دانستنی هایی
از قرآن
دانش فزون تر
، عبادت بيشتر
بسم الله
الرحمن الرحيم
« قل آمنوا
به أو لا تؤمنوا ، انّ الذين أوتوا العلم من قبله اذا يتلی عليهم يخرّون للأذقان
سجّدا * و يقولون سبحان ربّنا ان كان وعد ربنا لمفعولا * و يخرّون للأذقان يبكون و
يزيدهم خشوعا »
( آيات 107 – 109 سوره اسراء )
ـ بگو ، ای
پيامبر ، چه شما به قرآن ايمان بياوريد و چه نياوريد ، همانا آنان كه پيش از اين ،
علم و دانش به آن ها داده شد ، هرگاه اين آيات بر آنان خوانده می شود ، به خاك می
افتند و سجده می كنند و می گويند منزه باد پروردگارمان كه وعده هايش قطعی و حتمی
است .
آن ها همواره
( برای خدا ) به خاك می افتند و اشك می ريزند و خشوع و خضوعشان افزونتر می شود .
اين آيه ها
بيشتر حاكی از جهالت و نادانی مشركين و كفار قريش است كه در برابر آيات الهی تمرّد
و عصيان كرده و سر تسليم فرود نمی آوردند و يا اين كه غرور و تكبّر جاهليّت مانع
از اين می شد كه در آيات قرآن تفكّر و تامّل كنند وخوب بيانديشند . خداوند در اين
آيات به آن ها و تمام كافران عالم می فهماند كه هر چه علم و دانش انسان ها بيشتر و
افزون تر باشد ، قطعا در برابر آيات الهی ، خضوع و خشوعشان بيشتر خواهد بود و اين
تمرد ها و عصيان ها بيشتر از روی جهالت و نادانی است و گرنه هيچ عامل ديگری انسان
را به تكبّر و غرور در برابر پروردگار و خالقش وا نمی دارد .
به هر حال
آنان كه دانشمندان و عالم اند ، قطعا بيشتر به سوی خدا روی می آورند و هنگامی كه
آيات قرآنی بر آن ها خوانده می شود ، مجذوب سخنان حق گشته و بی اختيار به سجده می
افتند و سر بر خاك ذلّت در برابر معبودشان می نهند و مانند عاشقانی كه دل و جان را
فدای دوست می كنند ، هنگام شنيدن سخنان رب‌ّ الارباب و معشوق واقعی خويش ، چنان
عنان اختيار را از دست می دهند كه برای اظهار خشوع و فروتنی بيشتر به سجده می
افتند و همچنان اشك شوق می ريزند و برای
اجابت كردن امر الهی ، با دل و جان لبيك می گويند و ساحت مقدّس ربوبی را منزه
دانسته ، تسبيح و تهليل به جای می آورند و حمد و ثنا می گويند و وعده های خدايشان
را حق و عدل دانسته ، تصديق می كنند و گواهی می دهند كه مسلما وعده های
پروردگارشان ، انجام شدنی است و با اين شهادت ، هم وحدانيّت خدا را به اثبات
رسانده ، و هم معاد و روز قيامت گواهی می دهند و همچنين سخنان پيامبر اسلام صلی
الله عليه و آله و سلم را تصديق می كنند ، يعنی در حقيقت با اين سخن « سبحان ربنا
ان كان وعد ربنا لمفعولا » به پنج ركن اصول دين شهادت می دهند .
اين مؤمنان
واقعی نه تنها هنگام خواندن آيات الهی ، اظهار خضوع و خشوع می كنند ، بلكه همان
گونه كه در آخر آيه هم تأكيد شده است ، پيوسته در حال خضوع و خشوع اند و همواره
عالم را محضر خداوند می دانند و بی گمان كسی كه خدا را هميشه حاضر و ناظر بداند ،
همواره به خاك می افتد و در برابر معبودش سجده می كند و استغفار می نمايد ، چه
اينكه انسان در برابر ه رشخصيت با ارزش و دوست داشتنی ، كمال ادب را مراعات كرده و
مؤدبانه می نشيند ؛ پس در برابر خداوند قطعا بايد بيشترين نشانه های خاكساری و
ذلّت را از خود نشان بدهد ؛ گو اين كه چون تقوا پيشگان حقيقی و اولياء خدا ، با
خواندن آيات قرآن ، سخن معشوق را می شنوند و با خواندن دعا و مناجات در سحرگاهان ،
با خدا سخن می گويند ، قطعا هميشه اشك شوق برای ديدار معبود می ريزند و چون خوف از « مقام » پروردگارشان دارند و می
ترسند ترك اولائی از آنان سر زده باشد يا خدای نخواسته گناهی را در محضر « او »
مرتكب شده باشند ، در رخساره شان آثار خضوع و خشوع ، پديدار است و اشكشان همواره
جاری است « سيما هم في وجوههم من اثر السجود » .
آن چه از اين
آيات مباركه استفاده می شود اين است كه هر چه علم و دانش انسان بيشتر باشد ، معرفت
و شناختن به پروردگار بيشتر خواهد شد و در نتيجه ايمان و تقوايش بيشتر است ؛ البته
همانگونه كه امام راحلمان قدس سره فرمودند : بايد علم موجّه باشد . علم موجه است
كه انسان را به سوی خدايش سوق می دهد و ايمان را در درون او تقويت می كند .
بار الهی !
به ما توفيق ده كه از چنان علم موجّهی برخوردار شويم و به ما دانشی عطا كن كه
همواره با شناخت و عمل باشد . « رب زدنی علما و
عملا و الحقنی بالصالحين » .