ياران خدا
«يٰا ايُّها الَّذينَ آمَنُوْا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْکُمْ
عَنْ دينِهِ فَسَوْفَ يَأتِي اللهُ بِقْومٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّوْنَهُ،
أَذِلَةَ عَلي الْمُؤمِنيْنَ أعِزَةَ عَلٰي الْکٰافِرِيْنَ، يُجٰآهِدُوْنَ في
سِبيْل اللهِ وَ لا يَخافُونَ لَؤمَةَ لاِئم، ذٰلِک فَضْلُ اللهِ يُؤتيْهِ مَنْ
يَشٰاءُ وَ اللهُ واسعٌ عَليْمٌ».
(سوره
مائده، آيه 54)
ترجمه
اي آنان که ايمان آورديد! هر يک از شما از دين خود باز
گردد و مرتد شود، به زودي خداوند قومي را بياورد که دوستشان دارد و آنها او را
دوست دارند؛ با مؤمنان افتاده و فروتن، با کافران سرکش و سرافرازند، در راه خدا
جهاد و کار زار کنند و از ملامت هيچ ملامتگري نهراسند. اين فضل و کرم خداوند است
که به هر که خواهد دهد و خداوند وسعت بخش و دانا است.
لغت
يرتد: مرتد شود و از دين خود دست بردارد. ارتداد به معناي
بازگشتن و برگشتن است. «لا ترتد و اعلي ادبارکم». (سوره
مائده، آيه 21).
يعني به جبهه جنگ پشت نکنيد و رو بر نگردانيد. ارتداد در
اصطلاح شرع به معناي برگشتن از دين است که احکام مخصوص به خود دارد. و ظاهر آيه
مورد بحث، همان ارتداد شرعي است گرچه با توجه به سياق آيات گذشته و اوصاف و
ويژگيهائي که در اين آيه شريفه براي دوستداران خداوند ذکر شده است، چنين بر مي
آيد که مقصود آن ارتداد نيست بلکه در اثر
ضعف ايمان، به جاي اين که عزت و قدرت را نزد خداوند بجويند که تمام قدرت و
نيرومندي از آن او است، در برابر برخي از آلات و ابزار قدرت مادي و ظاهري که نزد
کفار مي بينند، هراس در دلشان پيدا شده و به زانو در مي آيند و چنين مي پندارند که
با صاحبان قدرت نمي توان در افتاد و لذا به آنها روي مي آورند و در برابر مشکلات و
حوادث ناگوار زندگي از آنها استمداد مي جويند در صورتي که حتي قدرت ظاهري از آن
خداوند است و او به هر که خواهد مي دهد و از هر که خواست باز مي ستاند.
ذليل: اين کلمه به معناي خوار و در مقابل عزيز است و هر
گاه خداوند در مورد کفار از اين کلمه استفاده مي کند، همين معني را مي دهد ولي در
مورد مومنان به معناي فروتني و تواضع و رام بودن است.
آيه 152 سوره اعراف درباره کفار مي فرمايد: «سينالهم غضب
من ربهم و ذلة في الحياة الدنيا» خشم الهي و ذلت و خواري در زندگي دنيوي به آن
کافران خواهد رسدي. و در برخي موارد به معناي رام و نرم آمده که چندين آيه بدين
معني درباره زمين و گياهان آمده است، مانند آيه 15 سوره ملک که مي فرمايد: «هو
الذي جعل لکم الارض ذلولاً فامشوا في مناکبها» او است که زمين را براي شما رام
گردانيده، پس در اطراف آن راه رويد.
در آيه مورد بحث نيز، «اذلة علي المومنين» به معناي افتاده
و فروتن است، يعني اين ياران خداوند نسبت به برادران مومن خود رام و متواضع هستند،
در حالي که نسبت به کفار، خشن و سرکش مي باشند.
عزت: عزت به معناي توانائي و قوت است. راغب در مفردات
گويد: عزت حالتي است که نمي گذارد انسان مغلوب واقع شود. «أيبتغون عندهم العزّة
فإن العزة لله جمعياً» (نساء،139)، آيا قدرت و توانائي
را نزد کفار مي جويند؟! عزت همه اش از آن خداوند است.
مورد استفاده از آيه
آيات قبل از اين، آيه، دستور ياري نجستن از يهود و نصاري
را بيان مي ـ فرمايد و اکيدا مسلمانان را از دوستي و پيمان بستن با کفار بر حذر مي
ـ دارد و اينکه اگر با آنها يار و ياور شديد، از آن ها خواهيد بود. در اين آيه مي
فرمايد: اگر هم شما از دين خود دست برداريد ــ و ولايت کفار را بپذيريدــ به زودي
خداوند گروهي را مي آورد که داراي چنين ويژگيهائي هستند:
1ـ خدا آنها را دوست مي دارد و آنها هم دوست داران و محبان
خدايند.
2ـ با مؤمنان فروتن و متواضع اند «رحماء بينهم».
3ـ در برابر کفار خشن و تسليم ناپذيرند «اشداء علي
الکفار».
4ـ در راه خدا پيکار مي کنند و با دشمنان خدا مي جنگند.
5ـ از هيچ ملامتي هراس ندارند زيرا اميدشان به خدا و
توکلشان بر او است.
در مجمع البيان روايتي نقل شده است که از رسول اکرم (ص)
پرسيدند، اين افرادي که داراي چنين ويژگيها هستند و خداوند آنها را در اين آيه ياد
کرده است، چه کساني مي باشند. حضرت دست بر شانه ي سلمان زد و فرمود: اين است و
بستگانش.
آري! امروز جهان شاهد است که اين ملت عظيم الشان و شهيد
پرور داراي همين ويژگيها و خصوصيات مي باشند و در برابر شرق و غرب جنايتکار هيچ
گاه سر تسليم فرود نمي آورند گر چه از آسمان بر آنها باران تير ببارد و در راه خدا
ــ به رهبري امام امت ــ به پيکار جهاد با دشمنان تا رفع فتنه در عالم ادامه خواهند
داد، بي آنکه از ملايمت ملايمت کنندگان بهراسند. به اميد پيروزي و نصرت سريع
خداوند.