مقصود از چیستی و ماهیت تبیین
«تبیین»، آگاهیبخشی به سطوح مختلف جامعه با هدف افزایش عمق فهم و دانایی فعال افراد است. منظور از دانایی فعال، نوعی از آگاهی است که در مواجهه با جهان غبارآلود و پر از شبهه کنونی، کاربردی و راهگشا باشد و نه تودهای از گزارههای خنثی و منفعل انباشته شده در ذهن!
در جهان امروز حجم عظیمی از رسانهها در قالب شبکههای ماهوارهای و فضای مجازی ابزار قدرت و سلطهجویی دشمنان انقلاب و جمهوری اسلامی شدهاند و دشمن از اینطریق با انتشار انبوهی از اطلاعات غلط و ناقص، ذهن مردم ما را بمباران میکند. این هجمه به صورت پیوسته و لحظه به لحظه ادامه دارد تا این که در نهایت انسان ایرانی با از دست دادن قدرت تفکر، امکان تشخیص گزارههای صحیح از غلط را از دست بدهد و اطلاعات اشتباه و ناقص را بدون پالایش، تحلیل و گزینش، پذیرفته و بازگو و منتشر کند.
چیستی جهاد تبیین در چنین مقطعی معنی پیدا میکند: جهاد تبیین با دادن اطلاعات مبنایی به مخاطبین، موجب عمق بخشی به دانایی جامعه و بالا بردن سطح آگاهی شهروندان در رابطه با موضوعات مهم و مطرح شده و در عمل یک سپر امنیتی در مقابل شبههها و اطلاعات ناقص ارائه شده از سوی فضای ولنگار مجازی و رسانههای معاند ایجاد میکند.
دانایی عمیق سبب میشود مخاطب بدون ارزیابی منبع اخبار و مطالب، آنها را نپذیرد، و تا حد توان اطلاعات را ارزیابی کرده و فعالانه با بمباران اطلاعاتی مواجه شود. این روند موجب خواهد شد اطلاعات غلط و ناقص کمتری وارد ذهن مخاطب شود و ذهن و روان او از خطر تشویش و آشفتگی مصون بماند و در عمل از تعداد قربانیان تهاجم رسانه ای دشمن کاسته شود.
در جهاد تبیین با ارائه اطلاعات پایه و مبنایی (مانند گذارههای صحیح دینی، تاریخ، جغرافیای سیاسی و انسانی، دانش حقوقی مرتبط و…) به مخاطب و عمق بخشی به دانایی او در عرصههای مختلف زندگی، شاخصهایی برای تشخیص دادههای صحیح از اطلاعات غلط و ناقص در ذهن مخاطب شکل میگیرد که ماحصل آن افزایش قدرت تشخیص اطلاعات غلط از درست در جامعه و ترویج فرهنگ گزینش اطلاعات با توجه به منبع توزیع و انتشار آنها خواهد بود.
عمق بخشی به دانایی فعال افراد میتواند از طرق مختلف انجام شود؛ افراد میتوانند با مطالعه هدفمند، حضور در کلاسهای آموزشی مشخص، استماع سخنرانی، تماشای فیلمهای سینمایی و مستند و استفاده از دیگر امکانات رسانهای، به یک سپر کارآمد محافظتی در مقابل بمباران اطلاعاتی رسانههای معاند دست پیدا کنند.
نکته آخری که در مورد بحث چیستی جهاد تبیین مطرح میشود این است که منظور از جهاد در تبیین چیست؟ جهاد به معنای تلاشی هدفمند همراه با انگیزه و نیت خالصانه برای انجام کار مفید است.
پیوند این مفهوم با مقوله «تبیین» به این علت است که جامعه امروز به شدت و در حجم بالا نیازمند به تبیین یا همان عمقبخشی به دانایی افراد است، امری که با روندهای عادی ممکن نخواهد بود و در نتیجه برای توسعه دانش کاربردی مخاطبین و ایجاد یک دیوار دفاعی برای تامین امنیت ذهنی مردم، عملیات «تبیین» باید به صورت فوقالعاده و «جهادی» صورت بگیرد.
