الحمیه راس الدواء امیر المؤمنین (ع) پیشگیری بهترین درمان است.
دکتر سید حسن عارفی
تصلب شرایین و پیشگیری
تذکر:
دنباله بحث سکته مغزی که از شماره قبل ناتمام مانده بود در این جا تقدیم امت پاسدار اسلام شده و سپس بحث جدید تحت عنوان تصلب شرائین به نظر خوانندگان عزیز می رسد.
پیشگیری سکته مغزی
(در پیکار هستی بر نیستی، اول پیشگیری بعد درمان)
رعایت نکات ذیل در پیشگیری سکته مغزی لازم است!
۱ـ کنترل فشار خون:
مطابق آمار در حدود ۱۵- ۱۰ درصد مردم، مبتلی به فشار بالا می باشند. چون اکثراً بالا بودن فشار خون مدت ها بدون علامت می باشد. بنابراین وظیفه طبیب است که فشار خون بیمارانی که به هر عنوان به او مراجعه می کنند معین و در صورت بالا بودن تحت درمان قرار دهند. فشار خون بالا اکثر در مدت زمان طولانی سبب تصلب شرایین و کلفت شدن دیواره قلب و در نهایت نارسائی عضله قلب و تنگی عروق قلب می شود. و نیز کنترل فشار خون احتمال پاره شدن عروق مغز را کمتر خواهد کرد.
۲ـ عدم مصرف دخانیات: مصرف توتون، این برگ سمی و خانمانسوز به هر نحو و شکلی برای بدن مضر و سبب ایجاد سکته های قلبی و سکته های مغزی و سرطان های مختلف می شود.
تغییراتی که مصرف دود حاصل از سوختن توتون در جدار عروق و عناصر خونی به وجود می آورد ثابت شده است که مصرف آن سبب مرگ و میر فراوان و ترک کام آن سبب بازگشت سلامتی و عدم ایجاد و عدم تکرار سکته ها می شود.
۳ـ عدم مصرف چربی های حیوانی و درمان بیمارانی که به علت نقص ارثی مبتلی به بالا بودن چربی خون می باشند، در پیشگیری سکته های مغزی مؤثر است.
۴ـ بیماراین که مبتلی به ضایعات دریچه ای روماتیسمی می باشند، دقیقاً باید تحت نظر پزشک متخصص قلب و عروق بوده تا در صورت ضرورت نارسائی قلب آن ها درمان طبی یا جراحی شود و یا در صورت نامنظمی قلب، در مان لازم برای آن ها انجام گیرد.
۵ـ بیمارانی که به علت تنگی یا گشادی دریچه های قلب، توسط جراحی، دریچه مصنوعی به جای دریچه های قلب آن ها گذاشته شده است مطابق برنامه ای که پزشک متخصص تعیین می کند باید از داروهای رقیق کننده خون با کنترل رقت خون استفاده کنند. عدم اجرای دستورات پزشک ممکن است سبب تشکیل لخته در قلب و رفتن لخته به عروق مغز و یا محلی دیگر شود که با سکته مغزی یا مرگ سلول های جاهای دیگر روبه رو خواهند شد.
۶ـ درمان بیماری های مادرزادی قلب و عدم مصرف دخانیت از غلیظ شدن خون و تشکیل لخته خون جلوگیری خواهد کرد.
۷ـ می دانیم یک علت شایع سرطان ریه مصرف دخانیات است. و در صورت مبتلی شدن به سرطان ریه احتمال دست اندازی سرطان ریه به مغز و فلج شدن نیمی از بدن (در صورت زنده ماندن بیمار) وجود دارد.
در درجه اول عدم مصرف دخانیات از مبتلی شدن به سرطان ریه خواهد کاست و در درجه دوم اگر شخصی مبتلی به سرطان شود مراجعه زودرس او به پزشک ممکن است از ریشه دواندن سرطان به نقاط دیگر جلوگیری کند.
۸ـ رعایت اصول رانندگی و عدم حرکت با سرعت زیاد در موقع رانندگی از تصادفات و ضربه های مغزی و خونریزی داخل جمجمه و خرابی محتویات داخل جمجمه جلوگیری خواهد شد.
کنترل بیماری قند با روش های جدید از ضایعات عروقی خواهد کاست.
۹ـ در صورت تشخیص ضایعات عروقی مغز عمل جراحی به موقع و تصمیم عیب های مادرزادی از پارگی آن ها و سکته های مغزی کشنده خواهد کاست.
۱۰ـ پرهیز از مصرف داروهائی که سبب سکته مغزی می شود مثل مصرف قرص های ضد حاملگی احتمال سکته مغزی در خانم ها را کم خواهد کرد.
۱۱ـ درمان به موقع عفونت ها واسهال ها و خونریزی های شدید و رعایت نکات لازم برای جلوگیری از سوختگی ها.
۱۲ـ در خاتمه با ورزش و نرمش روزانه، استفاده از هوای آزادی و تمیز، عدم استفاده از غذاهای چرب و کنترل فشار خون با رژیم غذائی و داروئی و عدم مصرف دخانیت و درمان به موقع بیماری های قلبی و مغزی و عفونی و غیر و تحت نظر بودن پزشکی حاذق و مطلع به پیشرفت های پزشکی امروزه می تواند از ایجاد سکته های مغزی، قلبی و غیر به نسبت قابل ملاحظه ای کاست، با کنترل صحیح و علمی فشار خون با عدم مصرف دخانیت و … می توان تا موقعی که خداوند منان مقرر فرموده است راست قامت، بدون چوب زیر بغل، با زبانی گویا و چشمانی بینا و گوش هائی شنوا در این هستی بیکران زندگی نمود و به شکرانه این سلامتی خدادای از دست های پر توان خود و زبان گویای خود و چشمان بینای خود و قدم ثابت خود و مغز سالم و فکور و مخترع خود در خدمت همگان بود، و آن چه وظیفه است برای رسیدن، به الله صادقانه و با خلوص نیت انجام داد.
تصلب شرایین و پیشگیری
تعریف: سرخرگ های بدن که مجرای اصلی رساندن خون تمیز و مملو از اکسیژن می باشند ممکن است به علل مختلف تغییر شکل و ساختمان پیدا کرده و در نتیجه دیواره آن ها کلفت و سفت شود، در این حالت که دیواره سرخرگ ها (شرایین) کلفت و سفت می شود آن را تصلب شرایین یا «اترواسکلروز» می نامند.
تصلب شرایین در ابتدا سبب باریک شدن مجرای داخلی رگ یا در مراحل پیشرفته باعث مسدود شدن رگ های نقاط مختلف بدن خواهد شد.
تنگی مجرای داخلی رگ ها و کلفت شدن و سخت شدن دیواره رگ ها ناشی از تجمع مواد چربی و سلول های مرده و کلسیم و مواد دیگر می باشد.
تصلب شرایین در ابتدا بدون علامت بوده و هر چه مجرای داخلی سرخرگ ها تنگ تر می شود مقدار خون جاری در رگ های بیمار کمتر خواهد شد و در نهایت، جریان خون قطع می شود. قطع جریان خون یک عضو یا اندام یا قسمتی از بدن، سبب مرگ سلول های آن قسمت بی خون می شود.
چگونگی پیدایش تصلب شرایین:
تجمع ذرات چربی و مواد دیگر در جدار عروق، سبب کلفت شدن و سفت شدن جدار عروق می شود. تصلب شرایین بعد از تولد شروع می شود. ضایعات اولیه در آئورت (سرخرگ بزرگ بدن) شروع در سن ۱۰ سالگی ضایعات عروق به شکل تجمع چربی در دیواره داخلی آئورت مشخص است.
و در سن ۲۵ سالگی تقریبا ۵۰- ۳۰ درصد دیواره داخلی آئورت از چربی های اضافی پوشیده شده است تجمع چربی در دیواره عروق قلب تقریبا از سن ۱۵ سالگی شروع می شود و با بالا رفتن سن، ضایعات افزایش پیدا می کند. شروع تجمع چربی اضافی در دیواره عروق مغز از سن ۴۰- ۳۰ آغاز می شود و با بالا رفتن سن بر مقدار این تجمع اضافه می شود .
ضایعات دیگر که در تصلب شرایین به وجود آید، برجستگی هایی است در داخل مجرای سرخرگ ها که از رشته های ظریفی به نام «فیبرین» تشکیل شده است.
سومین ضایعات تصلب شرایین عبارت از وجود برجستگی هائی در داخل مجرای سرخرگ ها است که مخلوطی از لخته و سلول های مرده و کلسیم در ناحیه ای مجروح و زخمی می باشد.
تصلب شرایین در اکثر موارد به طور گسترده عروق بدن را مبتلی می کند. ولی سرخرگ بزرگ بدن (آئورت) و شاخه های اصلی آن زودتر مبتلی می شود، شریان های پاها زودتر از دست ها مبتلی خواهد شد. به ندرت فقط یک ناحیه به تنهائی دچار ضایعه است و در اکثر موارد ضایعات وسیع و اغلب طول داخلی عروق تنگ و مبتلی به بیماری است.
