساند .
شریان کرونر راست از آئورت منشا گرفته ، بعد از امتداد درطرف راست به پشت قلب می رود . و مسیر خود شاخه هایی به عضله طرف راست و خلفی قلب می فرستد .
شریان کرونر چپ بعد از منشا گرفتن از آئورت به دو شاخه تقسیم می شود ، که یک شاخه بطرف پایین آمده و به قسمت جلوی عضله قلب خون می رساند بنام شریان گرونر نزولی قدامی معروف است و شریان دیگراز شریان را بنام شریان چرخشی چپ می نامند بنابر این عضله قلب در اصل ، توسط دو شریان اصلی و بصور کلی توسط سه شریان و بطور کلی توسط سه شریان بنام های :
۱-شریان کرونر راست
۲-شریان کرونر نزولی قدامی
۳-شریان کرونر چرخشی چپ
از خون مشروب می شود . انسداد هر یک از شریانهای فوق سبب به وجود آمدن سکته قلبی د رآن ناحیه از قلب می شود .
در موقع تولد، شریانهای سه گانه کرونر می گردد . شریانهای کرونر به رگهای کوچکتری تقسیم می شود و همانگونه که قبلا ذکر شد مویرگها از بین سلولها عبور می کنند درصورتی که رگهای قلب مسدود شود ، خون کافی به سلولهای عضلانی قلب نخواهد رسید .
اگر عضله قلب ، خون کافی دریافت نکند ، در موقع انجام کار بدنی یاموقع هیجان یا از پله بالارفتن و هر گونه فعالیت دیگر عضله قلب به علت کمی خون به درد می آید . و این درد ناشی از انسداد رگهای تغذیه کننده عضله مربوطه است .
اکثرا در ابتدای بیماری ، به علت انسداد نسبی داخل لوله قلب یعنی تنگ شدن مجرای داخل رگ فقط در موقع کارهای سنگین یا عصبانیت یاهیجان درد قلب ظاهر می شود و با استراحت ، درد ازبین می رود . این گونه درد قلبی را که با فعالیت ، ظاهر و با استراحت ،ناپدید می شود ،ْ بنام « انرژی » صوری نامیده شده است .
بنابراین بیمارانی که در موقع بالارفتن از پله یا موقع تند راه رفتن و هیجان ، احساس سنگینی یا درد در پشت جناغ سینه می نمایند ، به احتمال زیاد مبتلا به تنگی مجرای رگهای تغذیه کننده قلب می باشند
برای آنکه مطلب فوق را به زبان ساده تر بیان کنیم و برای عموم روشنتر شود . مثال ذیل رابیان می کنیم :
رگهای سه گانه تغذیه کننده عضله قلب مشابه همه رگهای بدن در موقع تولد مانند جوی آب یا رودخانه تازه ساخته شده می باشد که درداخل این جوی یا این رودخانه هیچگونه لجن ،ماسه ، خاک و خاشاک وجود ندارد . خون ، مثال آب زلالی است که داخل رگهای بزرگ و کوچک به آرامی و به آسانی بدون هیچگونه اشکال و مقاومتی در جریان است . مطابق شمای ذیل :
درصورتیکه رگهای بدن انسان یا رگهای سه گانه عضله قلب به عللی از داخل ، تنگ شوند ،مشابه جوی آب یا رودخانه ای است که لجن یا سنگهای ریز یا درشت و یا خس و خاشاک مجرای آن را تنگ کرده باشند ، در این صورت خون از داخل رگها و مشاب آن ، آب در داخل جوی یا رودخانه به آسانی عبور نخواهد کرد و در صورتی که جدار رگها نیز سفت شده و قابلیت انبساط و انقباضی خود را نیز از دست دهد عبور خون از داخل چنین رگی با اشکال انجام می گیرد .
نتیجتا ا زیک طرف خون کافی به سلولها نمی رسد و از طرف دیگر قلب باید کار بیشتری انجام دهد تا بتواند خون رابه جلو براند . شمای ذیل مسدود شدن قسمتی از لوله داخلی رگ رانشان میدهد.
برجستگی یک قسمت در داخل رگ مشابه سنگ بزرگ یا شنهای زیادی است که در کف جوی آب یا رودخانه به وجود آمده باشد .
