نگاهي به سيره امام رضا (ع)

«عن ابي عباد قال: كان جلوس الرضا (ع)في السيف علي حصير و في الشتّاء علي مسح
و لبسه الغليظ من الثياب حتّي اذا برز للناس تزيّن لهم».

(عيون اخبار الرضا(ع)جلد 2 ص 178)

ابوعباد گويد: امام رضا (ع)در تابستان بر روي حصير مينشست و در زمستان بر روي
پلاس، و جامه درشت و خشن ميپوشيد ولي هنگامي كه در ميان مردم ظاهر ميشد خود را
ميآراست.

«ابراهيم بن العباس يقول: ما رأيت الرضا (ع)سئل عن شيء قطّ الاعلمه ولا رأيت
اعلم منه بما كان في الزمان الي وقته و عصره و كان المأمون يمتحنه بالسؤال عن كل
شيءٍ فيجيب فيه و كان كلامه كلّه و جوابُه تمثَله انتزاعات من القرآن…»

(بحار- جلد 49- ص 90)

ابراهيم بن عباس مشاهدات خود را درباره امام چنين نقل مينمايد:

هرگز نديدم از امام رضا (ع) سؤالي شده باشد، جز اينكه امام جوابش را حاضر داشت
و آگاهتر و داناتر از او به حوادث و مسائل روز تا آن زمان نيافتم. مأمون پيوسته
با طرح سؤالات در زمينههاي مختلف او را ميآزمود و امام پاسخ ميگفت، و تمام سخن
و جواب و مثالهايش گرفته شده از قرآن بود.

«عن الصّولي عن جدته… و كان (ع)اذا صلِّ الغداة- و كان يصلّيها في اوّل وقت
ثمّ يسجد فلا يرفع رأسه الي ان ترتقع الشمس ثمّ يقوم فيجلس للناس او يركب.»

(عيون- جلد – ص 179)

صولي از جدّۀ خويش كه مدتي مستخدم امام (ع)بوده است چنين نقل مينمايد: امام
هميشه نمازش را در اوّل وقت بجاي ميآورد، هنگامي كه نماز صبح را ميگذارد پس از
نماز به سجده ميرفت و تا بلند شدن آفتاب همچنان در سجده بود سپس بلند ميشد و در
مجلس براي رسيدگي به كار مردم مينشست و يا سوار شده و بدنبال كارهاي خويش ميرفت.

رجاء بن ابي الضّحاك كه بدستور مأمون مأمور احضار امام از مدينه به مرو بوده و
در تمام اين سفر دورودراز در كنار امام بوده است، پس از شرحي طولاني از عبادات و
شيوه برخورد امام با مردم بين راه ميگويد:

«ماذا كان الثلث من الليل قام من فراشه بالتسبيح و التحميد و التكبير و
التهليل و الأستغفار فاستاك ثم توضّأ ثم قام الي صلاة الليل… وكان يكثر بالليل
في فراشه من تلاوة القرآن فاذا مرّ بآية فيها ذكر جنة اوناربكي و سأل الله الجنة و
تعوّذ به من النّار».

(عيون- جلد 2- ص 236)

هنگامي كه 1/3 از شب ميگذشت حضرت از رختخواب بلند ميشد و به حمد و تكبير و
تسبيح و لا اله الا الله گفتن و استغفار مشغول ميشد، سپس مسواك نموده، وضو ميگرفت
و مشغول نماز شب ميشد و شبها در رختخواب، بسيار به تلاوت قرآن ميپرداخت و چون به
آيهاي كه در آن ياد بهشت يا آتش شده مرور مينمود ميگريست و از خداوند بهشت
طلبيده و از آتش به او پناه ميبرد.

«عن ابراهيم بن العباس قال: ما رأيت ابا الحسن الرضا (ع)جفا احدا بكلامه قطّ‌
و ما رأيت قطع علي احد كلامه حتي يفرغ منه و ما ردّ احدا عن حاجة يقدر عليها».

(بحار- جلد 49- ص 91)

ابراهيم عباس گويد: هرگز نديدم حضرت ابوالحسن امام رضا (ع)با سخن خويش كسي را
بيازارد و يا تا كلام كسي تمام نشده سخنش را قطع نمايد و يا نيازمندي را با وجود
قدرت بر تأمين نيازش، نوميد سازد.

«عن معمّربن خلّا دقال: كان ابوالحسن الرضا (ع)اذا اكل اتي بصفحة فتوضع قرب
مائد فيعمد الي اطيب الطعام ممّا يؤتي به فيأخذ من كل شيء شيئا فيوضع في تلك
الصفحه ثمّ يأمر بها للمساكين».

(المجالس- ص 329)

معمّر بن خلاد درباره امام چنين تعريف مينمايد:

امام رضا (ع)بهنگام آماده شدن غذا، ظرفي نزديك سفره ميگذاشت، و از بهترين
غذاها از هر كدام مقداري برميداشت و در آن ظرف ميريخت و سپس به خانه مستمندان ميفرستاد.

«عن رجل من اهل بلخ قال: كنت مع الرضا في سفره الي خراسان فدعا يوماً بمائدة
له فجمع عليها مواليه من السّودان و غيرهم فقلت: جعلت فداك لو عزلت لهؤلاء مائدة
فقال: مه انّ الرّبّ تبارك و تعالي واحد و الأمّ واحدة و الأب واحد و الجزاء بالأ
عمال».

(كافي- جلد 4- ص 23)

مردي از اهل بلخ كه همراه امام در سفر خراسان بوده ميگويد: روزي امام دستور
غذا داد،‌ سفره كه گسترده شد، تمام مستخدمين سياه پوست و سفيد پوست را بر سر سفره
نشانيد.

من به حضرت عرض كردم: فدايت گردم! براي اينها سفرهاي جدا گسترده ميشد امام
فرمود: كافي است!‌ پرودگار تبارك و تعالي يكي است و مادر همه و نيز پدرشان يكي ميباشد
و پاداش و كيفّر به اعمال خواهد بود.