اهميت و جايگاه مجلس شوراى اسلامى از ديدگاه حضرت امام خمينى(ره)
حجه الاسلام حسين سورى لكى
مقدمه:
مسووليت انسان نسبت به سرنوشت خود و جامعه از ارزشهاى مسلم دين اسلام مى باشد. و اين امر در آيات و روايات و سيره مسلمين مورد تاكيد قرار گرفته است. بنابراين مشاركت افراد در تصميمات سياستگذارى, اداره امور اجتماع و تعيين كارگزاران از حقوق و مسووليتهاى اوليه هر مسلمانى به حساب مىآيد.
از اين رو افراد در جامعه اسلامى داراى توانايى انتخاب نسبت به سرنوشت جمعى خويش بوده و آزادى سياسى مولود اختيارى است كه خداوند ارزانى داشته است. و انقلاب اسلامى كه به رهبرى حضرت امام خمينى (ره) و پشتيبانى مردم به پيروزى رسيد و زمينه مشاركت امت و اداره امور كشور را متكى به آرإ عمومى مردم نهاد و به همين جهت جمهورى اسلامى ايران در همه پرسى 12 فروردين 1358(ه.ش) به تاييد ملت هميشه در صحنه ايران رسيد.
در اصل پنجاه و ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران چنين آمده است:
((حاكميت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست, و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعى حاكم ساخته است. هيچ كس نمى تواند اين حق الهى را از انسان سلب كند يا در خدمت منافع فرد يا گروهى خاص قرار دهد و ملت اين حق خدادادى را از طرقى كه در اصول بعد مىآيد اعمال مى كند.)) (1)
حضرت امام (ره) در اين مورد چنين مى فرمايد: ((مردم در انتخابات آزادند و احتياج به قيم ندارند و هيچ فرد يا گروه و دسته اى حق تحميل فرد يا افرادى را به مردم ندارند. جامعه اسلامى ايران كه با درايت و رشد سياسى خود جمهورى اسلامى و ارزشهاى والاى آن و حاكميت قوانين خدا را پذيرفته اند و به اين بيعت و اين پيمان بزرگ وفادار مانده اند…)) (2)
در آستانه ششمين دوره انتخابات مجلس شوراى اسلامى هستيم. اهميت و جايگاه مجلس شوراى اسلامى و نقش حضور مردم در صحنه بر همه روشن است. هر چه از عمر پر بركت جمهورى اسلامى ايران مى گذرد و مردم متعهد و انقلابى ايران اسلامى به اهميت حضور و نقش تعيين كننده خود در تمامى صحنه هاى انقلاب, آگاهتر مى شوند و راز دوام و بقإ انقلاب خود را بهتر در مى يابند.
از آغاز انقلاب اسلامى تا كنون يكى از اهداف شوم استكبار جهانى دوركردن مردم از صحنه هاى انقلاب بوده و به انواع ترفندها متوسل شده اند ولى به لطف خداوند تبارك و تعالى ملت شريف و سرافراز ايران با حضور عظيم خود در صحنه هاى گوناگون انقلاب اين حقيقت را به اثبات رسانيده اند كه از وحدت و انسجام آنان چيزى كم نشده و استكبار و مزدوران آنان تا ابد حسرت گسستن اتحاد و يكپارچگى ملت ما را به گور خواهند برد.
حضرت امام (ره) ضمن اشاره به وضعيت مجلس قبل از انقلاب اسلامى به اهميت مجلس شوراى اسلامى و نقش مردم چنين مى فرمايد:
((ما ديديم كه اسلام و كشور ايران چه صدمات بسيار غم انگيزى از مجلس شوراى غير صالح و منحرف از بعد از مشروطه تا عصر رژيم جنايتكار پهلوى و از هر زمان بدتر و خطرناكتر در اين رژيم تحميلى فاسد (پهلوى) خورد چه مصيبتها و خسارتهاى جان فرسا از اين جنايتكاران بى ارزش و نوكر مآب به كشور و ملت وارد شد. از بعد از مشروطه هيچگاه به قانون اساسى عمل نشده,… اكنون كه با عنايت پروردگار و همت ملت عظيم الشان سرنوشت كشور به دست مردم افتاده و وكلإ از خود مردم و با انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خان هاى ولايات به مجلس شوراى اسلامى راه يافتند و اميد است كه با تعهد آنها به اسلام و مصالح كشور جلوگيرى از هر انحراف بشود))(3)
حضرت امام در ادامه آن مطلب مى فرمايد:
((اكنون كه بحمدالله موانع رفع گرديده و فضاى آزاد براى دخالت همه طبقات پيش آمده است هيچ عذرى باقى نمانده و از گناهان بزرگ نابشخودنى, مسامحه در امر مسلمين است. هر كس به مقدار توانش و حيطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و ميهن باشد و با جديت از نفوذ وابستگان استعمار و منحرفان از مكتب بزرگ اسلام جلوگيرى نمايند و بدانند كه مخالفين اسلام و كشورهاى ابرقدرت چپاولگر بين المللى هستند با تدريج و ظرافت در كشور ما و كشورهاى اسلامى رخنه و با دست افراد خود ملتها, كشورها را به دام استثمار مى كشانند بايد با هوشيارى مراقب باشيد و با احساس اولين قدم نفوذى به مقابله برخيزيد و به آنها مهلت ندهيد.)) (4)
بنابراين همه مردم در سرنوشت جامعه خويش مسوول هستند و هيچ عذر و بهانه اى از كسى پذيرفته نيست كه نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه اسلامى بى تفاوت باشد و بى تفاوت بودن و كناره گيرى نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه از گناهان كبيره محسوب مى شود. پس همه مردم بايد خود را دخيل و سهيم در اداره امور جامعه بدانند و هر كس به هر اندازه اى كه توان دارد نسبت به سرنوشت جامعه اسلامى تلاش نمايد و حضور تك تك مردم در صحنه هاى سياسى و اجتماعى جامعه اسلامى به عنوان يك وظيفه شرعى, عقلى و سياسى مى باشد. و مطمئن باشيم كه حضور گسترده مردم در صحنه هاى مختلف, دشمن را نااميد و انقلاب را بيمه مى كند.
