چندی‌است جریان تحریف با موج‌سواری بر برخی از مشکلات اقتصادی امروز کشور، ضمن تصویرسازی دروغین از دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، چنین القا می‌کنـد که شرایط کشور در روزگار پهلوی، بسیار مطلوب و از هرنظر، گُل و بلبل بوده است. نه فساد و اختلاسی وجود داشته و نه گرانی و تورمی. و برای جا انداختن این مطلب، در ذهن مردم، به‌ویژه نسل جوان، بدون هیچگونه اشاره به میزان درآمد اکثریت مطلق جامعه آن دوران، صرفـاً به قیمت اجناس و کالاهای اساسی آن زمان اشاره و ادعـا می‌کنند اگر انقلاب نشده بود، وضعیت کشور و مردم بسیار مطلوب‌تر از امروز و ایـران، مدینه فاضله بود!. در حالی که روزنامه‌های آن زمان واقعیت سطح رفاه و آسایش مردم را طور دیگری نشان می‌دهنـد. به بیان ساده‌تر نرخ‌های آن زمان بازنشر می‌شود، ولی سخنی از درآمدها و دیگر معضلات به میان نمی‌آید!
صد البته اگر قیمت‌های پیش از انقلاب را با قیمت‌های امروز مقایسه کنیم، در آن دوران، قیمت اجناس بسیار ارزان‌تر از امروز بوده‌اند. در عین حال اگر درآمدها و قدرت خرید اکثریت مردم در قبل از انقلاب را با قیمت‌های اجناس در همان زمان، مقایسه کنیم، چه بسـا گرانی مضاعفی نسبت به شرایط امروز وجود داشته است.
روایت پرتکراری که این سال‌ها که با استناد به آن، «ارزانی» و «قیمت ثابت» کالاها و اجناس در دوره پهلوی به آن تعمیم داده می‌شود، گفته‌ی امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت محمدرضا پهلوی است؛ که ادعا کرده بود «در ۱۳ سال صدارتش قیمت خودکار ثابت بوده و تغییر نکرده است!» گفته‌ای که، بدلیل فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی و تکرار آن در فضای مجازی – که خیلی‌ها هرچه را در آن می‌بینند و می‌شنوند، باور می‌کنند و دنبال صحت و سقم ماجرا و بررسی تاریخی نیستند!- تبدیل به باور شـد! و جریان تحریف نیز با استفاده از همین مسئله برای نشان دادن چهره مثبت از عملکرد پهلوی‌ها بهره‌برداری می‌نماید. در حالیکه مهم‌ترین اسنادی که می‌تواند تصویر واقعی از عملکرد رژیم پهلوی و وضعیت اقتصادی مردم را در آن دیـد؛ روزنامه‌های همان دوران و اظهارات و اعترافات گاه و بیگاه سردمداران آن رژیم و حتی اسناد و روایات غیر ایرانی است.
بر همین اساس، نه بمنظور انکار ضعف‌ها و کاستی‌های امروز کشور، بلکه برای آگاهی و شناخت از وضعیت و شرایط مورد ادعـای مدعیـان، روزنامه‌های عصر پهلوی و مستندات غیرقابل انکار مربوط به آنزمان را مرور می‌کنیم:
۱- گرانی‌ها صدای نمایندگان مجلس را درآورد!
ادعای ارزانی و ثبات قیمت‌ها در دوران پهلوی، بویژه در ۱۳ سال صدارت هویدا از سوی جریان تحریف، در حالیست که تیتر اصلی روزنامه اطلاعات در ۳۰ فروردین ۱۳۵۰ از پاسخ هویدا به نمایندگان منتقد مجلس در مورد گرانی‌های سرسام‌آور، حکایت دارد!
