علی مهرنوش
اتّفاق زیبای فرهنگی
پاسدار اسلام در ۲۹ سال پیش(اسفند ۱۳۶۰)
«پاسدار اسلام» یک اتفاق فرهنگی زیبایی بود که در سال ۱۳۶۰ به وقوع پیوست. در اوّلین ماه زمستان سال ۱۳۶۰، اوّلین شماره پاسدار اسلام به چاپ رسید و توانست در آن سال‌هایی که همه جای ایران، خبر از جنگ بود، جایی در دل‌ها بازکند. حالا ۲۹ سال است که از این رویداد فرهنگی می‌گذرد. وقتی شماره‌های اوّل مجلّه را دیدم، ناخودآگاه یاد اوایل انقلاب افتادم. مطالب، کاغذ، خطوط و تصاویر، با من حرف می‌زدند و بوی آن روزهای صمیمی را به مشام می‌رساندند. به همین خاطر، گفتم این احساس را باید با شما در میان بگذارم و با هم برویم به ۲۸ سال پیش و مروری داشته باشیم بر خلاصه مطالب که این خود نیز لطفی دیگر دارد.
پاسدار اسلام
اسفند ۱۳۶۰
شماره: ۳
روی جلد این شماره، تصویر زیبایی از امام راحل(ره) است که به این جمله زیبا، مزیّن شده است: «ای کاش من هم یک پاسدار بودم». در صفحه دوی جلد، گزیده‌ای از بیانات حضرت امام در باره ارتش است: «ارتش، شاه را نمی‌خواهد؛ ولی قدرت در دست سران است. مخصوصاً افسران و درجه‌داران جوان آن، با ملّت است».
مصاحبه با خبرنگار البیرق، ۲۲/۰۸/۱۳۵۷
«این جانب به امرای ارتش اعلام می‌کنم که در صورت جلوگیری از تجاوز ارتش و پیوستن آنان به ملّت و دولت قانونی، ملّی و اسلامی‌ما، آنان را از ملّت و ملّت را از آنان می‌دانیم و مانند برادران با آنان رفتار می‌کنیم».
۲۲/۱۱/۱۳۵۷
«شما امروز لشکر پیغمبر اسلام هستید؛ لشکر امام زمان ـ ارواحنا له الفداء ـ هستید. الآن نظر دارد به شماها».
۱۶/۰۴/۱۳۵۹
سرمقاله این شماره، با عنوان «السلام یعلوا…» است که به مهم‌ترین مسائل روز، مثل انقلاب اسلامی ایران، حماسه حضور مردم در ۲۲ بهمن و جنگ تحمیلی می‌پردازد که نویسنده آن، حجهالاسلام‌والمسلمین رحیمیان است.
در صفحه ۴ و ۵، چند استفتای جدید از امام(ره) آمده است که یکی از آنها این است:
سؤال: آیا فرستادن زکات را برای کمک به جبهه، اجازه می‌فرمایید؟
جواب: برای فرستادن به جبهه از زکات، مانع ندارد.
عنوان صفحه ۶ و ۷، «فقه» است که در آن، مقاله‌ای با نام «تحلیلی در باره تعریف شهید و بعضی احکام فقهی آن» است که اشاره‌ای دارد به تعریف شهید، حکم شهید راجع به تغسیل و تکفین، مس بدن شهید. آیهالله قدیری، تهیه کننده این مقاله است «اخلاق در اسلام» عنوان مطلب صفحه ۸ تا ۱۰ است که آن را آیهالله مشکینی به رشته تحریر درآورده است. در صفحه ۱۱ به مطلب «انقلاب و رهبر از دیدگاه دیگران» بر می‌خوریم.
از آنچه در تهران و دیگر شهر‌ستان‌های ایران مشاهده کردم، با جرئت می‌توانم بگویم که عراق در این جنگ، هیچ پیروزی‌ای نخواهد داشت؛ گرچه تمام ارتش خود را به حرکت درآورد و از شوروی، بیشترین هواپیما‌های جنگی تحویل بگیرد.
