حسین رویوران
تقریباً شش ماه از جنگ عربستان سعودی بر ضد یمن می‌گذرد و این کشور به همراه برخی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس به حملات ناجوانمردانه خود از هوا و زمین و دریا به مردم یمن ادامه می‌دهد؛ حملاتی که به ویرانی گسترده وکشتار و مجروح کردن بیش از پنجاه هزار نفر از مردم مظلوم این کشور انجامیده است. بسیاری از مردم می‌پرسند که چشم‌انداز این جنگ چه خواهد شد و نبرد به نفع چه کسی پایان خواهد یافت؟
عربستان سعودی مانند هر جبار دیگری با این تصور جنگ را بر ضد یمن آغاز کرد که ظرف چند هفته مردم فقیر یمن تسلیم خواسته‌های زورگویانه آنها شوند و همانند گذشته به تسلط ریاض بر این کشور تن دهند غافل از اینکه در یمن تحولات اجتماعی و سیاسی عمیقی اتفاق افتاده که اجازه نمی‌دهد این مردم مانند گذشته زیر تسلط آل‌سعود بروند. عربستان سعودی فکر می‌کرد که بسیاری از کشورهای اسلامی به علت کمک‌های مالی ریاض در این جنگ در کنار آل‌سعود قرار خواهند گرفت، اما واقعیت‌های میدانی، خلاف این تصورات را نشان داد. پاکستان، ترکیه، مصر و مغرب از اعزام نیروی‌زمینی در کنار عربستان برای آغاز مرحله دوم جنگ، یعنی جنگ زمینی خودداری کردند و اکنون جنگ کاملاً فرسایشی شده وائتلاف عربی _ سعودی قادر به یکسره‌سازی ماجرا نیست.
تلاش اخیر سعودی‌ها برای جذب نزدیک به سی‌هزار نفر از افراد مقیم عربستان به عنوان مزدور و اعزام آنها به جنوب یمن، به‌رغم پیشروی جزیی در شهرعدن، با توفیق زیادی همراه نبوده و آنان پس از چند هفته نتوانستند طبق نقشه به صنعا، پایتخت یمن برسند و کار را یکسره کنند. این وضعیت عربستان را وادار کرد تا بیست هزار نفر دیگر از مزدوران را جذب و آنها را با صدها افسر سعودی، اماراتی وبحرینی از مبدا مارب در مرز شمالی یمن وارد عملیات کند، اما موشکباران محل استقرار آنها توسط نیروهای مقاومت یمنی در روز اول به فاجعه‌ای بزرگ تبدیل شد و ۴۵ افسر اماراتی و۱۲ افسر سعودی و ۵ افسر بحرینی به همراه نزدیک به صد مزدور از ملیت‌های دیگر به هلاکت رسیدند. تلاش ریاض برای عبور از این حادثه از طریق جذب هزار نظامی قطری تا کنون درگیر شرط‌های قطر است که خود این اختلاف‌ها نشان‌دهنده بن بست کامل آل‌سعود است.
به موازات ناکامی‌های نظامی سعودی‌ها، رخنه روزانه نیروهای مقاومت یمن به داخل خاک عربستان سعودی و انهدام ده‌ها پایگاه نظامی و نفتی در استان‌های نجران و جیزان و عسیر، شرایط نظامی عربستان را به بدترین شکل منعکس کرد. این عملیات نشان می‌دهند که نیروهای سعودی با برخورداری از پیشرفته‌ترین امکانات نظامی قادر به حفظ مرزهای خود نیستند و به‌رغم پیشدستی ریاض و بمباران مراکز نظامی یمنی‌ها در ابتدای جنگ، صنعا همچنان در حمله به استان‌های جنوبی عربستان ابتکار عمل را در دست دارد. استفاده یمنی‌ها از موشک‌های دور برد، به‌رغم خیانت عبدربه منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن در دادن اطلاعات همۀ مراکز موشکی یمن به عربستان و بمباران آنها در روز اول جنگ توسط آن کشور، عربستان سعودی را کاملاً غافلگیر کرد. برخی از این حملات، جنوب ریاض را نشانه رفت که خود جسارت و شهامت نیروهای یمنی را نمایان می‌سازد. کشته شدن چندین فرمانده لشکر و تیپ سعودی در حملات یمنی‌ها در خاک سعودی و یا موشکباران محل تجمع نیروهای نظامی عربستان هم که این کشور نتوانست انکار کند، کار آمدی و دقت و تجربۀ بالای نظامیان یمنی را نشان داد.
در آن سوی معادله یعنی در جبهه یمنی‌ها صحنه قابل قبولی دیده می‌شود. کشور یمن جزو ده کشور فقیر جهان است و در این جنگ در مقابل کشوری قرار گرفته که پولدارترین کشور منطقه و دارای بیش از ۱۲۰۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی است، اما یمن به‌رغم فقر و عقب‌ماندگی، در شش ماه گذشته کم نیاورده و همچنان در مقابل تجاوز ریاض مقاومت می‌کند.