شایان ذکر است که هویدا پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در پاسخ به چرایی ادعایش مبنی بر “ثابت نگهداشتن قیمت خودکار طی ۱۳ سال صدارت خود” می‌گوید: «…من غذا و مِلک را نگفتم، من خودکار را گفتم، چون کسی درس نمی‌خواند، کسی خودکار نمی‌خرید…!»(۱)
و تیتر اول روزنامه اطلاعات در بهمن سال ۱۳۵۰ نیز، حاکی از گرانی افسارگسیخته‌ای است که دولت را وادار به اقداماتی برای مبارزه با گرانی‌ها نموده است.
۲-تهدید شاه به مداخله قوای انتظامی برای مبارزه با گرانی!
و اما خط بطلان اساسی بر ادعاهای کذب جریان تحریف، وجـود گرانی سرسام‌آور و بی‌ثباتی قیمت‌ها در دوران حکومت محمدرضا پهلوی، – با وجود رابطه تنگاتنگ با آمریکا و غرب – اظهارات شاه در مجلس در سال ۵۳ است، که بعنوان تیتر اصلی روزنامه کیهان در آن‌سال انتخاب شده. کیهان به نقل از شاه نوشته:
«در صورت عدم موفقیت کمیته‌های مبارزه با گرانفروشی، مبارزه بسیار شدید با گرانی به قوای انتظامی محول می‌شود!» شاه در ادامه مدعی شده این تورم فوق‌العاده، از خارج به کشور تحمیل شده است!.»
۳-کمبود و گرانی ارزاق و مایحتاج روزانه مردم
علیرغم ادعاهای دروغین مطروحه در مورد ارزانی و وفـور مایحتاج مردم در آنزمان، روزنامه‌های دهه ۵۰ اشارات متعددی به کمبود و گرانی ارزاق و مایحتاج روزانه‌ی مردم دارند. بعنوان نمونه: روزنامه اطلاعات، در ۲۸ آذرماه ۱۳۵۱ درباره “کمبود گوشت” و “افزایش قیمت مرغ” و حتی”دچار شدن مردم به کمبود پروتئین” به‌دلیل عدم توان استفاده از مواد پروتئینی، گزارشی منتشرکرده است.
نکته‌ی قابل توجه، تصویر دیگر این صفحه‌ی روزنامه اطلاعات به ملاقات و دیدار دوستانه‌ی محمد رضا پهلوی با نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا اشاره دارد، که از روابط نزدیک رژیم پهلوی با آمریکا حکایت دارد! یعنی، نه شعار “مرگ بر آمریکا”ئی بود و نه کوچکترین اختلافی بین دولت‌های ایران و آمریکا وجود داشت.
نمونه‌ی دیگر تیتر روزنامه اطلاعات ۵ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ است که به چندین مشکل، از جمله: هدر رفتن نصف‌روز مردم برای تهیه گوشت و وضعیت بد کشاورزی و گندم بی‌کیفیت و درمانگاه‌های بدون پزشک و… اختصاص یافته است.
جمله‌ی قابل تامل “هشتاد درصد مردم ایران گرسنه و نیمه گرسنه هستند” نیز از اعترافات وزیر کشاورزی رژیم پهلوی است که تیتر روزنامه اطلاعات در دهه ۴۰ بوده است که با یک سرچ ساده در اینترنت قابل دسترس می‌باشد.
۴- افزایش ۲ هزاردرصدی قیمت زمین و گرانی ناگهانی مصالح ساختمانی
همچنین برخلاف ادعاهای کذب مزدوران رسانه‌های فارسی‌زبان و سلطنت‌طلبان، گرانی و افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها در حوزه زمین و مصالح ساختمانی نیز در ده سال آخر عمر رژیم پهلوی، رشد چشمگیر دوهزار درصدی داشته. گواه این مدعا تیتر روزنامه اطلاعات ۱ شهریور ۱۳۵۶، است که در صفحه اول – وتوضیحات مفصل در صفحات ۲۹ و ۳۲ ) با استناد به اذعان نمایندگان مجلس آن دوران، به افزایش دو هزار درصدی قیمت زمین در طول سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ اشاره نموده است. و نیز افزایش میزان رشوه در ادارات دولتی معادل ترقی بهای زمین!.
