تيترهاي پيشنهادي:
کربلای حسینی سرآغازی
بر انقلاب اسلامي خمینی (ره)*
محرم و صفر محرک انقلاب
اسلامی ایران*
محرم و صفر سر
آغاز انقلاب اسلامي
(2)
غلامرضا گلي‌زواره
بركاتي كه از كربلا به ما مي‌رسد
نهضت اسلامي در نيمة اول سال 1357 ش به‌شدت
اوج گرفت، در‌حالي‌كه از احياي مجدد آن بيش از يك‌سال نمي‌گذشت، اين گسترش ناگهاني،
به‌خصوص طي ماه مبارك رمضان و در تابستان اين سال همه را غافلگير كرد. شاه در
خاطرات خود با اندوه و تأسف اين رشد را بي‌نظير دانسته است. فرازهاي حساس در تظاهرات
گستردة مردمي و پيشرفت قابل ملاحظه نهضت را مي‌توان در جوهرة مذهبي و تقارن آن با
ايام رمضان و محرم و ديگر مناسبت‌هاي ديني جست‌وجو كرد. در اصل انقلاب اسلامي به
رهبري امام خميني(ره) با پيروي از اعتقادات و فرهنگ تشيع حركت مي‌كرد و همين مسئله
از سوي تحليل‌گران اين دوره به‌فراموشي سپرده شده بود.(1)
در اين ميان، مهندس جعفر شريف‌امامي،
بازيگر و فراماسونر كهنه‌كار با شعار دولتِ آشتيِ ملي براي آرام‌سازي كشوري كه
انقلاب اسلامي سراسر آن را فراگرفته بود، به صحنه آمد، اما ديگر دير شده بود. نماز
باشكوه عيد فطر تهران در سيزدهم شهريور 1357 و راهپيمايي بزرگ و گسترده بعد از آن،
يك‌بار ديگر شكست مفتضحانة دولت آشتي ملي را برملا كرد و روز‌به‌روز بر نمايش قدرت
مردم و گسترش خيزش اسلامي افزود. دولت آشتي ملي فقط 15روز توانست به وعده‌هاي خود
وفادار بماند و در هفدهم شهريور 1357 ماسك دروغين خود را از چهرة خويش كنار زده و
حكومت نظامي تهران به فرماندهي ارتشبد اويسي، تظاهركنندگان را كه يا از حكومت
نظامي بي‌اطلاع بودند يا به آن وقعي نمي‌نهادند به گلوله بست كه طي آن هزاران نفر
به خاك و خون غلطيدند. هفده‌شهريور و قتل‌‌عامي كه در اين روز صورت گرفت، به مفهوم
مقاومت مردم تا پاي جان و وعده‌اي براي نابودي قريب‌الوقوع رژيم پهلوي تلقي شد و
دولت شريف‌امامي با اين حادثه تقريباً تمام اميدهاي خود را براي ارتباط با مردم و
جلب موافقت يا دست‌كم سكوت آنان برباد رفته ديد.(2)
امام خميني(ره) در سخناني به مناسبت
سالگرد جمعة خونين 17 شهريور پيوستگي اين رويداد را با حادثة عاشورا و كربلا گوشزد
كرد:
«خاطرة تلخ 17 شهريور 1357ش و خاطرة تلخ
روزهاي بزرگي كه بر امت گذشت، ميوة شيرين سرنگوني كاخ‌هاي استبداد و استكبار و
جايگزيني پرچم جمهوري اسلامي را به بار آورد. مگر نه آن است كه دستور آموزندة «كل يوم
عاشورا و كل ارض كربلا» بايد سرمشق امت اسلامي باشد. قيام همگاني در هر روز
و در هر سرزمين، عاشورا قيام عدالت‌خواهان با عددي قليل و ايمان و عشقي بزرگ در
مقابل ستمگران كاخ‌نشين و مستكبران غارتگر بود و دستور آن است كه اين برنامه سرلوحة
زندگي است. در هر روز و در هر سرزمين، روزهايي كه بر ما گذشت عاشوراي مكرر بود و
ميدان‌ها و خيابان‌ها و كوي‌و‌برزن‌هايي كه چون فرزندان اسلام در آن ريخت، كربلاي
مكرر و اين دستور آموزنده تكليفي است و مژده‌اي؛ تكليف از آن جهت كه مستضعفان،
اگرچه با عده‌اي قليل، عليه مستكبران، گرچه با ساز‌و‌برگ مجهز و قدرت شيطاني عظيم،
مأمورند چونان سرور شهيدان قيام كنند و مژده كه شهيدان ما را در شمار شهيدان كربلا
قرار داده است و مژده كه شهادت رمز پيروزي است. هفده شهريور مكرر عاشورا و ميدان
شهدا مكرر كربلا و شهداي ما مكرر شهداي كربلا و مخالفان ملت ما، مكرر يزيد و
وابستگان او هستند. كربلا كاخ ستمگري را با خون درهم كوبيد و كربلاي ما كاخ سلطنت
شيطاني را فرو ريخت. اكنون وقت آن است ما که وارثان اين خون‌ها هستيم از پاي
ننشينيم تا فداكاري آنان را به ثمر برسانيم…».(3)
به‌دليل اين تأثيرپذيري شديد از عاشوراست
كه امام اصرار دارد مجالس سوگواري خامس آل‌عبا را همچون گذشته، مردم حفظ كنند و
زنده نگه دارند:
«… از كربلا اين بركات به ما مي‌رسد.
