باريكه غزه با جمعيتى بالغ بر يك ميليون و 367هزار و 289 نفر جمعيت (با نرخ رشد 77/3 درصدى) كه اكثر آنها را فلسطينيان و اعراب تشكيل مىدهند در جنوب ساحل فلسطين كنار درياى مديترانه و شمال شرق شبه جزيره سيناى مصر واقع است و اين منطقه را بايد رخسارهاى از تاريخ غمانگيز سرزمين فلسطين ناميد.
مساحت نوار غزه 360 كيلومتر مربع (40 كيلومتر طول، 9 كيلومتر عرض) است اين منطقه داراى 62 كيلومتر مرز مىباشد كه 51 كيلومتر آن با رژيم صهيونيستى و 11 كيلومتر آن با مصر است و از صدها سال پيش تاكنون در سيطره بيگانگان بويژه صهيونيستها بوده است.
باريكه غزه از قديمىترين مناطق خاورميانه محسوب مىشود و به نوشته مورخان و پژوهشگران، سه هزار سال پيش از ميلاد مسيح(ع)، كنعانيان در اين منطقه زندگى مىكردند.
اين باريكه بين مصر و سرزمين شام(كه روزگارى شامل فلسطين، سوريه، لبنان، و اردن كنونى بود) واقع شده است و زمانى دروازه آسيا و آفريقا محسوب مىشد و محل عبور كاروانهاى تجارتى بود.
به باور مورخان، در قرن پانزدهم قبل از ميلاد يكى از شاهان مصر به نام «ثيتموزى» بر باريكه غزه حكم مىراند و سپس حاكميت اين منطقه به دست امپراتورى روم شرقى(بيزانس) رسيد.
در قرن هشتم پيش از ميلاد، آشوريان باريكه غزه را تصاحب كردند و از قرن سوم تا اول قبل از ميلاد نزاع ميان مصرىها و برخى شامىها(ساكنان سوريه كنونى) بر سر اين منطقه مهم فلسطين در جريان بود.
با ظهور دين اسلام در قرن هفتم ميلادى، ساكنان باريكه غزه به اين دين روى آوردند و «عمروعاص» در همين قرن و پس از آن كه به مصر لشكر كشى كرد توانست وارد اين منطقه شود.
در قرن دوازدهم ميلادى، صليبيون باريكه غزه را اشغال كردند و در قرن شانزدهم ميلادى امپراتورى عثمانى بر آن حاكميت يافت و سپس فرانسوىها در جريان جنگ عليه مصر، اين منطقه را به اشغال خود در آوردند.
در ابتداى قرن بيستم ميلادى و پس از سقوط امپراتورى عثمانى، نيروهاى انگليسى وارد باريكه غزه شدند و تا پس از جنگ جهانى دوم و تأسيس رژيم صهيونيستى در سرزمين فلسطين، در اين منطقه باقى ماندند.
باريكه غزه از سال 1948 تا 1967 تحت سرپرستى مصر بود و در همين سال يعنى در جريان جنگ دوم رژيم صهيونيستى با اعراب و فلسطينيان، به اشغال نيروهاى ارتش اين رژيم درآمد.
اسراييل در مدت اشغال 38 ساله باريكه غزه در اين منطقه اقدام به ساخت پايگاهها و تأسيسات نظامى و امنيتى و شهركهاى صهيونيست نشين كرد و سلطه نامشروع خود را بر اين منطقه توسعه و تحكيم بخشيد.
رژيم اشغالگر قدس پس از امضاى «قرارداد اسلو» در سال 1993 يك بار در سال 1994 آن هم به شكل جزئى از باريكه غزه خارج شد اما شهركهاى صهيونيست نشين را جمع آورى نكرد و از محور مهم فيلادلفيا يا همان محور صلاح الدين ايوبى – اين محور كه باريكه غزه و مصر است روزگارى ارتش صلاحالدين ايوبى سردار معروف مسلمان از آن براى تسلط بر مصر استفاده كرد – خارج نشد.
