پاسخ به انتقاد

پاسخ به انتقاد وزارت اقتصاد و دارائي

مدير كل محترم دفتر روابط عمومي و ارشاد وزارت اقتصاد و دارائي

احتراماً عطف به نامۀ شماره 1263/3- 65/3/13 آن مديريت محترم و ضمائم مربوطه
به عنوان نشريۀ وزين پاسدار اسلام و ضمن تشكّر از عنايت شما، جاي خوشحالي است كه
موضوع مقالۀ موردنظر، توجه جنابعالي و احتمالاً ساير همكاران محترم شما را جلب
نموده است. لازم ميداند نه در جهت پاسخگوئي بلكه به منظور روشنتر شدن موضوع مطالبي
را ذيلاً به عرض برساند، باشد كه مقدمۀ حركت جديدي در زمينۀ تغييرات بنيادي در
نظام اجرائي كشور و زير مجموعه­هاي آن كه نظام مالي نيز يكي از آنها مي­باشد بگردد
و اقدام مفيدي در جهت مصلحت نظام جمهوري اسلامي و رهائي آن از سيستم اجرائي پيچيدۀ
بهم بافته باقي مانده از گذشته كه نامأنوس و نامتناسب با آن مي­باشد انجام پذيرد.

1-     كاربرد عباراتي نظير «بكلي بدور از حق و حقيقت» يا «حاكي از
بي اطلاعي نويسنده» يا «نويسندۀ مقاله بدون كوچكترين اطلاع از نظام مالي و اهميّت
بسزاي آن» بهتر بود كمي با احتياط بكار برده مي­شد، و توصيۀ حقير اين است كه با
توجه به وظيفه قانوني آن دتفر در تهيۀ پاسخها براي موارد مشابه در جرايد و مجلّات،
بهتر است عجولانه برخورد نگردد و كمي احتياط فرمايند و خود شما هم مي­دانيد كه
نويسندۀ مقاله «بدون كوچكترين اطلاع» نبوده و حدّاقل كمي اطلاع داشته است!

البته ذكر اين نكته لازم است كه ديدگاه نويسندۀ مقاله در زمينۀ طراحي نظام
مالي مطلوب در قالب طراحي نظام اجرائي جديد در كشور با ديدگاه سنّتي بعضي از
همكاران وزارت دارائي كه متأسفانه در شرايط كنوني، ديدگاه غالبي هم در واحدهاي ماي
دستگاهاي اجرائي و حتّي گاهي در بين نيروهاي انقلابي مي­باشد تفاوت اساسي دارد. و
اعتقاد نويسنده بر اين است كه نظام اجرائي موجود كشور با زيرمجموعه­هايش «نظام
مالي نظام اداري- نظام بودجه ريزي و غيره) از جهت ماهيّتو عوارض با هدفهاي نظام
جمهوري اسلامي تناسب ندارد و با اصطلاحات و رنگ و لعاب دادن در خدمت نظام جمهوري
اسلامي قرار نمي­گيرد بلكه در مقابل و كند كنندۀ حركتهاي نيروهاي انقلاب براي حصول
به هدفهاي مقدّس آن مي­باشد و نظام مالي هم تا زمانيكه در قالب نظام اجرائي موجود
باشد چاره­اي جز تناسب با آن را ندارد و لذا تا زمانيكه كلّ سيستم اجرائي بصورت يك
مجموعۀ منظومه وار تحوّل نيافته است از نظام مالي هم انتظار تحوّل بنيادين نمي­توان
داشت و اينجاست كه با وجود طرح اصلاحي قانون محاسبات عمومي در مجلس شوراي اسلامي
كه شما هم در نامه بعنوان يك امتياز از آن ياد كرده­ايد (و نگارنده در جريان آن از
سال 60 بوده و الآن نيز مي­باشد) نه تنها اميد تحوّل در اين نظام مالي نمي­رود
بلكه شرايط را سخت­تر از گذشته خواهد كرد (مقايسۀ جايگاه ذيحسابها و نظارتهاي
مالي) و شما هم خوب مي­دانيد و حقير هم مي­دانم كه در شكل گيري چنين قوانيني
اصولاً ديدگاههاي غالب، كه عموماً كارشناسان حوزۀ ستايد دستگاههاي اجرائي آنرا
دارند بسيار مؤثر مي­باشد و باز هم خوب مي­دانيد كه در حال حاضر در حوزه­هاي ستادي
دستگاههاي اجرائي و در بين كارشناسان موجود، كمتر شاهد ديدگاههاي تحوّلي و تفكّر
واگرا مي­باشيم و عمدتاً عادت به شيوه­ها و نگرشها و ديدگاههاي تعيين شده از قبل
را دارند، و بياد داشته باشيم كه با توجّه به فرمايشات امام بزرگوار و بزرگان
اسلامي و سياسي جامعه بويژه حضرت آية الله العظمي منتظري، ما بايد نظام اجرائي
ساده و سبك و منظم داشته باشيم و با ديدگاههاي متحجّر و قالبي، متأسفانه بايد مردم
و جامعه ما همچنان از اين سيستم اجرائي پيچيده كه ماهيت آن اين گونه مي­باشد رنج
ببرند.