1) وظيفه و نقش مردم در انتخابات از ديدگاه امام خمينى(ره):
از ديدگاه حضرت امام (ره) جايگاه و نقش مردم در انتخابات, اساسى, حساس و تعيين كننده است. در زير وظايف مردم نسبت به انتخابات را به فهرست ذكر مى كنيم:
الف: شركت فعالانه در انتخابات:
حضرت امام (ره) همه آحاد ملت را به شركت در انتخابات فرا مى خوانند:
((وصيت من به ملت شريف آن است كه در تمامى انتخابات چه انتخابات رئيس جمهور و چه نمايندگان مجلس شوراى اسلامى و… در صحنه باشند و اشخاصى را كه انتخاب مى كنند روى ضوابطى باشد كه اعتبار مى شود. عدم دخالت مردم, از مراجع و علمإ بزرگ تا طبقه بازارى و كشاورز و كارگر و كارمند, همه و همه مسوول سرنوشت كشور و اسلام مى باشند, چه در نسل حاضر و چه در نسلهاى آينده, و چه بسا كه در بعض مقاطع عدم حضور و مسامحه گناهى باشد كه در راس گناهان كبيره است. پس علاج واقعه را قبل از وقوع بايد كرد و الا كار از دست همه خارج خواهد شد و اين حقيقتى است كه بعد از مشروطه لمس نموده ايد و نموده ايم. چه علاجى بالاتر و والاتر از آن نيست كه ملت در سرتاسر كشور در كارهائى كه محول به اوست بر طبق ضوابط اسلامى و قانون اساسى انجام دهد.)) (5)
پس همه اقشار ملت در سرنوشت كشور اسلامى خود مسوول هستند. و لذا همه بايد شركت در انتخابات را بعنوان يك وظيفه شرعى و قانونى خود بدانيم و بدون هيچگونه درنگ و مسامحه اى در صحنه هاى حساس انقلاب حضور فعال داشته باشيم و بدانيم كه اگر به خاطر عدم حضور ما در سرنوشت جامعه, ضربه اى به انقلاب وارد شود همه ملت در پيشگاه خداوند و شهداى عزيز مسوول خواهند بود. حضرت امام (ره) در اين زمينه چنين مى فرمايد:
((اگر خداى نخواسته بر اسلام يا كشور اسلامى از ناحيه عدم دخالت در سرنوشت جامعه لطمه و صدمه اى وارد شود, يك يك تمام ملت در پيشگاه خداى قهار توانا مسوول خواهيم بود و نسل هاى آينده كه ممكن است از كناره گيرىهاى كنونى مورد هزار گونه تجاوز واقع شوند ما را نبخشند. يكى از وظايف مهم شرعى و عقلى ما براى حفظ اسلام و مصالح كشور حضور در حوزه هاى انتخابيه و راى دادن به نمايندگان صالح و كاردان و مطلع بر اوضاع سياسى جهان و ساير چيزهايى كه كشور به آنها احتياج دارد مى باشد و مجلس محتاج به متخصصين رشته هاى مختلفى است كه كشور احتياج به آنها دارد.(6)
و در اصل ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران چنين آمده است:
((در جمهورى اسلامى ايران امور كشور بايد به اتكإ آرإ عمومى اداره شود, از انتخابات, انتخابات رئيس جمهور, نمايندگان مجلس شوراى اسلامى, اعضاى شوراى اسلامى و نظاير اينها يا از همه پرسى در مواردى كه در اصول ديگر اين قانون معين مى گردد. )) (7)
پس نقش حضور مردم در سرنوشت جامعه امرى روشن و واضح است و در جمهورى اسلامى ايران اداره امور كشور به عهده خود مردم مى باشد كه از طريق برگزارى انتخابات اين مسووليت را به افراد واجد شرايط واگذار مى كنند. و شكى نيست كه هر فرد مسلمانى نسبت به سرنوشت اداره امور جامعه اش احساس مسووليت دارد. و همه اقشار مختلف مردم در انتخابات سرنوشت ساز مجلس شوراى اسلامى حضور فعال خواهند داشت. و انقلاب متعلق به همه اقشار مردم مى باشد و همه در انقلاب سهيم هستند و مردم فهيم و آگاه كشور اسلامى ايران نسبت به سرنوشت كشورشان بى تفاوت نخواهند بود.
حضرت امام (ره) در اين زمينه مى فرمايد:
((همانطورى كه هر آدمى خودش را موظف مى داند كه بچه خودش را, اطفال خودش را اداره كند… اين احساس بايد در ما پيدا بشود كه اين مملكت عائله ما هستند و خانه ماست… صاحبخانه هم يكى نيست, دو تا نيست, همه اند… همه كشور مال همه است.)) (8)
ب: مشورت كردن:
مشورت از دستورات اسلامى است و خداوند مومنين را به مشورت فرا خوانده و مى فرمايد:
((و امرهم شورى بينهم))(9) و در جاى ديگر مى فرمايد: ((وشاورهم فى الامر)) (10) و در روايات متعددى بر اهميت مشورت تاكيد شده است. تا جايى كه حضرت اميرالمومنين على عليه السلام در وصيت خود چنين مى فرمايد: ((اضمم آرإ الرجال بعضها الى بعض ثم اقربها الى الصواب و ابعدها من الارتياب))(11) يعنى نظريات صاحبان راى را جمع آورى كن و سپس نزديكترين آن را به صواب و دورترين آن را از شك انتخاب كن.
ما از آيات و روايات اصل لزوم مشورت را استفاده مى كنيم. از آنجا كه مجلس از اهميت والايى برخوردار است و تصميمات مجلس شوراى اسلامى در امور كشور نقش بسزايى دارند لذا ما براى اينكه كانديداى اصلح را انتخاب كنيم با افراد مورد اطمينان مشورت كنيم و همه امور و مصالح كشور را در نظر گرفته و بعد خودمان تصميم بگيريم كه به چه كسى راى بدهيم. در اين مورد حضرت امام (ره) وظيفه همگان را روشن مى كند:
((در تعيين رئيس جمهورى و وكلإ مجلس با طبقه تحصيل كرده متعهد و روشن فكر با اطلاع از مجارى امور و غير وابسته به كشورهاى قدرتمند استثمارگر, و اشتهار به تقوى و تعهد به اسلام و جمهورى اسلامى مشورت كرده, و يا علمإ و روحانيون با تقوى و متعهد به جمهورى اسلامى مشورت نموده (نمائيد).))(12)
پس بنابراين مردم مومن و انقلابى ما براى انتخاب نماينده خود با افراد مومن و متعهد كه مورد اعتمادشان هست مشورت مى نمايند و در مقام مشورت كسى حق ندارد كه راى و نظر خود را بر ديگران تحميل كند. مردم ما در انتخاب وكلإ خود كاملا آزاد هستند و خودشان طبق معيار و ضوابطى كه معين شده نامزدهاى انتخاباتى را شناسايى نموده و به شخص مورد نظرشان راى خواهند داد.
ج: انتخاب اصلح:
با توجه به اين اصل كلى كه مسووليت ها بايد در دست صالح ترين افراد باشد مردم نبايد بى توجه از كنار اين مساله بگذرند بلكه وظيفه دارند از روى آگاهى و شناخت كامل شايسته ترين فرد را انتخاب كنند.
مرحوم علامه امينى دركتاب الغدير مى فرمايد,ابن عباس از رسول خدا چنين نقل مى كند:((من استعمل عاملا من المسلمين و هو يعلم ان فيهم اولى بذلك منه و اعلم بكتاب الله و سنه نبيه فقد خان الله و رسوله و جميع المسلمين.)) (13)
يعنى: هر كس از مسلمانان عاملى (كارگزارى) را بر سر كار بياورد ـ و به او مسئووليت بدهد ـ در حالى كه مى داند در بين مسلمانان فردى وجود دارد كه او براى اين كار سزاوارتر است و به كتاب و سنت پيامبر ـ صلى الله عليه و آله ـ آشناتر است آن كس به خدا و رسول خدا ـ صلى الله عليه و آله ـ و جميع مسلمين خيانت كرده است.
بنابراين بر افراد جامعه اسلامى لازم است تا ويژگيهاى افراد را بررسى نمايند و از بين آنها بهترين و شايسته ترين فرد را براى تصدى امور و كارگزارى نظام اسلامى انتخاب كنند.
حضرت امام خمينى (ره) معنا و معيار اصلح را چنين بيان مى فرمايد: ((اگر (انتخاب اصلح) براى خودتان باشد شيطانى است و اما اگر انتخاب اصلح براى مسلمانهاست, كى و از كجاست, مطرح نيست, از هر گروهى باشد, حزب باشد, يا غير حزب, نه حزب اسباب اين شود كه غير آن فاسد و نه صد در صد حزبى بودن باعث صلاح آنهاست. و انتخاب اصلح براى مسلمين يعنى انتخاب فردى كه تعهد به اسلام و حيثيت آن داشته باشد و همه چيز را بفهمد و چون در مجلس اسلام تنها كافى نيست بلكه بايد مسلمانى باشد كه احتياجات مملكت را بشناسد و سياست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد كشور باشد و ممكن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد, كه اگر اصلح را انتخاب كرديد, كارى اسلامى مى كنيد و اين يك محكى است براى خودتان كه تشخيص بدهيد انتخاب براى اسلام است يا براى صلاح خودتان. اميدوارم كه تا آخر هم اينطور باشد و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود. و اين مساله, مساله شخصى نيست بلكه براى اسلام و از امور مهمه است.))(14)
و در جايى ديگر حضرت امام (ره) ملاك و معيار انتخاب اصلح را براى مردم چنين بيان مى كند: ((اشخاصى را انتخاب كنيم كه از هر جهت صالح باشند. مسلمان بودن تنها فايده اى ندارد, بايد جمهورى اسلامى را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد. سعى كنيد مثل مرحوم مدرس را انتخاب كنيد. كسانى را كه انتخاب مى كنيد بايد مسائل را تشخيص دهند, نه از افرادى باشند كه اگر قدرت ديگرى تشرى زد بترسند, بايد بايستند و مقابله كنند.)) (15)
ملت هوشيار و هميشه در صحنه ايران اسلامى با در نظر گرفتن ملاك و معيارهاى لازم به خاطر خدا و مصالح نظام اسلامى كشورمان با دقت كامل سوابق و ويژگيهاى نامزدهاى انتخاباتى را بررسى نموده به دور از گرايشهاى جناحى و گروه گرائى شايسته ترين و صالح ترين افراد را براى نمايندگى مجلس شوراى اسلامى انتخاب خواهند نمود. و بدانند كه با حضور گسترده در انتخابات و انتخاب اصلح ضربه بزرگى بر دشمنان اسلام و انقلاب وارد خواهند كرد.
از بيانات و رهنمودهاى حضرت امام (ره) استفاده كنيم: ((در هر حال مردم با بصيرت و درايت كانديداهايى را شناسايى كرده و به سوابق و روحيات و خصوصيات دينى ـ سياسى نامزدهاى انتخاباتى توجه نمايند. تمييز بين كسانى كه در تفكر خود, خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار داده اند با ديگران كار مشكلى نيست.)) (16) ملت انقلابى و سرافراز ايران اسلامى با شركت در انتخابات مجلس شوراى اسلامى و انتخاب كانديداى اصلح مشت محكمى بر دهان دشمنان انقلاب اسلامى خواهند زد و بيعت مجددى با آرمانهاى بلند امام راحل و مقام معظم رهبرى حضرت آيه الله خامنه اى ـ مدظله العالى ـ مى باشد.
2) وظايف و شرايط نامزدهاى انتخاباتى از ديدگاه حضرت امام:
وظيفه و نقش نامزدهاى انتخاباتى در سلامت انتخابات و حضور پرشور مردم به پاى صندوقهاى اخذ راى اهميت به سزايى دارند.
الف: شرايط نمايندگان (كانديدهاى انتخاباتى):
نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى علاوه بر شرايط عمومى كه در قانون اساسى ذكر شده را دارا هستند بايد داراى شرايط ديگرى نيز باشند تا بهتر بتوانند به مردم خدمت كنند و در مصوبات مجلس قدرت و توان اظهار نظر و نقد و بررسى لازم را داشته باشند و در مشكلات كليدى جامعه بتوانند تصميمات لازم را بگيرند و هميشه مصالح نظام را مقدم بر هر چيزى بدانند.
حضرت امام (ره) شرايط كانديداى انتخاباتى (نمايندگان) را اين طور بيان مى فرمايد: ((مردم شجاع ايران با دقت تمام به نمايندگانى راى دهند كه متعبد به اسلام وفادار به مردم باشند و در خدمت به آنان احساس مسووليت كنند و طعم تلخ فقر را چشيده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمين, اسلام مستضعفين, اسلام رنج ديدگان تاريخ, اسلام عارفان مبارزه جو, اسلام پاك طينتان عارف و در يك كلمه, مدافع اسلام ناب محمدى ـ صلى الله عليه و آله ـ باشند و افرادى را كه طرفدار اسلام سرمايه دارى, اسلام مستكبرين, اسلام مرفهين بى درد, اسلام منافقين, اسلام راحت طلبان, اسلام فرصت طلبان و در يك كلمه, اسلام امريكايى هستند طرد نموده و به مردم معرفى نمايند.)) (17)
شرايط كانديداهاى انتخاباتى (نمايندگان) عبارتند از :
1ـ متعبد به اسلام و اعتقاد به جمهورى اسلامى ايران
2ـ پشتيبان ولايت فقيه و متعبد به اوامر او
3ـ وفادار به مردم
4ـ مطلع و آگاه به مسائل روز
5 ـ هدف خدمت به محرومين
بنابر اين نماينده شايسته كسى است كه نمايندگى را راهى براى نيل به پست و مقام قرار ندهد هدف خدمت به اسلام و انقلاب و رفع گرفتارىهاى محرومين جامعه باشد و مصالح نظام اسلامى را بر مصالح شخصى و جناحى مقدم بدارد.
