احاديثى از مولا على عليه السلام
امام على (ع ):
عندَ نزولِ الشّدائد يخْرُبُ حفاظُ الاخوان
(غرر الحكم , ج 2 ص 489 ح 6)
به هنگام فرود آمدن سختى ها بنيان نگهدارى برادران ويران مى شود.
امام على (ع ):
لاينتقِلُ الوَدود الوَفىُّ عَنْ حفاظِه و اِن اقصِى
(غرر الحكم , ج 2 ص 850 ح 389)
دوست وفادار, روى از دوستى نگرداند اگرچه رانده و دور كرده شود.
امام على (ع ):
مَنْ بصّرَكَ عَيبَكَ و حَفِظَكَ فى غيْبِك فَهُو الصّديقُ فاحْفَظْه
(غرر الحكم , ج 2 ص 679ح 1084)
هر كس عيب تو را بر تو بنماياند و در پنهان آبرويت را حفظ كند, دوست صميمى توست ,
از وى نگهدارى كن .
رسول خدا(ص ):
انت بمنزلة الكعبة تأتى و لا تأتى فان أتاك هؤلاء القوم فسلمّوها اليك ـ يعنى الخلافةـ فاقبل منهم و ان لم يأتوك فلاتأتهم حتّى يأتوك.
(اسدالغابة, ج 4 ص 112)
مثل تو مثل كعبه است , مردم به سوى كعبه مى شتابند, نه كعبه به سوى مردم . پس اگرمردم به سويت شتافتند و خلافت را به تو واگذار كردند, بپذير و الاّ آنها را رها كن تاخودشان به سويت گسيل شوند.>
امام على (ع ):
مَنْ احسنَ الوفاءَ استحقَّ بالاصْطِفاء
(غرر الحكم , ج 2 ص 674 ح 1028)
هر كس نيكى و وفادارى كند, سزاوار برگزيده شدن و دوستى كردن است .
امام على (ع ):
وَاحْذَرْ صَحابَةَ مَنْ يَفيلُ رَأْيُهُ وَ يُنْكَرُ عَمَلُهُ فَاِنَّ الصّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصاحِبِه.
(نهج البلاغه فيض , نامهء 69)
از دوستى با كسانى كه افكارشان نادرست و اعمالشان ناپسند است , دورى گزين زيراانسان از دوستش , متأثر مى شود.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ المالِقَ فَيُزَيِّنَ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدّ اَنّكَ مِثْلَه.
(غرر الحكم , ص 811)
با چاپلوس (تملق گو) دوستى نكن , زيرا كار نارواى خود را در نظر تو نيك جلوه مى دهد و دوست دارد تو نيز مانند او شوى .
امام صادق (ع ):
… و انّه اليوم الّذى اقام رسول اللّه صلى الله عليه و آله أميرالمؤمنين علماً و ابان َفضلَه و وصيّته فصام ذلك اليوم و ذلك يوم صيامٍ و قيام و اطعام الطعام و صلةالاخوان و فيه مرضات الرّحمن و مرغمة الشيطان.
(بحار,ج 98 ص 323)
… اين همان روزى است كه پيامبر اكرم (ص ) اميرالمؤمنين عليه السلام را چونان سالارقوم برگماشت و پرده از برترى او برگرفت و آشكار ساخت كه على جانشين اوست پس حضرت آن روز را روزه گرفت و اين همان روزِ روزه و عبادت و اطعام طعام ونيكى به برادران است و خشنودى خدا و خوارى ابليس در همين روز است .
امام على (ع ):
مَنْ دعاكَ الى الدّار الباقيةَ و اعانَكَ عَلى العَمَلِ لَها فَهُوَ الصّديقُ الشَّفيق
(غرر الحكم , ج 2 ص 681 ح 388)
هر كس تو را به سوى سراى جاويد آخرت بخواند و به كار كردن براى آن ياريت كند, پس او دوست مهربان تو است .
امام على (ع ):
الصّديقُ مَنْ كانَ ناهياً عنِ الظّلمِ والعُدوان ِ, معيناً عَلى البرّ والاحسان.
