دانستنى هايى از قرآن
جانشينى مومنين بر روى زمين
((وعد الله الذين آمنوا منكم وعملواالصالحات ليستخلفنهم فى الارض كما استخلف الذين من قبلهم وليمكنن لهم دينهم الذى ارتضى لهم وليبدلنهم من بعد خوفهم امنا يعبدوننى لا يشركون بى شيئا ومن كفر بعد ذلك فاولئك هم الفاسقون)).(سوره نور, آيه55)
خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده اند و كارهاى شايسته انجام داده اند, وعده داده است كه آنان را در زمين جانشين كند چنانكه كسانى را پيش از آنان جانشين كرده بود و همانا دينشان را كه براى آنان برگزيد به مصلحت ايشان اقتدار بخشد و ترسشان را به ايمنى مبدل سازد تا مرا بپرستند و چيزى را با من شريك و انباز نگيرند و هر كس پس از آن كافر شد, پس آنان از تبهكاران باشند.
اين آيه شريفه به مومنان شايسته و نيكوكار وعده جدى داده است پس از آنكه ظلم, بى دينى, تباهى و الحاد سراسر جهان را فراگيرد, جامعه اى شايسته و برگزيده برايشان پديد آورد و زمين را در اختيارشان قرار دهد و دين و آئينشان را اقتدار و نيرو بخشد و ثابت و استوار سازد و به جاى ترس و خوفى كه بر جامعه حكمفرما بود, امنيت برقرار شود و ديگر از كفار و منافقان هراس و وحشتى نخواهند داشت و آزادانه خدا را پرستش خواهند كرد.
در اين آيه خداوند وعده خود را دوبار تإكيد كرده است , يكى با اضافه لام تإكيد كه متضمن قسم است و ديگر نون ثقيله تا هيچ شك و ترديدى براى كسى نماند و همه بدانند كه حتما و جزما خداوند مومنان را وارث و مالك زمين قرار مى دهد و به آنان قدرت و حكومت و تسلط بر جهان مى بخشد و چنانكه ملاحظه مى كنيد همان لام تإكيد و نون ثقيله بر واژه ((ليمكنن)) نيز وارد شده كه به معناى استقرار قطعى دين اسلام بر تمام كره زمين است. باز هم تإكيد مى فرمايد كه خوف و هراس را قطعا از دل آنها خارج مى سازد و امنيت را جايگزين ناامنى مى سازد. از اين جا معلوم مى شود قبل از استخلاف مومنان بر زمين كه اشاره به حكومت ولى عصر ارواحنا فداه است, جهان پر از ناامنى, خوف, وحشت و هراس است. در مورد شإن نزول و مصداق افرادى كه خداوند حكومت زمين را به آنان مى بخشد, مفسران اختلاف كرده اند. برخى از مفسران عامه خواسته اند مصداقش را به دوران خلافت خلفاى چهارگانه برگردانند كه هرگز با عموميت آيه مطابقت ندارد. وانگهى در تمام دوران پس از رسول خدا(ص) هيچگاه مردم در امن و امان نبودند بلكه حتى نزديكترين افراد به رسول الله(ص) ـ كه خاندان و اهل بيتش بودند ـ نيز مستثنى نبودند و به دست خود حكمفرمايان, تحت شكنجه قرار گرفتند و هرگز امنيت جانى و مالى نداشتند. لذا قطعا زمان ديگرى مقصود و منظور آيه است كه روايت هاى ائمه هدى عليهم السلام آن را اشاره به حكومت جهانى و فراگير حضرت مهدى ارواحنا لتراب مقدمه الفدإ مى كنند كه شرق و غرب كره زمين بلكه آسمان و زمين در زير پرچم پراقتدارش قرار خواهند گرفت و ناامنى و خوف به كلى از دنيا برچيده خواهد شد و مسلمانان, آزادانه خدا را عبادت خواهند كرد.
در روايتى از رسول خدا(ص) نقل شده كه فريقين (سنى و شيعه) آن را نقل كرده اند كه حضرت مى فرمايد: ((لو لم يبق من الدنيا الا يوم واحد لطول الله ذلك اليوم حتى يلى رجل من عترتى اسمه اسمى يملا الارض عدلا و قسطا كما ملئت ظلما و جورا)) اگر از عمر دنيا يك روز بيشتر نمانده باشد, همانا خداوند آن را طولانى مى گرداند تا يك نفر از اهل بيتم كه هم نام من است, قدرت را به دست گيرد و جهان را پر از عدل و داد كند پس از آنكه پر از ظلم و جور شده باشد.
امام سجاد(ع) در ضمن تفسير اين آيه شريفه مى فرمايد: ((هم والله اهل البيت, يفعل الله ذلك بهم على يدى رجل منا و هو مهدى هذه الامه يملا الارض عدلا و قسطا كما ملئت ظلما و جورا)) به خدا سوگند, آنان شيعيان ما هستند كه توسط مردى از تبار ما كه همو مهدى اين امت است به اذن خدا خلافت و جانشينى در زمين را مى برند و خداوند به واسطه مهدى, زمين را پر از عدل و داد مى كند بعد از آنكه پر از ظلم و ستم شده باشد.
در تفسير نور الثقلين روايتى طولانى ذكر شده كه امام صادق عليه السلام اين آيه را مخصوص دوران حضرت قائم عجل الله فرجه الشريف مى داند, پس از آن فضل (راوى حديث) عرض مى كند: يا ابن رسول الله ! ناصبى ها ادعا مى كنند كه اين آيه درباره خلفاى چهارگانه نازل شده. حضرت مى فرمايد: خداوند دلهاى ناصبيان را هدايت نكند, چه وقت دينى كه مورد رضايت و خشنودى خدا و رسول است با انتشار امنيت در ميان امت و زدودن ترس و خوف از دلها و بيرون رفتن شك و ترديد از قلوب, چگونه چنين مسائلى در دوران يكى از آن سه يا دوران حضرت على(ع) اتفاق مى افتد با اينكه مسلمانان به ارتداد از دين روى آورده و فتنه ها در آن زمان به اوج خود رسيده بود و جنگها و نبردهاى زيادى ميان مسلمين برپا شده بود.
به هر حال قطعا اين آيه شريفه دلالت دارد بر دوران ظهور و حكومت امام زمان سلام الله عليه كه اميدواريم خداوند ما را توفيق دهد كه در ركابش با دشمنانش كارزار كنيم و به شهادت برسيم, و آنگونه كه حوادث پيش مىآيد, به نظر مى رسد كه آن دوران به زودى خواهد رسيد ان شإ الله.
والسلام على عباد الله الصالحين