سخنان معصومین
کودک در کلام معصوم
يازدهم خرداد ماه مقارن با «روز جهاني
کودک» است، بدون ترديد جامعه فرداي ما آنچنان خواهد بود که ما امروز – کودکان- اين
سازندگان فردا را مي‌سازيم، و از اينرو توجه به ابعاد مختلف شخصيت و تربيت کودک از
مسائلي است که از دير باز مورد عنايت امامان معصوم ما بوده است.
پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله:
«اعدلو بين اولادکم کما تحبون ان يعدلو
بينکم في البّر و اللطلف» (سفينة البحار جلد 2 ص 648)
درنيکي و لطف بين فرزندانتان به عدالت
عمل نمائيد چنانچه مايليد با شما به عدالت عمل شود.
پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله:
«رحم الله من اعان ولده علي برّه، قال:
قلت کيف يعينه علي بره؟ قال يقبل ميسوره و يتجاوز عن معسوره ولايرهقه و لايخرق به»
(کافي جلد 6 ص 50)
خداوند رحمت نمايد کسي که فرزندش را در
نيکوکاري و عمل خير ياري نمايد، راوي سؤال نمود: چگونه او را در انجام کار خوب کمک
نمايد؟ پيامبر در پاسخ فرمود: کاري را که او در حد توانش انجام داده بپذيرد، و از
آنچه انجامش براي او دشوار است صرف‌نظر نمايد، (با کردار و گرفتار خويش) او را
وادار به سرکشي و مخالفت نکند، به او دروغ نگفته و در برابر او کارهاي ناروا و
ابلهانه مرتکب نشود.
پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله:
«خمس لست بتارکهن حتي الممات …. و
تسليمي علي الصبيان لتکون سنّة من بعدي» (وسائل جلد 3 ص 209)
پنج خصلت را تا بهنگام رحلت ترک نخواهم
نمود (که از آن جمله) سلام دادن به کودک است تا اين عمل پس از من سنت گردد.
پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله:
«عن النبي صلي الله عليه وآله نظر الي
رجل له ابنان فقبل احدهما و ترک الأخر، فقال النبي صلي الله عليه وآله فهلا ساويت
بينهما»؟ (مکارم الاخلاق ص 123)
رسول خدا صلي الله عليه وآله به مردي
نگريست که داراي دو فرزند بود، يکي از آن دو را بوسيد و ديگري را نبوسيد، پيامبر
فرمود: چرا بين آنان به مساوت عمل ننمودي؟
امام صادق عليهالسلام:
«قال: قال رسول‌الله صلي الله عليه واله
احبوا الصبيان وارحموهم و اذا وعد تموهم ففوا لهم فانهم لايرون الا انکم
ترزقونهم». (وسئل جلد 5 ص 126)
امام صادق عليهالسلام از رسول خدا صلي
الله عليه وآله روايت نمود که آن حضرت فرمود، اطفال را دوست بداريد و نسبت به آنها
با ترحم و عطوفت عمل نمائيد، و چون به آنان وعده‌ي داديد، پس به آن عمل نمائيد، چرا
که کودکان جز شما را وسيله تأمين روزي و نيازمنديهاي خويش نمي‌بينند.
اميرمؤمنان عليهالسلام:
«قال بعضهم شکوت الي ابي الحسن عليهالسلام
ابنا لي فقال لاتضربه واهجره و لاتطل». (غرر ص 697)
يکي از اصحاب اميرمؤمنان(ع) که داراي
پسري بود، نزد حضرت از فرزندش گلايه نمود، حضرت فرمود: او را نزن، (بلکه براي ادب
نمودن) از او قهرنما امّا مواظب باش اين قهر بدرازا نکشد.
اميرمؤمنان عليهالسلام:
الأفراط في الملامة يشب نيران اللجاج».
(تحف العقول ص 84)
افراط و زياده‌روي در سرزنش، آتش لجاجت
را (در همه و از آنجمله در کودک) شعله‌ور مي‌سازد.
اميرمؤمنان عليهالسلام:
«لايصلح الکذب جد ولا هزل ولا ان يعد
احدکم صبيه ثم لا يفي له». (مستدرک جلد 3 ص 3)
دروغ شايسته انسان نيست، چه از روي جد و
چه به شوخي گفته شود، و سزاوار نيست فردي از شما به کودکش وعده‌‌اي داده و سپس به
آن وفا ننمايد.