حضرت امام ـ رضوان الله تعالى عليه ـ در وصيتنامه خود بخشى از شرايط وكلاى مجلس را اينگونه ترسيم مى نمايد:
((ملت در هر دوره از انتخابات وكلإ داراى تعهد به اسلام و جمهورى اسلامى كه غالبا متوسطين جامعه و محرومين مى باشند و غير منحرف از صراط مستقيم به سوى غرب يا شرق و بدون گرايش به مكتبهاى انحرافى و اشخاص تحصيل كرده و مطلع بر مسائل روز و سياستهاى اسلامى به مجلس بفرستند.))(18)
ب: شرايط تبليغات نامزدهاى انتخاباتى:
تبليغات نامزدهاى انتخاباتى يكى از عوامل مهم, سلامت برگزارى انتخابات مى باشد. كانديداهاى محترم مجلس شوراى اسلامى همانطورى كه مطلع هستند هدف از وكيل شدن خدمت به اسلام و مردم مى باشد. بنابر اين تبليغات بايد در چهارچوب اسلام باشد. و شما از همان قدم اول نيت را خالص كنيد و براى رضاى خداوند تبارك و تعالى حركت كنيد تا در آينده بتوانيد منشا خدمات شايانى براى جامعه اسلامى باشيد.
شرايط تبليغات نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى از ديدگاه حضرت امام (ره) :
((نصيحتى است از پدرى پير به نامزدهاى مجلس شوراى اسلامى كه سعى كنيد تبليغات انتخاباتى شما در چهارچوب تعاليم و اخلاق عاليه اسلام انجام شود و از كارهايى كه با شوون اسلام منافات دارد جلوگيرى گردد. بايد توجه داشت كه هدف از انتخابات در نهايت حفظ اسلام است اگر در تبليغات, حريم مسائل اسلامى رعايت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام مى شود. بايد سعى شود كه خداى ناكرده به كسى توهين نگردد و در صورتى كه رقيب انتخاباتى به مجلس راه نيافت, به دوستى و برادرى ـ كه چيزى شيرين تر از آن نيست ـ لطمه اى نخورد.)) (19)
نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى اين نصيحت پدرانه امام راحل (ره) را آويزه گوشتان قرار دهيد و بدانيد كه اگر مى خواهيد به اين ملت شريف و بزرگوار خدمت كنيد بايد مسائل اسلامى را رعايت كنيد. اين ملت براى اسلام قيام كردند و در اين راه پر فراز و نشيب علاوه بر اينكه سختيها و مشكلات فراوانى را متحمل شدند شهداى گرانقدرى را تقديم اسلام و انقلاب (نموده اند) كرده اند. و شكى نيست كه شهداى عزيز و امام شهدا ناظر بر اعمال و حركات ما هستند و ما بايد سعى كنيم در مسير اهداف آن بزرگواران حركت كنيم. شما بايد در تبليغات انتخاباتى به گونه اى عمل كنيد كه به وحدت و انسجام مردم لطمه اى وارد نشود و خداى نخواسته كانديداى رقيب خود را مورد توهين و هتك حرمت قرار ندهيد. بايد برنامه ها و ديدگاههاى خود را در جوى سالم به مردم ارائه دهيد تا مردم با بصيرت و درايت و رعايت همه جوانب كانديداى مورد نظر خود را انتخاب كنند. و بدانيد كه اين انتخابها يك امتحان است و پيروز آن كسى است كه به تكليف و وظيفه الهى خود عمل كرده باشد.