اگریکی از رگهای سه گانه یا رگهای بدن مسدود شوند ،خون به قسمتهایی از عضله قلب که بعد از این انسداد قرار گرفته اند نخواهد رسید ، بالنتیجه عضله بدون خون ،فاقد اکسیژن و مواد غذایی دیگر می شود و از بین میرود .
به عبارت ساده تر عضله قلب مشابه هر عضو دیگر تاموقعی زنده و سالم است که خون کافی به آن برسد و اگر رگی بسته شود منطقه ای که توسط آن رگ خون دریافت می کند سیاه شده و می میرد .
سکته قلبی یا انفارکتوس قلبی عبارت از نرسیدن کامل خون به قسمتی ا زعضله قلب و سیاه شدن و از بین رفتن ( مردن ) سلول های عضله قلب در آن ناحیه می باشد .
مطالب فوق را درشمای ذیل نشان می دهیم.
چنانچه در شمای فوق نشان داده شده است ، شریان کرونر نزولی قدامی مسدود شده است و عضله قلب که با هاشور نشان داده شده است به علت نرسیدن خون ،سیاه شده و از بین زفته است . به عبارت علمی تر انفارکتوس قلبی در قسمت جلوی قلب اتفاق افتاده است .
در شمای ذیل انفارکتوس قلب در نوک قلب اتفاق افتاده است .
درشمای فوق شریان کرونر قدامی نزولی در قسمت انتها مسدود شده ، بنابراین انفارکتوس درپایین تر اتفاق افتاده است مطالب فوق را بدین ترتیب خلاصه و جمع بندی می کنیم .
رگهای سه گانه قلب ، خون راکه حاوی اکسیژن زیاد وموادغذایی لازم می باشد به عضله قلب می رسانند . در صورتی که این رگها در مسیر خود از داخل تنگ شوند خون کافی به سلولهای عضلانی قلب نمی رسد و سبب ایجاد درد قلبی به شکل احساس فشار یا درد در پشت جناغ سینه یا در محلهای دیگر فقسه صدری انتشار این درد به گردن یا دست یا چانه وگوش وغیره می شود .
در صورتی که مجرای داخلی رگهای سه گانه ( یکی یا هر سه ) مسدود شوند ،خون به عضله قلب نمی رسد و عضله قلب بدون اکسیژی و مواد غذایی قادر به ادامه زندگی نیست و می میرد این مرحله را سکته قلبی نامند .
علل ایجاد سکته ها ی قلبی
سکته قلبی به علت مسدود شدن رگهای سه کانه قلب بوجود می آید .
علل ذیل در انسداد این رگها شرکت دارند :
۱-مصرف دود حاصل از سوختن توتون به شکل سیگار معمولی یا انواع دیگر ، سبب خرابی جدار عروق و به تدریج مسدود شدن رگها می شود .
کشیدن سیگار و انواع دیگر توتون و آلوده کردن خون یامواد سمی موجود دردود حاصل از سوختن توتون مانند جوی آب یا رودخانه ای است که بجای جاری بودن آب زلال درآنها ، آب گل آلود و پرلجن یا آب و پر خس و خاشاک و مملو از سنگ ریزو گل و لای جاری باشد ،بعد از مدتی مجرای جوی آب و یا رودخانه تنگ و باریک و بالاخره با یک سنگ ریزه کوچک یاتکه چوبی مسدود می شود.
مصرف دود حاصل از سوختن توتون اکثرا در طول زمان سبب خرابی جدار رگ ها مسدود شدن رگ می شود . د رکتابی که توسط اینجانب به رشته تحریر در آمده و بزودی در اختیار همگان قرار خواهد کرفت ، نشان داده شده است که از سوختن سیگار در حدود ۴۰۰۰ نوع مواد سمی بوجود می آید که این مواد سبب رسوب مواد چربی در جدار رگهاو انسداد مجرای داخلی رگ ها می شود . درست مشابه آب لجنی که در جوی آب یا رودخانه جاری است .
دود حاصل از سوختن توتون صدها اثر سو دیگر روی جدار رگهاو اندامها و اعضای دیگر بدن دارد .و لی مهم آن است که همانگونه که یک رود خانه پر از رسوب شن و خس و خاشاک ممکن است توسط تکه چوب کوچکی یا ریگی مسدود شود ،یک پک سیگار ممکن است در رگی که تقریبا مسدود شده است سبب سکته قلبی شود .