در مورد ساخت و ساز مسکن در پیش از پیروزی انقلاب، مردم به‌جهت کمبود شدید و رشد چشمگیر قیمت مصالح ساختمانی، با چنان مشکلاتی مواجه بوده‌اند که با وجود مشکلات کنونی، تصورش هم برای بسیاری سخت است. چنانکه تیتر روزنامه‌های دهه ۵۰، از گرانی‌های ناگهانی مصالح ساختمانی و صف طویل دریافت حواله آجر حکایت دارد!
و در مورد وضعیت مستاجرین و شرایط اجاره‌نشینی مردم، “جان‌فوران” استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کالیفرنیای آمریکا نوشته: «اجاره‌ها در فاصله ۱۳۵۴-۱۳۳۹ش، ۱۵ برابر شده است؛ در فاصله ۱۳۵۳-۱۳۵۴ این هزینه‌ها ۲۰۰درصد و در سال ۱۳۵۴- ۱۳۵۵، ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. تعداد خانواده‌های شهرنشین که تنها در یک اتاق زندگی می‌کردند از ۳۶ درصد در ۱۳۴۶، به ۴۳ درصد در ۱۳۵۶ افزایش یافت.»(۳)
۵- بهداشت مناسب و درمان رایگان؟!
رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه و سلطنت‌طلبان، که برای رسیدن به مقصود، از هیـچگونه دروغ، ابایی ندارند، بدون توجه به وجود مستندات مکتوب فراوان، سعی در القای وضعیت بسیـار مطلوب بهداشت و درمان در زمان رژیم پهلوی، نموده! در کمال وقاحت، پا را فراتر گذاشته و ادعای رایگان بودن درمان در آن‌دوران را مطرح نموده‌اند! این ادعای کذب در حالیست که اظهارات خود مقامات رژیم پهلوی، خلاف این ادعا را ثابت می‌کند! بعنوان نمونه: روزنامه کیهان در گزارشی به نقل از تیمسار جوانشیر از مسئولین شورای شهر تهران با عنوان: « در بیمارستان، طبیب ۲۰۰ تومان می‌گیرد تا جواب سلام مریض را بدهد» در ادامه نوشته: «کار وزارت بهداری، مورد رضایت مردم نیست، بیمارستاها بسیار بد اداره می‌شود، » و…!
و رونامه کیهان ۲ تیر ۱۳۵۶، به “نبود یک داروخانه در شهر ۷۰ هزارنفری و طی مسافت ۱۲۰ کیلومتری مردم برای تهیه دارو” اشاره دارد!
حتی بر اساس اسناد و روایات غیـر ایرانی، وضعیت بهداشت و درمان، یکی از معضلات جدی مردم در رژیم پهلوی بوده، بنحوی که بواسطه‌ی عقب‌ماندگی‌ها در حوزه سلامت و بهداشت، زندگی مردم به شدت تحت‌الشعاع کمبودها قرار داشته است. کمبود پزشک متخصص، عدم دسترسی به دارو، فقدان مراکز پزشکی معتبر، عدم وجود بیمه‌های درمانی و…، تنها بخشی از مشکلات مردم در زمینه بهداشت و درمان بوده است. همین موارد موجب شده بود، مرگ و میر نوزادان و کودکان به‌طور چشمگیری بالا باشد.
