مشخصات كلي نظام آموزشي

ساختار
نظام اجرائي كشور

قسمت
بيست و نهم ـ محمد رضا حافظ نيا

مشخصات
كلي نظام آموزشي (2)


عدم تشويق كار و توليد:

ايجاد
روحيه علاقه به كار و تلاش و كوشش و جد و جهد در افراد، بستگي به نظام آموزشي و
تربيتي دارد كه در آن رشد مي نمايد. اگر سيستم آموزشي جهت گيري تبليغ كار و كوشش
داشته و در ذهن آموزش گيرنده آن را به صورت يك ارزش جا بياندازد و القاء نمايد،
مسلما افراد به كار و تلاش عشق خواهند ورزيد و از بيكاري و عاطل و باطل بودن رنج
خواهند برد و آن را يك ننگ تلقي خواهند نمود، در غير اين صورت، نتيجه مثبت عايد
نخواهد گرديد.

در
اينجا وقتي صحبت از كار و تلاش مي شود به معني داشتن شغل نيست، بلكه كار و اشتغالي
مهم است كه توليد به معني واقعي در آن مطرح باشد و فرد تن به كار بدهد نه اين كه
دستي از دور بر آتش دارد و صرفا به داشتن شغل راضي و قانع باشد تا بدين وسيله
بتواند معيشت خود را تامين كند.

سيستم
آموزشي كشور عامل موثري در القاء روحيه گريز از كار و تن پروري و لا قيدي در افراد
بوده است. كار كردن و مرارت هاي كار را تحمل كردن در آن به عنوان يك ضد ارزش جا
افتاده است و نتيجه اين مي شود كه افراد پس از فراغت از تحصيل توانائي و علاقه به
كار را ندارند به خصوص كارهايي كه قدري فعاليت جسماني و يدي لازم داشته باشد. آنها
بيشتر به پشت ميزنشيني و كار اداري علاقه دارند و به آن خو گرفته اند كه اين معني
به آنها القاء شده است. غربيان در طراحي سيستم هاي آموزشي كشورهاي جهان سوم كه
متكي به منابع طبيعي و معدني خود به ويژه نفت بوده اند طوري عمل كرده اند كه نتيجه
و بازده سيستم آموزشي، تربيت افراد گريزان از كار و تلاش باشد.

جامعه
اي كه به كار و تلاش خو نگيرد هميشه محتاج به ديگران خواهد بود و اين خواسته
استعمار غرب در ارتباط با كشورهاي زير سلطه مي باشد. كتابهاي درسي و متون و امثله
انتخاب شده، بهترين اهرم القاء ارزش مثبت يا منفي كار و تلاش است. قبل از كودتاي
آمريكائي 1334 كتب درسي كم و بيش پيرامون ارزش كار به ويژه كار كشاورزي و دامپروري
به نكاتي اشاره كرده و مطالبي نگاشته بودند. در كتب فارسي ابتدائي آن زمان عباراتي
مثل «برزگران گندم مي كارند تا نان مردم فراهم شود، ما برزگران را دوست داريم»؛ و
يا «مشهدي حسن آسيابان ده ما است،‌ او گندم هاي مردم را در آسياي خود آرد مي كند،
مشهدي حسن با آنكه پير است كار مي كند. او زحمت مي كشد تا آرد خوب تهيه كند. تا
نان ما خوب باشد. ما هم او را دوست مي داريم و به او كمك مي كنيم» و يا در ارتباط
با استقامت و پايداري عناوين دروس «كار نشد ندارد» و يا «باغبان نيكوكار» دال بر
وجود رگه هاي تبليغ كار در سيستم آموزشي مي باشد. اين گونه عبارات كه به ذهن دانش
آمنوز القاء و تزريق مي شد در جاي ديگر هم كمابيش مشاهد مي گرديد. در جايي ديگر با
اشعاري در زمينه ارزش كار كشاورزي بر اهميت آن تاكيد شده است؛ براي نمونه:

بكاشتند
و بخورديم و كاستيم و خورند

چو
بنگري همه برزيگران يكديگريم

ديگران
كاشتند و ما خورديم

ما
بكاريم و ديگران بخورند

و
يا در درس حاتم طايي و خاركن با تكرار از خاركن اين بيت مي آيد كه:

هر
كه نان از عمل خويش خورد

منت
از حاتم طائي نبرد

و
يا «نابرده رنج، گنج ميسر نمي شود» و يا:

ز
كوشش به هر چيز خواهي رسيد

به
هر چيز خواهي تواني رسيد

برو
كارگر باش و اميدوار

كه
از ياس جز مرگ نايد ببار

گرت
پايداري است در كارها

شود
سهل پيش تو دشوارها

به
طور كلي كاربرد اشعار ـ عبارات و متنهائي كه ذكر شد و يا عناوين درستي چون «كار
كردن از مقام كسي نمي كاهد» و يا «حكايت كار» و يا «اندرز دهقان به فرزندان خود»
جملگي علاقه به كار و تلاش و استقامت و پايمردي را در ذهن دانش آموز ايجاد مي
نمود. اين مقدار مطالب پيرامون ارزش كار در حالي است كه جامعه به صورت تدريجي دچار
فرهنگ زدگي مي شد و هنوز عشق به كار در فرهنگ سنتي و بومي وجود داشت، ولي بعد از
كودتاي ننگين 1332 و حضور برنامه ريزان آمريكائي و شركتشان در تعيين خطوط كلي
توسعه كشور، متاسفانه يكي از اقداماتي كه انجام شد، زايل شدن متوني است كه كار و
تلاش را در كتابهاي درسي به دانش آموزان القاء مي نمود و لذا از اشعار و عبارات
ياد شده چندان خبري نيست و اين زماني است كه فرهنگ زدگي در جامعه عمق بيشتري پيدا
كرده است. برعكس در آن كار و تلاش مورد تحقير قرار مي گيرد و جلوه هاي كار به صورت
زننده اي بيان مي شوند و ناگهان قصه پر غصه «چوپان دروغگو» در صحنه آموزش ظاهر مي
گردد كه از چوپان چهره اي ابله، دروغگو، با ظاهري ژنده و كثيف و به طور كلي منفي و
زننده و نفرت انگيز در ذهن دانش آموز ساخته مي شود و نقطه حركت فرهنگي زشتي
دامداري و دامپروري و توليد گوشت و فرآورده هاي دامي بسته مي شود. آن هم در كشوري
كه مي تواند نه تنها نياز گوشتي خود را تامين نمايد بلكه مي تواند هم چون استراليا
به دنيا گوشت صادر كند چرا كه ساخت جغرفايائي و اكولوژيكي آن براي توسعه دامپروري
بسيار مساعد است در صورتي كه با مال تاسف يكي از معضلات آن امروز، تامين گوشت و
وابستگي به دام كشورهاي خارجي است.

براي
به وجود آوردن شرايط امروزين در كشور، چاره كار دراين بود كه از ابتدا بچه هاي بي
گناه مملكت نسبت به شغل دامپروري كه مي توانست يكي از بنيادهاي اقتصاد ملي را
تشكيل بدهد بدبين گردند. اين قصه معني ديگري هم دارد و آن اين كه بچه ها نسبت به
هر چه چوپان بوده و هست بدبين مي شوند چرا؟ چون پيامبر اسلام (ص) چوپان بوده است و
مكتب اسلام كه او نشر داده است به انسانها تفكر مبارزه با ظلم و ستم و استبداد و
استكبار را القاء مي نمايد.