2-     در نامه به برخود شعارگونه با مسائل و عدم ارائه طرح جديد،
و دور از حقّ حقيقت بودن مسائل ذكر شده اشاره شده است كه: اولاً- در مقالات
معمولاً در ارتباط با موضوع مورد بحث يك سري مسائل كلّي مورد بررسي قرار گرفته و
لذا جاي ارائه طرح و پيشنهاد مدرن در اين گونه مقالات نيست. ثانياً- چنانچه موارد
مطروحه را دور از حقّ و حقيقت مي­دانيد كه البته من هم معتقدم كه اين موارد حقّ
نيست و ناحقّ است ولي  دور از واقعيت نيست
و كافيست جنابعالي يا كارشناسان محترم آن وزارت دست به يك كار تحقيقي و علمي بزنيد
و پرسشنامه­اي تهيه كرده و از مجريان دستگاههاي اجرائي در تمامي سطوح نظرخواهي
كنند، و علاوه بر آن اصلاً وظيفۀ آن وزارت است كه تحقيق لازم را در خصوص آئين­نامه­هاي
اجرائي و دستورالعملهاي آن وزارت در زمينۀ موارد مختلف قانون محاسبات بعمل آورند و
شايد هم واقعاً اطلاع نداريد كه در ارتباط با گردش مالي دستگاه­ها چه مي­گذرد و
اگر اينكار را كرديد قطعاً متوجه خواهيد شد كه موارد مطروحه دور از واقعيت نبوده
است. و اينكه اشاره فرموده­ايد كه سالها تلاش و تحقيق مستمر با استفاده از تمامي
تجربيات حاصله طي سنوات متمادي معلوم است كه كار به سالهاي قبل از پيروزي انقلاب
هم برگشته و بعد از پيروزي انقلاب اصلاحات ضروري شكل لازم را يافته و با توجه به
ضرورت اصلاح ظاهري حتي بعضي از مواد قانون محاسبات، به مجلس در سال 1360 ارسال
گرديده است.

3-     به مسئله دامن زدن به هرج و مرج در مسائل مالي اشاره شده
است. اوّلاً- مسئله وجود نظم و كنترل و نظارت، دقيقاً مورد توجه مي­باشد، لكن با
چه روش و شيوه­هاي؟ بحث در اصل موضوع نيست، بحث در شيوه­هاست. خودتان خوب مي­دانيد
كه با اين شيوه­هاي درهم برهم و پيچيدۀ دست بافتۀ خودتان نمي­توانيد نظارت و كنترل
كنيد و از طرفي آيا واقعاً هزينه­ها همان طور كه لازم است انجام مي­پذيرد يا خير؟
آيا سندسازي بجاي تنظيم سند در دستگاههاي اجرائي روش مرسومي نيست؟ چرا قبول
نداريد؟ آيا واقعاً چند درصدِ فرم روكش سند حسابداري شما طبق مندرجات و مراحل
هشتگانه آن تنظيم مي­شود و آيا واقعاً انجام آن عملي است؟ من نمي­دانم تهيه
كنندگان اين گونه فرمها در كجا اقدام به تهيۀ آن نموده­اند. شما مي­توانيد به جاي
كنترل رشته­اي با كنترل حلقه­اي و بدون ايجاد بي­نظمي به مقدار زيادي از پيچيدگي
كارها جلوگيري كنيند. بعنوان مثال به جاي گنجاندن قبض و حوالۀ انبار در اسناد كه
يك امر عادي شده است و آن هم در اين شرايط كشور كه صرفه جوئي يكي از ضروريات است
بنشينيد مسئوليت انباردار را به جمعدار يا واحد جمعداري واگذار نمائيد و جمعدار
نيز يكي از امضاء كنندگان سند هزينه رسمي باشد. شما مي­دانيد اگر اين كار را بكنيد
چقدر صرفه جوئي مي­شود. براي روشنتر شدن مطلب ناچارم اشاره كنم كه چنانچه كمتر از
7/2 بودجۀ سال 65 كلّ كشور (صرفنظر از بودجۀ شركتهاي دولتي و مواد 1 و 2 بودجۀ
عمومي دولت) به هزينه گرفته شود و بطور متوسط بازاي هر سي هزار تومان يك سند هزينه
تنظيم گردد، فقط براي سال 65 حدود هفتاد و پنج تُن كاغذ نياز دارد و شما اگر
حسابگر و حسابرس و حسابدار هم هستيد و احساس تكليف شرعي هم مي­كنيد، در اين شرايط
مملكت چرا اين حسابها را نمي­كنيد. تصوّر بفرمائيد ناين كاغذ آن هم در رنگهاي
مختلف با اين شرايط ارزي كشور بايد تهيه شود علاوه بر قيمت آن، هزينۀ چاپ نياز
دارد، هزينه­هاي ناشي از ثبت و بايگاني و حمل و… را به همراه دارد و مضافاً به
اينكه اين كاغذ را مي­توان تبديل به دفتر مورد نياز محصلين و يا چاپ كتابهاي ضرروي
و غيره كرد، پس الآن كه شرايطي است كه بايد فكرها و ذهنها بكار بيافتند و راههاي
صرفه جوئي را بررسي كند شما هم زحمت بكشيد با محاسبات دقيق­تر، از بيت المال دفاع
كنيد و راههاي جديدتر جلوي پاي مسئولين دولتي بگذاريد. و باز هم معتقدم تا زمانيكه
من و شما در قالب شيوه و رشوها و بينشهاي تعيين شده از گذشته مي­انديشيم و تفكر
واگرا و مبتكر نداريم وضعمان بهتر از اين نخواهد شد. به هر حال غذ را بايد از جلو
به دهان گذاشت نه از پشت گردن، و چنانچه نظر بر ساده شدن امور باشد خيلي از مسائل
حلّ مي­گردد و قطعاً اين در تخصص شما و همكارانتان مي­باشد نه تخصص حقير.

