امر به
معروف و نهي از منکر
درسي از
عاشوراي حسيني(ع)
بحث درباره
انگيزه قيام نهضت امامحسين(ع)، بحث تازه‌اي
نيست بويژه اينکه در اين مجله، همواره در اين باره مطالبي را تذکر داده ايم؛ ولي
آنچه لازم به گفتن است، اين است که نبايد اوضاع و شرايط زمان ما را از آن انگيزه
حقيقي که حضرت سيد الشهدا(ع) جان خود و فرزندان و برادران و خويشان و اصحاب
باوفايش را نثار کرد، باز دارد و شايد بهمين علت هم هست که ائمه عدي(ع) تأکيد کرده‌اند
که پيوسته ذکر مصيبت امام حسين(ع) شود و علت شهادت آن حضرت، تذکر داده شود و خود
هميشه ياداز آن حضرت مي‌کردند و علما و بزرگان دين در طول تاريخ پس از شهادت،
مجالس سوگواري و روضه امام حسين(ع) را بر پا مي‌کردند.
برپائي
مجالس عزاداري
علقمه مي‌گويد:
امام باقر(ع) دستور مي‌داد که حتما در روز عاشورا، مصيبت سيد الشهداء، سلام الله
عليه براي مردم خوانده شود و بر آن حضرت گريه کنند و خود آن حضرت دستور مي‌داد به
اشخاصي که از آنها تقيه‌اي نداشت، که بر امام حسين(ع) گريه کنند و در منزل خود
همواره مجلس عزاداري بر پا مي‌فرمود و امر مي‌کرد که مؤمنين به يکديگر تسليت
بگويند و مي‌فرمود:
من ضمانت مي‌کنم
ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار غزوه را بر آنها.
مي‌گويد:
عرض کردم چگونه به يکديگر تسليت بگوئيم؟
فرمود
بگوئيد: «عظم الله أجورنا بمصابنا الحسين(ع) و جعلنا و اياکم من الطالبين بثاره مع
وليه الأمام المهدي من آل محمد».
خداوند اجر
ما را بسيار گرداند در مصيبتمان به شهادت امام حسين(ع) و ما و شما را از خونخواهان
او همراه با وليش امام مهدي«عج» از آل محمد قرار دهد.
اينجا ديگر
بحث از گريه به انيگزه گريه و زاري نيست بلکه گريه براي اين است که خونخواهي وط لب
ثار کنيم و امام حسين(ع) را ياري دهيم. اين همان گريه‌اي است که تا امروز اسلام را
نجات داده است و مکتب سيد الشهداء(ع) را حفظ کرده است. اين همان گريه مقدسي است که
انقلاب سالامي ايران را به رهبري فرزند امام حسين(ع) به پيروزي رسانده است. اين
همان گريه‌اي است که به تمام دشمنان اين مکتب در طول تاريخ«نه» گفته است و امروز
هم به آمريکا و ديگر جهانخواران و استعمارگران«نه» مي‌گويد. اين همان گريه‌اي است
که ما را آماده قيام براي حفظ دين خدا در سرزمينهاي الهي مي‌کند و اين همان گريه
حرارت بخش و شجاعت‌آور و هيجان‌زائي است که ملتهاي مستعضف را به قيام و حرکت و
جنبش وامي‌دارد. و خلاصه اين همان گريه‌اي است که يادآور سخنان مقدس و حرکت
برانگيز امام حسين(ع) مي‌باشد.
لذا گريه بر
امام حسين زنده نگهداشتن عاشورا است و زنده نگهداشتن عاشوار، عملکردن به سخنان آن
حضرت است و در آن صورت استکه کشور ما ـ بقول حضرت امام قدس سره ـ آسيب نخواهد ديد.
زيرا محبت بدون عمل بي‌معني و بي‌ارزش است. البته عمل کردن به سخنان امام، به اين
معني نيست که سلاحهاي خود را برداريم و با دشمنان دين در هر جا و مکان بجنگيم که
آن شرايط خاصي دارد و منوط به دستور ولي امر مسلمين است. ولي به آن معني هم نيست
که سر سازش با کفر و شرک داشته باشيم که اين ديگر با انگيزه هدف پيشواي بزرگ ما
مخالف است.
