سخنان معصومین
شرایط عدالت
* رسول اکرم صلّی
الله علیه و آله:
«ما کرهته لنفسک
فاکره لغیرک، وما أحببته لنفسک فأحبّه لأخیک، تکن عادلاً فی حکمک، مقسطاً فی عدلک،
محبّاً فی أهل السّماء، مودوداً فی صدور أهل الأرض».
(بحار- ج 77- ص 67)
آنچه برای خود
نمی‌پسندی برای دیگران مپسند و آنچه برای خود دوست می‌داری برای برادرت دوست داشته
باش، بدینسان در داوریت عادل و در عدالتت دادگر و در میان آسمانیان محبوب و در
قلوب اهل زمین دوست داشتنی خواهی بود.
* رسول اکرم صلی
الله علیه و آله:
«من عامل الناس
فلم یظلمهم، وحدّثهم فلم یکذبهم، و وعدهم فلم یخلفهم، فهو ممّن کملت مروتّه، وظهرت
عدالته، و وجبت أخوتّه و حرمت غیبته.»
(بحار- ج 70- ص 1)
هر که در رفتارش
با مردم، ستم نکند و در گفتارش به آنها دروغ نگوید و در وعده‌هایش با آنها تخلّف
ننماید، پس جوانمردیش و عدالتش نمایان گشته و برادریش واجب و غیبتش حرام می‌باشد.
* أمیر المؤمنین
علیه السّلام:
«من طابق سرّه
علانیته و وافق فعله مقالته فهو الّذی أدّی الأمانه وتحقّقت عدالته.»
(غررالحکم- حکمت 993)
هر که درونش با
برونش مطابقت کند و کردارش با گفتارش هماهنگ باشد، پس او است که امانت را رد کرده
و عدالتش محقق و ثابت گردیده است.
* امام صادق علیه
السّلام:
از امام صادق
علیه السلام سئوال شد که علامت و صفات انسان عادل چیست؟ حضرت فرمود:
«اذا غضّ طرفه من
المحارم، ولسانه عن المآثم، وکفّه عن المظالم.»
(بحار- ج 78- ص 248)
انسان در صورتی
عادل است که چشمش را از حرام بپوشاند و زبانش را از گناه‌ها نگهدارد و دستش را از
ظلم‌ها حفظ کند.
* رسول اکرم صلّی
الله علیه و آله:
«من صاحب الناس
بالّذی یجب أن یصاحبوه کان عدلاً.»
(بحار- ج 77- ص 171)
هر که با مردم
دوستی کند به آنگونه که باید دوستی کند، پس عادل خواهد بود.
* امام صادق علیه
السلام:
«عن ابن ابی
یعفور قال: قلت لأبی عبدالله علیه السلام: بم تعرف عداله الرجل بین المسلمین حتّی
تقبل شهادته لهم وعلیهم؟
قال: فقال: ان
تعرفوه بالستر والعفاف والکفّ عن البطن والفرج والید واللّسان، ویعرف باجتناب
الکبائر التی اوعدالله علیها النار من شرب الخمر، والزّنا، والرّبا، وعقوق
الوالدین، والفرار من الزحف وغیر ذلک، والدّال علی ذلک کلّه، والساتر لجمیع عیوبه
حتی یحرم علی المسلمین تفتیش ماوراء ذلک من عثراته و غیبته و یجب علیهم تولیه
واظهار عدالته فی الناس، المتعاهد للصّلوات الخمس اذا واظب علیهنّ و حافظ
مواقیتهنّ باحضار جماعه المسملین، و أن لایتخلّف عن جماعتهم ومصلاهم الا من
علّه…».
(استبصار- ج 3- ص 12)
ابن ابی یعفور
گوید: از امام صادق سلام الله علیه پرسیدم: چگونه عدالت شخصی را که در میان
مسلمانان است، برای ما مشخّص گردد تا شهادتش بر له و علیه مسلمانان مقبول افتد؟
حضرت فرمود: اگر او را بشناسید به عفّت و نگهداری شکم و
دامن و دست و زبان (از حرام) و معروف باشد به دوری از گناهان بزرگی که خداوند وعدۀ
جهنّم بر آنها داده است مانند نوشیدن شراب و زنا و ربا و نافرمانی پدر و مادر و
فرار از جهاد و غیر از اینها، و کسی که بر تمام این مسائل دلالت می‌کند و تمام
عیبهای خود را می‌پوشاند (و به گناهانش در برابر مردم اعتراف نمی‌کند) تا اینکه بر
مسلمانان حرام گردد، در جستجوی عیبها و گناهانش باشند و بر مسلمانان واجب شود دوست
داشتنش و اظهار عدالتش در میان مردم؛ کسی که مواظبت بر نمازهای پنجگانه‌اش داشته
باشد و آنها را در وقت خود و در حضور مسلمانان (به جماعت) بجا آورد و از جماعت
مسلمانان و مساجدشان دوری نجوید جز در وقت ناتوانی و ضرورت.