چرایی ضرورتهای تبیین
در زمان فعلی، کشورها با گسترش رسانههای مهاجم روبهرو هستند موضوعی که به جنگ نرم تعبیر میشود. جنگی که توسط قدرتهای استکباری و از طریق ابزارهای رسانهای و با هزینهای ناچیز نسبت به جنگ سخت و نظامی شکل گرفته است. جمهوری اسلامی ایران جزو کشورهایی است که از ابتدای تاسیس، آماج حملات ناشی از جنگ رسانهای قرار گرفته است:
راه اندازی بیش از دویست و پنجاه شبکه ماهوارهای فارسی زبان و فعالیت ۲۴ ساعته صدها هزار کانال و حساب کاربری در فضای مجازی که توسط مثلثی متشکل از مرکز رسانهای منافقین در تیرانا، مرکز رسانهای اعتدال در ریاض و مرکز جنگ روانی ارتش رژیم اشغالگر قدس اداره و تغذیه میشود مصادیقی بر این ادعا است. این مثلث بیشترین میزان دادههای ناقص و غلط را درقالب فیلم، موسیقی، تصویر و متن و با محتوای طنز، خبر، شبهه و… (در شبکههای ماهوارهای و یا در فضای ولنگار و بیقانون مجازی منتشر میکند و در نتیجهی این جنگ نرم، روزانه تعداد زیادی از افراد جامعه ایرانی، قربانی هجوم رسانهای دشمن میشوند. افرادی که ناخواسته به دشمنان نظام و انقلاب تبدیل میشوند.
این قربانیان با دریافت و قبول شبهات و اخبار دروغ و یا ناقص ارائه شده در تهاجم نرم، دچار تضاد در باورها، عداوت با اسلام و انقلاب و نظام، افسردگی و سرخوردگی شده و سپس این احساسات را با رفتار و کنشهای اجتماعی خود در جامعه توزیع میکند. از اینرو «جهاد تبیین» میتواند با آگاهی بخشی به موقع به افراد، این روند را متوقف و با افزایش قدرت تشخیص مانع از موفقیت تهاجم نرم دشمن و تبدیل افراد جامعه به پیاده نظام جنگ ادراکی دشمن شود. از دیگر نتایج انجام جهاد تبیین ، پی بردن افراد به جایگاه و ارزش نظام و انقلاب اسلامی و شناخت دستاوردها و موفقیتهای انقلاب و جمهوری اسلامی است و از این طریق، نوعی تبیین هویتی هم در بطن جهاد تبیین رخ میدهد که ماحصل آن احساس رضایت نسبی از خود و جامعه و کسب سرزندگی برای اصلاح معضلات و مشکلات جامعه خواهد بود. امری که تاثیرات مثبت فراوانی بر جامعه خواهد داشت.
چگونگی روشهای تبیین
افراد برای شرکت در جهاد تبیین باید ذهنی قوی و عمیق داشته باشند و از طرفی دیگر حوزههای تخصصی خود را برای جهاد تبیین مشخص نمایند و از طریق یک واسطه و روش تبلیغی رسانهای این جهاد را انجام دهند. در واقع برای انجام تبیین یک واسطه بین مجاهد تبیینگر و مخاطب وجود دارد. این واسطه میتواند انجام سخنرانی، نگارش متنی تاثیرگذار و یا فعالیت خلاقانه و هنرمندانه در فضای رسانهای و مجازی باشد. در واقع هر فرد مومن و دغدغهمند که دارای نگرش دینی انقلابی عمیق و صاحب ذهنی خلاق و بهرهمند از دانش کافی و گزارههای دقیق در حوزهی تخصصی باشد میتواند به عنوان یک رزمنده و جهادگر به جهاد تبیین و دفاع از ذهن و روح و روان جامعه در برابر طوفان تهاجم نرم دشمنان اسلام و انقلاب بپردازد.