با
اين كار نطفه نفرت از اين شغل مقدس در ذهن نسل آينده و نسل هاي آينده در فرهنگ
استعماري بسته شد. اين شغل مقدس انسان هاي پاك و بي آلايش و خداجو را پرورش مي دهد
و به راستي تنها فعاليت اقتصادي بود كه به دور از وابستگي به غرب و شرق مي توانست
بنيه اقتصادي كشور را تقويت نمايد ولي متاسفانه بدترين شغل معرفي شده و جا افتاده
است. و كار به جائي رسيده است كه اگر در كلاس درس از دانش آموزان پرسيده شود:‌
چكاره مي خواهيد بشويد؟ ممكن است يك نفر هم براي چوپان شدن اظهار علاقه ننمايد!
اگر كسي كه چوپان است يا پسوند فاميلش چوپان باشد كانديداي نمايندگي گردد احتمال
اين كه كسي به او راي بدهد پائين است، و اصولا واژه چوپان گاهي در فرهنگ عامه به
عنوان يك ناسزاد كاربرد پيدا كرده است! حال اگر به جامعه آمريكا نگاه كنيم مي
بينيم گاوچراني به عنوان يك سنت پسنديده و ارزشمند حتي در فيلم ها و الگوها جا
پيدا مي كند كه بسياري از افراد علاقه دارند گاوچران و كابو باشند. و رئيس جمهور
وقت آمريكا يعني ريگان خودش گاوچران و كابو بوده است و در واقع جامعه آمريكا يك
گاوچران را به عنوان رئيس جمهور خود بر مي گزيند. و يا اينكه كارتر در معني لغوي
آن به معني گاريچي مي باشد و گاريچي در جامعه ما به عنوان يك شغل پست تلقي گرديده
و گاهي هم متاسفانه به صورت يك ناسزا كاربرد پيدا كرده است در صورتي كه نام يك
رئيس جمهوري در آمريكا گاريچي است و جامعه به او راي مي دهد!

دقت
در اين مسئله ظاهرا كوچك ولي در واقع بسيار عميق و ريشه دار، به ما اين توجه را مي
دهد كه استعمار در حركت فرهنگيش براي خود به گونه اي عمل مي كند كه نتايج مثبت به
همراه داشته باشد ولي براي جهان زير سلطه با رعايت شكل و ظاهر امر به گونه اي
مكانيزم عمل را تنظيم مي كند كه نتيجه منفي را به همراه بياورد. در كنار سيستم
آموزي كشور، فرهنگ عامه را نيز با آن همسو كرده بودند و در فرهنگ عامه نيز كار و
تلاش نه تنها مورد تشويق قرار نمي گيرد بلكه يك ننگ تلقي گرديده و حتي مصداق هاي
كار و تلاش به عنوان ناسزا كاربرد پيدا كرده است. به عنوان مثال واژه هاي «عمله،
حمّال، دهاتي، كلاته اي، كوهي» و عباراتي چون «انگار از سر كوه آمده است» و يا
«دهاتي هاي بي فرهنگ» و و … همگي براي دشنام و ناسزا در زندگي عاميانه مردم
متاسفانه جا باز كرده اند كه در واقع اينها تجلي هاي حركت فرهنگ استعماري در جهت
تقبيح و تحقير كار و كارگري و كشاورزي و توليد و … مي باشند. بعد از پيروزي
انقلاب الامي دستكاريهائي در كتب درسي و در جهت محو بعضي بد آموزيها و نيز لحاظ
كردن بعضي متون مناسب انجام شده است ولي اين كفايت نمي كند و اگر مي خواهيم به
داستان غم انگيز وابستگي اقتصادي و مصرف گرائي به حد و حصر در كشورمان خاتمه دهيم
بايد كار و كارگري و مصداقهاي عيني آن به صورت يك ارزش مقدس تبليغ و جا بيافتد و
بهترين اهرم براي اين كار سيستم آموزشي و متون كتابهاي درسي مي باشد.