روزنامه‌نگار یونانی، ژرژ مارفی
صحفه ۱۲ و ۱۳ «تفسیر قرآن» است که با عکسی از جوانی‌های مرحوم آیهالله فاضل لنکرانی مزیّن شده و نویسنده مطلب هم ایشان است. سه صفحه بعدی، مطلب سیاسی مجلّه است که موضوع آن، «آمریکا، منطقه و انقلاب اسلامی» است. در صحفه ۱۷، به تفسیر آیات جهاد بر می‌خوریم که آیهالله طاهری خرّم‌آبادی، آن را نوشته است.
اقتصاد اسلامی، مطلب صفحه بیست به قلم آیه الله نوری است: تاریخ سیاه استعمار، از همین آزادی اقتصادی دنیای سرمایه‌داری سرچشمه گرفته است.
در صفحه ۲۶، مطلبی از آیه الله جوادی آملی با عنوان «ضرورت رسالت انبیا» منتشر شده است.
مطلب سلسله‌وار «مالکیت در اسلام» از دکتر بهشتی است که هر شماره در دو صفحه چاپ می‌شود.
در ادامه بر می‌خوریم به مطب دنباله‌دار دیگری که نویسنده آن استاد جلال الدین فارسی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی است. این مطلب، در باره ایسم‌های مختلف است که «از مارکسیسم،لنینیسم تا استالینیسم» نام دارد.
صفحه ۳۳، صفحه شعر است که عنوان اصلی آن «شعر…شعور…شعار» نام گرفته است. در این شماره، ابیاتی از یک مثنوی پرشور آمده که رسالت شعر راستین را بیان می‌کند و شاعر آن، حجهالاسلام محمّد حسین بهجتی (شفق) نام دارد.
نَُبوَد شعر به هم پیوستن
جمله‌ها را به سرِ هم بستن
قلب و تشبیه و جناس آوردن
کلماتی به قیاس آوردن
شعر، الفاظ به هم بافته نیست
شعله‌ای جز زدل تافته نیست
شعر مسئول شکوه است و وقار
نه ستایشگری از خمر و خمار
شعر، مسئول جهاد است و تلاش
نه شکمبارگی و حرص معاش
شعر، مسئول بت انداختن است
نه زمدّاحی، بت ساختن است
شعر، مسئول گشودن گره است
که ز هر شعر خوش، این شعر، به است
آنکه را آگهی از واقعه نیست
شعر مسئول چه می‌داند چیست!
مصاحبه و گفتگو در پاسدار اسلام، از نقاط قوّت این مجلّه است. در هر شماره، به مصاحبه با یکی از شخصیّت‌های سیاسی ـ نظامی بر می‌خوریم که نشان دهنده توجّه مسئولان به این مجلّه است. در این شماره، دو مصاحبه و گفتگو به چاپ رسیده است.
اوّلین مصاحبه، گفتگوی مجلّه با سرهنگ سلیمی، وزیر دفاع وقت است. در این گفتگو، سرهنگ سلیمی، گزارشی را از آخرین وقایع مربوط به جبهه‌های جنگ، تشریح می‌کند. سؤال‌های بعدی، در باره کمک اردن به صدّام برای جنگ با ایران، قراردادهای امنیتی بین کشورهای خلیج فارس، رقم بودجه دولت برای دفاع، وضعیّت تسلیحات نظامی و عملکرد نهادهای سیاسی ایدئولوژیک در ارتش.