كربلا را زنده نگه داريد و نام مبارك سيدالشهدا را زنده نگه داريد كه با زنده‌بودن
او اسلام زنده نگه داشته مي‌شود.»(4)
امام تأكيد دارد عزاداري‌ها و گريستن‌ها
ضمن اينكه همگامي با حماسة عاشورا است، يك حركت سياسي و اجتماعي نیز هست:
«ما جوان‌ها داديم، كربلا جوان‌ها داده
[است] ما اين را بايد حفظش كنيم. اين دستجاتي كه در ايام عاشورا راه مي‌افتند
راهپيمايي [است] با يك محتواي سياسي. همان‌طوري كه سابق بود، بلكه بالاتر، همان
سينه‌زني، همان نوحه‌خواني، همان‌ها رمز پيروزي ماست، شما در كجا سراغ داريد كه
ملتي اين‌طور هماهنگ بشود. اينها را سيدالشهدا هماهنگ كرده است…»(5)
به باور امام اين روحية شهادت‌طلبي،
جانبازي و فداكاري از كربلا در ايران رواج يافت:
«روضه‌خواني است كه عواطف مردم را همچو
تهييج مي‌كند كه براي همه‌چيز حاضرند. وقتي مردم ديدند كه سيدالشهدا جوان‌هايش را
آن‌طور قطعه‌قطعه كردند، براي مردم آسان مي‌شود كه جوان بدهند و با اين حس شهادت
دوستي اين معنا را ملت ما پيش برد و رمز همين معنايي بود كه از كربلا منعكس شد به
همة جهاتي كه ما داشتيم، همه آرزوي شهادت مي‌كردند، همان شهادتي كه سيّدش
سيدالشهدا بود.»(6)
راهيان كربلا به‌سوي جبهه‌ها
در شرايطي كه نظام جمهوري اسلامي ايران
پس از پيروزي انقلاب اسلامي درگير مشكلات داخلي و حل نابساماني‌هاي برجاي مانده از
رژيم طاغوتي گذشته بود، رژيم بعثي حاكم بر عراق از فرصت به‌دست‌آمده سوء سوء‌استفاده
كرد و از تاريخ 13 فروردين 1358 تا 30 شهريور 1359 ش حدود 640 مورد، جمهوري اسلامي
ايران را از زمين، هوا و دريا مورد تجاوز مرزي قرار داد. گسترش اين حملات در دوره‌هاي
زماني مختلف از اين واقعيت تلخ حكايت داشت كه رژيم عراق برنامه‌ريزي دقيقي براي
حمله به ايران داشته است. سرانجام اين رژيم خون‌آشام در 31 شهريور 1359، تهاجم
سراسري خود را عليه ايران از زمين، دريا و هوا آغاز كرد و برخي شهرهاي غربي و جنوب
غربي ايران را به‌تدريج به‌تصرف خود درآورد. امام خميني(ره) با تحقير دشمن، مردم
را به مبارزه و حتي شكست دشمن اميدوار كرد. به‌دنبال موضع‌گيري شجاعانه رهبر كبير
انقلاب، يك نوع مقاومت خودجوش مردمي در ميان تمامي اقشار ملت و حتي مسئولان و
كارگزاران به‌وجود آمد و حركت‌هاي بسيجي در همه‌جا براي اعلام نيروها به‌سوي جبهه‌ها
شكل گرفت و دلاورمردان و جوانان شجاع در نبرد با متجاوزان بعثي از خود فداكاري‌هاي
ارزنده‌اي نشان دادند و در عملياتی غرورآفرين ضمن اينكه مناطق تسخير‌شده از سوی
دشمن را از گزند خصم آزاد كردند، به متجاوزان ضربه‌هاي سختي وارد كردند.(7)
امام خميني از رزمندگاني كه در جبهه‌هاي
نبرد عليه باطل حماسه مي‌آفريدند اين‌گونه ياد مي‌كند:
«موج عظيم راهيان كربلا كه از شهر قم،
دانشگاه خون و قيام، شروع و در تمام كشور گسترده شده و هنوز ادامه دارد، خط بطلان
بر آرزوهاي آنان كه به اميد سرد‌شدن مردم و شكست جمهوري اسلامي روزشماري مي‌كنند،
كشيد…»(8)
و در جاي ديگر نويد دادند:
«ملت ما مادامي كه همين حال را دارد،
همين حال راهيان كربلا را دارد، روبه‌رشد مي‌رود.»(9)
امام در فراز پيامي خاطرنشان کرد: «ملتي
كه براي ارزش‌هاي معنوي و انساني به‌پاخاسته از شهادت عزيزان و آسيب‌ديدن نور
چشمان خود و تحمل سختي‌ها و ناگواري‌ها باكي ندارد».
آنگاه افزود:
«مگر ما و شما هر روز شاهد اين كاروان‌هاي
كربلا نيستيم كه با شور و شوق و عشق و عطش به پيشباز[پیشواز] شهادت مي‌روند؟»(10)
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي براي تكريم
حماسه‌آفريني‌هاي دلاوران عاشورا و تأسي سلحشوران اين نهاد جوشيده از انقلاب به
شجاعت، فداكاري، استواري، ايمان، فضايل اخلاقي امام حسين(ع) و يارانش روز سوم
شعبان را كه مصادف با سالروز ميلاد مسعود حضرت امام حسين(ع) بود «روز پاسدار»
ناميد.(11)
امام خميني در پيامي به اين موضوع اشاره‌اي
روشن، جالب و تكليف‌آوري دارند:
«… و اينك كه پاسداران اين روز بزرگ
پربركت جاويد را روز پاسدار اعلام نموده‌اند، مسئوليتي بس بزرگ و تكليفي بس عظيم
را عهده‌دار شده‌اند. گويي آنان به ياد پاسداران عاشورا و انگيزة جان‌فشاني‌ها و
فداكاري‌هاي كربلا، اين روز را انتخاب نمودند و نيكو انتخابي است و بزرگ مسئوليتي.
نيكوست كه ادامة خون سرخ تشيع را تداعي مي‌كند و پرمسئوليت است كه انگيزة آن
فداكاري و جانبازي آن‌چنان لطيفة الهي دارد كه آن خون را ثارالله و از مرزهاي حجب
نور و ظلمه فراتر بوده و از خودي‌ها و خودبيني‌ها پيراسته و به مرز «العبودية
جوهرة كنهها الربوبية»(12) رسانده و آراسته و دست ما از آن
كوتاه است، لكن مأيوس نشويد و كوشش كنيد تا به كوشش خويش رنگ اسلامي الهي
دهيد…».(13)
شهيدان ايران ميهمان شهيدان كربلا
در ماجراي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس
آنچه كه امت مسلمان را به فرمايش امام خميني(ره) به پيروزي و غلبه بر دشمنان، عزت
و مقاومت در مقابل استكبار، نزديك كرد و آنها را در اين راه استوار و راست قامت
جاودانه تاريخ کرد، روحية شهادت‌طلبي و ايثارگري بود. امام خميني در اين‌باره
فرموده است:
«ملت ما اكنون به شهادت و فداكاري خو
گرفته است و از هيچ دشمن و هيچ قدرت و هيچ توطئه‌اي هراس ندارد. ملتي كه شهادت
براي او سعادت است، پيروز است. ملتي كه همه‌چيز خود را براي اسلام مي‌خواهد،
پيروزمندانه است.»(14)
امام در بيانات و ديدارهاي گوناگوني از
خداوند مي‌خواهد كه شهيدان نظام اسلامي ايران را با شهداي كربلا محشور شوند:
«اميدواريم كه اين شهدا در نامه‌اي كه
اسم شهداي بدر و كربلا نوشته، نوشته شده باشد و براي شماها هم همان‌طور كه بازماندگان
كربلا و احد و امثال اينها بودند و اجر داشتند، شماها در شمار آنها نامتان به ثبت
برسد».(15)
امام در جمع خانواده‌هاي شهداي انقلاب
اسلامي در 26 شهريور 1358، در قم، اين‌گونه دعا كرد:
«…خداوند ان‌شاءاله به شما اطمينان
عنايت كند، ايمان كامل عنايت كند و شماها را در شمار شهداي كربلا محسوب كند.»(16)
امام در نامه‌اي خطاب به محترمه‌خاتون كه
همسر و فرزندانش در سنندج به شهادت رسيدند فرمود: «من شريك در مصيبت شما هستم، از
خداوند تعالي خواهانم كه شهيد شما را با شهداي كربلا محشور كند».(17)
امام اين‌گونه به عاشوراييان انقلاب
اسلامي افتخار مي‌كند:
«مباهات مي‌كنيم به جوان‌هايي كه عصر اول
