جواد الائمّه علیه السلام:
“مَن أطاعَ هَواهُ أعطى عدوّهُ مُناهُ”
کسى که از هواى نفس خود اطاعت کند آرزوى دشمن خویش را برآورده است.
(سفینهالبحار، هوى، ص۷۲۸)
جواد الائمّه علیه السلام:
“توسّدِ الصّبر واعتقِ الفقر وارفَض الشّهوات و خالِفِ الهَوى واعلم انّک لَنْتَخلو من عین اللّه فانظر کیف تکون”
صبر را تکیه گاه خود کن و فقر را در آغوش گیر، شهوات را دور افکن و با هواى نفس مبارزه کن و بدان که از دید الهى نهان نمىگردى پس بنگر که چگونهاى!
(بحار، ج۷۸، ص۳۵۸)
امام على علیه السلام:
“اَعجز النّاسِ مَنْ عَجَزَ عن إصلاح نفسه”
ناتوانترین مردم کسى است که از اصلاح خود ناتوان باشد.
(غرر الحکم)
امام على علیه السلام:
“واعلموا انّ الجهاد الاکبر جهادُ النّفس فاشتغلوا بجهاد أنفسکم تسعدوا وارفضوا القال والقیل تسلموا واکثروا ذکر الله تغنموا و کونوا عباد الله اخواناً تَسعدوا لدیهِ بالنّعیم المُقیم”
و بدانید که بزرگترین جهاد، جهاد با نفس امّاره است پس آماده شوید و به جهاد با نفس خود بپردازید تا به سعادت ابدى برسید و قیل و قال را ترک کنید و حرف و گفت و گو را به دور ریزید تا به ساحل سلامت برسید و خدا را بسیار یاد کنید تا به ذکر خدا غنیمت یابید و اى بندگان خدا با هم برادر ایمانى باشید تا نزد خدا در بهشت نعیم جاودانى به سعادت برسید.
(شرح غرر الحکم، ج۶، ص۴۶۹)
امام على علیه السلام:
“مَنْ غلب عقلُه هواهُ افلح، و مَنْ غلب هواه عقْلَهُ إفتضح”
کسى که عقلش بر هواى نفس غالب باشد به رستگارى و سعادت نائل مىشود، و آن کس که عقلش مغلوب تمایلات نفسانیش باشد، سرانجام رسوا و مفتضح مىگردد.
(مستدرک، ج۲، ص۲۸۷)
امام على علیه السلام:
“مَنْ لم یجهد نفسه فی صغره لم یَنْبُل فى کِبَرِه”
کسى که در کوچکى با خواهشهاى نفسانى مجاهده نکرده باشد، در بزرگى به مقام فضل و شایستگى نائل نمىشود.
(غرر الحکم، ص۶۴۵)
امام على علیه السلام:
“مَنْ لم یُهذّب نفسه فضحهُ سوءُ العادَه”
کسى که روان خود را از ناپاکىهاى اخلاق تطهیر ننماید، عادات ناپسندیدهاش او را رسوا خواهد ساخت.
(غرر الحکم، ص۷۱۹)
امام على علیه السلام:
“مَنْ لم یتدارک نفسه باصلاحها اعضل داءه و اعیى شفاءه و عَدِمَ الطّبیب”
کسى که به اصلاح نفس خویش نپردازد و هر چه زودتر خود را درمان ننماید بیمارىاش تشدید مىشود و علاجش سخت مىگردد و فاقد طبیب معالج خواهد شد.
(مستدرک، ج۲، ص۳۱۰)
امام على علیه السلام:
“طوبى لمن غلب نفسه و لم تغلبه و ملک هواه و لم تملکه”
سعادتمند کسى است که همواره بر نفس خود غالب باشد و نفسش بر او مسلّط نگردد، او مالک هوى و تمایلات خود باشد و هواى نفس بر وى حکومت نکند.
(فهرست غرر، ص۴۲۷)
امام على علیه السلام:
“انّ من احبّ عباداللّه الیه عبداً اعانه الله على نفسه فاستشعر الحزن و تجلبَبَ الخوف فزهر مصباح الهُدى فی قلبه… فهو من معادن دینه و أوتاد أرضه”
همانا محبوبترین بنده نزد خدا بندهاى است که خدا او را در پیکار نفس یار است، بندهاى که از درون، اندوهش شعار است و از برون، ترسان و بىقرار، چراغ هدایت در دلش روشن است… پس او گوهرهاى دین را کان است و کوهى است که زمین بدو از لغزش در امان است.
(نهج البلاغه، خطبه۸۷)
امام على علیه السلام:
“انّ المجاهد نفسه على طاعه الله و عن معاصیه عند اللّه سبحانه بمنزلهِ برّ شهید”
هر که با نفس خود در راه اطاعت از خدا و دورى از گناهان پیکار کند، جهاد چنین فردى نزد خداوند سبحان، به منزله شهید است.
(غرر الحکم، ج۱، ص۲۲۶)