وقتي
به نحوه عملكرد بعضي از كشورهاي توسعه يافته از نظر اقتصادي توجه مي شود مشخص مي
گردد كه آنها به حفظ قداست و ارزش كار در جامعه خود دقت زيادي معمول داشته اند و
سيستم هاي آموزشي ـ كتابهاي درسي ـ سرودهاـ فيلم هاي تلويزيوني و سينمائي ـ‌ فرهنگ
عامه ـ داستان ها و قصه ها و نوشته هاي نويسندگان عمدتا سعي بر ارزشمند جلوه دادن
كار و كوشش دارند و معمولا قهرمان فيلم يا داستان يا نوشته كسي انتخاب مي شود كه
در كار برجستگيهاي خاصي را داشته باشد. البته اين امر چيزي نيست كه ما خواسته
باشيم از ديگران الگو بگيريم بلكه عقل انسان اين را مي پسندد و توصيه مي كند كه
بايد ارزش و قداست كار در جامعه محفوظ بماند و كليه اهرم هاي ياد شده بايد در
راستاي ارزشمند جلوه دادن كار و حفظ تقدس آن به كار گرفته شوند. لازمه اين امر
سازمان يابي مجدد اهرمها و دگرگوني در هدفها و بينش ها و روش هاي آنها است. اميد
است در جامعه ما كه بر اساس فرهنگ اسلامي شكل مي گيرد كليه اهرم هاي ياد شده براي
تحقق يكي از ارزشهاي اسلامي كه در واقع همان كار است خود را آماده و سازماندهي و
تجهيز نمايند. در اسلام به كار بهاي زيادي داده شده است و سستي و بيكاري و تن
پروري به شدت مورد تقبيح قرار گرفته است پيامبر اكرم (ص) كساني را كه به بيكاري خو
كرده و سنگيني زندگي خود را به دوش ديگران مي اندازند لعنت فرموده است و وقتي حضرت
رسول متوجه مي شد كسي بيكار است مي فرمود: «از چشمم ساقط شد» و وقتي پرسيده مي شد
يا رسول الله، چرا از چشم شما ساقط شد؟ مي فرمود: «زيرا مومن وقتي بيكار بود دين
خود را اسباب معيشت قرار مي دهد». يا امام جعفر صادق (ع) مي فرمايد: «روز قيامت
مقام كشاورزان از هر مقامي بالاتر است» و يا امام باقر (ع) مي فرمايد: «هيچ كاري
از زراعت بهتر و فايده آن عمومي تر نيست». و يا حضرت اميرالمؤمنين علي (ع) ضمن اين
كه خليفه مسلمين بود، در هر فرصتي به كشاورزي مي پرداخت و زمين هاي زيادي را به
زير كشت برد و قنوات متعددي را براي آبياري حفر نمود و بالاخره خداوند در قرآن
كريم مي فرمايد: «خداوند به ما فهمانده و امر فرموده كه افراد، زمين را با كشاورزي
آباد سازند تا بدين وسيله خوراكشان به وسيله حبوبات و ميوه جات تامين گردد.

 


القاء روحيه مصرف گرائي و شهر نشيني:

از
آن جائي كه كشورهاي تحت سلطه غرب بايد به صورت مصرف كنندگان خوبي براي كشورهاي
صنعتي در مي آمدند، لذا به سيستم آموزشي آنها توجه خاصي معمول داشته مي شد و
باورها و الگوهاي مصرفي در دانش آموزان آنها تزريق مي گرديد. باز هم كتب درسي نقش
موثري در اين زمينه داشتند و متنها و موضوعات درسي از مسئله كار و تلاش به مسئله
مصرف جهت داده مي شدند. كتابها، بازار رفتن و خريدن و خوردن را با انتخاب الگوهاي
مناسب اين امر، آن هم با چهره هاي بزك كرده به كودكان ياد مي دادند. مفاهيم انتخاب
شده نيز بيشتر در اين راستا دور مي زد.

فروش
كالاهاي مصرفي كارخانجات صنعتي غرب بايد زمينه مصرف را پيدا مي كرد و پيدا شدن اين
زمينه مستلزم تربيت نسلي خو گرفته با اين ابزار و وسائل بود كه بايد ذهنيت آن در
كودكي و از طريق اسباب بازي و مدرسه به آنان القاء مي شد و زن خانه نه به عنوان يك
مادر خوب بلكه به عنوان يك خريدار خوب معرفي مي گرديد. مصرفي كردن جامعه با حركت
آمريكائي رژيم در سال 1342 از شتاب بالائي برخوردار گرديد. اجراي طرح اصلاحات ارضي
به عنوان يك طرح ديكته شده از سوي آمريكا براي بيش از سي كشور جهان سوم، مقدمه گسستگي
ساختار اقتصاد كشاورزي و دامپروري كشور سرازير شدن مردم روستا و عشاير به شهر و
طبعا افزوده شدن نياز مصرفي كشور به كالاهاي توليده شده غرب بود. تامين نياز
فزاينده مصرفي كشور كه بيشتر در شهرها تجلي مي يافت بايد به طريقي تامين مي گرديد
و اينجا بود كه فشار زيادي بر روي منابع اوليه توليد كه در اختيار كشور بود ـ‌ من
جمله نفت ـ‌ وارد آمد و اقتصاد كشور براساس صادرات آن شكل گرفت و بناچار كشور در
مناسبات اقتصاد بين المللي كه غلبه با غرب بود بايد ثروت هاي ملي خود را به حلقوم
چپاولگران صنعتي جهان استكباري مي ريخت.