سر سازش با
کفر را نداريم
امام امت
رحمة الله عليه و قدس الله نفسه الزکيه، همان روز هم که جام زهر آلود صلح را سر مي‌کشيد،
با تمام شهامت اعلام کرد که: «خداوندا، تو مي‌داني که ما سر سازش با کفر نداريم» و
اين ترجمه سخن هميشه جاويد امام حسين(ع) است که فرمود: «هيهات منا الذله».
و در همان
پيام نيز با صراحت بيان کرد که:
«اگر بند
بند استخوانهايمان را جدا سازند؛ اگر سرمان را بالاي دار برند، اگر زنده زنده در
شعله‌هاي آتشمان بسوزانند، اگر زن و فرزندان و هستيمان را در جلو ديدگانمان به
اسارت و غارت برند، هرگز امان نامه کفر و شرک را امضا نمي‌کنيم».
درود خداوند
بر روح و روانت باد اي فرزند راستين ابي عبدالله(ع) که در تمام مراحل زندگي، اين
عزت نفس و عظمت روح را به اثبات رساندي و هرگز با دشمنان سازش نکردي و تو ترجمان
حقيقي جد بزرگوارت بودي که فرمود:
«لا و الله
لا أعطيهم بيدي اعطاء الذليل و لا دفر فرار العبيد» ـ نه، به خدا سوگند، هرگز دست
ذلت به آنان ني‌دهم و مانند بردگان از صحنه کارزار فرار نمي‌کنم.
بنابراين،
ما نه تنها در ايام جنگ و کارزار، نياز به حسين(ع) داريم و ملزم به پيروي از مکتب
او هستيم بلکه حتي در ايام صلح و بازسازي نيز، بايد حسيني وار زندگي کنيم. صلح
چيزي جداي از سازش و سر تسليم فرود آوردن است. ما اگر جنگمان شرافتمندانه بود،
بايد صلحمان نيز شرافتمندانه باشد يعني در آن بوي سازش با استعمارگران و رفتن زير
پرچم جهانخواران و رکون و تکيه بر ستمگران نباشد.
حال
بازگرديم به اصل مطلب که عبارت بود از شناختن اجمالي انگيزه قيام امام حسين(ع) و
به فراموشي نسپردن آن:
انگيزه نهضت
حسيني
حضرت سيد
الشهدا سلام الله عليه در مواقع مختلف و از روز حرکت تا شهادت به بيانهاي گوناگون،
انگيزه نهضتش را اعلام و گوشزد نموده است.
در وصيتنامه
آنحضرت به محمد بن حنفيه آمده است:
«… و اني
لم أخرج أشراً و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح في أمة
جدي اريد أن آمر بالمعروف و أنهي عن المنکر و أسير بسيرة جدي و أبي علي بن أبي
طالب…» ـ و همانا من نه از روي خودخواهي و يا براي خوشگذراني و يا به انگيزه
فساد در جامعه و ستم به مردم، بيرون آمدم بلکه خروج من و انگيزه سفرم، براي اصلاح
امور امت جدم پيامبر است، من مي‌خواهم امر به معروف و نهي از منکر کنم و به سنت و
قاونجدم و پدرم علي بن ابي طالب قدم بردارم.
حال اگر ما
پيرو امام حسين(ع) هستيم، بايد در تمام شرايط و اوضاع به فکر اصلاح امور جامعه
مسلمين باشيم و بايد همواره امر به معروف و نهي از منکر کنيم و اين ديگر مشروط به
زمان و مکان خاصي نيست. انسان خيرخواه بايد هميشه خير مردم و مسلمانان را بخواهد و
خير آنان در پيروي از مکتب حياتبخش اسلام است که از راه امر به معروف و نهي از
منکر بدست مي‌آيد. و اين وظيفه‌اي است همگاني و هميشگي و بايد مسلمانان از اين
وظيفه سرباز نزنند و بدون ترس و واهمه، در پي اصلاح امور خودشان باشند. بر
مسلمانان تمام کشورهاي اسلامي است که براي احياي فرهنگ امر به معروف و نهي از
منکر، قيام کند و اين دو شعار بزرگ اسلام را رها نکنند که در آن صورت، جز خواري و
ذلت نصيبشان نخواهد شد و بي‌گمان مرگ با عزت، ارزشمندتر از زندگي ننگين است.