«ياسر عرفات» رهبر فقيد حكومت خودگردان هنگامى كه در سال 1995 پس از سالها دورى از وطن قدم به خاك فلسطين گذاشت، ابتدا وارد باريكه غزه شد و اين منطقه را مقر موقت فعاليتهاى سياسى و ديپلماتيك خود قرار داد.
وى در شهر غزه اقدام به ايجاد نهادهاى مختلف اجتماعى، آموزشى، سياسى، قضايى، تقنينى و انتظامى وابسته به حكومت خودگردان از جمله شعبه مجلس قانونگذارى فلسطين كرد و سپس به كرانه باخترى رود اردن رفت.
در حال حاضر در باريكه غزه دو دانشگاه كوچك به نامهاى دانشگاه اسلامى و دانشگاه الازهر و نيز دو دانشكده به نامهاى دانشكده تعليم و تربيت و دانشكده القدس وجود دارد.
جمعيت كنونى غزه در 44 اردوگاه و محله مسكونى از جمله پنج شهر شامل غزه، رفح، خان يونس، جباليا و ديرالبلح زندگى مىكنند.
بنا به آمار كميسارياى عالى پناهندگان فلسطين وابسته به سازمان ملل «آنروا» بيشتر ساكنان باريكه غزه از نسل آوارگان ناشى از جنگ سال 1948 اسراييل با اعراب و فلسطينيان هستند. بر اساس برآورد آنروا در 31 مارس 2005 تعداد اين آوارهها بالغ بر 961645 نفر در اردوگاههاى اين باريكه در شرايط نامساعد اجتماعى بسر مىبرند.
مطابق آمار آنروا، باريكه غزه بالاترين تراكم جمعيت در ميان مناطق مسكونى جهان را دارد به گونهاى كه 26 هزار و 400 نفر در هر كيلومتر مربع زندگى مىكنند و امروزه از اين منطقه به عنوان بزرگترين زندان روباز جهان ياد مىشود.
رژيم اشغالگر قدس با ساخت 21 شهرك در باريكه غزه بيش از هشت هزار صهيونيست و نظامى خود را در اين منطقه اسكان داده بود و با اين اقدام تراكم جمعيت اين منطقه را از رقم فوق به 665 نفر در هر كيلومتر مربع رسانده بود.
اين شهركها در دو مجموعه جداگانه شمال و جنوب باريكه غزه احداث شده بودند.
ارز،نيسانيت،دوگيت و ايلى سيناى مهمترين شهركهاى ساخته شده در شمال و گوش قطيف. بارايلان موراگ(موراج)، كفرداروم و نتساريم مهمترين شهركهاى صهيونيست نشين در جنوب باريكه غزه بودند.
اين رژيم ظرف 38 سال گذشته بارها با حمله مسلحانه و عمليات تروريستى به باريكه غزه كه به بهانه حمايت از شهرك نشينان صورت گرفت هزاران فلسطينى بويژه كودكان و كهنسالان را به شهادت رساند يا مجروح كرد.
اين حملهها نتوانست اراده مردم فلسطين بخصوص گروههاى مبارز مانند جنبش مقاومت اسلامى «حماس» و جنبش جهاد اسلامى كه بالاترين جايگاه اجتماعى را در ميان ساكنان مسلمان باريكه غزه دارند، بشكند و آنان را تسليم شرايط تحميلى اسراييل كند.
در اثر اين مقاومت، رژيم صهيونيستى تصميم گرفت در چارچوب طرح خروج از باريكه غزه بيش از هشت هزار شهرك نشين خود را از اين منطقه خارج كند.
با خروج اسراييل و پايان اشغال باريكه غزه – كه ساكنان منطقه پيشاپيش آيين جشن آن را برگزار كردند – اين اميدوارى وجود دارد كه اندكى از ميزان رنج و درد تاريخى مردم فلسطين كاسته شود.
پاورقي ها:
