شعار و آمار
شعار
شعار خوب است و بسیار
خوب بلکه در یک جامعه انقلابی ضروری است؛ اسلام نیز به شعار بسیار اهمیت داده است.
اذان از شعائر اسلام است، اعمال حج و قربانی از شعائر اسلام است، مراسم سوگواری
وعزاداری اهل بیت (ع) بخصوص سید الشهداء(ع) از شعائر مذهبی است و باید همه اینها
مورد احترام واهتمام باشد. خداوند می فرماید:«و من یعظم شعائرالله فانها من تقوی
القلوب» کسی که شعارها و علامتهای فرمانبرداری خدا را احترام کند و بزرگ بشمارد،
قلب اوپرهیزکار است.
شعار یعنی علامت ودر
اصل به رمزهای جنگی و اسم شب گفته می شده وسپس به هر چیزی که رمز و علامت یک قوم
یا ملت یا امت بخصوصی باشد شعار گفته اند.
بهر حال اصل شعار یک
امر لازم و ضروری است، جامعه را متماسک و بهم پیوسته و وحدت را نگهداری می کند،
انقلاب را جوشش و مردم را تحرک می بخشد. ولی باید اولاً بسیار دقیق و حساب شده
انتخاب شود و چنین نباشد که هر کس برای خود شعار انقلاب جعل کند و پخش نماید، این
کار مسئولیت دارد زیرا شعار در میان جامعه نفوذ و رسوخ و پایداری دارد و مطالبی که
بوسیله شعار در جامعه ای جا می افتد به آسانی نمی توان آن را کنار زد.
بنابراین بهمان اندازه
که مفید وحرکت انگیز است خطرناک و حساس است و باید رهبران جامعه مواظب شعارهای
متفرقه باشند که آنچه ناپسند است از همان ابتدا جلویش گرفته شود. و ثانیاً در شعار
باید حد و اندازه ومرز و موقعیت وشرایط مناسب ملاحظه شود؛ اگر بنا باشد همۀ
سخنرانیها وخطبه ها ومصاحبه ها ومقاله ها آکنده از شعار باشد، شنوندگان را خسته
وملول و گویندگان را غافل وبه خواب فرو می برد. گاهی انسان سخنرانی یا مصاحبۀ یک
مسئول را به دقت بررسی می کند می خواهد آن را تحلیل کند ومطلبی بدست بیاورد
سرانجام می بیند بجز شعار و آمار محتوائی ندارد. کسی که می خواهد گزارش کار جلسه
ای یا مسافرتی و مانند آن را به مردم ارائه دهد اگر اکتفا کند به چند شعار تکراری
و بی محتوا یا ذکر آماری ارائه شده از سوی مراکز آمارگیری بدون توجه به واقعیت
ملموس خارجی که مردم با آن سروکار دارند به جرأت می توان گفت سخن او هیچ تأثیری
بجز یک تخدیر موضعی ومقطعی برای خود ودیگران نخواهد داشت و باید شیوع این حالت را
یک بیماری اجتماعی و از نقطه ضعفهای جامعه به شمار آورد.
اصولاً رها کردن
مسائل بنیادی وزیربنائی واهمیت دادن بیش از حد به امور ظاهری و روبنائی چیزی بجز
فرار از مسئولیتهای اساسی ودیده دوختن به پیش پای خویش و سهل انگاری در انجام
وظایف نیست. نام گذاری ها را ملاحظه کنید که چگونه به سرعت در جامعۀ ما پیش می رود
وچقدر به آن اهمیت داده می شود و چه اندازه وقت هیئت دولت برای تنظیم لایحه و وقت
و نیروی مجلس را برای تصویب آن در بعضی موارد به خود اختصاص می دهد. و اکنون پس از
پنج سال و اندی از پیروزی انقلاب هنوز به صورت تصاعدی پیش می رود. تصاعدی زیرا
نامهای تغییر یافته باز هم تغییر می یابند وبخصوص در خیابانهای فرعی که به مناسبت
شهدای محله هر چند وقت تغییر نام داده می شود. بگذریم از مشکلاتی که در مورد راه
یابی و پست پیش می آید و توقعات خانواده ها که بالا می رود و برآورده نمی شود. آیا
برای این تغییرات حد ومرزی نباید گذاشته شود؟! آیا مجلس مشکلات قانونی ادارات،
مسائل اقتصادی کشور وهزاران مسئله مهم را پشت سر گذاشته واکنون نوبت تغییر نام
بندرها و خیابانها وشهرها وخبرگزاریها وسازمانها و و… است؟!
حضرت آیت الله العظمی
منتظری در مورد شعار مکرر تذکر داده اند که اکنون برخی از رهنمودهای ایشان را
یادآور می شویم:
«شعار، لازم است امّا
اگر از حد ضرورت تجاوز کند موجب زیان و دورماندن از اهداف اصلی انقلاب می شود».
«مسئله کشاورزی را
نمی توان با شعار حل کرد».
«ادارۀ کشور به شعار
تنها نیست، بایستی با کار و کوشش و فعالیت باشد».
«باید واقعاً در عمل،
احتیاج خود را از قدرتهای بزرگ قطع کنیم. شعار بدون تلاش مفهوم ندارد».
«دولت و مجلس باید
بیش از شعار و وعده، به عمل و رفع محرومیت وکمبودها بپردازد».
آمارگیری
بدون شک آمارگیری شرط
اساسی برنامه ریزی دولت و پیشرفت برنامه ها است. ارائه آمار نیز در توجیه برنامه
ها برای جامعه مهم و لازم است. ولی تکیه بیش از حد به آمار بدون در نظر گرفتن
واقعیت خارجی، انسان را گول می زند وبه خواب فرو می برد. فراموش نکنیم که بنی صدر
مفلوک نیز فریب همین آمارگیریها و سنجش افکار را خورد وگرنه به این زودی علم
مخالفت برنمی داشت و چهرۀ واقعی وکریه خویش را نشان نمی داد و در نتیجه خطر بزرگی
برای آیندۀ انقلاب بود ولی از آنجا که خداوند دشمنان ما را ابله قرار داده است،
آمارگیران او را بشارت دادند که درصد محبوبیت او به مراتب از امام بیشتر است،
بنابراین وقت نیشتر زدن است و کودتای خزنده به ساعت صفر رسیده است!! و چنان شد که
دیدیم و الحمد لله رب العالمین.
البته در شرایطی که
ضد انقلاب داخلی و خارجی با کمال جدیت تلاش می کند برای تضعیف انقلاب و جمهوری
اسلامی، دستاوردهای انقلاب وکارهای بسیار زیادی که به طور معجزه آسا در جمهوری
اسلامی، تحقق یافته مخفی وانکار نماید؛ این یک وظیفه شرعی است که کارهای انجام شده
را برای جهانیان اعلام نمائیم ولی باید توجه داشت که آمار و ارقام و بیلانها با
کمال دقت ومنزّه از هر گونه اغراق و مبالغه وکم و زیاد ارائه شود و در آمارگیری
تمام جهات ملاحظه گردد، نه اینکه تنها یک جهت را ملاحظه و جهات دیگر را نادیده
بگیرند.
هر ایرانی افتخار می
کند اگر بتواند بجای کالای خارجی از کالای ایرانی استفاده کند ولی ملاحظه می شود
که بسیاری از صنایع نه تنها در حد استاندارد نیست بلکه از حالت سابق خود نیز بدتر
شده است. آیا دلیل آن نبودن رقابت است؟ شاید. آیا دلیل آن عدم نظارت دولت است؟ باز
هم شاید. اگر دولت نمی تواند نظارت داشته باشد پس باید سعی کند که رقابت ایجاد شود
که راه صحیح و طبیعی پیشرفت جامعه بدون شک همین رقابت است. تجربه این را بطور قطع
ثابت کرده وهر که تجربه شده را دوباره تجربه کند، پشیمان خواهد شد.
هر روز در تلویزیون
از پیشرفتهای صنعتی، عمرانی، بازرگانی، کشاورزی، دامپروری، شیلات و غیره برنامه
های جالب وخیره کننده ای ارائه می شود ودر این میان، مسئولین باید ابهاماتی را که
در ذهن مردم بوجود می آید، با توضیحات لازم برطرف سازند:
اگر توزیع به سبک
موجود صحیح است، پس این همه جنس در بازار آزاد، با قیمت چند برابر از کجا می آید؟!
اگر شیلات این همه
پیشرفت کرده، چرا با کمال شرمندگی، باید ماهیهای خارجی ـ که حلال بودن آن هم معلوم
نیست ـ مصرف کنیم؟! پس ماهی های جنوب به آن ارزانی و فراوانی چه شده اند؟
اگر تولید پودر
لباسشوئی به دو برابر مصرف کشور رسیده است، پس کوپن برای چیست؟ چرا به خارج صادر
شود؟!
اگر روغن نباتی آماده
صدور به خارج از کشور است، پس چرا ـ به حدّ کفایت ـ برای مصرف داخلی وجود ندارد؟!
اگر تولید ما به
مراتب بهتر از مشابه خارجی است ـ که این مانند نوار تکراری به دنبال ارائه هر
تولیدی اعلام می شود ـ چرا قطعات یدکی اتومبیل، اگر ساخت ایران باشد یا اصلاً قابل
استفاده نیست یا از کهنۀ پوسیدۀ خارجی هم بدتر است! شاید منظور از مشابه خارجی
جنسهای کُره ای است؟!
و صدها اگرهای
دیگر…
بگذارید با فراوانی
مواد لازم وضروری وارزانیِ آن تورّم کاهش یابد که مهمترین عامل تورّم، عوامل روانی
آن است.
خداوند می
فرماید:«ولا تحسبن الذین یفرحون بما اتوا ویحبّون ان یُحمدوا بما لم یفعلوا فلا
تحسبنهم بمَفازةٍ من العذاب ولهم عذاب الیم» گمان مبر آنانکه به اعمال خود
خوشحالند ودوست دارند که به آنچه انجام نداده اند ستایش شوند، گمان مبر که از عذاب
الهی بدورند، که آنها را عذابی دردناک است.
گرچه مورد آیه ظاهراً
علمای یهود است ولی برای ما نیز یک درس عبرت است. ما نباید به کاری که نکرده ایم
این قدر افتخار کنیم وانتظار ستایش داشته باشیم.
امیرالمؤمنین (ع) در
عهدنامۀ مالک اشتر می فرماید:
«وایاک و المنّ علی
رعیتک باحسانک او التزیّد فیما کان من فعلک او أن تعدهم فتتبع موعدک بخلفک فان
المنّ یبطل الاحسان والتزید یذهب بنورالحق و الخلف یوجب المقت عندالله و الناس.
قال الله تعالی: کبر مقتاً عندالله ان تقولوا مالا تفعلون»
ص
444 نهج البلاغه
مبادا به نیکوکاری
خود منت بر رعیت خود بگذاری(وبه رخ آنها بکشی) یا آنچه را انجام داده ای بیشتر
جلوه دهی یا آنان را وعده داده وسپس خلف وعده کنی که منت گذاشتن احسان را باطل می
کند (اثر آن را از بین می برد) و زیاد جلوه دادن نور حق را می پوشاند وخلف وعده
موجب بغض وناخشنودی خدا ومردم است. خداوند متعال می فرماید: این که سخنی را بگوئید
و خلاف آن عمل کنید سخت مستوجب غضب الهی است.
امیرالمؤمنین (ع) در
این قسمت سه تذکر مهم و ارزنده به فرمانروایان می دهد:
1ـ اینکه کارهای خود
را به رخ مردم نکشند وبر آنان منت نگذارند که ما چنین کردیم و چنان. احسانِ
نیکوکاران مخفی نمی ماند ولی منّت گذاشتن، اثر نیکوی آن را باطل می کند.
2ـ اعمال خود را بیش
از آنچه هست جلوه ندهند که دروغ، رونق حق را از بین می برد و اطمینان به گفته ها
باقی نمی ماند. اگر دستگاه تبلیغاتی به دروغگوئی ومبالغه شناخته شد دیگر تبلیغاتش
بی اثر خواهد بود ومردم، سخن حق او را نمی پذیرند. این نکته برای رادیو تلویزیون و
روزنامه ها و همۀ وسایل تبلیغات، بسیار مهم و قابل توجه است.
3ـ این که به مردم
وعده ای ندهند مگر اینکه بدانند موفق خواهند شد، که خلف وعد موجب خشم خداوند و
مردم است. اعتماد فی ما بین از میان می رود ومردم را خشمگین و ناراضی می سازد.
خلاصه: شعار و آمار
هر دو بجای خود خوب ومطلوب است ولی نباید واقعیتهای جامعه را بپوشاند. مسئولین
وقتی باید آمار ارائه دهند که با وضع خارجی جامعه مطابق باشد. و به گفته یکی از
مسئولین بلند پایه کشور: وقتی وزیر کشاورزی می تواند ادعای موفقیت کند که مردم
برای خریدن شیر صف نکشند. اصولاً بقول ایشان بهتر است بجای این مصاحبه ها، قضاوت
را به خود مردم واگذار کنیم. مردمی که از نظر سیاسی و اجتماعی مسئولین را پذیرفته
اند و به آنان اعتماد و اعتقاد دارند قطعاً در اظهاراتشان سوء نیت ندارند. پس بجای
مصاحبه با آمارگیران و آمار ارائه دهندگان خوب است با مردم کوچه و بازار مصاحبه
کرد ووضع کمبود و پیشرفت را از آنان جویا شد.
بجای اینکه از وزیر
بهداری وضع دارو و پیشرفت آن را بپرسیم که گفته شود تنها چیزی که دولت در مورد آن
کاملاً موفق بوده وضع دارو است!!! از بیماران باید پرسید که داروهای ضروری و اساسی
خود را که گاهی حیات یک بیمار به آن بسته است به چه زحمت وبا چه روابط از مراکز
رسمی یا به چه قیمت از بازار آزاد بدست می آورند.
نکته دیگری که در
مورد ارائه آمار باید گفته شود این است که کارهای انجام شده نباید مورد افتخار یک
مسئول باشد زیرا تازه به وظیفه خود عمل کرده است. کارهای انجام نشده و آنچه به
گونه نامطلوب صورت گرفته است باید مورد ملاحظه قرار گیرد. البته مردم از کارهای
انجام شده نیز متشکرند ولی آنچه یک مسئول باید ملاحظه کند چه در مورد کارهای خود
وچه در مورد کارهای زیردستان ومسئولین دیگر نقصها وکمبودها وانحرافها است زیرا از
یک مسئول دولتی انجام کارهای واگذار شده یک وظیفه ویک توقع بجا است.
بهر حال امیدواریم
مسئولین بلند پایۀ کشور که خود بیش از همه دلسوز این جامعه هستند بیش از پیش
کارهای دست اندرکاران را مورد دقت و بررسی قرار دهند.
والسلام
علی من اتبع الهدی