در
حركت همه جانبه مصرفي كردن كشور سيستم آموزشي به تنهائي عمل نكرد بلكه رسانه هاي
گروهي، روزنامه ها و مجلات و اسباب بازيهاي كودكان نيز نقش زيادي در معرفي الگوهاي
مصرفي به جامعه داشتند و هر روز يك كالاي جديدي را به ذهنيت جامعه القاء و آن را
مُد مي كردند. كشور به صحنه جدال و رقابت ها شركتها و كمپاني هاي صنعتي جهان غرب و
شرق تبديل شده بود. وضعيتي كه اكثر كشورهاي جهان سوم و از همه مشخص تر كشورهاي
حوزه خليج فارس و عربستان سعودي امروز دچار آن هستند. از آنجائي كه رسانه هاي
گروهي و كتب درسي نقش اوليه را در القاء فرهنگ مصرفي دارند بايد براي مقابله با
اين ميراث شوم رژيم طاغوتي گذشته باز هم از طريق همين ها عمل كرد و سعي نمود تا
مصرف گرائي به طور مشخص به صورت يك ضد ارزش نفرين شده و نفرت انگيز به جامعه معرفي
و القاء گردد. لازم به توضيح است كه گاهي بعضي از سريال ها و برنامه هاي تلويزيوني
هنوز هم متاسفانه بدون توجه به اين اثر تربيتي نامطلوب، سعي بر نمايش الگوهاي
مصرفي و اشرافي دراند و احساس مصرفي جامعه را تحريك مي نمايند.

سيستم
آموزشي به شكل ديگري نيز شهرنشيني و طبعا كاهش جمعيت توليد كننده روستائي و افزايش
جمعيت مصرف كننده شهري را القاء نموده است. خدمات آموزشي ارائه شده در اين سيستم
عمدتا براي شهرها و شهرنشين ها بوده است به ويژه تحصيل در سطح بالاتر مستلزم حضور
تمام وقت در شهر بوده كه هنوز هم علي رغم تلاشهاي به عمل آمده، اين جريان متوقف
نگرديده است. فرزندان پاك روستا براي ادامه تحصيل ناچارند به شهرها رو آورند و
وقتي به شهرها آمدند به زندگي شهري خو مي گيرند و وقتي خو گرفتند برگشت به روستا و
زندگي سالم روستائي برايشان مشكل و غير قابل تحمل است و لذا پس از فراغت از
تحصيلات مورد نظر خود، در جستجوي كار و شغل كه باز هم در شهرها يافت مي شد به
قافله شهريان مي پيوندند و تقريبا براي هميشه در شهر مانده و استحاله مي شوند؛
مضافا به اين كه روح حاكم بر سيستم آموزشي نيز آنها را براي زندگي در شهر پرورش مي
دهد.

ادامه
دارد

 

پاسخ
به نامه ها

*
شوشترـ را ـ دن


سوال هاي شخصي كه براي عموم مفيد نباشد به طور خصوصي پاسخ داده مي شود.


اقرار به اشتباه در رابطه با همسر و عذرخواهي از او نه تنها منافاتي با مردانگي
ندارد بلكه از اصول شهامت و مردانگي است.


فالگيران و غيب گويان كه از آينده خبر مي دهند دروغگو و دجالند و مراجعه به آنان
گناه است. اعتنايي به گفته او نكنيد و به زندگي دلگرم و مطمئن باشيد.


جهت اشتراك يك سال مجله مي توانيد مبلغ 1200 ريال به حساب جاري 600 بانك ملت قم ـ
شعبه ميدان شهدا حواله و فيش بانكي و آدرس كامل خود را به آدرس قم ـ صندوق پستي
777 ارسال نمائيد.