نكتۀ قابل ذكر ديگر اينكه علي رغم
اظهار جنابعالي، اينجانب شخصاً تفاوت زيادي بين مجريان حزب اللهو متدين و خداترس
نظام جمهوري اسلامي با مجريان فاسد نظام طاغوتي گذشدته در برخورد با بيت المال
مسلمين قائل هستم چرا كه نيروهاي انقلابي و مجريان متدين نظام جمهوري اسلامي جهت
خدمت كردن مسئوليت قبول كرده­اند، و خداوند را ناظر بر اعمال خود، در انجام هزينه­ها
مي­بينند. (قبل از اينكه ذيحساب و دستگاه وزارت دارائي را ناظر بدانند) و در
سالهاي اوّل پيروزي انقلاب مقدّس اسلامي اگر چه ممكن است گاهي برخلاف بعضي مقررات
موضوعه آن وزارت افرادي نسبت به انجام هزينه­ها در جهت حفظ دست آوردهاي انقلاب
اقدام نمودند و مسئوليت آنرا بجان و دل خريدند ولي ريالي به جيب نزدند و از خود هم
مايه گذاشتند و مشخص است كه مسئوليت به دادسرا فرستادن آنها به اعتبار عدم رعايت
بعضي مقررات نامتناسب با شرايط خاص بعد از پيروزي انقلاب به عهدۀ چه كساني است و
چگونه پاسخگو خواهند بود. ولي در مقابل مجريان فاسد نظامهاي طاغوتي براي كسب موقعيت­ها
و منافع شخصي و فردي مسئوليت قبولمي­كنند و شما نمي­توانيد در قوانين و مقررات
موضوعۀ جديد آنها را با يك ديد بنگيريد و قبلاً هم يادآور شده بودم كه نظام مالي
براي مجريان فاسد بر اساس عدم اعتماد بنا شده بود و براي مجريان متدين بايد بر
اساس اعتماد بنا شود و قطعاً شما هم به اين امر عنايت خواهيد داشت.

4-     نكتۀ ديگر مسئله ذيحسابها در دستگاههاي اجرائي است كه البته
با علم به همۀ مسائلي كه كرده­ايد انجام مي­شد مسئله­اي وجود نمي­داشت، ولي
كلاهمان را قاضي كنيم آيا واقعاً در عمل هم به همين نحو انجام مي­پذيرد و امور به همين
سادگي، درست صورت مي­گيرد. يا شما خبر نداريد يا اگر داريد اظهار بي­اطلاعي مي­كنيد.
آيا شما بحث تداخل مديريت در شرايط فرضي كه در مقالۀ مورد نظر ذكر شده را چگونه
حلّ مي­كنيد؟ و اگر دستگاههاي اجرائي بدليل كندي عمليات مالي نتوانند وظايف خود را
انجام دهند و ذيحساب هم به زبان ساده خطِ مسئول دستگاه اين مسئله است، كه متأسفانه
در طرح جديد قانون محاسبات نيز به جاي رفع مشكل مسئله پيچيده­تر شده است كه البته
بعيد مي­دانم بتصويب برسد و برادران نمايندۀ مجلس نيز بويژه آنهايي كه مسئوليت
اجرائي داشته­اند به اهميت كار واقفند و اخيراً در همين زمينه حقير جلسه­اي با
رئيس محترم كميسيون دارائي داشته و در آنجا راجع به نحوۀ عملكرد ذيحسابها بحث
گرديد و قرار شد در فرصتهاي مناسبتر در اين زمينه بيشتر بررسي بعمل آيد.

5-     نكتۀ ديگر اينكه شما به ميان كشيدن مورگان شوستر آمريكائي
را بيمورد دانسته­ايد. من نمي­دانم شما اين را واقعاً از روي اطلاع گفته­ايد يا
خير؟ ولي در هر حال شما خوب مي­دانيد كه دستگاه مالي كشور اعمّ از خزانه و گمركات
در مراحل اوليت شكل گيري بر اساس سيستم مورد عمل كنوني جولانگاه مستشاران بلژيكي و
فرانسوي و آمريكائي بوده است و مورگان شوستر و همراهانش براي تجديد سازمان امور
دارائي و مالي و خزانۀ كشور در سال 1911 ميلادي دعوت گرديد و علاوه بر آن دعوت و
استخدام دكتر مبلسپوي آمريكائي در سال 1922 ميلادي و هيئت همراهش بعنوان رئيس كلّ
ماليۀ ايران كه مدتي خزانه دار كلّ كشور بوده است و دعوت مجدّد او و يا مورنارد
بلژيكي و مك كاسكي آمريكائي دررأس خزانه داري كشور و يا كساني مانند نوز بلژيكي و
ماژرورهال آمريكائي براي سازماندهي مجموعۀ نظام مالي كشور انجام پذيرفته است.

