دفتر امور پزشکی حج وزارت بهداری
بسم الله الرحمن الرحیم
هم زمان با نزدیک شدن موسم حج و عزیمت بیش از ۹۵ هزار زائر ایرانی به کشور عربستان سعودی جهت انجام فریضه بزرگ عبادی سیاسی حج، دفتر امور پزشکی حج وزارت بهداری نیز به اعزام پرسنلی نزدیک به ۵۰۰ نفر شامل پزشک ــ پرستارــ کارشناسان بهداشت و دیگر رشته ـ های مخصوص کادر هیئت پزشکی حج همراه با وسائل و تجهیزات مورد نیاز در صدد تدارک برنامه های درمانی بهداشتی و سرویس دادن به حجاج محترم ایرانی و غیرایرانی به شرح زیر می باشد:
ــ در نظر است در هر یک از فرودگاههای مخصوص عزیمت زائران به کشور عربستان سعودی درمانگاههائی به صورت شبانه روزی در این فرودگاهها دائر گردد تا جوابگوی نیاز زائرین باشد. پس از ورود به فرودگاه جده، درمانگاهی نیز با تجهیزات و لوازم مورد نیاز جوابگوی زائرینی که در اثر هوای گرم و طاقت فرسای فرودگاه جده احتیاج به پزشک پیدا می کنند خواهد بود. در مدینه منوره نیز تعداد ۸ درمانگاه در نقاط مختلف این شهر مقدس و روحانی در نظر گرفته شده است که یک بیمارستان با ۵۰ تخت، مجهز به اتاق عمل و بخشهای قلب، سی سی یو، داخلی، جراحی و آزمایشگاه، رادیولژی و غیره در مواقع ضروری آماده پاسخگوئی به این عزیزان می باشد. و هم چنین در نظر است که در مکه مکرمه با توجه به ازدحام و وسعت بیشتر این شهر روحانی، تعداد ۹ درمانگاه و یک پلی کلینیک و یک بیمارستان با ۷۵ تخت آماده سرویس دادن به زائرین باشد. در ایام مراسم حج تعداد یک بیمارستان صحرائی در عرفات و یک بیمارستان صحرائی در منی با تجهیزات و امکانات لازم آماده پاسخگوئی به مراجعین و ارائه خدمات درمانی بهداشتی به زائرین در نظر گرفته شده است. لازم به یادآوری است که هم زمان با فعالیت این بیمارستانها تعدادی درمانگاه نیز در عرفات و منی در محل استقرار زائرین ایرانی شروع به کار خواهند نمود. انشاءالله.
تجربه های سالهای قبل نشان داده است که اکثر بیماران بستری در بیمارستانهای مکه مکرمه و مدینه منوره از افرادی تشکیل می شوند که قبلا مبتلا به بیماریهائی بوده اند که در شرایط سخت و گرمای طاقت فرسای آن دیار مقدس شدت یافته تا جائی که حتی جان بیمار در معرض خطر قرار گرفته است، به همین منظور وزارت بهداری شرعا وظیفه خود دانست تا برای جلوگیری از حوادث ناگواری که به علت شدت یافتن این گونه بیماریها برای زائرین اتفاق می افتد اقدام مؤثری نماید و بر این اساس جهت انجام این امر با در نظر گرفتن آزمایشات و معاینات نسبتا دقیق و جلوگیری از عزیمت بیماران قلبی، کلیوی، ریوی و پیشرفته و بیماران دارای فشار خون و قند خون با عوارض جانبی و صرع در سال ۱۳۶۲ این مهم را از ایران آغاز نموده است و هم چنین مشاهده ی حوادث سقط جنین در سالهای گذشته و زایمانهای مشکل در آن شرایط سخت باعث شد از تشرف خواهران باردار نیز در سال ۱۳۶۲ جلوگیری به عمل آید. در معاینات به عمل آمده در اردیبهشت ماه ۱۳۶۲ از بین ۷۴۸۵۰ نفر زائر تعداد ۴۰۹ نفر مردود شده اند. بدیهی است آمار خانواده های محترم شهدا و خدمه ی کاروانها جدا از این می باشد.