یمنی‌ها در مقابل هجوم گستردۀ آل‌سعود وظیفه‌ای جز دفاع و حفظ سرزمین خود ندارند و این مهم را تا کنون به بهترین نحو ممکن انجام داده‌اند. وحدت جامعۀ یمن به‌رغم پیشنهاد‌های پولی چشمگیر سعودی‌ها، تصویر جدیدی از این ملت ریشه‌دار و با فرهنگ را به نمایش گذاشت. عربستان سعودی با همه تلاشی که انجام داد تنها موفق شد نیروهای القاعده، داعش و حزب اصلاح (حزب اخوان المسلمین یمن) و هواداران عبدربه منصور هادی را در کنار خود داشته باشد و این میزان اندک طرفداران ریاض در یمن، اجماع ملی در این کشور بر ضد عربستان را نمایان می‌سازد.
این واقعیت زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم عربستان سعودی در گذشته، یمن را به حیاط خلوت خود تبدیل کرده و هزاران چهره سیاسی، شیوخ قبایل، نخبگان دانشگاهی و کارشناسان سیاسی را خریده بود و طی چهل سال گذشته به آنها حقوق پرداخت کرده است، ولی از زمانی که انصار‌الله وارد میدان شدند، شرایط به‌کلی تغییر یافت و جامعه یمن فرهنگ سیاسی متفاوتی پیدا کرد. رخنۀ نیروهای یمنی به عمق ۶۰ کیلومتری خاک عربستان و وارد کردن ضربه‌های جدی به مراکز نظامی و حیاتی این رژیم در استان‌های جنوبی نشانه تهور و شجاعتی است که یمنی‌ها در سایه انقلاب انصار‌الله و رهبری سید عبد‌الملک حوثی بدان دست یافته‌اند.
آنچه مسلم است در جنگ فعلی به‌رغم تفاوت فاحش موازنه قدرت میان دو طرف جنگ، عربستان سعودی دچار بحران شده است. خاندان آل‌سعود در نتیجه این جنگ دچار اختلاف شده‌اند و تصفیه‌های سیاسی که در جنگ صورت گرفت، پایان نیافته است وهر آن ممکن است به بحران‌های جدیدی تبدیل شود. جنگ کنونی بودجه نظامی سعودی را دچار کسری کرده و پایین آمدن قیمت نفت نیز این بحران را دو چندان ساخته است.
طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول، کسری بودجه عربستان سعودی در سال جاری ۲۰۱۵ بالغ بر ۱۳۰ میلیارد دلار است که در چند دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. این صندوق در گزارش خود اعلام کرده است که کاهش تدریجی ذخایر مالی سعودی می‌تواند این کشور را دچار بحران جدی سازد و رشد اقتصادی این کشور را منفی کند. ریاض همواره با اتکا به ذخایر مالی، بحران‌های کاهش قیمت نفت را پشت سر گذاشته است. سفر اخیر ملک سلمان به امریکا و امضای چندین قرارداد خرید سلاح‌های هوشمند از این کشور نشان می‌دهد که این رژیم جبار تا چه حد از حجم وسیع آتش در بمباران‌های خود علیه مردم مظلوم یمن استفاده کرده که انبارهای سلاح او تهی و ناچار شده سلاح‌های جدیدی از امریکا بخرد. در حال حاضر بسیاری از مقامات عربستان نگرانند که دیر یا زود دولت ملی در یمن سر کار بیاید و جنایات جنگی کنونی عربستان سعودی و نیز جنایت علیه غیرنظامیان یمن را در دادگاه کیفری بین‌المللی پیگیری کند. عربستان سعودی با حمله به مناطق غیرنظامی و کشتار هزاران زن و کودک و سالمند، معاهدات چهارگانه ژنو را به صورت گسترده نقض کرده است و دولت یمن می‌تواند این جنایات را در محافل حقوق بشری و دادگاهای بین‌المللی پیگیری کند.
سوتیترها:
۱٫
عربستان سعودی مانند هر جبار دیگری با این تصور جنگ را بر ضد یمن آغاز کرد که ظرف چند هفته مردم فقیر یمن تسلیم خواسته‌های زورگویانه آنها شوند و همانند گذشته به تسلط ریاض بر این کشور تن دهند غافل از اینکه در یمن تحولات اجتماعی و سیاسی عمیقی اتفاق افتاده که اجازه نمی‌دهد این مردم مانند گذشته زیر تسلط آل‌سعود بروند.
۲٫
یمنی‌ها در مقابل هجوم گستردۀ آل‌سعود وظیفه‌ای جز دفاع و حفظ سرزمین خود ندارند و این مهم را تا کنون به بهترین نحو ممکن انجام داده‌اند. وحدت جامعۀ یمن به‌رغم پیشنهاد‌های پولی چشمگیر سعودی‌ها، تصویر جدیدی از این ملت ریشه‌دار و با فرهنگ را به نمایش گذاشت.