حضرت امام (ره) خطاب به نامزدهاى انتخاباتى و طرفداران آنها چنين مى فرمايد:
((همه اين امور اعتبارى و زودگذر است و همه در محضر حق هستيم و آنچه در صحيفه كردار ما ماندنى است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگى ما مى شود, صفاى معنويت و ثمرات خلوص بندگى است, و ما نبايد خلوص عمل و جامعه اسلامى خودمان را به زنگار كدورت ها و اختلافات آلوده كنيم و رقابت هاى انتخاباتى هم هرگز نبايد موجبات تفرقه و جدايى را فراهم نمايد.))(20)
نكته اى كه لازم است به نامزدهاى انتخاباتى مجلس شوراى اسلامى تذكر داده شود اين است كه علاوه بر اينكه شما بايد صفا و صميميت و به دور از اختلاف رقابت انتخاباتى داشته باشيد بايد در تبليغات نهايت صرفه جويى را بنمائيد. همانطورى كه مى دانيد امروز عده كثيرى از مردم در فقر و مشكلات اقتصادى بسر مى برند. از چاپ عكس و پوسترهاى رنگارنگ و زائد بر حد اعتدال و ضرورت, پرهيز نمائيد و در حد شناسايى خودتان كه ضرورت ايجاب مى كند استفاده كنيد. و مطمئن باشيد كه مردم ما گول تبليغات كذايى و عكس و پوسترهاى آنچنانى كه نوعا منجر به اسراف مى شود را نخواهند خورد. بلكه آنچه مهم است اين است كه شما اهداف و ديدگاهها و برنامه هاى خودتان را براى مردم بيان كنيد و خودتان را به مردم تحميل نكنيد. بگذاريد مردم شريف و آگاه خودشان آزادانه و از روى معيار و ملاكهايى كه دارند شخص مورد نظرشان را انتخاب نمايند.
در اين قسمت به بيان شيوا و گهربار امام راحل (ره) گوش جان مى سپاريم:
((گرچه همه حق تبليغات صحيح براى خود يا كانديداهاى خود يا ديگران را دارند و هيچ كس نمى تواند جلوگيرى از اين حق نمايد. و البته لازم است تبليغات موافق مقررات دولت باشد.)) (21)
بنابراين تبليغات حق طبيعى و قانونى كانديدها و طرفداران آنها مى باشد ولى اين تبليغات بايد برابر مقرراتى باشد كه براى آنها در قانون معين شده و همه بايد رعايت قانون را بر خودمان واجب بدانيم و ديگران را هم به رعايت قانون ارشاد كنيم.
3) وظيفه ناظران و مجريان انتخابات از ديدگاه امام خمينى (ره):
الف: وظيفه ناظران (شوراى نگهبان):
وظيفه شوراى محترم نگهبان را قانون معين نموده. اولين وظيفه اى كه در اين بخش دارند اين است كه صلاحيت كليه نامزدهاى انتخاباتى را با دقت بررسى نمايند و افرادى كه صلاحيت براى كانديداى انتخاباتى مجلس را دارند به مردم معرفى نمايند. بديهى است كه شوراى محترم نگهبان بدون هيچ گونه مسامحه اى با دقت كامل سوابق و خصوصيات كانديدها را بررسى مى كنند و به وظيفه قانونى و شرعى خود عمل خواهند نمود. اما وظيفه ديگرى كه آن شوراى محترم به عهده دارد نظارت بر سلامت و صحت انتخابات مى باشد. بعد از برگزارى انتخابات, شوراى نگهبان كليه مدارك و اسناد راجع به برگزارى انتخابات حوزه هاى انتخابيه را با دقت مورد بررسى قرار مى دهند تا حق هيچ كس ضايع نشود و سپس مهر صحت بر انتخابات خواهند گذاشت.
حضرت امام (ره) در باره وظيفه شوراى نگهبان چنين مى فرمايد:
((اعضاى محترم شوراى نگهبان ـ ايدهم الله تعالى ـ را كه حافظ مصالح اسلام و مسلمين هستند… من به آقايان هشدار مى دهم كه تضعيف و توهين به فقهاى شوراى نگهبان امرى خطرناك براى كشور و اسلام است… لازم است همه به طور اكيد به مصالح اسلام و مسلمين توجه كنيم و به قوانين, هر چند مخالف نظر و سليقه شخصى مان باشد احترام بگذاريم… و به شوراى نگهبان تذكر مى دهم كه در كار خود استوار باشيد و با قاطعيت و دقت عمل فرماييد و به خداى متعال اتكال كنيد.)) (22)
اما وظيفه ديگرى كه بعهده شوراى محترم است, بررسى كليه مصوبات مجلس شوراى اسلامى جهت تطابق داشتن با موازين شرع و قانون اساسى مى باشد. در اصل نود و ششم قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران چنين آمده است:
((تشخيص عدم مغايرت مصوبات مجلس شوراى اسلامى با احكام اسلام با اكثريت فقهاى شوراى نگهبان و تشخيص عدم تعارض آنها با قانون اساسى بر عهده اكثريت همه اعضاى شوراى نگهبان است.)) (23)
بنابر اين بايد مصوبات مجلس به تاييد شوراى محترم نگهبان برسد تا اعتبار قانونى پيدا كند. در اصل نود و سوم قانون اساسى چنين آمده است:
((مجلس شوراى اسلامى بدون وجود شوراى نگهبان اعتبار قانونى ندارد مگر در مورد تصويب اعتبارنامه نمايندگان و انتخاب شش نفر حقوقدان اعضاى شوراى نگهبان)) (24)
شوراى محترم نگهبان بدون در نظر گرفتن منافع جناحى با استقلال طبق وظيفه اى كه بعهده دارند در جهت پاسدارى از اسلام و قانون اساسى عمل خواهند نمود. حضرت امام (ره) مى فرمايد:
((اگر در مجلس اشتباهى واقع بشود شوراى محترم نگهبان با كمال قدرت و استقلال عمل خواهد كرد.)) (25)
ب: وظيفه مجريان انتخابات:
امام (ره) خطاب به مجريان انتخابات چنين مى فرمايد: شما مسوول اين مساله (انتخابات) هستيد هم مسوول كار خودتان و هم مسوول مسوولين ديگرى كه تحت نظر شما هستند هستند, كه جريان انتخابات يك جريان صحيح باشد. هيچ كس در انتخابات بر ديگرى مقدم نيست, همه افراد ملت يك جور هستند در انتخابات يعنى همان آدمى كه يك كار كوچكى انجام مى دهد با آن كسى كه در راس همه امور هست در باب انتخابات هيچ با هم فرقى ندارند, اين يك راى دارد آن هم يك راى دارد. …انتخابات جورى باشد كه مردم پسند باشد… يعنى مردم احساس بكنند به اينكه مساله انتخابات به آنطورى كه قانون انتخابات گفته است, به آن طورى كه اسلام مى خواهد, دارد عمل مى شود. عمل مال شماست, قانون يك ثبتى است كه مى شود, يك وظيفه اى تعيين مى كند, لكن آنى كه مهم است در مقام عمل است, مقام عمل جورى باشد كه تطبيق بكند با قانون و مردم در راضى باشند در عمل… توجه كنيد كه اخلال گرها نبايد خرابكارى بكنند… كسى بيايد مثلا نزديك صندوق بخواهد به مردم بگويد به اين راى بدهيد… آنجا ديگر جاى اين حرف نيست كه آنجا بايستد و بگويد فلانى خوب است فلانى بد است… بايد جلوگيرى بشود, تا انشإالله يك انتخابات خوبى داشته باشيم.)) (26)
اجراى انتخابات بعهده وزارت كشور, استانداران, فرمانداران, و بخشداران مى باشد كه مسوولين مربوطه طبق قانون به وظيفه خودشان عمل خواهند نمود. همان طورى كه از بيانات امام راحل(ره) استفاده شد مجريان انتخابات بايد انتخابات را در يك جو سالم برگزار نمايند و جورى عمل نمايند كه همه مردم واجد شرايط راى بدون هيچگونه دغدغه اى با كمال آرامش و اطمينان به كانديداى مورد نظر خودشان راى بدهند و توجه به اين نكته لازم است كه بايد براى مجريان امر انتخابات هيچ تفاوتى بين كانديدها برايشان نباشد آنچه وظيفه آنهاست و براى مجريان اهميت دارد اين است كه انتخابات را سالم برقرار نمايند و قطعا آن شخصى كه اكثريت آرإ مردم را كسب كرده باشد به مجلس راه خواهد يافت.
حضرت امام (ره) خطاب به مجريان انتخابات چنين مى فرمايد:
((شما فرمانداران و بخشداران و… همه تان موظفيد به اينكه در اين امر (انتخابات مجلس) دقت كنيد كه خوب انجام بگيرد, نبادا يك وقت خداى نخواسته يك تقلبى در كار بيايد.)) (27)
بنابراين همه بايد در اجراى برگزارى انتخابات مجلس شوراى اسلامى همكارى لازم را با مجريان امر بنمائيم تا انشإالله انتخابات با حضور گسترده ملت هميشه در صحنه درست برگزار شود. مسوولين اجرايى انتخابات انشإ الله تمام تلاش خود را در حسن اجراى انتخابات خواهند داشت و به وظيفه شرعى و قانونى خودشان عمل خواهند نمود. و بار ديگر دشمنان انقلاب و اسلام را مايوس خواهند نمود و مصلحت نظام اسلامى را بر همه چيز مقدم مى دارند.