ــ دفترچه ای که در هنگام معاینات زائرین در اختیار آنان قرار گرفته است مانند یک دفترچه بیمه می باشد که نه فقط مخصوص معاینات در ایران است بلکه جهت درمان و یا ادامه ی آن در حالات ضروری در عربستان نیز در نظر گرفته شده است که زائرین محترم با مراجعه به درمانگاهها و بیمارستانهای هیئت پزشکی حج و ارائه دفترچه های مربوطه امکان معاینه و درمان آنها به صورت رایگان میسر می باشد.
این دفترچه ها با داشتن تعداد کافی نسخه، دریافت داروهای مجانی از طرف درمانگاه و یا بیمارستان را نیز تامین نموده است. بدیهی است که بدون داشتن دفترچه خدمات درمانی معاینه امکان پذیر نمی باشد. این دفترچه ها با داشتن خلاصه ای از سابقه بیمار که توسط پزشک معاینه کننده در ایران درج شده است کمک بزرگی برای پزشک معاینه کننده در عربستان جهت گذاشتن تشخیص صحیح و سریع نیز می باشد تا بتواند در پرتو معاینات و درمان قبلی، درمان جدید را ارائه نماید. چون گاهی اتفاق می افتد که بیمار در حالت اغماء به بیمارستان منتقل می شود که با توجه به ازدحام مراجعین و ضیق وقت و کمبود امکانات و هوای گرم آن دیار مقدس و پیشرفت سریع هر نوع بیماری نیاز پزشک را به اطلاعات اولیه درباره بیمار شدیدتر می نماید تا بتواند تشخیص یک حالت اغماء را که ممکن است نتیجه یک بیماری قلبی یا فشار خون بالا با کومای دیابتی و یا به علت گرمازدگی باشد سریع تر انجام دهد.
با توجه به اینکه هر کدام از این حالات درمان جداگانه ای دارد و از سوی دیگر گذشت زمان بر علیه بیمار است، لذا بودن دفترچه در جیب و یا همیان زائر به معنی گذاشتن تشخیص سریع از طرف پزشک معالج و دادن درمان صحیح می باشد که در نتیجه نجات دهنده ی جان زائر محسوب می گردد. از آنجائی که یکی از مهمترین علل مرگ در مراسم حج گرمازدگی است و هم چنین یکی از علل مهم گرمازدگی گم کردن محل اقامت به خصوص در مکه و عرفات و منی می باشد و با توجه به اینکه در صفحه ی اول این دفترچه ها آدرس زائر در هر کدام از این شهرهای مقدس جای گرفته است، لذا در حین گم شدن زائر با نشان دادن دفترچه به مقامات پیشاهنگی یا انتظامی امکان پیدا کردن محل اقامت به آسانی میسر می گردد. چون درمانگاهها و بیمارستانهای هیئت پزشکی حج در عربستان به طور شبانه روزی فعال خواهد بود، لذا زائرین محترم در هر ساعتی که نیاز پیدا کنند می توانند مراجعه بنمایند و لازم است از تلاش بیهوده جهت معاینه در ساعت معینی از روز خودداری نمایند.
زائرین محترم در صورت رعایت مقررات و ضوابط بهداشتی و هم چنین رژیم غذائی می توانند در سالم نگهداشتن خود مؤثر باشند.
با توجه به اینکه اغلب زائرینی که وارد مدینه می شوند مبتلا به برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی می گردند که با رعایت بعضی مقررات ساده از جمله:
۱ـ قرار نگرفتن در مقابل پنکه و کولر در هنگام وارد شدن از فضای گرم به فضای سرد.
۲ـ عدم آشامیدن آب سرد در هنگام تعریق.
۳ـ شستشوی دستها با آب و صابون قبل از صرف هر غذا.
۴ـ عدم استنشاق هوای غبار آلود.
۵ـ انجام طواف در ساعات شب و یا صبح زود.
۶ـ قرار نگرفتن در معرض آفتاب در اثنای روز.
می توانند کمک بزرگی در جلوگیری از این بیماریها بنمایند.
امیدوار است زائرین محترم با لطف خداوند متعال و با رعایت کلیه مقررات و توصیه های مسئولین بهداشتی از سلامتی کامل در طول ایام حج برخوردار باشند. انشاءالله