سؤال: در مورد بودجه سال ۱۳۶۱، چند درصد کل بودجه دولت، صرف در هزینه‌های دفاعی خواهد شد؟
جواب: رقم دقیقش را نمی‌توانم بگویم؛ ولی بین ۱۰ تا ۵/۱۲ درصد از بودجه کل کشور، صرف هزینه‌های دفاعی است. با توجّه به این که ما الآن در جنگ هستیم و دولت، امسال، یک اعتبار بیشتری و یک افزایش اعتبار نسبت به بودجه سال قبل برای مسائل دفاعی در رابطه با جنگ تعیین کرده و این، بیانگر دید دولت ماست نسبت به جنگ که به دنبال اوامر رهبر و خواسته مردم که می‌گویند: جنگ جنگ تا پیروزی،
دولت هم یک بودجه قابل توجهی را برای مسائل دفاعی تعیین کرده که ما برای اداره جنگ، اگر تا آخر سال آینده هم طول بکشد، هیچ نگرانی‌ای از نظر بودجه نداریم.
در گفتگوی بعدی، مجلّه به سراغ شهید صیّاد شیرازی رفته است که عنوان آن «مصاحبه با سرهنگ صیاد شیرازی» است. در مجموع، هفت صفحه مجله به این مصاحبه اختصاص پیدا کرده است. سؤال‌ها در باره وضعیت ارتش، نقش ارتش در جنگ، هماهنگی بین ارتش و سپاه، عملیات آینده رزمندگان اسلام، حمایت حکومت‌های منطقه از صدّام، اقدامات برای مکتبی شدن ارتش و خاطره از جنگ است.
شهید صیّاد شیرازی، در پاسخ به سؤال نتایج جنگ می‌گوید: با به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، اکنون نهضت ما به جهان و جهانیان ثابت کرده است و به زودی بیشتر ثابت خواهد کرد که در کنار ابرقدرت‌های کاذبی به نام شرق و غرب، ابر قدرت حقیقی به نام اسلام معرّفی خواهد شد. این ابر قدرت حقیقی که اسمش را اسلام می‌گوییم، این مسیر تکاملی خودش را به این سادگی‌ها به دست نیاورده، مسیری؛ است که ده‌ها هزار نفر شهید داده و وقتی که کشور ما طاغوت را سرنگون کرد، از سرلوحه این نهضت، ما می‌بینیم که نعمت مبارزه و جنگ کمک کرده که علاوه بر این که ایمان‌های ما را بیشتر تثبیت کرده، علاوه بر این که با این نعمت، خائنین با خادمین، کاملاًتشخیص داده شدند، در یک حرکت دسته‌جمعی، ما مسیری را طی کردیم که یک آبدیدگی خاص را برای استحکام و تداوم انقلاب اسلامی به دست آوردیم و این لازم بود.
یکی از جالب‌ترین مطالب این شماره، سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام است که آن را حجهالاسلام فردوسی، نماینده مجلس نوشته است. در این شماره، چهار خاطره زیبا از هنگامی که امام در پاریس بود تا موقعی که به ایران آمد، بیان شده که یکی از آنها این خاطره است:
درست در همان ایّامی که برنامه حرکت امام از پاریس و ورودشان به ایران تهیه می‌شد، کمیته استقبال تشکیل شد، به منظور هرچه باشکوه‌تر برگزار کردن استقبال از امام. روزی که کمیته استقبال از تهران زنگ زدند. من (حجهالاسلام رسولی) مسئول دفتر و تلفن امام بودم. تلفن کننده از تهران، شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی بود، فرمود: «برای ورود امام برنامه‌هایی تنظیم شده. برای این که امام در جریان باشند، به عرضشان برسانید: فرودگاه را فرش می‌کنیم، چراغانی می‌کنیم، فاصله فرودگاه تا بهشت زهرا را با هلیکوپتر می‌رویم و…».
خدمت امام رسیدم و مطالب را گزارش کردم. پس از استماع دقیق که عادت امام است که سخن را به دقت گوش کنند، آن‌گاه جواب بگویند، با همان قاطعیت و صراحت خاص خود ـ که دو شرط مهم رهبر است ـ سربلند کرد و فرمود: « برو به آقایان بگو مگر می‌خواهند کورش را وارد ایران کنند. ابداً این کارها لازم نیست. یک طلبه از ایران خارج شده و همان طلبه به ایران باز می‌گردد. من می‌خواهم در میان امّتم باشم و همراه آنان بروم ولو پایمال شوم».
