امام على بن موسى الرضا علیهالسلام
× رسولخدا صلى الله علیه و آله و سلم: “سَتُدْفَنُ بضعهٌ منّی بخراسان مازارَها مکروبٌ الاّ نَفَّسَ الله کربته و لامذنبٌ الاّ غفراللّه ذنوبه.”۱
پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هیچ گرفتار و گنهکارى او را زیارت نکند جز اینکه خداوند گرفتارى او را برطرف سازد و گناهانش را ببخشاید.
× امام رضا علیه السلام: “انّ لکلّ امامٍ عهداً فی عُنُق اولیائه و شیعته و انّ من تمام الوفاء بالعهد و حُسْنِ الاداء زیاره قبورهم.”۲
هر امام و رهبرى، عهد و میثاقى بر پیروان و دوستدارانش دارد و همانا یکى از اعمالى که نمایانگر وفادارى و اداى میثاق است، زیارت آرامگاه آنان است.
× امام رضا علیه السلام: “اللهمّ انّک تعلم انّی مُکْرَهٌ مضطرّ فلا تؤاخذنى کما لم تؤاخذ عبدک و نبیّک یوسف حین وَقَع الى ولایه مِصر.”۳
بار خدایا تو مىدانى که من بر پذیرفتن ولایتعهدى مأمون مجبور و ناچارم پس مرا مؤاخذه مکن همانگونه که بنده و پیامبرت یوسف را به هنگام پذیرفتن حکومت مصر مؤاخذه نکردى.
× امام رضا علیه السلام: “قد علم الله کراهتى لذلک، فلمّا خُیّرْتُ بینَ قبول ذلک و بین القتل اخترتُ القبول على القتل.”۴
ریّان گوید: به حضرت رضا علیهالسلامعرض کردم مردم مىگویند شما با اینکه اظهار بىرغبتى به دنیا مىکنید ولایتعهدى را پذیرفتهاید؟ امام فرمود: خداوند خود مىداند که من این امر را ناپسند مىداشتم ولى چون بین پذیرش آن و مرگ مخیّر شدم، قبول آن را بر مرگ ترجیح دادم.
× امام رضا علیه السلام: “من زارنی على بعد داری و مزاری اتیته یوم القیامه فی ثلاثه مواطن حتّى اخلصه من اهوالها اذا تطایَرَتِ الْکُتُبُ یمیناً و شمالاً و عند الصّراط و عند المیزان.”۵
کسى که با دورى راه سرا و مزارم را زیارت کند، روز قیامت در سه جا ]براى دستگیرى[ نزد او خواهم آمد و او را از بیم و گرفتارى آن موقفها رهایى خواهم بخشید: هنگامى که نامهها]ى اعمال [به راست و چپ پراکنده شود، نزد صراط و نزد میزان]هنگام سنجش اعمال[.
× امام رضا علیه السلام: “من زارنى و هو یعرِفُ ما اوجب الله تعالى من حقّی و طاعتى فاَنَا و آبائى شُفَعائُهُ یوم القیامه و مَنْ کُنّا شفعائُهُ نَجى.”۶
هر که مرا زیارت کند در حالى که حق و طاعت مرا که خدا بر او واجب کرده بشناسد، من و پدرانم در روز قیامت شفیع او هستیم و هر که ما شفیع وى باشیم نجات یابد.
× امام رضا علیه السلام: “انّى سأقْتَلُ بالسّم مظلوماً فمن زارنی عارفاً بحقّى… غفراللّه ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر.”۷
من به زودى مظلومانه با سمّ به قتل خواهم رسید. پس هر که با شناخت حق من زیارتم کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را ببخشاید.
× امام رضا علیه السلام: “… و هذه البقعه روضهٌ من ریاض الجنّه و مختلف الملائکه لایزال فوجٌ ینزل من السماء و فوجٌ یَصْعَدُ الى أَنْ یُنْفَخَ فی الصور.”۸
این بارگاه بوستانى از بوستانهاى بهشت است، و محلّ آمد و شد فرشتگان آسمان، و همواره گروهى از ملائکه فرود مىآیند و گروهى بالا مىروند تا وقتى که در صور دمیده شود.
× امام رضا علیه السلام: “و قد اُکرهتُ واضْطُرِرْتُ کما اضطرّ یوسف و دانیال علیهماالسلام اذ قَبِلَ کلّ واحدٍ منهما الولایه مِنْ طاغیه زمانه، اللهمّ لا عهد الاّ عهدک و لا ولایه الاّ من قِبَلِکَ فوفّقنى لا قامه دینک و احیاء سنّه نبیّک… .”۹
من ]به این کار[ واداشته شدم و ناچار گشتم، چنانکه یوسف و دانیال علیهما السلام مجبور شدند چه هر یک از آن دو، ولایت را از خود کامه زمان خویش پذیرفتند، خدایا پیمانى نیست مگر پیمان تو و ولایتى نیست مگر از سوى تو، پس مرا در بر پا داشتن دینت و زنده کردن سنّت پیامبرت توفیق رسان.
× امام رضا علیه السلام: “قد نهانى الله عزّوجلّ ان اُلقِىَ بِیَدى الى التهلکه فان کان الامر على هذا… اقْبَلُ ذلک على انّى لا اُولّى احداً و لا اعزلُ احداً و لا انْقُضُ رسماً و لا سنّهً.”۱۰
خداوند مرا بازداشته از اینکه خویش را با دست خود به نابودى افکنم، پس اگر قرار چنین است آن را مىپذیرم به شرط آنکه نه کسى را به کار گمارم و نه کسى را از کار کنار گذارم و نه رسم و سنّتى را نقض کنم.
پى نوشتها:
۱) عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۲۵۷٫
۲) بحار، ج۱۰۰، ص۱۱۶٫
۳) بحار، ج۴۹، ص۱۳۰٫
۴) عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۱۳۹٫
۵) وسائل، ج۱۰، ص۴۳۳٫
۶) همان، ج۵، ص۴۳۶٫
۷) همان، ج۱۰، ص۴۳۸٫
۸) بحار، ج۱۰۲، ص۴۴٫
۹) عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۱۹٫
۱۰) علل الشرایع، ج۱، ص۲۲۶٫