اسلام را زنده كردند؛ مباهات مي‌كنيم به اشخاصي كه صحنة كربلا را در ايران ايجاد
كردند، همان‌طور كه آنها جان دادند، لكن اسلام را زنده كردند جوان‌هاي ما هم معلول
شدند و جان دادند و همه‌چيزشان را از دست دادند و اسلام را زنده كردند…»(18)
رهبر كبير انقلاب اسلامي در 27 آذر 1358،
28 محرم 1400 هجري طي پيامي كه به مناسبت شهادت دكتر محمد مفتح صادر فرمود، نوشت:
«اينان (كوردلان تروريست) مي‌بينند كه
هزار‌و‌سيصد سال بيشتر از صحنة حماسه‌آفرين كربلا مي‌گذرد و هنوز خون شهيدان ما
در جوش و ملت عزيز ما در حماسه و خروش است».(19)
آن روح قدسي در فرازي از بيانات 26 مهر
1360ش فرمود:
«انگيزة شما همه اسلام است و چنان‌چه
شهيد شويد در آن عالم در صف شهداي صدر اسلام و شهداي كربلا هستيد و اگر پيروز شويد
آن هم به‌نفع شماست».(20)
امام خميني(ره) به مناسبت شهادت شهيد
محراب، آيت‌اله اشرفي اصفهاني نمايندة امام و امام جمعة كرمانشاه و از علماي
وارسته، پيامي صادر كرد كه در آن آمده بود:
«… او در جبهة دفاع از حق از جمله
اشخاصي بود كه ماية دلگرمي جوانان مجاهد بود و از مصاديق بارز رجال صدقوا ما
عاهدوالله عليه(21) و رفتن او ثُلمه[ضربه] بر اسلام
وارد كرد. خداوند او را در زمرة شهداي كربلا قرار دهد و لعن و نفرين خود را بر
قاتلان چنين مرداني نثار فرمايد.(22)
1.
تحليلي از انقلاب اسلامي ايران، حاتم قادري، صص 107ـ106.
2.
همان، ص 109؛ گزيدة انقلاب اسلامي و ريشه‌هاي
آن، عباسعلي عميد زنجاني، ص 282.
3.
صحيفه امام، ج 9، صص 446ـ445، تبيان، دفتر سوم، ص 61ـ60.
4.
صحيفه امام، ج 17، صص 499ـ498.
5.
همان، ج 11، ص 98.
6.
همان، ج 10، ص 121.
7.
تاريخ دفاع مقدس، اسماعيل منصوري لاريجاني، صص 103، 119، 123 و 128.
8.
صحيفه امام، ج 19، ص 477.
9.
همان، ص 484.
10.
همان، ص 497.
11.
روزشمار قهري، گردآوري علي حائري و ديگران، مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا‌و‌سيما، ص
213.
12.
مصباح الشريعه، باب صدم در حقيقت عبوديت، ص 536.
13.
صحيفه امام، ج 14، ص 407ـ406.
14.
در جست‌وجوي راه از كلام امام، دفتر چهارم، ص 42.
15.
صحيفه امام، ج 10، ص 192.
16.
همان، ص 13.
17.
همان، ج 6، ص 385.
18.
همان، ج 11، ص 288.
19.
همان، ج 11، ص 321ـ320.
20.
همان، ج 15، ص 317.
21.
سوره احزاب، آيه 23.
22.
صحيفه امام، ج 17، ص 50.
سوتیتر
1: مگر نه
آن است كه دستور آموزندة «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا» بايد
سرمشق امت اسلامي باشد. قيام همگاني در هر روز و در هر سرزمين، عاشورا قيام عدالت‌خواهان
با عددي قليل و ايمان و عشقي بزرگ در مقابل ستمگران كاخ‌نشين و مستكبران غارتگر
بود
2: سپاه
پاسداران انقلاب اسلامي براي تكريم حماسه‌آفريني‌هاي دلاوران عاشورا و تأسي
سلحشوران اين نهاد جوشيده از انقلاب به شجاعت، فداكاري، استواري، ايمان، فضايل
اخلاقي امام حسين(ع) و يارانش روز سوم شعبان را كه مصادف با سالروز ميلاد مسعود
حضرت امام حسين(ع) بود «روز پاسدار» ناميد