سؤال:
وقتى خداوند صاحب اختیار مطلق و آفریننده همه است چگونه است که فردى مقرّب و خوب و فرد دیگرى دور و بد مىشود با آنکه خداوند از حالات همه قبلاً خبر دارد؟
(مهریز یزد، على محمد، ز)
پاسخ:
خدا انسان را آفریده و به او اختیار داده است تا با انتخاب خود راه صحیح را بپیماید و ارزش انسان مقرّب در همین است که مىتواند او نیز راه بدکاران را در پیش گیرد، راهى که آسان و لذّتبخش است ولى انسان را از واقعیّت جهان بىخبر مىکند و گرفتار سیاهى و تاریکى مىنماید.
سؤال:
اگر کسى به قرآن قسم بخورد که کارى را انجام ندهد و بعداً خلاف آن قسم عمل کند و آن کار را انجام دهد آیا کفّاره قسم باید بدهد؟
(مشهد: س، م)
پاسخ:
قسم به قرآن کفّاره ندارد.
سؤال:
اینجانب همیشه اوّل ماه شوّال خمس خود را حساب و پرداخت مىنمایم، اگر در بین سال جنسى خریده باشم از جمله زمین که توسط تعاونى اداره به بنده واگذار شده و پول آن را پرداخت نمودم اکنون پس از دوازده سال شهردارى این زمینها را فضاى سبز اعلام کرده و بنا شده پول آن را بدهد، اگر پول را داد آیا به این پول خمس تعلّق مىگیرد یا خیر؟
(مهرشهر کرج: ع، ا، د)
پاسخ:
اگر زمین را با پول خمس داده خریدهاید اکنون پولى که معادل قیمت خرید است خمس ندارد ولى سود آن اگر تا اول شوّال آینده مصرف نشود خمس دارد و اگر با پول خمس نداده خریدهاید به فتواى حضرت امام(ره) همین که پول به شما داده شد همه آن خمس دارد.
سؤال:
وامهایى که بانکها در اختیار مردم قرار مىدهند شرط سود (بهره) در کارهایشان هست آیا ربا نمىباشد؟ و همچنین افرادى پولهاى خود را به قصد دریافت سود (بهره) در بانکها قرار مىدهند آیا سود دریافتى حکم ربا دارد یا خیر؟ (زنجان: محمد حسین، ر)
پاسخ:
پولى که بانکها در اختیار مردم مىگذارند یا سودى که مىگیرند یا مىدهند اگر مسئولین و متصدّیان طبق مقررات بر اساس معامله شرعى رفتار کنند و آن معامله بر اساس فتواى مرجع تقلید شما واجد شرایط باشد اشکالى ندارد ولى دو مشکل در این زمینه هست یکى اینکه در بعضى موارد متصدیان رعایت مقررات را نمىکنند و پول را به عنوان وام مىپردازند یا مىگیرند و سود مىدهند یا مىگیرند و دوّم اینکه بعضى از این معاملات بر اساس بعضى فتاوى صحیح نیست و باید هر کس به مرجع تقلید خود مراجعه نماید.
سؤال:
اگر بهشت جاى نیکان است پس چگونه شیطان در بهشت به آدم و حوا گفت از این گندم بخورید؟ (خمینى شهر: س، ى، ف)
پاسخ:
بهشتى که آدم در آن بود غیر از بهشتى است که جزاى نیکوکاران است.
سؤال:
۱- آیا در وقت واجب نماز چنان چه قصد داشته باشیم براى امرى که طهارت لازم دارد، وضو بگیریم و فعلاً قصد خواندن نماز نداریم آیا این وضو اشکال دارد؟ و چنان چه این وضو باقى باشد مىتوانیم با آن نماز واجبمان را بخوانیم؟
۲- در تمام فصول، وقت شرعى نماز واجب مغرب و عشاء تا چه ساعتى است؟ و چنان چه نماز مغرب و عشایمان بعد از وقت شرعى افتاد و به نیّت ما فى الذّمه خواندیم آیا قضا دارد یا نه؟
۳- منظور از لفظ جلاله فقط “الله” مىباشد؟
(شاهین شهر: احمدى)
پاسخ:
۱- اشکال ندارد و مىتوانید با آن نماز بخوانید.
۲- تا نصف شب است و نماز مذکور قضا ندارد. و نصف شب در فصول مختلف تغییر مىکند و در این که شب تا طلوع فجر است یا آفتاب در میان مراجع اختلاف است.