(غرر الحكم , ج 1 ص 94 ح 2100)
دوست كسى است كه از ستم و تعدّى باز دارد و در نيكى و احسان انسان را يارى دهد.
رسول خدا(ص ):
لا عطيّن الراية غداً رجلاً يحبّه الله و رسوله و يحبّ اللّه و رسوله كرّاراً غير فرّار.
(كنز العمال , ج 11 ص 623)
.پرچم فتح را فردا به دست كسى مى دهم كه خدا و رسول او را دوست دارند و او هم خدا و رسول را دوست دارد, حمله مى كند و هرگز فرار نمى كندو…*.
امام على (ع ):
مَن ِاتَّخَذَ اَخاً مِنْ غَيْرِ اخْتبارٍ اَلجأهُ الاضْطِرارُ الى مُرافَقَةِ الاَشْرار.
(غرر الحكم , ص 295)
كسى كه ناسنجيده با ديگران پيمان دوستى مى بندد, بناچار به دوستى اشرار تن درمى دهد.
امام على (ع ):
قارِنْ أَهْلَ الْخَيْرِ تَكُنْ مِنْهُمْ وَ بايِنْ أَهْلَ الشَّرِ تَبِنْ عَنْهُم.
(نهج البلاغه , نامهء 31)
همنشين نيكان شو, تا از آنان شوى و از بدكاران دورى كن تا از آنان نباشى .
امام على (ع ):
اَحْبِبْ حَبيبَكَ هَوْناً ما عَسى أَنْ يَكونَ بغيْضَكَ يَوْماً ما وَ اَبْغِضْ بَغيضَكَ هَوْناً ما عَسى أَن يَكوُنَ حَبيبَكَ يَوْماً ما.
(تحف العقول , ص 210)
در دوست داشتن ميانه رو باش , چه بسا دوست روزى دشمن گردد و در دشمن نيزميانه رو باش , شايد روزى دشمن , دوست تو گردد.
امام على (ع ):
و من اشتَبَهَ عليكُم امرُهُ و لم تَعرفوا دينَهُ فانظروا اِلى خُلَطائه , فان كانوا اهلَ دينِ اللّه فهُوَ على دين الله , و اِن كانوا على غيرِ دينِ اللّه فلاحظَّ لهُ مِنْ دين اللّه
(بحارالانوار, ج 74 ص 197)
هرگاه وضع كسى بر شما مشتبه شد و دين او را نشناختيد به دوستانش نظر كنيد, اگراهل دين خدا باشند او نيز پيرو آيين خداست و اگر بر آيين خدا نباشند, او نيز بهره اى از آيين حق ندارد.
امام على (ع ):
لاتَأمَنْ صديقكَ حتّى تختَبِرَهُ و كُنْ مِنْ عدوّكَ على اشدِّ الحَذَر
(غرر الحكم , ج 2 ص 810 ح 151 )
از دوستت ايمن مباش تا اين كه او را بيازمايى و بسيار با احتياط با دشمنت برخوردكن .
امام على (ع ):
مَنْ عرفَ من اخيه وثيقةَ دينٍ و سدادَ طريقٍ فلايسمعَنَّ فيهِ اقاويلَ الرّجال
(نهج البلاغه , خطبه 141)
كسى كه از دوست و برادر خود استقامت در دين و درستى را مشاهده كند, ديگر نبايد به سخنان اين و آن توجه نمايد.
امام على (ع ):
الحازِمُ مَن تخيَّرَ لخلّتِه , فانّ المَرْءَ يُوزَنُ بِخَليله
(غرر الحكم , ج 1 ص 89 ح 2048 )
دورانديش كسى است كه دوست نيك را برگزيند, زيرا كه مرد به دوستش سنجيده مى شود.
امام على (ع ):
قدِّمِ الاختبارَ و اجدّ الاستظهارَ فى اختيار الاخوانِ و الاّ ألجأك الاضطرار الى مُقارنةِالاشرار.