به نوشته جان فوران، «ایران بدترین وضعیت ممکن، در نسبتِ تعداد پزشک به بیمار، در میان کشورهای خاورمیانه قرار داشت. ۶۴ درصد شهرنشینان، در سال ۱۳۵۱-۱۳۵۲دچار سوء تغذیه بودند (که ۲۵ درصد اینها وضع تغذیه‌شان بسیار بد بود) و این در مقایسه با ۴۲ درصد در روستاها، رقم بسیار بالایی است. آمار و ارقام بهداشتی نشان می‌دهد که بر تعداد تخت‌های بیمارستان، کلینیک‌ها، پزشک و پرستار افزوده شده اما در سال ۱۳۵۶ ایران هنوز در خاورمیانه بدترین نسبت پزشک- بیمار، بالاترین نرخ مرگ و میر نوزادان و اطفال و پایین‌ترین نسبت تخت بیمارستان به جمعیت را دارا بوده است.»(۴)
همچنین وضعیت بهداشت تهران در سال‌های پایانی حکومت پهلوی بگونه‌ای بود که روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۵۷ طی مطلبی با عنوان: “تهران‌نو محله‌ای که بجای فضای سبز زباله و پشه و مگس دارد” شرایط بهداشتی در پایتخت ایران را مورد نقد قرار داده و نوشته این وضعیت پایتخت است. حالا ببینید وضعیت بهداشت در دیگر نقاط کشور چگونه است!
در باره‌ی وضعیت بهداشت و سلامت مردم در دوران پهلوی‌ها، گفتنی‌ها بسیار است که در این مقاله‌ی مختصر نمی‌گنجد. ان‌شاالله در شماره‌های آتی مفصل‌تر به آن پرداخته خواهد شد.
۶– اعلام خطر پزشکی قانونی رژیم پهلوی به آمار بالای خودکشی!
«هرروز غم، هرروز حادثه، هرروز مرگ. اینجا مردم نفرین‌شده‌اند…!!» این جمله از آن‌دسته سیاه‌نمایی‌هایی است که در سال‌های اخیر از سوی برخی سلبریتی‌ها گرفته تا غربگراهایی که پز روشنفکری می‌دهند، بعد از هر حادثه‌ای یک پست احساسی در فضای می‌گذارند که ای‌امان و ای‌داد از این‌همه تلخی، مردم در زمان پهلوی‌ها رفاه و آسایشی داشتند و…! اما با ورق زدن آرشیو روزنامه سال‌هایی که به گواه کارشناسان اقتصادی، ایران به دلیل فروش بالای نفت بالاترین میزان درآمد را داشته، در عین‌حال هرسال حدود ۱۶۰۰ نفر در تهران دست به خودکشی میزده‌اند که هفتاد درصد اینها جوانان ۱۵ تا ۳۰ ساله بوده‌اند.! این نتیجه تحقیقات دکتر فرزام است که در روزنامه کیهان در فروردین سال ۱۳۴۹ منتشرشده است.
و در فروردین سال ۱۳۵۷ مسئولین پزشکی قانونی رژیم پهلوی، ضمن اشاره به خودکشی ۴ نفر در عرض ۴۸ ساعت تنها در آبادان، نسبت به افزایش خودکشی در کشور هشدار داده‌اند!
۷-جعل اصطلاح «فرار مغزها»
یکی دیگر از تبلیغات و سیاه‌نمایی‌های اخیـر، به اصطلاح “فرار مغزها”، بویژه مهاجرت پزشکان و دانشجویان پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. در حالیکه به گواه جراید دوران پهلوی، کمبود شدید امکانات درمانی و پزشک، یکی از مشکلات جدی مردم در دوران پهلوی بود که مهاجرت پزشکان از ایران، این مشکلات را دو چندان کرده بود.
به عنوان نمونه، در مقاله دکتر حسینعلی رونقی که در روزنامه شماره ۲۹ مرداد ۱۳۵۳ «آیندگان» منتشر گردیده، آمده است: که همه ساله تعداد زیادی از پزشکان ایرانی به آمریکا مهاجرت می‌کنند و هر سال به این عده افزوده می‌شود به طوری که در ۶ سال (۷۲-۱۹۶۶) شمار پزشکان مهاجر از ۸۰ نفر به ۳۰۰ نفر در سال یعنی نصف تمام فارغ‌التحصیلان پزشکی ایران رسیده است….در میان کشورهایی که پزشکان آن‌ها به آمریکا مهاجرت می‌کنند ایران از لحاظ تعداد، در مرتبه پنجم قرار دارد و دانشگاه تهران از همین لحاظ بین تمام دانشگاه‌های غیرآمریکایی که فارغ‌التحصیلان پزشکی آن‌ها به آمریکا مهاجرت می‌کنند در ردیف سوم است.(۵)
و روزنامه شهریور ۱۳۵۵ کیهان (دو سال قبل از پیروزی انقلاب) گزارش مفصلی از خوابیدن هر روزه‌ی صدها دانشجو در پشت سفارت آمریکا برای اخذ ویزا و مهاجرت به آن کشور منتشر کرده است!