 

*
چادگان ـ برادر درويشي شادگان


در مورد علت غيبت امام زمان عجل الله فرجه روايات مختلف است اكثر روايات دلالت
دارد كه خداوند او را از دشمنان مخفي مي دارد كه جانش در امان باشد تا روز موعود.
و بعضي دلالت دارد بر اين كه اين امر براي تشديد امتحان و ابتلاي جامعه اسلامي است
به دليل آن كه قدر ائمه را ندانستند و در بعضي روايات است كه در علت غيبت سري است
كه روشن نخواهد شد مگر پس از ظهور. و ميان روايات منافاتي نيست ممكن است اصل غيبت
براي حفظ جان آن حضرت باشد و در عين حال نتيجه آن ابتلاي شديد امت اسلامي است و در
غيبت او سري ديگر نهان باشد.


انجمن حجتيه نه تنها از نظر تفكر انتظار منفي كه به آن تظاهر مي كنند منحرفند بلكه
سازمان آنها وابسته به دشمنان اسلام است و آنها از ذخائر استعمارند كه بايد كساني
كه مدارك روشن در اختيار دارند مردم را پس از افشاگري توسط حضرت امام كاملا روشن و
آگاه سازند.


تاخير در دستگيري عناصر فاسد ممكن است به دليل عدم مدارك كافي باشد.

4ـ‌
معيار در موزيك و آواز حرام طبق فتواي حضرت امام اين است كه مطرب و مناسب مجالس
لهو و عياشي باشد. اگر از راديو يا تلويزيون چيزي كه اين صفت را از نظر شما دارد
پخش مي شود جايز نيست گوش كني ولي پخش كنندگان ممكن است چنين تشخيص نداده باشند.
اميدواريم چنين باشد.


فاجعه مكه هرگز فراموش نخواهد شد ولي حج را نمي توان تعطيل كرد.

اختلاف
نظر و بينش يك امر طبيعي است و قابل جلوگيري نيست و طبيعتا منجر به پيدايش احزاب و
گروهها مي شود مهم اين است كه در رابطه با مصالح كشور همه همدست و در پيروي از
رهبري متفق باشند.

 

*
قائم شهر ـ برادر مهدي كريم زاده

ما
نيز مانند شما معتقديم كه پخش بعضي از فيلم ها و صحنه ها در تلويزيون عملا ترويج
بدحجابي است و اين را مكرر تذكر داده ايم و اما توجيه آقايان چيست؟ از آنها بايد
پرسيد.

 

*
شيراز ـ‌ برادر، پ ـ ر ـ ت

اگر
صاحب كيف مشخص است بايد كيف و همه محتويات آن را به او يا گر فوت شده به ورثه اش
برسانيد و آن پول را نيز بايد برگردانيد مگر اين كه او ببخشد.

 

*
يزد ـ‌ برادر، ع ـ پ ـ م ـ ص


كسي كه به خيال عدم بلوغ روزه نگرفته و بعد متوجه شده كه مكلف بوده است فقط قضا بر
او واجب است.


اگر علامات بلوغ قبل از 15 سالگي در پسر پيدا شود مكلف است.


كسي كه روزه ماه رمضان را با استمنا باطل كند بنابر احتياط واجب بايد كفاره جمع
بدهد يعني به علاوه قضا، هم 60 روز روزه بگيرد و هم 60 فقير را غذا بدهد.

 

*
جهرم ـ‌خواهر، ن ـ‌ ن

از
درج سوال آن شخص معذوريم شما هم از راهي كه پيش گرفته ايد برگرديد كه به ضرر دنيا
و آخرت شما است.

 

*
اصفهان ـ برادر، گ ـ پ

گناه
شما هم مانند هر گنه ديگر قابل بخشش است توبه كنيد و به لطف و كرم خداوند كاملا
اميدوار باشيد.

 

*
بانه ـ برادر، ر ـ ع 18 ـ 20

درباره
مطلبي كه نوشته ايد ما نمي توانيم دخالت كنيم.

 

*
تهران ـ خواهر، ح ـ‌ ح


خواندن نماز ظهر هم زمان با برگزاري نماز جمعه اشكال ندارد.


