دانستنيهايي از قرآن
«بمناسبت فرارسيدن اول مهر، روز
بازگشائي مدارس»
ارزش والاي علم
«يرفع الله الّذين آمنوا منکم،
والّذين اوتوالعلم درجاتٍ و الله بما تعملون خبير».
(سوره مجادله- آيه 11)
خداوند درجات آنان که ايمان آوردند
و از علم بهره هائي بردند، بالا مي برد و خداوند به هرکاري که مي کنيد، آگاه است.
مقام علام و دانشمند، چه در قرآن و
چه در سخنان گهربار معصومين، هرگز قابل مقايسه با درجات ديگران نيست و به حق مي
توان گفت: بالاترين مقام و مرتبت، مقام علما است؛ البته در صورتي که همراه با
ايمان و تقوا باشد.
در اين آيه مبارکه نيز هر دو ويژگي
منظور شده است: هم ايمان و هم علم و دانش. در آيه ديگري بطور کلي، دانشمندان را
برتر از جاهلان معرفي کرده و به صورت سؤال استنکاري مي پرسد: «قل هل يستوي الّذين
يعلمون و الّذين لا يعلمون» (سوره زمر- آيه9)- بگو- اي پيامبر- آيا آنان که مي دانند
و آنان که نمي دانند و جاهل اند، با هم برابرند؟! و اين کاملا طبيعي و بدهيي است
که عالم و دانا از جاهل و نادان به مراتب برتر و ارزشمندتر است. يعني، طبق اين آيه
مبارکه، انسان بايدي تمام دانشمندان را احترام و تجليل کند ولي بي گمان، نزد
خداوند، کسي از درجات والا برخوردار است که در ضمن داشتن دانش، از ايمان و تقوا
نيز برخوردار باشد. چنين شخصي در دنيا و آخرت، مورد احترام و تقدير فراوان است و
نزد خداوند، قرب بسزائي دارد.
در روايتي از رسول اکرم (ص) نقل
شده که فرمود: «يشفع يوم القيامة ثلاثة، الانبياء ثم العلماء ثم الشهداء»- در روز
قيامت، سه نفر شفاعت مي کنند: پيامبران، سپس دانشمندان و پس از آنها شهيدان.
ملاحظه بفرمائيد که شفاعت، اين امر
بسيار مهم، به پيامبران واگذار شده و پس از پيامبران، نوبت به علما و دانشمندان مي
رسد و آنان حتي بر شهيدان در اين امر مهم، مقدّم اند چرا که مداد عالمان است که
شهيدان را مي سازد و وادار به جهاد في سبيل الله مي کند.
بهرحال، آن چه مسلم است، قرب به
خداوند از دو راه به دست مي آيد: يکي ايمان و تقوا و ديگري علم و دانش، مشروط به
اينکه علم براي خداو در راه خدا باشد چرا که اگر علم، مقرون با ايمان نباشد، غرور
و تکبّر و خود بزرگ بيني مي آورد و هيچ صفتي نزد خداوند از تکبر، نکوهيده تر و
مبغوض تر نيست؛ همين صفت بود ه شيطان را از آن مقام والا و ارجمند به اسفل
السافلين افکند و لعنت خدا براي هميشه بر او و يارانش نازل شد.
در روايتي از امام صادق (ع) نقل
شده که فرمود: «من تعلّم لله عزّوجل و عمل لله و علّم لله، دُعي في ملکوت السّموات
عظيماً»- اگر کسي براي خداي عزوجل علم آموخت و براي خدا به آن علم، عمل کرد و براي
خدا، به ديگران آموزش داد، در ملکوت آسمانها، عظيم و بزرگ ناميده مي شود.
پس آموختن و فراگرفتن علم، درحالي
که براي خدا باشد، بسيار ارزشمند و محبوب درگاه حضرت حق است؛ گو اينکه خداوند نيز
محبت چنين عالمان با عملي را در قلوب مؤمنين مي افکند چرا که علمشان همراه با عمل
و تقوا است و خداوند فرموده است: «الّذين آمنوا و عملوا الصالحات سيجعل لهم الرحمن
ودّا»- آنان که ايمان آوردند و عمل صالح داشتند، قطعاً خداي مهربان، محبتشان را در
دلها قرار مي دهد.
اول مهرماه روز بازگشائي مدارس
است؛ روزي است ک عزيزان و نونهالان و نورچشمان، براي فراگيري علم و دانش، به مدرسه
ها و مراکز آموزشي سرازير مي شوند و در پايان سال با نتيجه اي شيرين، انبوهي از
علم و دانش فرا مي گيرند؛ لازم است معلمين عزيز که بالاترين مقام را دارند، تلاش
فراوان نمايند که ضمن آموختن علم به اين عزيزان، از تزکيه و تربيتشان نيز دريغ
نورزند و علم را علم موجّه قرار دهند؛ براي خدا آموزش دهند و و دانش آموزان نيز
براي خدا و به خاطر خدمت به بندگان خدا و در راه خدا، علوم گوناگون را فراگيرند؛ و
اين نکته بايد همواره مدّنظر هر دو گروه (استاد و شاگرد) در تمام مراحل تعليمي باشد.
تا خداوند لطف و مرحمتش را پيوسته بر اين امت ببارد و مورد عنايت خاصّش قرار دهد.
آمين يا ربّ العالمين.