قرض الحسنه در اسلام رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«من اقرض اخاه المسلم كان له بكلّ درهم اقرضه وزن جبل احد من جبال رضوى و طور سيناء حسنات و ان رفق فى طلبه تعدّى به على الصّراط كالبرق الخاطف اللّامع بغير حساب و لاعذاب».
(وسائل الشيعه، ج 13، ص 88)
كسى كه به برادر مسلمانش قرض دهد، به اندازه هر درهمى كه به او مىدهد به بزرگى كوه احد از كوههاى رضوى و طور سيناء براى او پاداشهايى هست و اگر در مورد گرفتن طلب خود با آن مؤمن مدارا كند همانند برق خيره كننده و درخشان بدون حساب از روى پل صراط بگذرد. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«اَلفُ دِرهَمٍ اُقرِضُها مَرَّتَينِ اَحَبُّ اِلَىّ مِن اَن اَتَصَدَّقَ بِها مَرَّةً».
(تهذيب،ج 2،ص 61)
اگر هزار درهم از مالم را دوبار به برادران دينى قرض الحسنه بدهم، نزد من بهتر از آن است كه همه آن را يك باره در راه خدا انفاق كنم. رسولخدا صلى اللّه عليه و آله وسلّم:
«مَن اَجرَى اللّهُ عَلى يَدِه فَرَجاً لِمُسلِمٍ فَرَّجَ اللّهُ عَنهُ كُربَ الدُّنيا وَالآخِرَة»
(امالى شيخ طوسى)
كسى كه به دست او گشايش در كار برادر مسلمانش حاصل شود، خداوند غم و غصّه دنيا و آخرت او را بر طرف خواهد فرمود. امام باقر عليه السلام:
« مَن اَقرَضَ قَرضاً اِلَى مَيسَرَةٍ كانَ مالُهُ فى زَكوة وَ كانَ هُوَ فى صَلوةٍ مَن المَلائِكَةِ عَلَيهِ حَتّى يَقضِيَهُ» (من لايحضره الفقيه، ص 361)
كسى كه به نيازمندى پولى وام بدهد و او را مهلت دهد تا گشايشى در كار او حاصل شود، مالش در حكم زكاة است و فرشتگان به او دعا مىكنند و درود مىفرستند تا روزى كه طلبش را دريافت كند. امام صادق عليه السلام:
«قالَ ما قَضَى مُسلِمٌ لِمُسلِمٍ حاجَةً اِلّا ناداهُ اللّهُ عَزَّ و جَلَّ عَلَىَّ ثَوابُكَ وَلااَرضى لَكَ بِدُون الجَنّة» (ثواب الاعمال)
هر مسلمانى، حاجتى از برادر دينى خود برآورد و نيازمندى او را بر طرف سازد، خداوند مىفرمايد: پاداش تو با من است و من پاداشى كمتر از بهشت براى تو نمىپسندم. امام صادق عليه السلام:
«مَن اَقرَضَ قَرضاً وَ ضَرَبَ لَهُ اَجَلاً فَلَم يُؤتَ بِه عِند ذلِكَ الاَجَلُ كانَ لَهُ مِنَ الثَّوابِ فى كُلّ يَومٍ يَتَأخَّرُ عَن ذلِك الأَجَلُ بِمِثلِ صَدَقَةِ دينارٍ واحِدٍ فى كُلِّ يَومٍ»
(ثواب الاعمال، ص 76)
كسى كه وام به مسلمانى بدهد و براى پرداخت آن زمانى تعيين كند ولى بدهكار نتواند در موعد تعيين شده قرض خود را بپردازد و او مهلتش دهد، خداوند در برابر هر روزى كه به وى مهلت دهد صدقهاى در نامه عمل او ثبت مىفرمايد. پرداخت حق مردم امام باقر عليه السلام:
« كُلُّ ذَنبٍ يُكَفِّرُهُ القَتلُ فى سَبيلِ اللّهِ اِلاّ الدَّين لاكَفّارَةَ لَهُ اِلّا اَدائُهُ اَو يَقضِى صاحِبُهُ اَويَعفُو الَّذى لَهُ الحَقّ» (وسائل الشيعه، ج 13، ص 83)
شهادت در راه خدا، هر گناهى را جبران مىكند مگر بدهكارى مردم را كه هيچ چيز آنرا جبران نمىكند مگر اين كه بدهى خود را ادا كند يا وصى و ولى او آنرا بپردازد يا طلبكار از او بگذرد. امام صادق عليه السلام:
«مَنِ استَدانَ دَيناً فَلَم يَنو قَضائَهُ كانَ بِمَنزِلَةِ السّارِقِ» (فروغ كافى، ج 1، ص 355)
كسى كه وام بگيرد و قصد دادن آنرا نداشته باشد، بمنزله دزد است. امام صادق عليه السلام:
«اَيُّما رَجُلٍ اَتَى رَجُلاً فَاستَقرَضَ مِنهُ مالاً وَ فى نِيَّته اَن لايُودِّيَهُ فَذلِكَ اللُصُّ العادى» (من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 60)
هر مردى كه براى دريافت وام به ديگرى مراجعه كند و انديشه ندادن آنرا در سر داشته باشد، چنين كسى، دزد ستمگر است. امام محمد تقى على عليهالسلام:
«عَن اَبى ثُمامَة قال قُلتُ لِابيجعفر الثّانى عَلَيهِ السَّلام اِنّى اُريدُ اَن اُلازِمَ مَكَّةَ وَ المَدينَةَ وَ عَلَىَّ دَينٌ فَقالَ ارجِع اِلَى مُؤدَّى دَينِكَ، وَ انظُر اَن تَلقَى اللّهَ وَ لَيسَ عَليكَ دَينٌ، فَاِنّ المُؤمِنَ لايَخُونُ». (علل الشرايع، ص 178)
ابى ثمامه مىگويد: به امام نهم حضرت امام محمد تقى عرض كردم كه من تصميم گرفتهام در مدينه و مكه سكونت كنم ولى مقدارى به مردم بدهكارم، نظر شما در اين باره چيست؟ حضرت فرمود: به شهر خودت برگرد تا زمانى كه دين خودت را بپردازى و كوشش كن كه روز ملاقات پروردگار (هنگام مرگ) مديون كسى نباشى. زيرا شخص با ايمان خيانت نمىكند.
پاورقي ها:
