کَلٰامُکُمْ نُوْرٌ وَ اَمْرُکُمْ رُشْدٌ
۱-رسول اکرم (ص):
الأیدی ثلاثه: سائله و منفقه و ممسکه و ” خیرالأیدی امنفقه ”
(بحارالانوار،ج۷۷،ص۱۵۱)
دست ها سه قسم اند: سؤال کننده و انفاق کننده و خودداری کننده (از شدت بخل) و بهترین دست ها دستی است که انفاق می کند و بخشش دارد.
۲-امیرالمؤمنین (ع):
“…ما اقبح الخضوع عند الحاجه و الجفاء عند الغنی، انما لک من دنیاک ما اصلحت به مثواک فانفق فی حق و لا تکن خازنا لغیرک ”
(کشف المحجه، سید بن طاوس، ص۱۵۷)
چه زشت و ناپسند است خضوع و کرنش در وقت نیاز و روی گردانی هنگام بی نیازی. آن چه از دنیای تو برای تو می باشد، همان است که به وسیله آن آخرتت را (و زندگی پس از مرگت را) اصلاح نمائی، بنابراین در راه صحیح پول خود را خرج کن و برای دیگران (ثروتت را) نیاندوزد.
۳ـ امام مجتبی (ع):
” المعروف ما لم یتقدمه مطل و لم یتعقبه من و البخل ان یری الرجل ما انفقه تلفا و ما امسکه شرفا ”
(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۴۱۷)
احسان آن است که آغازش سستی و کندی و آخرش منت گذاری نباشد. و بخل آن است که انسان آن چه را انفاق کرده، تلف شده پندارد و آن چه را نگهداشته برای خود مایه ی افتخار پندارد.
۴ـ امام صادق (ع):
” اهل المعروف فی الدنیا اهل المعروف فی الآخره یقال لهم: ان ذنوبکم قد غفرت لکم فهبوا حسناتکم لمن شئتم. و المعروف واجب علی کل احد بقلبه و لسانه و یده، فمن لم یقدر علی اصطناع المعروف بیده فبقلبه و لسانه، فمن لم یقدر علیه بلسانه فلینوه بقلبه ”
(اختصاص،ص ۲۴۱)
اهل احسان در دنیا، اهل احسان در آخرت نیز می باشند، در آن جا به آنها گفته می شود: گناهان شما آمرزیده شد، پس حسناتتان را به هر کس می خواهید ببخشید. بر هر انسانی واجب است که با قلب و زبان و دستش احسان نماید، پس اگر با دست نتوانست احسان کند، با قلبش و زبانش، و اگر با زبانش نیز نتوانست، در قلبش نیت احسان کند.
۵ـ امام باقر (ع):
” صنایع المعروف تقی مصارع السوء و کل معروف صدقه و اهل المعروف فی الدنیا اهل المعروف فی الآخره و اهل المنکر فی الدنیا اهل المنکر فی الآخره و اول اهل الجنه دخولا الی الجنه اهل المعروف و ان اول اهل النار دخولا الی النار اهل المنکر ”
(امالی صدوق، ص۱۵۳)
کارهای خیر جلوگیری از مرگهای بد می کند و هر خیر و احسانی صدقه است و نیکوکاران در دنیا نیکوکاران در آخرتند و بدکاران در دنیا بدکاران در آخرتند. و اولین کسانی که به بهشت وارد می شوند اهل احسانند و اولین کسانی که وارد جهنم می شوند زشتکارانند.
۶ـ امام صادق (ع):
” من کان له دار و احتاج مؤمن الی سکناها فمنعه ایاها قال الله عزوجل: ملائکتی، عبدی بخل علی عبدی بسکنی الدنیا، و عزتی لا یسکن جناتی ابدا ”
(ثواب الاعمال، ص ۲۱۶)
اگر کسی در دنیا منزلی اضافی داشت و برادر مؤمنی نیاز به سکونت در آن داشت و او امتناع ورزید خدای عزوجل می فرماید: فرشتگان من! بنده من بر بنده دیگرم در سکونت دنیایی بخل ورزید، به عزتم قسم هرگز او را در بهشت مسکن ندهم.