۳- آرى.
سؤال:
۱- در سوره انعام آیه ۱۶۴ آمده است که: “هیچ کس بار گناه دیگرى را به دوش نمىگیرد” و در آیه سوره عنکبوت آمده است که: “آنها علاوه بر بار سنگین خود سنگینى بار دیگران را به دوش مىگیرند؟” تضادّ بین این دو چگونه توجیه مىشود؟
۲- در آیه۱۲۳ انعام آمده است که: “از بزرگان قوم برگزیدیم که مکر کنند در آن و مکر نمىکنند مگر بر خودشان” خداوند متعال خودش آنها را برگزیده اگر مکرى و خدعهاى کنند چه تقصیرى دارند؟ زیرا خداوند متعال خودش آنها را از میان قبیله برگزیده که مکر کنند، مقصود چیست؟
(دیهوک: محمد حسین، آ)
پاسخ:
آیهاى که مىگوید: بارهاى خود را برمىدارند و بارهایى نیز بر آن بارها برمىدارند، منظور بار گناه کسانى است که گناهشان مسبب از گمراه کردن آنهاست، در عین حال از بار گناه آنها چیزى کاسته نمىشود و گناه آنها بر دوش خود آنهاست و در واقع گمراه کنندگان دو گناه دارند: گناه خود و گناه گمراه کردن و این بارى است علاوه بر بار شخصى آنها.
۲- معناى آیه برانگیختن آنهاست نه برگزیدن و برانگیختن آنها به صورت طبیعى است زیرا اکابر مجرمین به طور طبیعى انگیزههاى فساد در آنها رشد و نموّ مىکند و هرگونه تأثیر طبیعى مستند به خداوند است، بلکه هرگونه تأثیر به طور مطلق مستند به اوست و به جز او چیزى در جهان مؤثّر نیست.
سؤال:
۱- فرق عالِم و علیم چیست؟
۲- آیا فرقى بین تفسیر موضوعى قرآن و تفسیر مسلسل آن به شیوه قرآن با قرآن وجود دارد؟
۳- تفاسیر قرآن تا چه حدّى مىتوانند به انسانها در فهم معارف قرآن یارى دهند؟
۴- سنّت املاء چیست؟
۵- چه تفاسیرى براى افراد مبتدى و چه تفاسیرى براى افرادى که مىخواهند تخصصىتر کار کنند خوب مىباشد؟
ضمناً اگر شمارههاى قبلى مجله به صورت سالنامه وجود داشته باشد قیمت آنها را تعیین نمایید تا در مورد خریدارى آنها اقدام کنم.
(اردبیل: محمود خدایى)
پاسخ:
۱- هر دو به معناى دانشمند است ولى در علیم مانند هر صفت مشبهه دیگر نکتهاى است و آن اینکه دلالت بر ثبات و دوام این وصف دارد.
۲- تفسیر موضوعى این است که یک موضوع قرآنى را مطرح مىکند و آنچه آیات درباره آن آمده یا به نحوى به آن ارتباط دارد از این جهت مورد بررسى قرار مىدهد به خلاف تفسیر مسلسل که به ترتیب آیات بحث مىکند گرچه در تفسیر قرآن به قرآن براى فهم معناى آیه از سایر آیات استفاده مىکند ولى تمام آیات مربوط به آن را دقیقاً بررسى نمىنماید.
۳- هرگز انسان براى فهم دقیق معانى قرآن از تفاسیر بىنیاز نیست.
۴- یک معناى املاء مهلت دادن است.
۵- براى مبتدى تفسیر نمونه خوب است ولى محقّق باید تفاسیر مختلف را بررسى کند.
ضمناً قیمت سالنامههاى موجود پاسدار اسلام به شرح ذیل است:
سال دوم ) ۵۰۰۰ ریال سال سوم ) ۵۰۰۰ ریال
سال چهارم ) ۵۰۰۰ ریال سال هفتم ) ۵۰۰۰ ریال
سال دهم ) ۵۰۰۰ ریال سال یازدهم ) ۵۰۰۰ ریال
سال دوازدهم ) ۵۰۰۰ ریال سال سیزدهم ) ۶۵۰۰ ریال
سال چهاردهم ) ۹۰۰۰ ریال سال پانزدهم ) ۱۰۰۰۰ ریال
سال شانزدهم ) ۱۳۰۰۰ ریال سال هفدهم ) ۱۵۰۰۰ ریال
× کرمان: برادر م – ا:
سخنرانى ایشان را نشنیدهایم تا اظهار نظر کنیم.
