دانستيهائي از قرآن

ياران پيامبر

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ
وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا
سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ
مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الإنْجِيلِ
كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ
الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا
الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا (٢٩)

ترجمه:

محمد «صلي الله عليه
و آله» پيامبر خدا است و آنان كه با او هستند، بر كافران سخت و شديد و با مومنان
مهربان و مشفق اند. آنان را در حال ركوع و سجود مي بيني كه رحمت و رضوان و خشنودي
خدا را خواهانند. علامتشان اين است كه اثر سجده بر رخسارهايشان پديدار است…

لغت:

اشداء: شديد به معناي
سخت و محكم است و اشداء جمع شديد است كه اشد اسم تفضيل از شديد است به معناي سخت
تر و محكم تر. اشداء علي الكفار يعني بر كافران سخت گير و نامهربان اند و هيچگونه
سازشي نسبت به آنها ندارند.

رحماء:

جمع رحيم است به
معناي مهربان و مشفق. رحمت حالتي است كه در اثر تاثر و انفعال قلب پديد مي آيد.
راغب در مفردات گويد: رحمت، مهرباني و رقتي است كه مقتضي احسان است نسبت به شخصي
كه مورد رحمت و مهرباني قرار مي گيرد. و رحمت گاهي فقط در مورد مهرباني و گاهي فقط
در مورد احسان بكار مي رود. و در اين «رحماء بينهم» به معناي اين است كه مومنين با
همديگر مهربان و عطوف اند.

ركعا سجدا:

ركع جمع راكع است و
سجد جمع ساجد. ركوع، انحناء و خم شدن است. راغب گويد: ركوع بمعني خم شدن است كه
گاهي در تواضع و فروتني بكار مي رود چه به انگيزه عبادت باشد و چه به انگيزه اي
ديگر و گاهي هم بر هيئت مخصوص نماز اطلاق مي شود.

و سجود هم نهايت
فروتني و تذلل است كه در خاكساري و گذاشتن پيشاني بر زمين مي باشد.

رضوان:

رضوان همان رضا و
خشنودي است كه در قرآن با اين كلمه و كلمه مرضاة نيز آمده است. مرحوم علامه
طباطبائي در مورد رضايت خداوند مي فرمايد: چون رضا پس از تحقق مرضي واقع مي شود،
از اين رو محال است از صفات ذات حق باشد بلكه رضاي خدا صفتي است قائم به فعل خدا و
منتزع از فعل مثل رحمت و غضب و اراده… پس هر چيزي كه خداوند تكوينا، به وجود
آورده، مورد رضايت او است و هر عمل تشريعي مرضي است زيرا ملائم فعل خدا است.

سيما:

اصل كلمه سوم است به
معناي علامت و نشاني. و مقصود اين است كه در اثر خشوع و خضوع، بسيار به سجده مي
روند و سجده را طولاني مي كنند تا آنجا كه اثر آن در پيشانيشان پيدا و آشكار است.
و برخي گفته اند مراد اين است كه در روز قيامت، محل سجودشان كه پيشاني آنها است
روشن و نوراني است.

مورد استفاده از آيه:

اين آيه پيامبر و
همراهان و ياران او را معرفي و توصيف مي كند. و مقصود از همراهان نه هر كسي است كه
خدمت حضرت مي رسد و با او رفت و آمد دارد بلكه آن همراهاني كه در عمل نيز از آن
حضرت تبعيت كرده و پيروان راستين اويند.

صفات اين پيروان
راستين از نظر قرآن چنين است:

1- دو صفت متناقض شدت
و مهرباني دارند كه شدت را نسبت به كفار و دشمنان خدا اعمال مي كنند، و مهرباني و
شفقت را در مورد برادران ديني خود به كار مي گيرند. و همواره انسان مومن بايد چنين
باشد: در برابر كفار و دشمنان خدا و ابرقدرتهاي جنايتكار، ذره اي سازش و تسليم
نداشته و در برابر مومنان و هم كيشان خود، مهربان و متواضع و فروتن باشد.

2- يكي ديگر از صفات
ياران با وفاي پيامبر «ص» اين است كه همواره در حال عبادت و پرستش خداوند هستند و
لذا بيشتر آن ها را در حال نماز و ركوع و سجود مي توان ديد.

3- اين مومنان هر
كاري مي كنند، براي رضاي خدا و جلب خشنودي او است، و هيچ توقعي از كسي ندارند كه
رضوان خدا بالاترين ارزش است براي آنها.      
«و رضوان من الله اكبر».

4- آثار سجود و
خاكساري در سيماي آنان پيدا و آشكار است.