سخنان معصومان
امر به معروف و نهى از منكر
رسول اكرم (ص):
((ثلاثه يشفعون الى الله يوم القيامه فيشفعهم: الانبيإ ثم العلمإ ثم الشهدإ. ))
سه گروه روز قيامت نزد خداوند شفاعت مى كنند و خدا شفاعتشان را مى پذيرد: انبيا, بعد علما, سپس شهدإ.
امام باقر عليه السلام:
((بئس القوم, قوم يعيبون الامر بالمعروف والنهى عن المنكر))(1)
بد قومى هستند , قومى كه بر امر به معروف و نهى از منكر, عيب مى گيرند و آن را بى ارزش مى پندارند.
امام صادق عليه السلام:
((انما يإمر بالمعروف و ينهى عن المنكر من كانت فيه ثلاث خصال : عالم بما يإمر به تارك لما ينهى عنه, عادل فيما يإمر عادل فيما ينهى, رفيق فيما يإمر رفيق فيما ينهى به.))(2)
كسى امر به معروف و نهى از منكر مى كند كه سه ويژگى در اوست: به آنچه بدان دعوت مى كند آگاهى دارد و از آنچه باز مى دارد كناره مى گيرد, در امر و نهى خود مرز عدالت را پاس مى دارد و با نرمى و مهربانى امر به معروف و نهى از منكر مى كند.
امام على عليه السلام:
((ما إعمال البر كلها, والجهاد فى سبيل الله عند الامر بالمعروف و النهى عن المنكر الا كنفثه فى بحر لجى)).(3)
تمامى اعمال و كارها حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معرف و نهى از منكر مانند قطره اى در مقابل يك درياى بزرگ و پهناور است.
امام على عليه السلام:
[))فرض الله] الامر بالمعروف مصلحه للعوام, والنهى عن المنكر ردعا للسفهإ)). (4)
خداوند متعال امر به معروف را براى صلاح و مصلحت هاى جامعه و نهى از منكر را براى راندن بى خردان (نادانان) از گناه, واجب كرد.
امام على عليه السلام:
((من لم يعرف بقلبه معروفا, و لم ينكر منكرا , قلب فجعل اعلاه اسفله, و اسفله إعلاه)).(5)
آن كه كارهاى خوب را به دل, نيك نشمارد و كارهاى زشت را به دل, ناپسند نشمرد, چنان واژگونه گردد بالاى او پايين, و پايين او بالا مى گردد (يعنى تشخيص خوب و بد را از دست مى دهد).
امام على عليه السلام:
((من إمر بالمعروف شد ظهور المومنين, و من نهى المنكر ارغم انوف الكافرين (المنافقين))).(6)
آن كس كه به نيكى ها فرمان دهد, پشت مومنان را محكم كرده است و كسى كه از زشتى ها نهى كند بينى كافران (منافقان) را به خاك ماليده است.
امام على عليه السلام:
((إيها المومنون, انه من رإى عدوانا يعمل به و منكرا يدعى اليه, فانكره بقلبه, فقد سلم و برىء, و من إنكره بلسانه فقد إجر, و هو إفضل من صاحبه, و من إنكره بالسيف لتكون كلمه الله هى العليا و كلمه الظالمين هى السفلى, فذلك الذى إصاب سبيل الهدى, و قام على الطريق, و نور فى قلبه اليقين)).(7)
اى مومنان! به راستى آن كس كه ستمى را ببيند كه انجام مى شود و زشتى را كه بدان فرا خوانده مى شود, اگر تنها با قلب خود زشت بداند, به سلامت خواهد ماند و گناهى بر او نيست (در صورتى كه قدرت بيشتر از آن ندارد), و اگر به زبان ناپسند بشمارد البته پاداش الهى خواهد داشت و مقامش برتر از گروه نخست است, و هر كه با شمشير براى بزرگداشت نام خدا و پستى سخن ستمگران به مبارزه برخيزد, راه هدايت را يافته و به جاده حقيقى گام نهاده و نور يقين بر دلش تابيده است.
امام على عليه السلام:
((ان الامر بالمعروف والنهى عن المنكر لخلقان من خلق الله سبحانه و انهما لايقربان من إجل و لاينقصان من رزق)).(8)
به راستى كه امر به معروف و نهى از منكر دو صفت از صفات خداوند سبحان است كه نه مرگ كسى را نزديك مى كنند و نه از روزى كسى مى كاهند.
امام على عليه السلام:
((لعن الله الامرين بالمعروف التاركين له, والناهين عن المنكر العاملين به)). (9)
نفرين خدا بر آن كسانى باد كه امر به معروف كنند و خود آن را ترك گويند, و نهى از منكر كنند و خود مرتكب آن شوند.
امام على عليه السلام:
((مر بالمعروف تكن من إهله, وإنكر المنكر بلسانك و يدك, و باين من فعله بجهدك))(10)
به نيكى ها فرمان ده تا از اهل آن باشى و زشتى را با دست و زبان, ناپسند بشمار و بكوش تا با آن كس كه آن را انجام مى دهد, بيگانه باشى.
امام على عليه السلام:
((الامر بالمعروف إفضل إعمال الخلق))(11)
برترين كارهاى مردم, امر به معروف (و نهى از منكر) است.
امام على عليه السلام:
((ائتمروا بالمعروف وامروا به, و تناهوا عن المنكر وانهوا عنه))(12)
هم خود به كارهاى نيك بپردازيد و هم ديگران را به آن فرمان دهيد و از كارهاى زشت دورى كنيد و ديگران را هم از آن باز داريد.
پى نوشت ها:
1 . وسائل الشيعه, ج11, ص394.
2 . وسائل الشيعه, ج11, ص403.
3 . بحار, ج2, ص15.
4 . نهج البلاغه, حكمت 374.
5 . نهج البلاغه, حكمت 252.
6 . نهج البلاغه, حكمت 375.
7 . نهج البلاغه, حكمت30.
8 . نهج البلاغه, حكمت373.
9 . نهج البلاغه, خطبه 156.
10 . نهج البلاغه, خطبه 129.
11 . دستور معالم الحكم, ص71.
12 . غرر الحكم, ج1, ص103.
13 . همان, ص 150.
14 . همان, ص 108.