درآمد

تلاش گسترده صهیونیسم جهانی برای اعمال سلطه بر رسانه‌ها و شبکه‌های عمومی و در دست گرفتن کنترل آنهاست. مروری بر اقدامات گردانندگان شبکه‌های اجتماعی بزرگ در سال‌های اخیر، نشانه پوشش حمایتی این شبکه‌ها از سیاست‌ها و اهداف رژیم صهیونیستی است.

یکی از شبکه‌های اجتماعی مجازی که امروزه با اقبال کاربران مواجه شده و محبوبیت زیادی به دست آورده است، شبکه اجتماعی اینستاگرام است که در موارد متعددی حمایت از رژیم صهیونیستی و خدمت‌رسانی به این رژیم را نشان داده است.

 ۱ . اینستاگرام چیست؟

اینستاگرام شبکه اجتماعی برای به اشتراک‌گذاری عکس و فیلم است. کلمه اینستاگرام از ترکیب دو کلمه (Instant Camera) یا دوربین فوری و تلگرام ساخته شده است که به معنی پیام‌رسانی فوری از طریق عکس و دوربین است. این اپلیکیشن به کاربران اجازه می‌دهد که عکس و فیلم‌های خود را در این سرویس با سایرین به اشتراک گذارند. کاربران می‌توانند این فایل‌ها را با فیلترهای گوناگون اصلاح و با تگ‌ها و اطلاعات مکانی آنها را دسته‌بندی کنند. عکس‌ها را می‌توان به صورت عمومی و یا به صورت خصوصی برای برخی از کاربران به نمایش درآورد. کاربران می‌توانند با استفاده از هشتگ و موقعیت مکانی، محتوای دیگر کاربران را جستجو کنند؛ عکس‌های دیگران را بپسندند و با دنبال کردن دیگران آنها را به تایم لاین خود اضافه کنند.

در ششم ماه فوریه سال ۲۰۱۰  شبکه اجتماعی اینستاگرام برای اولین بار به‌صورت رسمی برای سیستم« iOS»   در اپ استور منتشر شد. طی مدت ‌زمان اندکی در تاریخ سوم آوریل سال ۲۰۱۲ نسخه اندروید این برنامه نیز منتشر شد و با رکورد دانلود بیش از یک ‌میلیون بار در کمتر از یک روز به کار خود ادامه داد. در نوامبر سال ۲۰۱۲ از نسخه وب این شبکه اجتماعی رونمایی شد و به این ترتیب دسترسی بهتری برای افراد از طریق مرورگرها فراهم گردید تا بهتر از اینستاگرام استفاده کنند. در سال ۲۰۱۴ نیز نسخه ویندوز موبایل این برنامه به ‌صورت عمومی در دسترس همگان قرار گرفت.(۱)

این اپلیکیشن پس از انتشار در سال ۲۰۱۰ محبوبیت بسیاری پیدا کرد و در ابتدای معرفی، در فهرست ۲۵ برنامه برتر پلتفرم« iOS» قرار گرفت و تعداد کاربران آن در عرض دو ماه به یک میلیون کاربر رسید. یک سال بعد، به بیش از ۱۰ میلیون کاربر دست یافت. سـرویس اینسـتاگرام بـه‌سـرعت در میـان کاربــران اینترنتــی محبوبیــت کســب کــرد و بــه بیــش از ۱۰۰ میلیــون کاربــر تــا آوریــل ۲۰۱۲ و ۳۰۰ میلیون کاربر تا دسامبر ۲۰۱۴ رسید.

2. بنیانگزاران اینستاگرام

اینستاگرام توسط کوین سیستروم(۲) و مایک کریگر(۳) خلق و در اکتبر ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد. کوین سیستروم نفر اول اینستاگرام در سال ۱۹۸۳ در هالیستون ماساچوست به دنیا آمد. مادر و پدر کوین مسیحی صهیونیست و از اعضای کلیسای هنکاک در شمال غرب بوستون آمریکا هستند. کلیسای مذکور را پائولین بیلی هنکاک تأسیس کرد که یک راهبه مسیحی بود که به علت اختلافات در تفکرات نسبت به الوهیت خدا از کلیسا طرد شد، تأسیس کرد.(۴)

3. خرید اینستاگرام توسط فیس‌بوک

رشد سریع کاربران و نفوذ اینستاگرام موجب شد که فیسبوک در آوریل ۲۰۱۲ اینستاگرام را به مبلغ یک میلیارد دلار (دو برابر ارزش واقعی آن در زمان مذکور) خریداری کند و به این ترتیب اینستاگرام نیز تحت مالکیت مارک زاکربرگ – تأثیرگذارترین صهیونیست جهان قرار گرفت. کسی که با حضور در سرزمین‌های اشغالی، طی مراسمی ویژه، جایزه خود را از دست سران رژیم صهیونیستی دریافت کرد. سیستروم پس از فروش اپلیکیشن محبوبش به فیسبوک از طرف مالک جدید، همچنان در سمت مدیریت اینستاگرام باقی ماند، اما پس از استعفای ناگهانی سیستروم از این سمت، کمپانی فیسبوک، آدام موسری یکی از پیشکسوتان شبکه‌های اجتماعی را به عنوان مدیر جدید اینستاگرام معرفی کرد. موسری یکی از مدیران با سابقه فیسبوک است که مدت زیادی را به عنوان مدیر اجرایی در این شرکت مشغول به کار بوده است. وی در اول اکتبر ۲۰۱۸  به ‌عنوان مدیرعامل اینستاگرام انتخاب شد. موسری نیز یک آمریکایی با اصالت یهودی اسرائیلی است.(۵)

نکته قابل توجه آنکه کوین سیستروم و مارک زاکربرگ مانند تمام مدیران شرکت­‌ها و مؤسسات آمریکایی ارتباط تنگاتنگی با لابی‌های صهیونیستی و سرویس‌های جاسوسی این رژیم دارند، به‌طوری که صهیونیست­‌ها به مارک زاکربرگ مالک فیس بوک، واتس آپ و اینستاگرام لقب «پسر خوب یهود» و «امید غلبه تفکر یهود بر جهان» را داده‌اند. نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز زاکربرگ را از وفادارترین اشخاص به آرمان‌های یهود معرفی کرده است.