(غرر الحكم , ج 2 ص 541 ح 98 )
در انتخاب دوستان , آزمايش را مقدّم دار و در جستن پشتيبان بكوش , وگرنه ناچارى تو را مجبور مى كند كه با بدان دوستى كنى .
امام على (ع ):
فى الضيق يَتبيّنُ حُسْنُ مُواساةِ الرَّفيق
(غرر الحكم , ج 2 ص 512 ح 31)
خوش رفتارى رفيق هنگام تنگى و سختى معلوم مى شود.
امام على (ع ):
مَنْ لَمْ يَرْضَ مِنْ صَديقه الاّ بايثارِه عَلى نَفْسِه دامَ سَخَطُه.
(فهرست غرر, ص 204)
كسى كه راضى و خشنود نمى شود از دوست خود مگر آن كه شخصيّت خود را ناديده بگيرد و رفيق نادان را بر خود ترجيح دهد, همواره در خشم و ناراحتى خواهد ماند.
امام على (ع ):
عليكَ باخوانِ الصّدقِ فاكثر مِنْ اكتسابِهم فانَّهم عُدَّةٌ عندَ الرّخاء و جُنَّةٌ عندَ البَلاء وشاوِرْ فى حديثكَ الّذين يَخافونَ اللّهَ و احبِبِ الاخوانَ على قدْرى التّقوى
(امالى صدوق ,ص 182)
بر تو باد ياران راستين , پس بيا با آنان دوستى كن چرا كه ذخيره اند هنگام رفاه و سپربلايند هنگام تنگدستى , و در سخنانت با كسى مشورت كن كه از خدا بترسد و دوستان را به اندازه تقوايشان دوست بدار.
امام على (ع ):
سئل اميرالمؤمنين عليه السلام اىّ صاحبٍ شرّ؟ قال َ: المُرّينُ لكَ معصيةِ اللّه
(امالى طوسى , ج 2 ص 50)
از حضرت امير (ع ) سؤال شد: چه دوستى بدترين دوستان است ؟ فرمود: او كه معصيت و نافرمانى خدا را براى تو خوب جلوه دهد.
امام على (ع ):
خَيْرُ اخوانِكَ مَنْ دلَّكَ عَلى هُدىً و اَكْسَبَكَ تُقىً وَ صَدَّكَ عَنِ اتّباعِ هَوى
(غرر الحكم )
بهترين برادران تو كسى است كه بر هدايتت دلالت كند و برايت كسب تقوى نمايد واز پيروى هوى و هوست باز دارد.
امام على (ع ):
الصّديقُ الصَّدوقُ مَنْ نَصَحَكَ فى عَيبكَ و حَفِظَكَ فى غيْبِكَ و آثركَ على نفسِه
(غرر الحكم , ج 2 ص 80 ح 1926)
دوست راستين كسى است كه تو را دربارهء عيبهايت اندرز دهد و در پشت سرت نگه دارد و تو را بر خودش مقدّم دارد.
امام على (ع ):
اَعجَزُ الناسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اكتِسابِ الاخوانِ و اعْجَزُ منهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفَرَ بِه مِنْهُم
(نهج البلاغه , حكمت 12)
ناتوان ترين مردم كسى است كه نتواند دوستى بيابد, و از او ناتوان تر كسى است كه دوستان به دست آمده را رها سازد.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ الشّريرَ فاِنَّ طَبْعَكَ يَسْرِقُ مِنْ طَبْعِه شَرّاً وَ انْتَ لا تَعلَم.
(شرح ابن ابى الحديد, ج 20 كلمه 147 ص 272)
از مصاحبت با انسان شرور بپرهيز, زيرا طبيعت به طور ناخودآگاه , از خوى او شرى را مى گيرد و تو از آن بى خبرى .
امام على (ع ):
مَنِ اتّخَذَ اخاً بَعْدَ حُسْنِ الاختِبارِ دامَت صُحْبَتُهُ وَ تَأَكَّدَتْ مَوَدَّتُه.
(غرر الحكم ,ص 295)
كسى كه پس از آزمايش صحيح , كسى را به دوستى برگزيند رفاقتش پايدار ومودّتش استوار خواهد بود.