اگر قضاي روزه را تا قبل از رسيدن رمضان بعد گرفته ايد كفاره ندارد و اگر تا رمضان
بعد بدون عذر نگرفته ايد بايد به علاوه قضا براي هر روز 750 گرم غذا ولو نان به يك
فقير بدهيد دادن پول كافي نيست، تاخير از سال هاي بعد موجب تكرار كفاره نمي شود.


شب قدر قبل از حادثه شهادت اميرالمومنين (ع)تعيين شده و ربطي به شهادت آن حضرت
ندارد.


دختر و پسري كه در دوران نامزدي صيغه عقد موقت مي خوانند تا پايان وقت عقد كه بايد
معين باشد زن و شوهرند، واضح است كه نگاه كردن آنها به يكديگر در طول اين مدت حلال
است. نكته اي كه بايد در اين رابطه تذكر داده شود اين است كه در چنين مواردي عقد
ازدواج دائم كه بعد خوانده مي شود بايد يا پس از پايان مدت عقد موقت باشد يا قبل
از آن مرد باقيمانده وقت را به زن ببخشد در غير اين صورت عقد دوم باطل خواهد بود.

 

*
اهواز ـ‌برادر سعيد كعبه زاده

1ـ‌
در تشخيص مصاديق غنا و آوازي كه حرام است هميشه جانب افراط و تفريط وجود داشته و
دارد بعضي آن قدر وسوسه مي كنند كه آوازهائي كه داراي كمترين زير و بم و ترجيع است
غنا دانسته و صداي مداحان و روضه خوان ها و قاريان قرآن را اكثرا مصداق غنا مي
دانند و بعضي در تشخيص آن جانب تفريط را مي گيرند و همان گونه كه مي بينيد به
بهانه اين كه مشكوك و مشتبه است موردي را براي مصداق متيقن غنا باقي نگذاشته اند و
عناويني از قبيل موسيقي اصيل يا موسيقي ايراني و سنتي يا شعرهاي عرفاني و امثال آن
مجوز نشر نوارهاي مبتذل با عنوان هاي موجه قرار داده اند. به هر حال تشخيص موضوع
براي هر كس وظيفه خود او است ولي در مورد نشر نوارها بايد وزارت ارشاد دقت بيشتري
كند.


هر نوع بازي كه در عرف به عنوان قمار شناخته شده و بر اساس برد و باخت رايج است
حرام است حتي اگر بدون برد و باخت بازي شود و پاسور از اين قبيل است. و هر نوع
بازي كه براي ورزش يا سرگرمي است و برد و باخت در آن نيست بازي كردن با آن بدون
شرط بندي و برد و باخت اشكال ندارد.

 

*
برغان كرج ـ برادر، ع ـ‌ ع ـ‌ ي ـ‌ ي


شما با او نمي توانيد ازدواج كنيد و اگر عقد بخوانيد باطل است و هرگز همسر شرعي
شما نمي شود.


غنا حرام است ولي اختلاف در تشخيص مصداق است. مسئولين صدا و سيما آن چه را پخش مي
كنند مصداق غنا نمي دانند. اگر شما آن را مصداق غنا مي دانيد نبايد گوش كنيد.

 

*
سميرم علياـ برادر، ق ـ‌ ح 1339

1ـ‌
بدون موافقت پدر و مادر اقدامي نكنيد.


خاله و عمه محرم اند ولي زن عمو و زن دايي نامحرم اند.

 

*
اهواز ـ برادر، ا ـ‌ م ـ 11 ـ‌ 32

البته
گناه بزرگي مرتكب شده ايد ولي توبه كنيد و با عمل صالح گناه خود را جبران نمائيد
خداوند مهربان مي بخشد انشاءالله.

 

*
قم ـ برادر سيد منصور، ت ـ‌ ن


توبه كافي است.


آن زن كه در عده شوهر سابق با ديگري ازدواج كرده عقد او باطل است و بر شوهرش تا
ابد حرام است. فرزندان آنها به دليل جهل به مساله حلال زاده اند. متاركه موجب اين
نيست كه عده طلاق را نگه ندارند.