بنابراين كسي نمي­تواند منكر نقش
مؤثر آنها در شكل گيري نظام مالي بر اساس ارزشهاي ستوده در جوامع غربي و مأموريت
اينها وقتي تمام مي­شده است كه از تربيت كارشناسان ايراني در چارچوب نظام مالي
طراحي شدۀ آنها اطمينان حاصل مي­كرده­اند و شما چطور مي­توانيد حتّي تصّور كندي كه
نظام مالي كشور از انديشه و بينش آنها متأثر نباشد. البته شايد بعضي هم معتقد به
انجام خدمات آنها در كشور باشند كه بحث خدمت يا خيانت آنها در اينجا مطرح نيست. و
من وقتي اينگونه برخورد را در نامۀ ياد شده ديدم تعجّب كردم كه مگر ممكن است
برادران ما در وزارت دارائي سوابق را در اختيار نداشته باشند و حتّي به مناسبت
ضرورتهاي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي بر روي اين سوابق بررسي و تحقيق علمي و
سياسي نكرده باشند؟ البته وقتي ديدم نويسنده كتاب «مأموريت آمريكائيها در ايران»
مي­گويد «بدبختانه ما بايد گزارشهاي وزارت ماليۀ ايران را از روزنامه­هاي خارجي
نقل كنيم چون در بايگاني وزارت دارائي كسي از آنها خبر ندارد» فكر كردم شايد
واقعاً از اين سوابق چيزي باقي نمانده و ما بايد فقط به كتب تاريخ مراجعه نمائيم.
البته موارد ديگري نيز در ارتباط با نامه، مطرح است كه بيش از اين اطالۀ كلام به
مصلحت نمي­باشد و در خاتمه ذكر اين نكات را لازم مي­دانم كه: برادر عزيز من و شما
سنگ دلسوزي براي اين نظام مقدّس و مظلوم را به سينه مي­زنيم و اگر حرفي گفته مي­شود
انشاء الله از روي سوز و گذار است و اينكه مي­خواهيم از اين فرصتهاي طلائي كه
خداوند عنايت كرده و با رهنمودهاي امام بزرگوار، كارها را پيش ببريم و نظام اجرائي
كشور را ساده و سبك بال نمائيم تا راههاي طي نشده را در فاصله­هاي كوتاه­تر زماني
طي نمائيم، واقع امر اين است كه اين نظام پيچيدۀ اجرائي را مأمورين صادراتي و دست
نشاندۀ استعمار در گذشته در كشور طراحي و جا انداختند (گر چه ممكن است خودشان هم
اطلاع نداشتند) و من و شما را هم بر اساس آن قالبي تربيت كردند (البته من و شماي
نوعي) و امكان هر گونه تفكّر خلاق و واگرا و متحوّل را از ما گرفتند و ما را طوري
ساختند كه فقط از يك روزنه و با يك عينك و آن هم در فضائي تاريك و تنگ بنگريم
و  هر كجا خواستيم سر را بلند كرده و از
فضاهاي وسيعتر و بهتر نظاره كنيم بر سرمان زدند و با شيوه­هاي خاص عادتمان دادن و
آن را سالها براي ما ملكه كردند و حتّي امروز من و شما هم بخاطر آن بر سر هم مي­زنيم.
بيائيد واقع بينانه بنگريم، واقعاً اين نظام اجرائي يكي از عوامل مهمّ كندي امور و
عقب نگهداشتن كشور نيست؟ و چنانچه با ديد بازتري نگريسته شود بعنوان رساله­اي
تحقيقاتي در حدّ دكترا مي­توان نقش نظام مالي را در عقب نگهداشتن كشور از رشد و
توسعه،‌ موشكافي و عريان كرد. كشورهاي پيشرفته دهها سالِ آيندۀ خود را مي­بينند و
من و شما را درگير جرياني كرده­اند كه هميشه به گذشته آن بيانديشيم. مثلاً كاركنان
وزارت دارائي و وزارتخانه­هاي ديگر بايد به سال 1353 يعني به يك مقطع زماني 12 سال
قبل بيانديشند تا تفريغ بودجه صورت پذيرد كه آخر چي؟ واقعاً اينكار و كارهاي مشابه
و حتّي عملكردهاي سالهاي آتي بر اساس همين نظام مالي چقدر نيروها و امكانات بالفعل
و بالقوۀ ما را كه مي­تواند صرف كارهاي مهمّ­تر و اساسي­تر كشور بشود به خود مشغول
داشته است، كه رفع و رجوع اكثر آنها پشيزي ارزش ندارد. بيائيد و بي­جهت از چيزي كه
خود به آن اعتقاد نداريم دفاع نكنيم و فكر كنيم چه كاري انجام دهيم و چه راهي را
در پيش بگيريم كه با حدّاقل مصرف نيرو در هر زمينه، حدّاكثر كارآئي را بدست آوريم
چرا كه راه درازي در پيش داريم و بايد قدر لحظه لحظه­هاي وقتمان و ذره ذره­هاي
امكاناتمان را بدانيم. ان شاء الله.

با تشكر محمد رضا حافظ نيا

پاسخ به نامه­ها

سمنان- خواهر…

حداقل يك نام رمزي مي­نوشتيد! نوشته­ايتد
شوهرتان بر شما علاوه بر كارهاي خانه، خريد را نيز تحميل مي­كند بلكه گاهي بعضي از
كارهاي مربوط به حرفۀ خود را نيز از شما مي­خواهد، با اين همه به جاي تشكر و
قدرداني شما را به تنبلي متهم مي­كند و اگر براي خريد نان معطل شود با عصبانيت با
شما برخورد مي­كند كه اين كار وظيفه شما است.