مهمترين
فريضه الهي
در روايتب
سيار جالبي از حضرت سيد الشهدا(ع) در تحف العقول نقل شده است که فرموده:
«اعتبروا
الناس بما وعظ الله به اولياءه من سوء ثنائه علي الاحبار اذ يقول: [لولا ينهاهم
الربانيون و الاحبار عن قولهم الاثم] و قال: [لعن الذين کفروا من بني‌اسرائيل…]
و انما عاب الله ذلک عليهم لانهم کانوا يرون من الظلمة الذين بين اظهرهم المنکر و
الفساد فلا ينهونهم عن ذلک رغبة فيما کانوا ينالون منهم، و رهبة مما يحذرون و الله
يقول:[فلا تخشوا الناس و اخشون] و قال: [المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولياء بعض
يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنکر] فبدأ الله بالأمر بالمعروف و النهي عن المنکر
فريضة منه لعلمه بأنهم إذا أديت و دقيمت، استقامت الفرائض کلها، هينها و صعبها…».
اي مردم!
عبرت بگيريد از موعظه‌هاي خداوند به اولياءش و بنگريد که چگونه بر احبار نفرين مي‌فرستد
و مي‌فرمايد: چه مي‌شد اگر روحانيون و احبار، آنان را از سخن گناه، باز مي‌داشتند
و مي‌فرمايد: لعن و نفرين باد بر کافران از بني اسرائيل… و قطعاً اينکه خداوند
بر آنها عيب دانست، به اين لحاظ بود که منکر و فساد را از ظالمان مي‌ديدند، ولي
نهيشان نمي‌کردندز يرا يا به اميد دستيابي به بذل و بخشش آنان بودند و يا از انها
مي‌ترسيدند و هراس داشتند در حالي که خداوند مي‌فرمايد: از مردم نترسيد و از من
بترسيد. و در آيه ديگر مي‌فرمايد: مؤمنين دوستان يکديگرند، از اين رو امر به معروف
و نهي از منکر مي‌کنند. و در اين آيه، فريضه امر به معروف و نهي از منکر را بر همه
چيز مقدم دانسته است زيرا مي‌داند که اگر اين فريضه درست ادا شود و بر پا گردد،
تمام فرايض و واجبات ديگر بر پا خواهد شد، چه واجبات آسان و چه دشوار.
و در
روايتهاي متعددي وارد شده است که اگر مسلمانان فريضه امر به معروف و نهي از منکر
را ترک کنند، دعايشان مستجاب نگردد و خداوند کساني را بر آنان مسلط مي‌گرداند که
از بدترين آنها خواهند بود، بلکه در برخي از روايات تهديد شده است که اگر اين سنت
الهي ترک شود، پس بايد منتظر عذاب الهي در دنيا و آخرت باشند.
پس، انگيزه
اصلي قيام امام حسين(ع)، خيرخواهي و اصلاح امور جامعه و امر به معروف و نهي از
منکر است و اين مطلب بايد همواره مدنظر پيروانش باشد، چه در پرتو حکومت ظالمانه‌اي
چون يزيد و شاه باشند و چه در پرتو حکومت اسلامي؛ چرا که نياز جامعه به اين فريضه
قطع نمي‌شود، با اين تفاوت که اگر در ظل حکومتهاي جائر و مستبد باشند، امکان
برخورد و يا به شهادت رساندن آنان وجود دارد ولي اگر در پرتو حکومت اسلامي باشند،
بي‌گمان مورد تأييد و پشتيباني مسئولين حکومت خواهند بود. ولي اصل مطلب که
خيرخواهي براي مردم و اصلاح امور جامعه و امر به معروف و نهي از منکر است، هميشه
به قوت خود باقي است و محو شدني نخواهد بود. همانطور که ملاحظه مي‌شود، چه در زمان
رهبر کبير انقلاب حضرت امام خميني قدس سره و چه در زمان رهبر فعلي انقلاب حضرت آية
الله خامنه‌اي، اگر در مواردي احتمال انحراف در جامعه رود يا گروه‌هائي بخواهند
مسير مستقيم جامعه را بهم بزنند، فورا رهبران انقلاب، مطالب را به مردم گوشزد کرده و از مسير انحرافي باز مي دارند و اين
خصوصيت رهبران و پيشوايان مردم است. البتهب قيه افراد نيز ملزم به پيروي از اين
مطلب بوده و هرگز بار مسئوليت از دوششان برداشته نمي‌شود. اگر رسانه‌ها و مطبوعات
و روحانيون و ساير افراد، متوجه فسادهائي شدند که در جامعه شکل گرفته يا در حال
شکل گرفتن است، واجبه است به پيروي از مکتب سيد الشهدا«ع»، با صراحت جلو فاسد را
بگيرند و مسئولين امور را متوجه سازند؛ در غير اين صورت، همه مسئول‌اند«کلکم راع و
کلکم مسئول عنه رعيته».