۲-بالا بودن چربی های خون :
مصرف چربی هایی که درحرارت معمولی اطاق به حالت جامد می باشد و بنام چربی های حیوانی معروفند مثل روغن کره روغن دنبه ؛خامه و غیره سبب می شود رگهای مسدود شود .سکته قلبی درمردمی که چربی های حنوانی به مقدار فراوان مصرف می کنند شایعتر است .
۳-بیماری قند :
بیماری قند در طول زمان سبب مسدود کردن و خرابی جدار رگها می شود و سکته های قلبی در این بیماران شایعتر است .
۴-در حدود ۱۰ الی۱۵ درصد مردم مبتلا به فشار خون شریانی بالا می باشند و اکثرا تاسالها بدون تشخیص است. به عبارت دیگر فشار خون بالا ممکن است علائم واضحی نداشته باشدو مردم از وجود بالا بودن فشار خون بی اطلاع باشند . فشار خون بالا درطول سالها سبب تصلب رگها و کلفت شدن دیواره عضله قلب و بالاخره مسدود شدن رگ های قلب و سکته قلبی خواهد شد .
۵-ارث:
کرارا دیده ایم افراد یک فامیل د رسنین پایین به علت سکته های قلبی فوت می شوند . به عبارت دیگر تنها ثروت و پول و مال و ملک و زمین به ارث نمیرسد گاهی سکته های قلبی زودرس از نسلی به نسل دیگر به ارث میرسند .
نکته ای که لازم به تذکر است این است که معمولا علل دیگر باعامل ارث اضافه می شوند. مثلا جوانی که پدر و پدربزرگ او در سن جوانی به علت سکته قلبی فوت شده اند و هر دو معتاد به سیگار بوده اند اگر این جوان اعتیاد به دخانیان نداشته باشد احتمال آنکه بیش از پدر پدر بزرگ خود زندگی کند وجود دارد.
۶-تحریکات عصبی :
عصبانیت ،هیجانات شدید روحی و روانی در صورتی که تداوم داشته باشند ممکن است سبب مسدود شدن رگها و سکته های قلبی شوند.
۷-عدم تحرک کافی و زندگی بدون حرکت بدنی یک عامل مهم دیگری است برای انسداد رگها و سکته های قلبی محسوب می شود .
روستاییان و کشاورزان عزیزی که از سپیده دم تا شامگاهان با دست و پنچه خود سینه زمین رامی شکافند ،و شیب تند و کوهپایه ها را چون تند بادی سریع چندین بار درشبانه روز بالا و پایین می روند و با بیل خود روزانه چندین تن خاک را پشت و رو می کنند هرگز به سکته قلبی مبتلی نمی شوند .
متاسفانه با رسوخ استعمار در تاروپود اجتماعات بشری و معتاد کردن روستاییان به دخانیات ممکن است انسداد عروق و سکته های قلبی در ایران نیز دیده شود.
درمقایسه ،شهر نشینان رامی بینیم که با ماشین آخرین سیستم توسط راننده ای ازپای پلکان منزل تا آستانه تجارتخانه یا اداره برده می شوند و زحمت بالا رفتن از پله را بخود نداده و با آسانسور به طبقات بالای ساختمانها می روند و نیمه روز برای خوردن غذاهای مملو ازمواد چربی حیوانی و غذاهای مقوی و استراحت بعد ازظهر حرکت معکوس صبح را انجام می دهند . این افراد بیشتر به بیماریهای انسداد رگها و سکته های قلبی مبتلا می شوند . اگر چنین افراد مرفه و بی تحرکی معتاد به دخانیات نیز باشند احتمال سکته های قلبی در آنها چندین برابر افزایش می یابد .
۸- مصرف داروهای ضد حاملگی سبب بروز سکته های قلبی در خانمها می شود
به عقیده بعضی از دانشمندان چاقی سبب افزایش سکته قلبی می شود ولی در اکثر موارد چاقی به همراه یکی از عوامل فوق ،مثل فشار خون لالا یا بیماری قند یا مصرف دخانیات سبب برز سکته قلبی می شود . و چاقی به تنهایی ممکن است عامل ایجاد کننده سکته قلبی نباشد .
ادامه دارد