«پاسدار بزرگ اسلام» عنوان صفحات ۵۲ تا ۵۴ است که به زندگی شیخ مفید می‌پردازد. در این صفحه، سخن زیبایی از امام خمینی به صورت درشت آمده که:«اگر روحانیون نبودند، ما الآن از اسلام اطلاعی نداشتیم».
سیری در آثار و نوشته‌های خطّی امام خمینی، ریشه‌های علوم تجربی و انسانی در اسلام، و نگاهی به رویدادها، مطالب بعدی مجلّه است. صفحه ۶۰ ـ که مربوط به رویدادهاست ـ به دو قسمت تقسیم شده است: قسمت اوّل، خلاصه‌ای از بیانات حضرت امام از تاریخ ۲۱/۱۰/۶۰ تا ۱۵/۱۱/۶۰ است و در قسمت دوم، به رویدادهای ایران در طول این مدّت اشاره شده است.
«حق وتویِ ابرقدرت‌ها از حکومت جنگل بدتر است».
امام خمینی ۵/۱۱/۶۰
«وصیّت‌نامه جوانان را نگاه کنید. این وصیّت نامه‌ها انسان را می‌لرزاند و بیدار می‌کند!».
۱۵/۱۱/۶۰
«ایران، قدرت‌های بزرگ را بیرون راند و قدرتش از روز اوّل هم بیشتر شده است».
۱۵/۱۱/۶۰
خلاصه مطالب مربوط به رویدادها:
۹۲۸۳ هکتار زمین به روستاییان لرستان واگذار شد.
۱۵/۱۰/۶۰
میزان خرید گندم در باختران، به ۱۳ برابر سال گذشته رسید.
۱/۱۱/۶۰
۷ کارگاه صنعتی در کهکیلویه و بویراحمد، تأسیس شد.
۱۰/۱۱/۶۰
یک پاسدار موفّق بخ اختراع بمب آفتابی، یخچال و سماور آفتابی و پنکه بدون سوخت شد.
۳۰/۱۰/۶۰
۸۰ تن از محکومین دادگاه‌های انقلاب، مشمول عفو امام قرار گرفتند.
۲۴/۱۰/۶۰
ستاد تبلیغات جنگ از سازمان‌های بین‌المللی خواست تا از جنایات مزدوران صدام در روستای دمار، بازدید کنند.
۲۶/۱۰/۶۰
با کشف سه چاپ‌خانه مجهز گورهک‌های آمریکایی، ۹۰ نفر دستگیر شدند.
۲۷/۱۰/۶۰
یونان، یک قرارداد تسلیحاتی با عراق منعقد کرد.
اردن به خاک سوریه تجاوز کرد.
۶ کودک و زن رانده شده، بر اثر سرما کشته شدند.
۱۰/۱۱/۶۰
صفحات بعدی، متعلّق به حوزه، نامه‌ها و وصیّت‌نامه شهداست.
پدر عزیزم! درود خدا بر تو باد که با امضا نمودن رضایت‌نامه برای من، در حقیقت، شهادت‌نامه مرا امضا کردی. مادرم کوه باش و چون کوه استقامت کن! لحظه‌ای از نام و یاد خدا غافل مباش! در راه دین بکوش که هرچه بکوشی، باز کم است. قامتت را بلندگیر و ندای «الله اکبر، خمینی رهبر» سر ده و فریاد شهیدان راه خدا را به مردم برسان که همانا فریاد ما پیروی کردن از خدا و قرآن و خمینی است.
شهید محمد علی فرزانه
در صفحه آخر هم عکس‌هایی از شهدای جنگ تحمیلی است و در پشت جلد، عکسی از جبهه جنگ و سخنی از امام خمینی است: «ما برنده جنگ هستیم و هیچ تردیدی در آن نیست!»