خطر استعمار
فرهنگي
حال که سخن
از امر به معروف و نهي از منکر آمد، روا است اشاره‌اي داشته باشيم به خطر بسيار
بزرگي که مواجه با آن هستيم و آن استعمار فرهنگي است. استعمار که نه از راه جنگ و
کارزار و نه از راه محاصره اقتصادي و نه از راه‌هاي بسيار ديگري که در اين ده ساله
انقلاب آزمايش کرد، نتوانست انقلاب را از دست ما بگيرد، يا آن را به ناکامي
برساند، امروز متوسل به حربه بسيار سهمگين و زهرآگيني شده است و آن استعمار فرهنگي
است. و اگر خداي نخواسته در اين ازمايش بزرگ نتوانيم سر بلند برآئيم و استعمار و
شيوه‌هاي جديدش را خنثي نسازيم، يادگار عزيز امام را که همان انقلاب مقدس اسلامي
است از ما گرفته يا آن را گم رنگ و بي‌رنگ مي‌سازند.
مردم بايد
توجه داشته باشند که سيل کتابها و نشريات انحرافي که امروز آغاز شده است، غرض اصلي
آن فرهنگ زدائي و بدجلوه دادن ارزشهاي انقلبا و سالام و آنها را ـ خداي نخواسته ـ
ضد ارزش ساختن است. داستانهاي شهوت انگيز و فاسد کننده‌اي که امروزه به صورت جزوه‌ها
و کتابهاي داستاني و با گرفتن مجوز از وزارت ارشاد اسلامي!! به صورت گسترده‌اي
رواج پيدا کرده و جوانان و نوجوانان را سيل آسا به سوي انحراف و تباهي مي‌کشاند و
از مدارس راهنمائي گرفته تا سطوح بالاي دانشگاهي، همه را به اين منجلاب خطرناک سوق
مي‌دهد، نياز به يک قاطعيت حسين گونه دارد که محکم جلوي اين شيوه جديد از فساد را
فورا بگيرد و اين همه نشريه‌هاي فاسد را در اين مسر حرکت مي‌کنند منع کند و مسببين
اصلي را به عنوان مفسدين واقعي دستگير و مجازات نمايد، وگرنه هزارانب دبختي و نکبت
در پيش خواهيم داشت.
متأسفانه
امروز قلم بدستان مزدور دوران ستمشاهي با همدستي ملي گراهاي ضد دين و در پوشش هاي
فرهنگي هنري، حرکتي جدي و حساب شده در پيش
گرفته‌اند و در پرتو برخي روزنامه ها و مجلات و يا بصورت کتابهائي مستقل، به تدريج
و گام به گام، تمام ارزشهاي انقلاب اسلامي را زير سئوال برده و ثمره خون هزاران
شهيد و رنج هزاران معلول انقلاب را پايمال مي‌کنند و از سويي ديگر، براي خالي نبود
عريضه، ضد ارزشهايي که از اربابان غربي خود به ارث برد‌اند، ترويج مي‌نمايند وکار
بجائي رسيده است که داستانها ور مانهاي صد در صد ضد اخلاقي و مهيج و شهوت‌انگيز،
به صورت گسترده‌اي در ميان دانشآموزان و در بازار کتاب، پخش و نشر و خريد و فروش
مي‌شود و حتي برخي روزنامه‌ها نيز ـ يا نفهميده و يا از روي عمد ـ از اين داستانها
تبليغ مي‌کنند، و اينها همه در جلوي چشم مسئولين امور رخ مي‌دهد و…
ما صريحا
اعلام مي‌کنيم که اين حرکت، بمراتب خطرناکتر از جنگ است و اگر آمران بمعروف و
ناهيان از منکر، جدا حرکت نکنند، اين آتش خانمان‌سوز، همه جوانب و اطراف را در بر
خواهد گرفت و ديگر لجام از دست آنان گرفته خواهد شد و عذاب الهي در دنيا وآخرت
دامنشان را خواهد گرفت. پس تا دير نشده است، براي کنترل اين حرکت خطرناک با همکاري
مسئولين امور، بايد به چاره‌جوئي پرداخت و انقلاب عزيز را از کام اژدهاي آتش افروز
فساد رهانيد.