ترس
از مردن، مانع جهاد نشود
يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا
لإخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الأرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا
عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي
قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
(١٥٦)وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ
اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ (١٥٧)وَلَئِنْ مُتُّمْ أَوْ
قُتِلْتُمْ لإلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ (١٥٨)فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ
لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ
عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ
فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ (١٥٩)
(سوره
آل عمران- آيه 159-156)
ترجمه
اي
مؤمنان! مانند كافران (و منافقان) نباشيد كه به برادران خود گفتند؛ هنگاميكه
مسافرت كردند با رزمنده و جنگجو بودند، اگر اينان نزد ما مي ماندند، نمي مردند يا
كشته نمي شدند تا اينكه خداوند
حسرتي در قلب آن كافران قرار دهد (و آنان را عذاب نمايد)؛ خدا است كه زنده مي كند
و مي ميراند و خدا بر هرچه مي كنيد آگاه است. همانا اگر شما در راه خدا كشته شويد
يا بميريد، آمرزش و رحمت خداوند، بهتر است از آنچه جمع مي كنند. و همانا چه بميريد
و چه كشته شويد، به سوي خداوند محشور خواهيد شد.
لغت
اخوانهم:
يعني برادرهاشان. و البته در اينجا گرچه برادر اطلاق شده است ولي برادر ايماني
مقصود نيست زيرا آنان كه اعتراض مي كنند كافر و يا منافقند و اينها مسلمان. پس
مقصود اتفاق در نسب يا در جنس است زيرا آنها هم جنس اينانند و ضمنا خويشاوندي هم
بين آنها هست، يا اينكه يكي از اين دو، منظور باشد.
ضربوا
في الارض: در زمين به سير بپردازند. و كنايه از مسافرت است كه براي تجارت يا هر
چيز ديگر بروند.
غزي:
جمع غاز بمعناي جنگجو است. مانند عفي، جمع عاف و طلب جمع طالب. غزاه نيز به همين
معني است.
حسرة:
حسرت در دل آنها قرار دهد يعني غم و حزن در دل آنها قرار دهد تا دلشان به تنگ آيد
و در عذاب باشند.
حشر:
بمعناي گردآمدن و جمع شدن است كه در روزقيامت تمام خلايق در محضرالهي جمع مي شوند
و لذا روز قيامت را روز محشر نيز گويند يعني روز جمع شدن.
موارد
استفاده از آيه
اين
آيه مطلب بسيار مهمي را تذكر مي دهد و آن اين است كه مرگ به دست خدا است و هيچ جنگ
و جهاد يا مسافرتي هرچند خطرناك باشد، مرگي را نزديك يا دور نمي كند «اذا جاء
اجلهم لايستاخرون ساعة ولایستقدمون» اگر اجلشان فرا رسد، نه يك ساعت ديرتر و نه يك
ساعت زودتر خواهند مرد.
بنابراين،
اگر كسي مانع از رفتن فرزندش به جبهه جنگ شود، به اين بهانه كه رفتن به جبهه، مرگ
و مردن را به دنبال دارد، اشتباه بزرگي است زيرا مرگ بدست خدا است و خداوند است كه
انسان ها را زنده مي كند و مي ميراند. اي بسا افرادي كه از اول حمله ناجوانمردانه
عراق به ايران در عمليات و حمله ها شركت كرده و هميشه در خط مقدم بوده اند و تاكنون يك گلوله هم به آنها اصابت
نكرده و از آن طرف بسياري بودند كه از ترس مردن به جبهه نرفتند و توسط هزاران وسيله
ديگر از دنيا رفتند.
شخصي
مي گفت: قبل از پيدايش دانشگاه، يك وقت بناشد شاگردان ممتاز را براي ادامه ي تحصيل
به خارج از كشور بفرستند، اتفاقا مادر يكي از شاگردان از ترس اينكه نبادا هواپيما
سقوط كند و فرزندش كشته شود، مانع رفتن فرزندش شد. اتفاقا آن گروه از شاگردان
رفتند و هواپيمايشان سقوط كرد. تمام آنها مردند. آن مادر آمد به اطاق فرزندش كه او
را بشارت دهد ولي ديد فرزندش براي هميشه به خواب رفته است!
مي
گفتند در همين جبهه هاي حق عليه باطل، يك وقت بناشد عمليات غافلگيرانه اي انجام
پذيرد. يكي از رزمندگان كه تازه به جبهه آمده بود و ميل داشت در عمليات بزرگ شركت
داشته باشد، به دوستانش گفت من فعلا نمي خواهم بميرم! شما برويد و من در همين سنگر
مي مانم. آنها رفتند و با اينكه حجم آتش دشمن خيلي زياد بود، بحمدالله موفق شدند و
پس از اينكه برنامه شان را بخوبي انجام دادند، همگي باز گشتند ولي با كمال تاسف
ديدند خمپاره اي دوستشان را در سنگر به شهادت رسانده است!
خداوند
مي فرمايد: شما مانند كافران نباشيد كه دوستانشان را از مسافرت يا
جنگ
منع می کردند و می گفتند: اگر اینحا با ما بودند کشته نمی شدند زیرا مرگ و زندگی
بدست خداوند است، پس اگر انسان در راه خدا کشته شود، آمرزش و رحمتی که خداوند به
او ارزانی می دارد، بهتر است از آن متاع زودگذر دنیا. و اصلاً آن آمرزش و رحمت
قابل مقایسه نیست با دنیا و هر چه در آن هست ولی چون دنیا جلوی چشم این مردم جلوه
ای دارد، لذا خداوند آن را با این لذتها و ارزشهای مادی پوچ مقایسه کرده است.
و
در هر صورت، بازگشت همه مردم به سوی خداوند است، چه بمیرند و چه کشته شوند، چه
جهاد کنند و چه از جهاد سرباز زنند پس چه بهتر که راه خدا را پیش گیرند و برای
احقاق حق و از بین بردن فتنه در عالم، با دشمنان انسانیت پیکار کنند.
در
بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم
سرزنش
ها گر کند خار مغیلان غم مخور