شايد اين طرز تفكر در بسياري از
خانواده­ها حاكم باشد. ما در شماره 33 مقاله­اي راجع به حقوق همسران نگاشتيم و اين
مطلب را روشن ساختيم كه اگر قرار باشد بر اساس حقوق و وظايف شرعي عمل شود مرد حق
درخواست تهيه غذا يا شستن لباس و حتي پهن كردن رختخواب و دادن يك ليوان آب به دست
او ندارد. بلكه طبق آيه قرآن كه ديگر جاي شكي نيست براي شير دادن فرزند خويش حق
دارد مطالبه اجرت كند و همه مسئوليتها بر دوش مرد است ولي از سوي ديگر حقوقي براي
مرد وجود دارد كه ممكن است بر اكثر بانوان مشكل باشد. پس بهتر است جوّ خانه را بر
اساس مطالبه حقوق قرار ندهيد بلكه بر اساس تفاهم و همكاري و گذشت و مهرباني قرار
دهيد. شما آن چه در توان داريد انجام دهيد و از زحمات شوهرتان كه براي تهيه لوازم
زندگي و رفاه حال شما زحمت مي­كشد تقدير نمائيد او نيز تا مي­تواند در كارهاي خانه
شما را كمك كند و از خدمات شما تشكر نمايد و توقع خود را كم كند و بداند هر چه در
خانه انجام مي­دهيد بر اساس يك وظيفه نيست و او حق مطالبه كارهاي خانه را ندارد تا
چه رسد به كارهاي بيرون.

شوشتر- برادر 883 – ر- ت

گناه به اختيار انسان است اگر بخواهد
مي­تواند ترك كند. و ما هيچ راهي سراغ نداريم كه ايمان و تقوي را به انسان تزريق
كند تقوي با صبر و ترك خواسته­هاي نامشروع به دست مي­آيد ازدواج كنيد تا امكان
خودداري از گناه بيشتر شود.

حومۀ تهران- خواهر ف- ل- ر

به پزشك زنان مراجعه كنيد.

نهاوند- برادر محمد شفيع جلالوند.

نوشته­ايد چرا در جمهوري اسلامي از
شخصيتها در حال حيات تمجيد نمي­شود و خصائص زندگي آنها را اعلام نمي­كنند و پس از
مرگ از آنها تجليل مي­شود، در حاليكه در كشورهاي ديگر چنين نيست؟

پاسخ اين است كه از نظر اخلاق اسلامي
تمجيد از اشخاص در محضر آنها پسنديده نيست زيرا ممكن است موجب غرور و خودپسندي
شود.

مرودشت- برادر، گ- ل- ا- س- ع- ب

باز هم آن برادران را نصيحت كنيد و
وادار نمائيد كه نماز بخوانند. تندي و خشونت مفيد نيست بلكه مضرّ است بايد راههاي
نفوذ در ديگران را بياموزيد براي اين كار از كتابهاي مربوطه مانند آئين دوست يابي
استفاده كنيد بهرحال شما تكليفي بجز تذكر نداريد.

خواهر، ف- ح- موسوي تبريزي

1-     برادر همسر رحم شما نيست تا مسأله صله رحم لازم باشد و با
وصفي كه نوشته­ايد اگر اميد هدايت نيست همان بهتر كه رابطه­اي نباشد تا آنها تأثير
منفي در شما نكنند.

2-     در خانه كساني كه خمس نمي­دهند مي­توانيد غذا بخوريد مگر
اين كه يقين كنيد عين آن مال مورد تعلق خمس قرار گرفته و نپرداخته­اند.

تهران- د- ر- ز- ر

سؤالهائي كه نوشته­ايتد هر كدام
حداقل نياز به يك مقاله دارد تا پاسخ آن داده شود و باز هم جاي سؤالي باقي خواهد
ماند شما بايد از كتاب استفاده كنيد. مي­توانيد پاسخ همه آن سؤالات را تقريباً در
كتابهاي علامه طباطبائي و استاد شهيد مرتضي مطهري بخوانيد بخصوص اگر بتوانيد از
كتاب ارزندۀ اصول فلسفه بهره ببريد.

اصفهان- برادر فريدون- شاخ -55

گناه شما هر چه بزرگ باشد لطف و رحمت
بي پايان الهي بزرگ­تر است توبه كنيد و اميدوار باشيد. البته نگراني به دليل گناه
بجا است ولي مانع اميدواري نمي­شود. ازدواج كنيد تا بهتر بتوانيد دين خود را
نگهداريد. شما سالميد و هيچ جاي نگراني نيست.

برادر غ- الف- 140

برداشتن مهمات هر چند فشنگهاي كوچك
باشد جايز نيست اين كار گذشته از اينكه خطرناك است تصرف در بيت المال است و موجب
ضمان مي­باشد.

تهران- خواهر- 21- م- ز

از اين كه به لطف خداوند از شر آن
گروهك كافر نجات يافته­ايد خداي را شكرگزاريم. از گمراهي همفكران گذشته نگران
نباشيد و به وظيفه خود عمل كنيد و آن هدايت را راهنمائي آنها است كه آن كس كه
شايستگي داشته باشد مي­پذيرد و آن كس كه نپذيرد ضرروي براي شما نخواهد داشت.
نمازها و روزه­هاي فوت شده را قضا كنيد و تا حد مقدور كفاره روزه را بپردازيد و
اگر تمكن از پرداخت كفاره نداريد بمقدار ممكن صدقه بدهيد. تصرف شما در اموال خانه
با اين كه پدر خمس نمي­دهد آنجا كه يقين نداريد و لازم نيست تحقيق كنيد كه در چه
مواردي حتماً خمس تعلق گرفته است.  اگر برق
خانه دزدي است و امكان گزارش نيست شما دكمه چراغ و مانند آن را نزنيد. برادر را
نيز نصيحت كنيد. بيش از اين تكليفي نداريد.

گراش فارس- برادر، م- ف

1- بهرۀ پول حرام است ولي بانكها
ظاهراً چيزي را بعنوان بهره نمي­پردازند.

بول پسر و دختر شيرخوار نجس است و در
اين جهت فرقي ندارند.

