شهرام مهدوى مطلق
رویدادها در تاریخ ، هرچه از زمان وقوع آنها بگذرد ، کم رنگتر مىشوند، تا جایى که به سایه روشنى از یک خاطره یا حادثه تلخ یا شیرین در ذهنها تبدیل مىگردند. در این میان جنگ که مخربترین رخ داد بشرى است و عواقب تخریبى و ویرانى نامطلوبى را در ابعاد وسیع به دنبال دارد، از عمدهترین محورهاى بررسى تاریخ است که همیشه سعى بر فراموشى آن و خصوصاً براى نسلهاى بعد مىباشد . چرا که هرگاه سه واژه (ج) ، (ن)، (گ) کنار هم قرار گیرند جز تباهى و تنفر چیزى به ذهن متبادر نمىشود و از این روست که جنگ‌ها همیشه داراى چهرهاى کریه و مبغوض بودهاند ، اما اینکه چرا میان همه این جنگ و گریزهاى بشرى که بیشتر عمر بشریت را نیز در برگرفته است، فقط یکى دو تا از آنها در تاریخ ماندگار و مقدّس شده‌اند، و اصلاً مگر در همه جنگ‌ها دفاع نبوده است ولى چرا فقط تعداد انگشت شمارى از این دفاعها دارای ارزش و قداست شده است؟ چرا حادثه عاشورا که با خون تکتک یاران امام حسین (ع) پایان یافت به حماسهاى مقدّس تبدیل شده که در صدر ارزشهاى انسانى و اسلامى قرار گرفته است؟ چرا در قرون معاصر جنگ تحمیلى حزب بعث عراق به پشتیبانى استکبار جهانى با تمام ساز و برگهاى لازمش ، علیه ملت ایران با تمام ویرانىها و تخریبها و قتل عامهایش که جان رشیدترین جوانان این ملت را گرفت، اکنونبراى ملت ما و همه ملتهاى آزادیخواه داراى ارزش و قداست شده است؟ و اینکه چرا فرهنگ ایجادى در دفاع مقدّس متأثر از ترسیم کننده استراتژى فرهنگى ، سیاسى و امنیتى و . … جمهورى اسلامى و همه ملتهاى آزاده و مظلوم و اسلامى شده است؟ یا چرا عالىترین مقام دینى زمان، آن را نعمت مىخواند؟ مگر دفاع کردن خود نوعى جنگیدن نیست، چرا بعضى دفاعها مقدّس مىشوند و داراى ارزش و فرهنگ مقدّس مىشوند؟ پاسخ به این سؤالاتنه در حد بضاعت حقیر است و نه در حد ظرفیت این نوشتار، ضمن اینکه تبیین مباحث مربوط به حوزههاى تخصصى و فنى جنگ تحمیلى تا حدود زیادى مغفول مانده که رسالت اصلى آن متوجه فرماندهان و طراحان جنگ است و از این مقوله جداست.اما غفلت از واکاوى و تبیین و ترویج فرهنگ عمومى ایجاد شده در دفاع مقدس نیاز مبرم جامعه بوده که متوجه همه کسانى است که در این وادى داراى نظر و اندیشهاند . اما قدر مسلم این است که مقدمه ورود به پاسخ این چرایىها به تبیین این موضوع برمىگردد که آنچه جنگ‌ها را از هم متمایز مىکند و تعداد بسیار معدودى از این جنگ‌ها را در خاطرهها ماندگار مىکند ؛ این است که ببینیم اصل جنگ چه بوده و رزمندگان آن چه کسانى هستند و براى چه هدفى مىجنگند و در پى کدام مقصود مىروند .تک تک این عوامل در اینکه جنگ و قضاوتهاى بعد از آن چگونه است تأثیر مستقیم دارند. براى مثال اگر جنگى بین دوجبهه حق و باطل هم باشد و در جبهه حق بین فرمانده و یا رزمندگان ناخالصىهایى وجود داشته باشد و یا حتى فرمانده جنگ معصوم همباشد، اما در بین رزمندگان رگههاى دنیاخواهى و نافرمانى باشد و یا رزمندگان و فرماندهان با صداقت باشند ، اما نیّتهاى دنیاخواهى و کشورگشایى هرچند اندک هم؛ وجود داشته باشد؛ این جنگ و یا حتى دفاع، ماندگار و قداست آن به مراتب کم است، هرچند که در عبرت آموزى مؤثّر است . از صدر اسلام تا کنون نیز جنگ‌ها و دفاعهایى از ملتهاى مسلمان صورت گرفته که بدلیل وجود حتى اندک ناخالصىهایى