دانستنیهایی از قرآن
نشانه های پیامبر«ص»
«الذین یتبعون الرسول النبی الأمی
الذی یجدونه مکتوبا عندهم فی التوراة والإنجیل، یأمرهم بالمعروف و ینهاهم عن
المنکر و یحل لهم الطیبات و یحرم علیهم الخبائث و یضع عنهم إصرهم و الأغلال التی
کانت علیهم، فالذین آمنوا به و عزروه و اتبعوا النور الذی أنزل معه، اولئک هم
المفلحون». (سوره اعراف- آیه 157)
آنان که پیروی می کنند، از رسول و
پیامبر امی که نام و نشانش در تورات و انجیلی که در دسترس آنها است، نوشته شده
است، همانا پیامبری که آنان را امر به معروف و نهی از منکر می کند و طیبات و
طعامهای خوب و پاکیزه را برای آنها حلال و هر چیز پلید و نجسی را حرام می گرداند و
احکام پررنج و مشقتی را که در اثر نادانی و هواپرستی همچون غل و زنجیر برگردن خود
آویخته اند، همه را بر می دارد؛ پس آنانکه به او ایمان آوردند و او را گرامی
داشتند و یاریش کردند و نوری که با او نازل شد را پیروی نمودند، همانا آنان
رستگارانند.
این آیه در اوصاف رسول گرامی اسلام
(ص) آمده است و خطاب به یهود و نصاری دارد و به آنان می فرماید که این پیامبر امی
را پیروی کنند، همو که در تورات و انجیل، بشارتها به قدوم مبارکش آمده است، و پیامبران
بنی اسرائیل، همواره سخن از او به میان آورده و مردم آینده را به تبعیت و پیروی از
او دعوت می کردند، و این را تمام احبار و کاهنان و روحانیان مسیحی و یهودی آنزمان
می دانسته و گاهی به مناسبتهایی بیان کرده اند، وانگهی وجود این پیامبر گرامی برای
آنان مایه خیر و برکت بسیاری است؛ او می آید که آنان را به هر امر خوب و پسندیده
ای دعوت کند و از هر مطلب منکر و ناپسندی، بر حذر دارد. آن پیامبر و رسول گرامی
خدا، تمام طیبات و غذاهای پاکیزه و نیکوئی که طبع انسان، آنها را می پسندد، برای
آنان حلال و جایز می نماید و از آن سوی تمام غذاهای بد و مورد تنفر انسان را بر
آنان حرام می گرداند. این پیامبر سنگینی احکام گذشته را بر می دارد و آن غل و
زنجیرهائی که در اثر گناهانشان بر آنان آویخته شده و ناچار بودند برای توبه کردن
به درگاه خداوند، ماهها در دل بیابانها سرگردان باشند و خود را بکشند، بر می دارد
و احکامی روان و آسان که در توان هر انسانی هست می آورد و هرگز تکلیف مالایطاق نمی
کند، پس هر که به او ایمان بیاورد و او را به پیامبری بپذیرد و از احکام و
دستورهایش اطاعت کند و او را احترام و تقدیر نماید و با پیروی از او، او را یاری
نماید و آن نوری که با او نازل شده است که همان قرآن کریم است را پیروی کند، او بی
گمان رستگار و پیروز است.
آنچه در این آیه ملاحظه می شود،
این استکه تنها ایمان به پیامبر گرامی اسلام، و اعتقاد قلبی به حضرتش، کافی نیست
که انسان را رستگار کند، بلکه باید ایمان همراه با عمل باشد، و لذا می بینیم به
جای اینکه واژه «یؤمنون» بیاورد، واژه «یتبعون» آورده است که اتباع بسیار گسترده
تر از ایمان است و منحصر به باور قلبی و اعتقاد درونی نمی شود بلکه از آن فراتر
رفته و به مرحله عمل در می آید و جالب اینکه همین کلمه اتباع را در آخر آیه با سه
واژه معنی کرده است:
1-
ایمان: فالذین آمنوا به
2-
احترام: و عزروه
3-
یاری کردن: و نصروه
و برای اینکه جای شبهه ای باقی
نگذارد، تبعیت از قرآن را همراه با تبعیت از پیامبر قرار داده است «واتبعوا النور
الذی انزل معه» چه اینکه هر دستوری بدهد، مانند قرآن، وحی منزل است «و ما ینطق عن
الهوی، إن هو الا وحی یوحی» او هرگز ار روی هوا سخن نمی گوید، بلکه هر چه می گوید،
وحی است و سخن خداوند است که بر زبان مبارکش جاری می گردد؛ پس نمی شود به قرآن به
تنهائی عمل کرد، بلکه باید تفسیر قرآن را از زبان محمد (ص) شنید و پیروی از قرآن،
هم سطح با پیروی از پیامبر است.
بهرحال، در این آیه مبارکه پنج
نشان و علامت برای پیامبر ذکر شده است که شاهد بر کامل بودن دین اسلام و نسخ شرایع
گذشته می باشد، و از سویی دیگر هیچ فشار و سختی در پیروی از دین وجود ندارد، و
سازگار با فطرت انسانی است. امر به معروف را هر انسان خردمندی می پذیرد، همچنانکه
هر عاقل و هوشیاری، نهی از منکرها و بدیها را با دل و جان قبول کند. اسلام تمام
طیبات را حلال و روا دانسته است وبرخی از طیبات را که خداوند بر یهود حرام کرده
بود، پیامبر اسلام حلال کرده است «و مصدقا لما بین یدی من التوراة ولأحل لکم بعض
الذی حرم علیکم» (سوره آل عمران- آیه 50) من تصدیق می کنم آنچه از تورات در من است
و آمده ام که بعضی از آنچه بر شما- یهودیان- حرام شده بود را حلال نمایم.
البته تحلیل طیبات و تحریم خبائث،
منطبق با فطرت بشری است که جمع ادیان گذشته بر آن اجماع داشته اند «قل من حرم زینة
الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق» (سوره اعراف آیه 32) بگو- ای پیامبر-
چه کسی زینت اللهی راکه برای بندگانش قرار داده و روزیهای نیکو را حرام کرده است؟
ولی بهرحال،در اثر بعضی از گناهان یا در اثر بدعت هایی که برخی از کاهنان داشته
اند، طیباتی بر یهودیان حرام شده بود، که پیامبر همه آنها را بار گرداند ومنع از آنها
را برداشت.
پنجمین نشانی پیامبر(ص) این استکه
در برخی از احکام گذشته، فشارهایی بر مدرم وارد می شد و مقداری سخت و دشوار بود،
البته قطعا مالایطاق نبود، اما سختی هایی داشته که پیامبر گرامی اسلام آن اصرها و
سنگینی ها را برداشت و احکامی بسیار ساده و روان آورد که برای هیچکس سختی در عمل
به آنها نباشد، و همه آنها طبق موازین عقلی و فطری، با جان و روان و جسم انسان
سازگار است. و بدینسان شریعتی کاملتر و سازگارتر از اسلام نیست و تنها پیروی از
اسلام که سعادت دنیا و آخرت را به ارمغان می آورد و انسان را رستگار می سازد.