كبوتر آهنگ- برادر، ج- ب

صلح و نزاع ماد رو مادرزن ربطي به
شما ندارد. نه همسر خود را طلاق بدهيد و نه با آنها قطع رابطه كنيد اگر نتوانستيد
آنها را آشتي بدهيد در كار آنها دخالت نكنيد و خود را از معركه دور نگه داريد در
عين حال متوجه باشيد كه حق عظيم مادر را ناديده نگيريد و زنهار كه از شما به او
توهيني نشود.

مهران- برادر، ن- ق

در ازدواج شما رضايت پدر شرط نيست
ولي سعي كنيد تا حد مقدور رضايت او را بدست آوريد.

برادر، ق- ش 111 پيروزي

ما پزشك پاسخگو نداريم و اگر شما
چنين حالتي داريد حتماً به پزشك مراجعه كنيد.

اصفهان- برادر تيمور 196.

ازدواج شما با او جايز نيست و هيچ
راه حلي ندارد بطول كي از اين مورد منصرف شويد.

پاسخ به نامه­ها

كرج- خواهرم- ج 43

1-     احكام الهي همه بر اساس مصلحت است ولي اكثراً ما حكمت آنها
را دقيقاً نمي­دانيم و لازم نيست بدانيم همين كه ثابت شود حكم خداوند است بايد
بپذيريم. اين نهايت طغيان يك انسان است كه از خداي خود براي تكاليفي كه از او مي­خواهد
مطالبه دليل نمايد. بهرحال مسأله بردگي اختصاص به زن نارد و مرد نيز برده و خريد و
فروش مي­شود ولي مورد آن از نظر اسلام اختصاص به كافر حربي مستحق اعدام دارد و
جايز نيست يك انسان آزاد و بي­آزار را بعنوان برده خريد و فروش كنند. در اين زمينه
مقاله­اي از علامه طباطبائي در مجله شماره 22 آورده­ايم مطالعه كنيد.

2-     غسل ميت و غسل جنابت و ساير اغسال و وضو و تيمم و امثال آن
همه بر اساس حكم خداوند است نه رعايت مسائل بهداشتي و لذا اگر كسي كاملاً خود را
بشويد و قصد غسل نكند كافي نيست و از همه واضحتر مسأله تيمم است زيرا خاك خود موجب
آلودگي است نه بهداشت ولي حكم خدا همين است.

ساري- برادر، پ-پ- 800

اين قدر وابسته به يك مورد نباشيد كه
اگر موافقت نشد از اصل ازدواج منصرف شويد از موردي ديگر خواستگاري نمائيد و هر چه
زودتر اقدام كنيد تا از اين ناراحتي رواني رها شويد.

برادر الف 8045

شما فكر مي­كنيد كه احكام شرع ساخته
مجتهدان و علما است كه بخاطر شما تغيير بدهند يا راه چاره­اي براي شما بيابند اين
حكم خدا است و قابل تغيير نيست اگر يقين به موضوع داريد بايد از اين كار صرف نظر
كنيد و هيچ راهي ندارد.

گيلان- خواهر، ف- ق

جريان را با مادرتان در ميان بگذاريد
اگر او راست مي­گويد هر چه زودتر بطور رسمي ازدواج كنيد. هر گونه رابطه­اي قبل از
عقد جايز نيست. ازدواج شما با او ان شاءالله با مشكل روبرو نخواهد شد ولي زنهار كه
قبل از عقد شما را فريب ندهد.

چالوس- برادر، ر ب پ

بچه دار نشدن مانع ازدواج نيست پس از
موافقت پزشك هر چه زودتر اقدام نمائيد.

تهران- برادر،‌ع- م

ازدفتر حضرت امام سؤال شده است كه در
مازندران دو نوع خرگوش است يكي بز پا كه سم دارد و ديگري سگ پا كه پنجه دارد آيا
هر دو حرام است؟

پاسخ دفتر امام چنين است:

بفرض آنكه خرگوش بر چند صنف باشد
تمام اصناف آن كه عنوان خرگوش بر آن منطبق شود جزو حيوانات حرام گوشت است.

جبهه جنوب- برادر الف- ب- س- م- ز 25

مشكل شما نتيجه يك اشتباه بزرگ است
كه در اكثر خانواده­ها اتفاق مي­افتد و ما براي عبرت ديگران به آن اشاره مي­كنيم.
شما به داماد خود بعنوان حافظ و نگهبان خانه اعتماد كرديد آن هم خانه­اي كه در آن
تنها خواهر 17 ساله شما بود و او خيانت كرد. و اين هشداري است به همه خانواده­ها.
داماد شما محرم خواهرتان نبود و حتماً اگر محرم بود هم نبايد در چنان وضعي اعتماد
مي­كرديد بهرحال اكنون شما در آن رابطه تكليفي نداريد و هيچ كاري نمي­توانيد انجام
دهيد زيرا دليلي نداريد بعلاوه هر حركتي موجب افتضاح و رسوائي است. و او هم بدون
شك به مكافات عملش گرفتار خواهد شد.

تبريز خواهر، خ- ش- ف

روزه­ها و نمازهاي فوت شده را بايد
قضا كنيد و تا قضاي روزه­ها تمام نشده روزه مستحبي جايز نيست نماز مستحبي اشكال
ندارد ولي چون نمازهاي فوت شده شما زياد است اولويت را به قضا بدهيد و چون ترك
روزه در ابتداي تكليف به دليل جهل به مسأله و عدم اهتمام پدر و مادر بوده كفاره بر
شما واجب نيست.