و «یرواند آبراهامیان» در کتاب خود می‌نویسد: «ایران بعد از گذشت دو دهه پس از انقلاب سفید محمدرضا پهلوی، یکی از بدترین کشورها در بخش مرگ و میر کودکان و نسبت پزشک به بیمار در خاورمیانه بود. یکی از پایین‌ترین نرخ‌های آموزش عالی مربوط به ایران بود. افزون بر این، ۶۸ درصد از جمعیت بزرگسال بی‌سواد بودند، ۶۰ درصد از کودکان نمی‌توانستند دوره دبستان را به صورت کامل طی کنند و تنها ۳۰ درصد از داوطلبان کنکور می‌توانستند وارد دانشگاه‌ها شوند. در این میان شمار افراد متقاضی تحصیل در خارج از کشور رو به رشد بود. در دهه ۱۹۷۰/۱۳۵۰ شمار پزشکان ایرانی مستقر در نیویورک بیشتر از شهرهای غیر از تهران بود. اصطلاح «فرار مغزها» همانزمان و نخستین‌بار برای ایران به کار گرفته شد.»(۶)
۸-اعتراف وزیر دربار رژیم پهلوی
اسدالله علم، وزیر دربار محمدرضاپهلوی- در سال‌های ۱۳۴۰- ۱۳۵۶- درباره گرانی و کمبود موادغذایی، در کتاب خاطرات خود می‌گوید: «در تابستان ۱۳۵۲، بسیاری از انواع مواد غذایی کم‌یاب شده و اگر هم یافت می‌شد با قیمتی چند ده برابری به فروش می‌رسید. در ماه‌های نخست سال ۵۳، نان هم پیدا نمی‌شد و هویدا همواره اعلام می‌کرد که ما در «عصر طلایی» به‌سر می‌بریم!»(۷)
۱۰- آزادی به سبک شاه!
در خاتمه، جهت اطلاع آن‌دسته از کسانی‌که فریب دشمنان قسم‌خورده ایران و ایرانی را خورده و گمان می‌کنند، در رژیم پهلوی همه‌رقم آزادی وجود داشته؛ آزادی، منوط به اطاعت محض از فرامین و منویات شاه و درباریان بوده و طبق فرمان محمدرضا پهلوی، اگر فردی، تفکر دیگری داشت، دو راه بیشتر پیش‌روی او نبود: «زندان و یا اخراج از کشور…!»
شاه: جای کسی که با قانون اساسی، نظام شاهنشاهی و انقلاب ۶ بهمن مخالف است در زندان است یا خروج برای همیشه!(روزنامه اطلاعات ۱۲ اسفند ۱۳۵۳)
پی‌نوشت‌ها:
- افسانه قیمت خودکار بیک و ۱۳ سال نخست‌وزیری هویدا، روزنامه کیهان
- https://irdc.ir/fa/news/5691
- کتاب مقاومت شکننده نوشته جان فوران ترجمه تدین صفحه ۴۹۲
- کتاب مقاومت شکننده نوشته جان فوران ترجمه تدین صفحه ۴۹۲
- – http://tarikhirani.ir/fa/news/2947
- کتاب تاریخ ایران مدرن، نوشته یرواند آبراهامیان (تاریخ نگار ارمنی-آمریکایی) صفحات ۲۵۳ تا ۲۵۵
- https://btid.org/fa/news/198872