در لشکریان اسلام عرصه را بر رزمندگان جان برکف اسلام تنگ و سپاه اسلام را با مشقتهایى روبرو کرده است که در بعضى موارد سرنوشت امّت اسلام را به ناخوشایندى تغییر داده است. اُحُد نمونهاى از دنیا خواهى، خندق مصداقى از ترس و واهمه، صفّین مستندى از نافرمانى و تشخیص غلط عدّهاى در لشکریان اسلام است که هرکدام خسران زیادى را متوجه سپاه اسلام نموده است. علاوه بر اینها جنگهاى بعضى از خلفاى اسلامى به قصد کشورگشایى و با نیّتهایى دنیایى نیز نمونه دیگرى هستند که به سرعت از خاطرهها محو شده‌اند و تاریخ وقوع آنها چندان مشخص نیست. اما حادثه عاشورا با تمام جزییات ریز و درشت هر روز چون تابلویى زیبا رو در روى هر انسان متفکر و مؤمنى قرار مىگیرد و هرچه زمان مىگذرد تازهتر است. راز این جاودانگى ، جزء پاکى و بى آلایشى و خلوص نیّت تک تک افراد و در عین حال مظلومیت محض یاران حسین(ع) چیست؟ و چه مىتواند باشد؟ بعد از عاشورا نزدیکترین واقعه به آن دفاع مقدّس مىباشد که مظلومیت ملت و هجوم بى امان دشمن مغرور و خیره سر و فرماندهى پیامبرگونه امام و بى آلایشى رزمندگان اسلام و اهداف و نیّتها مبیّن این ادعا است. مگر اینگونه نبود که در ۳۱ شهریور ۵۹ در حالىکه مردم ایران در خانههاى خود نشسته بودند غرش هواپیماهاى جنگى عراق بر فراز تهران و چند شهر دیگر کشورمان آغاز رسمى جنگ را اعلام مى کند، جنگى که به سرعت به پیش مىتازد و تانکها شهرها و روستاهاى مرزى را در جنوب و غرب در نوردیده و گلولههاى سرخ بر قلب کودکان و زنان و مردان بىگناه و بىدفاع نشانه مىرود. در زمان اندکى دود ویرانى در مناطق اشغالى بلند مىشود. مردم عادى بخصوص زنان و کودکان شهرها و روستاها مظلومانه به اسارت مىروند و یا دسته جمعى به قتل مىرسند. هجوم بى امان گرگ سیاهى و شب علیه تمامیّت این مرز و بوم به شدّت ادامه دارد، همه در تعجبند که شب از خورشید روشنگر چه مى خواهد؟. در این طرف ارتش منسجمى براى دفاع از کیان وطن نیست. دشمن همه چیز را به کام خود مىبیند، رئیس خودخواه و خیره سر عراق مىخواهد هفته دیگر در اهواز و یا تهران با خبرنگاران نشست خبرى داشته باشد. از طرف دیگر براى ملّت ما این یک نبرد معمولى بین افراد دو کشور بر سر مسائل فى مابین نیست؛ بلکه در گیرى نظامى دو ایدئولوژى دو مکتب اعتقادى حاکم بر دو نظام متفاوت است؛ مضاف بر آن ژئوپلتیک عراق به هر حاکم خیره سرى، حاکمیت بر اروند رود را گوشزد مىکند و این موضوع بهترین بهانه شروع جنگ شده است اما واقعیت چیز دیگرى است. حزب اسلام ستیز بعث؛ اسلام انقلابى ایران را که مىرود تا سراسر منطقه را تحت نفوذ خود در آورد، تحمّل نمىکند و شخصیت معیوب حاکمان وقت عراق فرصت مناسبى براى تحریک استکبار جهت مقابله همه جانبه با انقلاب ملت ایران است، ارتجاع منطقه جهت ترمیم پوسیدگى خود و فرار به جلو پشت سر حزب بعث و به عنوان جناح وارد معرکه مىشوند بطورى که در کنفرانس طایف سران عرب به صدام اعلام مىکنند که تا صداى یک شیعه بلند است ما آرام و قرار نداریم، جنگ از تو سلاح و آدم از ما. آمریکا پس از شکست در تلاشهاى قبلىاش براى سرنگونى نظام اسلامى، از طریق موج ترورها و جریان ائتلافى منافقین و بنى صدر، شروع یک جنگ تمام عیار علیه جمهورى اسلامى را در دستور کار قرار داده است و حزب بعث را بهترین مجرى این سیاست