سومار- برادر، م- ح- م

هر گناهي كرده باشيد با توبه واقعي
به درگاه الهي اميد بخشش هست نااميد نشويد كه اين بزرگترين گناه است.

آبدانان- برادر، م- ي

ما هيچگونه مسئوليت اجرائي و نظامي
نداريم بايد به مراكز مسئول شكايت نمائيد.

اقليد فارس- برادر، ا- ك- ن- 2525

گر چه روابط شما گناه بوده ولي به
عهد خود وفا كنيد.

نوشهر- برادر فريد- ع

1-     تا مدت صيغه آن دختر تمام نشده ديگري نمي­توان با او ازدواج
كند حتي خود او هم نمي­تواند ازدواج دائم كند مگر اينكه وقت تمام شود يا باقيمانده
وقت را آن مرد ببخشد.

2-     ازدواج با دختر نامادري كه از شوهر سابق است اشكال ندارد
زيرا نه خواهر پدري شما است و نه خواهر مادري.

دزفول- برادر،‌ غ- م- ر-ا-خ

دوستي حد و مرزي دارد و بايد آن را
رعايت كرد آن گونه رفتار تنها با همسر جايز است. اين كه نوشته­ايد هيچ قصد شيطاني
نداريم خود يكي از دامهاي شيطان است. انسان خود را در انگيزۀ اين گونه اعمال و
رفتار فريب مي­دهد و در ناخودآگاه او انگيزۀ ديگري دارد ولي خداوند كه بر پنهانتر
از راز نيز واقف است كه شايد همين انگيزه­هاي ناخودآگاه باشد بر همه آنها انسان را
مؤاخذه خواهد كرد. زنهار كه حساب دقيق و حسابگر بي­نهايت آگاه است.

برادر علي قاسمي

پاسخ شما در مجله ممكن نيست آدرس
بدهيد.

اهواز- برادر، ت- خ

به دادگاه مدني شكايت كنيد و از آنها
بخواهيد تا حد مقدور اصلاح نمايند.

بجنورد خواهر ك- ت- ز

1-     نوشته­ايد در موقع عقد به شما احساسي دست داد كه موجب غسل
است آيا عقد باطل است؟ اولاً احساس موجب غسل نيست و به فرض كه موجب غسل دست دهد
عقد صحيح است.

2-     وسواس يك بيماري رواني 
خطرناك است كه زندگي انسان را مختل مي­سازد. معمولاً انسان مي­تواند با
تصميم و اراده خود را از آن نجات دهد ولي اگر مشكل پيچيده شد بايد به پزشك
روانشناسي مراجعه كنيد. بار ديگر در اينجا فتواي حضرت امام در مورد وسواس را منتشر
مي­سازيم. بر اساس اين فتوي شما نبايد به شك و وسوسه اعتنا كنيد و اگر مدتي به آن
اعتنا نكنيد تدريجاً به حالت معمولي برمي­گرديد. بهترين راه علاج وسوسه اعتنا
نكردن به آن است. اين مطلب هم در روايات اهل بيت عليهم السلام آمده و هم در
دستورات روانپزشكي.

كاشان- برادر، 1- مدرسه 14.

توضيحتان كافي نيست مشكل خود را
واضحتر با ذكر آدرس و نام بنويسيد.

تهران- برادر، خ- ح- ر

با فاميل گمرا خود قطع رابطه نكنيد و
سعي در هدايت آنان داشته باشيد. تصرف در مال آنها و خوردن از خوراك آنها و نماز
خواندن در خانه آنها در صورتي كه يقين نداريد عين آن مال مورد تعلق خمس باشد
اشكالي ندارد و شما نبايد در اين باره تحقيق نمائيد. در مورد طهارت و نجاست هر
كدام از منكر خدا يا رسول او صلي الله عليه و آله يا يكي از ضروريات دين با توجه
به ضرروي بودن آن باشد نجس است.

سيرجان- برادر، ع- س- م

راهنمائي ما اين است كه همان تصميمي
كه داريد در مورد ازدواج هر چه زودتر عملي سازيد و در مورد انتخاب همسر بيشاز همه
مسأله ديانت و ايمان و عفت و نجابت و اخلاق موافق را مورد توجه قرار دهيد.

كاشمر- برادر 24- ق- م

در جمعي حاضر بوديد. دوربين كسي را
برداشتيد و پنهان كرديد حاضران ديگري را متهم كردند و شما وجدانتان راضي شد كه او
كارش به شلاق خوردن برسد و حقيقت را نگفتيد چه كارز زشت و گناه بزرگي؟! بهرحال
اكنون بايد به هر تربيت كه ممكن است آنها را پيدا كنيد دوربين را بصاحبش برگردانيد
و سعي در اعادۀ حيثيت آن بي­گناه نمائيد.

تويسركان- برادر احمد چ- م- 17

احتمال 80 درصد كافي نيست و ازدواج
شما صحيح است. براي تفصيل مسئله، آدرس لازم است.

اهواز- برادر عباس ح.د. 555 –
مرودشت- برادر حيدر حسيني نژاد.

شما سالميد، نگران نباشيد.

نهاوند- خواهر نوشين 247

1-     تسليم ازدواج تحميلي نشويد كه عاقبت بدي دارد. تهديد آن شخص
به خودكشي براي شما تكليفي نمي­آورد.

2-     از آن كار جدّاً بپرهيزيد كه بسيار خطرناك و گناه است.