مجاهدی که به تبیین میپردازد میتواند از فضای مجازی هم به عنوان یک واسطه استفاده نماید، با این پیش
شرط که، فعالیت او در این فضا منجر به افزایش عمق معرفت، تغییر مثبت شیوهی تفکر و عمق بخشیدن به
دانایی و آگاهی منجر به عمل گردد. این نتایج از طریق ابزارهای موجود در فضای مجازی مانند توئیتر، تلگرام
و اینستاگرام بدست نمیآید چرا که این بسترها توسط دشمن مدیریت و هدایت میشوند و طبیعی است که
دشمن اجازه بهرهگیری از این امکانات در جهت جهاد تبیین را نخواهد داد. بستن هزاران حساب کاربری در
توئیتر و اینستاگرام به دلیل دفاع از مسئله فلسطین یا بزرگداشت شهید سلیمانی و… دلایلی بر این مدعا هستند.
لازم به ذکر است که هر چند استفاده از پیام رسانهای ایرانی موجود در فضای مجازی میتواند به سرعت و
سهولت به انتشار پیامهایی مفید در جامعه منجر شود اما این رسانهها قادر به ایجاد دانایی عمیق در ذهن
مخاطب نخواهند شد.
امروزه در ایران فضای مجازی به غلط به عنوان منبعی برای توسعه دانایی و افزایش آگاهی به کار برده میشود.
آن هم در حالی که جایگاه کتاب و مطالعه به عنوان یک روش جدی برای دستیابی به اگاهی و بصیرت عمیق
روز به روز تنزل پیدا میکند. نکته دیگری که در رابطه با چگونگی انجام جهاد تبیین مطرح میشود این است
که علاوه بر انجام فعالیتهای اشخاص و جریانات در جهت انجام جهاد تبیین، دعوت به مطالعه و جدیت در
آن و افزایش میزان مطالعه منابع معتبر هم میتواند منجر به تبیین و روشنگری در جامعه شود، چرا که مطالعه
کتب و مطالب معتبر و علمی، منجر به افزایش آگاهی و دقت افراد خواهد شد و این افزایش مانعی جدی در
برابر تهاجم نرم دشمن محسوب میشود.
افزایش کیفیت و استاندارد شدن آثار و تولیدات فرهنگی نیز نقش بسزایی در جهاد تبیین و روشنگری در جامعه
دارد، چرا که گسترش چنین تولیداتی موجب میشود تا سطح سلیقه مخاطب در حوزه فرهنگ رشد پیدا کند
و افزایش یابد و این امر به نوبه خود موجب ارتقای ذهن و سلیقه مردم خواهد شد و دقت مخاطب در پذیرش
و توجه به اطلاعات و دادههای رسانهای افزایش خواهد یافت و این به معنای مواجهه هوشمندانه مخاطب با
تهاجم رسانهای دشمن خواهد بود.
انجام جهاد تبیین در همه موضوعات مختلف مرتبط با زندگی انسان ضرورت دارد (اعم از مباحث سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، بهداشتی و…) چرا که داشتن آگاهی صحیح و عمیق در هریک از حوزهها بر حوزهای دیگر نیز تاثیر میگذارد به عنوان مثال در رابطه با مسئله اشغال فلسطین اگر فرد دانش درستی نسبت به جغرافیا و تاریخ این کشور داشته باشد دادههای سیاسی غلط در رابطه با مساله فلسطین را نخواهد پذیرفت (علاوه بر این که معلومات و مطالعات جدی جغرافیایی و تاریخی درباره فلسطین باعث میشود تا فرد متوجه مغالطات و خطاهای موجود در شایعات و محتواهای رسانهای دشمن درباره این موضوع شود و تا سرحد امکان از توزیع اطلاعات نادرست در این حوزه ممانعت کند.) از اینرو است که انجام جهاد تبیین در یک حوزه میتواند به روشنگری و تبیین در حوزههای مرتبط هم بینجامد.