مىداند، شواهد، حکایت از توافق پشت پرده بین المللى و در حقیقت بین دول بلوک شرق و غرب در حمایت از صدام دارد و آن را تا سطح یک قدرت بالا مىبرند و شکستهاى پى در پى او به سرعت جبران و خسارت وارده پرداخت مىگردد. واقعیت انقلاب اسلامى و مظلومیت و برحق بودن آن و ظلم حاکم بر جهان براى بسیارى از کشورهاى منطقه و جهان و همه ملتها قابل درک است اما فضاى سنگین و وحشتناک ایجاد شده، جرأت اظهار نظر را به کسى نمىدهد. اگرچه ترسیم آن فضا و مظلومیت ملت ایران و رزمندگان اسلام، نه تنها براى بنده ناممکن است بلکه تا کنون از عهده هیچ کسى برنیامده و در واقع ترسیم آن هم ناممکن است، اما همین اندازه شاید بتواند گوشهاى از مظلومیت رزمندگان را به تصویر بکشد و عمدهترین چیزى که در این تقابل و رویارویى رخ مىنماید، همین مظلومیت و تنهایى ملت ایران در این نبرد نابرابر است و مهمتر از آن تفاوت فاحش بین ماهیت و مضمون و مقصود دو اردوگاه مىباشد. اردوگاه بعثیون به فرماندهى کفر جهانى و شیطان بزرگ با هدف سرنگونى یک ملت و ازبین بردن یک مکتب نورانى و در یک کلام محونمودن اسلام ناب محمدى(ص) و حداقل راضى شدن به اسلامهاى ساختگى خویش (اسلام آمریکایى ، اسلام سرمایه دارى ، اسلام مرفهین بىدرد، اسلام زالو صفتان و اسلام طالبانى) و براى رسییدن به منافع شخصى و گروهى و چپاول سرمایههاى انسانى و مادى و … سربازان آن اردوگاه شب تا به صبح را در معصیت سپرى مىکردند و صبح به جنگ علیه دین خدا مىپرداختند. اما اردوگاه رزمندگان اسلام به فرماندهى عالىترین مقام دینى زمان و احیاگر اسلام ناب محمدى(ص) که بیش از آنکه به جسمها فرمان دهد بر دلها فرماندهى مىکرد، و با هدف اصلاح و هدایت امّت اسلامى و پاسدارى از آرمانهاى الهى و انجام فرمان خدا و صرفاً براساس آموزههاى ناب قرآنى و با رزمندگانى شهادت طلب که شب تا به صبح را در دعا و نیایش و مناجات و قرآن سپرى مىکردند به طورى که حضرت امام با دید الهى خویش ۲۲ بهمن ۶۲ براى اولینبار واژه دفاع مقدس را به کار مىبرد. بر این اساس است که حماسه ۸ سال ملت ایران به دفاعى مقدس تبدیل شد که دوست و دشمن را به تحسین واداشته است. آرى این همه شور و شوق و پیروزى و حماسه و شکوفایى تعجب بر انگیز جوانان انقلابى در بحبوبه جنگ ۸ ساله که به هیچ بیان و قلم و هنرى قابل وصف نیست و على رغم اینکه ناگفتههاى بسیارى هم دارد ولى تاریخ در مقابل آن زانو زده است، نمى از واقعه روز عاشوراى ۶۱ هجرى است .آرى تنها پرتوآن حادثه بىنظیر هشت و یا نه ساعته ۱۴۰۰ سال پیش، با عبور از میان قرون متمادىکه روز به روز تازهتر و داغ خیزتر است هشت سال جنگشبانه روزى کفر بر این ملت را ضمانت نمود و پیروز گرداند. حال این حماسه ۸ سالهو شگفت انگیز قرن؛ خود حلقهاى بزرگ از سلسله حلقههاى مبارزه حق و باطل است که تا پایان و رفع فتنه از جهان ادامه خواهد داشت هرچند صحنهها عوض شود اما رزمندگان اسلام امروز، آمادهتر و مجهزتر به فرمان رهبر خویش و ولى امر مسلمین همچنان بر قله خاکریزها و گردنههاى حساس نظام اعم از نظامى و سیاسى و امنیتى و اجتماعى ، فرهنگى و … با هوشیارى کامل ایستادهاند و با دیدى به پهناى تاریخ، احد را به خاطر دارند که پشت خاکریزهاىروبرو دشمن قوىتر از دیروز نقشه مىکشد. همه اینها مقدمهاى بود بر دفاع مقدس تا تو نانى به کف آرى و به غفلت نخورى.