اردبيل- برادر ن.س

باطل كردن روزۀ ماه رمضان بوسيلۀ
استمنا مستوجب كفارۀ جمع است يعني بايد بعلاوۀ قضاي آن روز شصت روز روزه بگيرد كه
حداقل سي و يك روز آن پي در پي باشد و شصت فقير را غذا بدهد به هر كدام 750 گرم
غذاي معمولي ولو نان باشد. دادن پول كافي نيست.

تهران- برادر م. 55555 س

1- اگر آدرس ندهيد باز هم پاسخها
كوتاه خواهد بود. برادران و خواهران عزيز بايد بدانيد براي پاسخ به سؤالهاي شخصي
نمي­توانيم جاي زيادي را از مجله اشغال كنيم. بهرحال در مورد اجناس و پولهائي كه
از مردم برده­ايد اگر عين آنها باقي است نمي­توانيد بَدَل آنها را بدهيد مگر با
رضايت صاحبانش. از دادن آدرس نهراسيد كه ما راز نگهداريم و نامه­هاي امثال شما
بسيار است.

2- روزۀ آن روز شما كه استمنا كرده­ايد
باطل است و قضا  و كفارۀ جمع بر شما واجب
است يعني بايد هم آن روز را قضا كنيد و هم شصت فقير را اطعام و هم شصت روز روزه
بگيريد. در عين حال به لطف خدا اميدوار باشيد كه باز هم خداوند توبه را مي­پذيرد.
سن شما كم نيست و مي­توانيد ازدواج كنيد.

همدان- خواهر پروانه- ش

از پيشنهاد شما متشكريم. صيغه خواندن
ميان دختر و پسر كوچك براي ايجاد محرميت ميان افراد ديگر خانواده است و موجب
محرميت ميان آن دو نمي­شود و فقط در مدت عقد با يكديگر زن و شوهرند كه معمولاً مدت
كوتاهي است و پس از پايان يافتن آن مدت مي­توانند با يكديگر ازدواج دائم كنند.

نهاوند- برادر، الف- ي

1-     اگر يقين ندايد مانعي ندارد. توجه داشته باشيد كه حتي مقدار
كم آن مانع است و لازم نيست بحدّي كه موجب غسل است برسد.

2-      پتو و امثال آن را
كه از پادگان برده­ايد بايد برگردانيد و هيچ راه حل ندارد.

3-     نذرها را در وقت امكان ادا كنيد.

فلاورجان- خواهر، ن- ر- ي

1-     اگر توبه كنيد و دست از آن كار برداريد خداوند مي­بخشخد ان
شاء الله.

2-     غسل بر شما لازم نيست و به نظر ما در آن رابطه بهتر است صبر
كنيد تا پدرتان تصميم بگيرد.

رشت- خواهر، ب- ر

نمي­توانيد با نامزدتان صيغه بخوانيد
مگر با موافقت پدر.

برادر 191- 17- ك

طلاق ندهيد، چند مدتي تحمل كنيد و
راه نفوذ در ديگران را بياموزيد تدريجاً زندگي شيرين خواهد شد. كتابهاي روانشناسان
در مورد دوست يابي و همسرداري و امثال آن را بخوانيد.

رشت- خواهر، و- هـ

1-     استخاره الزامي به وجود نمي­آورد ولي به مصلحت شما است كه
مخالفت نكنيد.

2-     تا عقد شرعي خوانده نشده است از هر گونه ارتباطي اجتناب
كنيد.

3-     وصلت متقابل دو خانواده با يكديگر هيچ ضرر و اشكالي ندارد و
آن ضررهائي كه ذكر كرده­ايد از خرافات است.

برادر ح 399

كار شما اشكالي ندارد نگران نباشيد.

خرم آباد- خواهر طاهره- ط

1-     ازدواج زن مسلمان با مرد غير مسلمان به هيچ وجه جايز نيست.

2-     بنظر ما بهتر است كه زن پيشنهاد شوهر سابق را نپذيرد.

3-     صبر كنيد و تحمل داشته باشيد و كتابهاي مربوط به روش برخورد
با همسر را بخوانيد و دستورات اخلاقي را به كار ببنديد تدريجاً در روحيه او تأثير
خواهيد گذاشت.

ورامين- خواهر آزاده

ازدواج كنيدن حتماً او را فراموش
خواهيد كرد و از اين خيال پردازيها رها خواهيد شد.

گلوگاه- خواهر، ر- ح- خ- ج-0 324-32

به نظر ما بهتر است شما هيچ اقدامي
نكنيند و همچنان متانت و عفت خود را نگه داريد ولي در موقع مناسب كه ان شاء الله
پيش خواهد آمد حرف خود را بزنيد.

اصفهان- برادر ح.ح.پ

از دفتر استفتاء امام در قم بپرسيد.

مشهد- برارد علي پ

نسبت به گذشته اشكالي نيست احتياطاً
يك بار ديگر عقد را بخوانيد.

اهواز- برادر، م- ر- ا- ي

او شوهر دارد و جايز نيست كمترين
اظهار علاقه به ازدواج با او بنمائيد حتي با اشاره و كنايه بلكه با توجه به آن
سوابق بايد از او دوري كنيد و هر چه زودتر با ديگري ازدواج كنيد كه او قطع اميد
نموده و در زندگي آن خانواده خللي وارد نشود.

خرم آباد- برادر، ع- 100 – برادر، ج-
ك- م- 457- 44 – چالوس- خواهر، خ- م- – اصفهان- خواهر، اف- اس- پ.

لطفاً نام كامل و آدرس دقيق پستي خود
را با ذكر مجدد سؤال بدهيد تا پاسخها بصورت خصوصي ارسال شود