× کنگاور برادر… دانشجو:
پتو و تشک و همه چیزهایى که نوشتهاید پاک است و شما بىجهت نگران شدهاید و خود را آزار مىدهید فقط آن موضع از فرش که با کهنه تمیز کردهاید پاک نیست ولى نوار و ضبط و غیره همه پاک است.
× بوشهر بخش دلوار برادر اسماعیل، ق:
اگر فقیر و نیازمند باشید و قدرت کارکردن و تهیّه مؤونه زندگى نداشته باشید مىتوانید مطالبه نفقه کنید و مادرتان به هر حال حقّ مطالبه نفقه و شکایت دارد.
× ساوه خواهر ا. ر:
۱- نقصهایى که ذکر کردهاید چندان اهمیّت ندارد و هنوز دیر نشده است نگران نباشید.
۲- اگر ملک مادر بوده است با رضایت سایر ورثه تصرّف شما اشکالى ندارد.
۳- استفاده از آن غذاها با رضایت اولیاى کودکان اشکال ندارد و ساکت کردن آنها با فریاد اشکال ندارد.
× کرمانشاهان برادر ف مرادى:
۱- شکى نیست که معلم و مرشد و راهنماى روحانى بسیار مهم و ارزنده است ولى متأسفانه امروز آن هم در گوشه و کنار بسیار کم است و نمىتوان به انتظار چنین برخوردى نشست هر کس به اندازه ظرفیّت خود باید تلاش کند و از چشمهسار معرفت (قرآن و حدیث) توشه بردارد و بر این اساس شما مىتوانید از راه مطالعه کتابهاى بزرگانى همچون حضرت امام، علامه طباطبایى و استاد مطهرى و دیگران سطح علمى خود را بالا ببرید و از نظر علمى علاوه بر دقّت در مسائل و احکام شرعى و به کار بستن آنها، در جهات اخلاقى، آیات قرآن و احادیث و گفتار بزرگان را ملاک عمل قرار دهید.
۲- طبیعى است که آنچه در دنیا و حول و حوش ما است ما را به گناه دعوت مىکند و خداوند مىفرماید: “ما آنچه بر زمین آفریدهایم زینتى است که مایه ابتلا و آزمایش انسان است” و انسان باید با بودن در کنار این زیبایىها و دعوتها خود را از گناه نگه دارد و این امر امکانپذیر است ولى مشکل و هنر انسانِ با تقوا همین است.
۳- ازدواج بهترین وسیله براى کنترل انسان در برابر گناه است و علاوه بر جلوگیرى از انحرافات اخلاقى احساس مسئولیّت در شؤون زندگى به وجود مىآورد و این امر در تثبیت شخصیّت انسان بسیار مؤثّر است.
× اصفهان – برادر محمد رضا ملک محمد:
سؤالهاى خود را از دفتر مرجع خود بپرسید.
× تبریز برادر ت، الف، ن:
البتّه از نظر شرعى نه تنها اشکال ندارد بلکه ممکن است بسیار خوب و مناسب و خداپسند باشد ولى همانگونه که پدر و مادر شما گفتهاند مشکلاتى بعداً به وجود خواهد آمد و سرزنشهایى از دور و نزدیک نثار شما خواهد شد و ممکن است پس از رکود این خروش جنسى آمیخته با عرفان و تقوا و سرد شدن این کانون، پشیمانى به وجود بیاید و موجب جدایى شود. اگر هم اکنون آینده را خوب و کاملاً روشن ملاحظه کنید و با همه مشکلات و پیچ و خمهایش آن را بپذیرید و تصمیم جدّى بر مبارزه داشته باشید به نظر مىرسد کارى بسیار خوب باشد در عین حال تا پدر و مادر را راضى نکردهاید بهتر است اقدامى نکنید.
×××
جدیدترین آثار مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم که به دفتر مجله اهداء شده است:
فلاحالسائلونجاحالمسائل:سیدابنطاووس،تحقیقغلامحسینمجیدى.
درسنامه علوم قرآنى، حسین جوان آراسته آنچه یک جوان باید بداند، رضا فرهادیان. دهکده پرماجرا، محمد رزقى.
بوى خاک، منیژه آرمین. عاشورا در فقه، سید ضیاء مرتضوى فاطمه(س) گلواژه آفرینش، سید ضیاء مرتضوى. ابن حجّاج شاعر معروف قرن چهارم.