4) وظايف نمايندگان مجلس شوراى اسلامى از ديدگاه امام خمينى (ره):
نمايندگان مجلس شوراى اسلامى بايد با كمال حسن نيت و برادرى قوانين و مصوباتى كه وضع مى كنند بر خلاف اسلام و قانون اساسى نباشد و همانطورى كه در اصل شصت و هفتم قانون اساسى آمده كه در اولين جلسه مجلس سوگند نامه ياد مى كنند و متن آن را امضإ مى نمايند از همان جلسه اول تا پايان دوره نمايندگى مجلس به آن اصول پاى بند باشند و در انجام وظيفه و حفظ حقوق ملت لحظه اى كوتاهى ننمايند. حضرت امام خطاب به نمايندگان مجلس شوراى اسلامى چنين مى فرمايد:
((و از نمايندگان مجلس شوراى اسلامى در اين عصر و عصرهاى آينده مى خواهم كه اگر خداى نخواسته عناصر منحرفى با دسيسه و بازى سياسى وكالت خود را به مردم تحميل نمودند, مجلس اعتبارنامه آنان را رد كنند و نگذارند حتى يك عنصر خرابكار وابسته به مجلس راه يابد… و از همه نمايندگان خواستارم كه با كمال حسن نيت و برادرى با هم مجلسان خود رفتار و همه كوشا باشند كه قوانين, خداى نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احكام آسمانى آن وفادار باشيد تا به سعادت دنيا و آخرت نائل آييد.)) (28)
نمايندگان محترم مجلس شوراى اسلامى بايد در قبال اين مسووليت مهم احساس وظيفه نمايند و به دور از احساسات و اغراض جناحى به فكر رفع گرفتارى و مشكلات مردم محروم كشورمان باشند. و در اين زمينه حضرت امام چنين مى فرمايد:
((و انشإالله نمايندگان محترم مجلس سنگينى بار مسووليت و رسالت خود را در اين امر خطير احساس كرده و مى كنند و به خوبى دريافته اند كه نظام و مردم از آنان چه انتظارى دارند, كه بايد گفت مجموعه خواسته ها و انتظارات اسلامى مردم از مجلس رفع گرفتارىها و محروميت ها و دگرگونى در نظام پر پيچ و خم ادارى كشور, از انتظارات به حقى است كه بايد آنها را جدى گرفت. و نمايندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوايح و تبصره ها و مواد غير ضرورى به فكر مسائل اصلى و كليدى كشور باشند و بر اساس اسلام عزيز در كميسيون ها با طرح قوانين و لوايح به سمتى حركت كنند كه مشكلات اساسى مرتفع و سياستهاى زيربنايى كشور در امور فرهنگى, اقتصادى, اجتماعى و سياسى در راستاى كمك به محرومين و رفع استضعاف مدون و به مورد اجرا در آيد.)) (29)
نمايندگان محترم مجلس شوراى اسلامى همان گونه كه مطلع هستيد مجلس محل بحث و گفتگو و انتقاد و استيضاح است اما با رعايت موازين و اخلاق اسلامى و بدون در نظر گرفتن اهداف شخصى و جناحى بايد به فكر اصلاح امور جامعه باشيد. حضرت امام(ره) چنين مى فرمايد:
((مجلسى كه اساس يك كشور است بايد محلى براى بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد و انتقاد و استيضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامى و طرح مسائل اخلاقى بهتر رفع اختلاف مى كند تا با الفاظ نيش دار و مقابله كردن با يكديگر… خودشان را يك واعظ حساب بكنند كه مى خواهند مردم را موعظه كنند و مردم هم احساس كنند كه اين آقايان خير و صلاح آنها را مى گويند.))(30)
همانطورى كه مى دانيد وظيفه نمايندگان در قانون معين شده است و اين نوشتار گنجايش تمام شرح وظايف را نداشته و لذا ما به اختصار به گوشه هايى از وظايف نمايندگان مجلس شوراى اسلامى از ديدگاه حضرت امام خمينى ـ رحمه الله عليه ـ اشاره كرديم. انشإالله خداوند توفيق دهد همه بتوانيم به رهنمودهاى آن امام بزرگوار و جانشين شايسته اش حضرت آيه الله العظمى خامنه اى مدظله عمل نموده و در مسير اهداف عاليه آن امام راحل و ولى امر مسلمين حركت كنيم و هميشه مدافع اسلام و انقلاب و ولايت فقيه باشيم و مصلحت نظام اسلامى را مقدم بر همه چيز بداريم.والسلام
پى نوشت ها:
1. قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران ,ص 45.
2. صحيفه نور,ج 20, ص 194.
3. وصيتنامه سياسى الهى, ص 17 و صحيفه نور, ج 21.
4. وصيتنامه سياسى الهى, ص 18 و صحيفه نور, ج 21.
5. وصيتنامه سياسى الهى, ص 19 و صحيفه نور, ج 21.
6. صحيفه نور, ج 18,ص 232.
7. قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران, ص 45.
8. صحيفه نور, ج 7, ص 13.
9. سوره شورى, آيه 38.
10. سوره آل عمران, آيه 259.
11. من لا يحضرالفقيه, ج 4.
12. وصيت نامه سياسى الهى ,ص 19, و صحيفه نور ج 21.
13. الغدير, ج 8 ص 291.
14. صحيفه نور, ج18, ص152.
15. صحيفه نور, ج 18,ص 198.
16. صحيفه نور, ج20 ,ص 194.
17. همان.
18. وصيت نامه سياسى الهى, ص 18, صحيفه نور, ج 21.
19. صحيفه نور, ج 20,ص 194.
20. صحيفه نور, ج 20,ص 215.
21. صحيفه نور, ج 18,ص 232.
22. صحيفه نور, ج 18,ص 280.
23 و 24. قانون اساسى جمهورى اسلامى, ص 53.
25. صحيفه نور, ج 18,ص 264.
26. صحيفه نور, ج 18,ص 252.
27. صحيفه نور, ج 18,ص 205.
28.وصيتنامه سياسى الهى, ص 18, و صحيفه نور, ج 21.
29. صحيفه نور, ج 20,ص 214.
30. صحيفه نور, ج 18,ص 59.