علائم
ظاهر شدن علائم ناشی از تصلب شرایین بستگی به عضوی دارد که مبتلی می باشد. بنابراین به طور مختصر، علائم بیماری های مختلف که به علت تصلب شرایین به وجود آمده اند در ذیل شرح داده خواهد شد:
۱- تصلب شرایین قلب: در ابتدا سبب کم خونی عضله قلب می شود که به صورت درد قفسه صدری و درد پشت جناغ سینه، احساس سنگینی در پشت جناغ سینه، با انتشار به دست چپ وگردن و آرواره و گوش و پشت تظاهر می کند و در مرحله پیشرفته، سرخرگ های قلب مسدود می شود که دراین صورت ایجاد سکته قلبی خواهد نمود. علائم و نشانه ها در این مرحله درد شدید پشت جناغ سینه و قفسه صدری و انتشار به دست ها و گردن و پشت، که ممکن است با عرق ریزش و طپش قلب همراه باشد.
۲- تصلب شرایین مغز: در ابتدا باریک شدن مجرای عروق مغز سبب ظاهر شدن علائمی مثل سرگیجه و اختلال در کار طبیعی مغز می شود و در مراحل پیشرفته که رگ های مغز مسدود شود علائم سکته مغزی به شکل فلج قسمتی از بدن، لالی، کری، نابینائی و غیره خواهد شد.
۳- تصلب شرایین پاها و دست ها: در ابتدا باریک شدن مجرای عروق پاها سبب ایجاد درد پا در موقع راه رفتن و تغییراتی در پوست می شود و در مراحل پیشرفته انگشتان یا قسمتی از دست ها یا پاها ممکن است سیاه شود. (این حالت را گانگرن نامند).
۴- تصلب شرایی روده ها: در ابتدا ممکن است باریک شدن مجرای سرخرگ های روده ها سبب ایجاد درد شکم و اختلالات گوارشی و در مراحل پیشرفته سبب خونریزی روده ها، درد شدید شکم و سوراخ شدن روده ها و مرگ شود.
۵- تصلب شرایین کلیه: در ابتدا باریک شدن رگ های کلیه سبب نارسائی عمل کلیه ها و بالا رفتن اوره خون و در مراحل پیشرفته بالا رفتن فشار خون و اختلالات الکترولیتی شدید دیگر می شود و در نهایت نارسائی کامل کلیه تظاهر می کند که در صورت عدم استفاده از کلیه مصنوعی مرگ فرا می رسد.
درصد شیوعتصلب شرایین
چون شایع ترین علت مرگ و میر انسان ها در سنین بالا تصلب شرایین است، به این دلیل در صد شیوع تصلب شرایین در اجتماعات بشری و در طوائف مختلف و در نقاط مختلف جهان مورد بررسی دقیق قرار گرفته است. آن چه روشن است تصلب شرایین در دنیای شرق و در ممالک صنعتی جهان شایعتر ازدنیای غرب و ممالک غیر صنعتی است.
انسان هائی که در طول زندگی بیش از احتیاج، مواد غذائی مصرف می کنندو تحرک کافی ندارند و دستورات بهداشتی را مطابق ساختمان خلقتی و طبیعی انسان اجرا نمی کنند، بیشتر به تصلب شرایین مبتلی خواهند شد. انسان هائی که در طول روز به جای آن که خود از پله های ساختمان بالا روند از آسانسورهای برقی استفاده می کنند. انسان هائی که در طول هفته بیش از چند قدم راه نمی روند و پیاده روی آن ها منحصر به فاصله اطاق خواب و حمام و دستشوئی می باشد! انسان هائی که مواد غذائی مورد احتیاج ۱۰ نفر را یک روزه می بلعند! انسان هائی که موقعی که باید بخوابند، بیدارند و مواقعی که باید بیدار باشند در خواب عمیق مصنوعی هستند. انسان هائی که دیوانه وار در مسابقات رقابتی علمی، مادی، شهوانی، کسب مقام، با تمام نیرو در جنگ و ستیزند و در حال بیداری، مشکلات و موانع رسیدن به هدف های فوق، اعصاب آن ها را خرد می کند، و هیجانات و اختلالات عصبی خواب راحت دوشین را از چشمانشان ربوده است.
انسان هائی که به جای استنشاق هوای آزاد طبیعی، هوای مملو از دود و کثافت شهرها را استنشاق می کنندو یا هوای تنفس را با کشیدن دخانیت چندین برابر کثیف تر می کنند.
و انسان هائی که می کوشند ولی همراه با کوشش شبانه روزی خود آرامش درونی و عصبی ندارند باید بیشتر مبتلی به تصلب شرایین شوند.
روستائی زحمتکش که در هوای آزاد و دور از کثافت های محیط با آرامشی که ناشی از اتکال او به خدای منان است زندگی می کند و فعالیت های بدنی او سبب افزایش سوخت و ساز مواد مصرف شده خواهد شد کمتر به تصلب شرایین مبتلی می شود. و یا عالمی وحدانی که آموختن علم و تعلیم و تعلم را با دید غیر مادی می نگرد و در وادی رسیدن به الله گام بر می دارد و از رقابت مادی کاملا مبرا می باشد، اکثراً تا سن ۸۰ سالگی به تصلب شرایین مبتلی نخواهند شد.
ادامه دارد