علاوه بر این مارک زوکربرگ عضو فرقه و انجمن فراماسونری – صهیونیستی AEPi(Alpha Epsilon Pi)(6) است. نکته قابل تأمل اینکه کوین سیستروم نیز عضو انجمن فراماسونری زیگماست (sigma nu) که از انجمن‌های تابعه AEPi محسوب می‌شود. این تنها گوشه‌ای از شخصیت پیدا و پنهان افرادی است که مالکیت و اداره شبکه اینترنتی محبوب اینستاگرام را در دست دارند.

4. خدمات اینستاگرام به رژیم صهیونیستی

با مروری بر اقدامات گردانندگان شبکه‌های اجتماعی بزرگ نظیر فیسبوک، اینستاگرام، توئیتر و… در سال‌های اخیر، می‌توان به نوعی پوشش حمایتی از سیاست‌ها و اهداف رژیم صهیونیستی در این شبکه‌ها پی برد. فیسبوک و به تبع آن اینستاگرام در زمینه ارتباط با سرویس‌های اطلاعاتی غربی و صهیونیستی و جاسوسی از حریم شخصی کاربران خود نیز سابقه‌ای طولانی دارند. نشریه یهودی – فرانسوی «لومگزین دی یسراییل» در اکتبر ۲۰۰۹ با انتشار مطالبی از نقش شبکه فیسبوک به عنوان ابزار کسب اطلاعات از کاربرانش برای تحلیل و برنامه‌ریزی سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی پرده برداشت. سندیت این افشاگری در آن حد بود که سفیر رژیم صهیونیستی در پاریس‌، مجله «لومگزین دی یسراییل» را متهم به افشای اسراری کرد که نبایستی آنها را برای دشمن فاش می‌کرد. نشریۀ بلومبرگ نیز در جولای سال ۲۰۲۰ طی گزارشی از جاسوسی فیسبوک از طریق دوربین اینستاگرام در گوشی‌‌های آیفون خبر داد. به نوشته بلومبرگ؛ فیسبوک عامدانه و زمانی که گوشی کاربران غیرفعال بوده، بدون اجازه دوربین اینستاگرام را فعال می‌‌کرده است.(۷)

اما درخصوص حمایت شبکه اجتماعی اینستاگرام از این رژیم بیش از هرچیز می‌توان به سانسور و حذف مطالب و صفحات ضد صهیونیستی و سیاسی- نظامی اشاره کرد. اقداماتی که به‌وضوح ادعای همیشگی این شبکه اجتماعی در خصوص آزادی بیان را نقض می‌کنند.

اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی مشابه مثل فیسبوک در راستای حمایت از رژیم صهیونیستی و با ممنوعیت انتقاد از این رژیم پست‌هایی را که درحمایت از مردم فلسطین و علیه سیاست‌های این رژیم نوشته می‌شود، حذف می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی مذکور هرگونه انتقاد صریح از رژیم صهیونیستی و سیاست‌های نژادپرستانه و سرکوبگرانه آنها علیه فلسطینیان را به بهانه مغایرت با خط مشی و استاندارد‌های این رسانه‌ها سانسور می‌کنند.

بر اساس خط مشی‌ها و قوانینی که اینستاگرام درباره فعالیت کاربران در این شبکه اجتماعی منتشر کرده است «مطالب ارسالی نباید دارای محتوای خشونت‌آمیز، برهنگی و یا حتی نیمه برهنگی، تبعیض‌آمیز، غیر قانونی، دشمنی و کینه‌توزی و مخصوصاً جنسی و پورنوگرافی باشند.» و در صورت تخطی از قوانین مذکور، یا پست ارسال شده حذف و یا اکانت کاربری غیرفعال می‌شود. طبق این بند، بسیاری از کاربری‌ها و پست‌های ارسال شده می‌بایست در معرض حذف یا حداقل سانسور قرار بگیرند؛ اما این اتفاق معمولاً رخ نمی‌دهد. این در حالی است که اینستاگرام در موارد متعددی به بهانه مقابله با خشونت و افراطی‌گری و نفرت پراکنی اقدام به حذف صفحات سیاسی و مذهبی و صفحات مربوط به مقامات نظامی ایران و نیز صفحات منتسب به حزب‌الله و مبارزان ضد صهیونیست فلسطینیان کرده است. در ادامه به تعدادی از موارد سانسور شده توسط اینستاگرام در راستای حمایت از رژیم صهیونیستی اشاره می‌شود.

الف. حذف صفحات و مطالب ضدصهیویستی و جبهه مقاومت

صفحه «عاشق مبارزه با اسرائیل» در اینستاگرام یکی از صفحاتی است که به درخواست رژیم صهیونیستی تا کنون دو بار حذف شده است. سایت آمریکایی فری‌بیکن در خصوص صفحه مذکور نوشته است که مخالفان نظام ایران در واکنش به این کمپین مجازی، سایت‌هایی چون اینستاگرام را تحت فشار قرار داده‌اند که این کمپین را مسدود کنند، زیرا به ادعای آنها، این کمپین سیاست‌های به اصطلاح مبارزه با محتواهای نفرت پراکنی را نقض کرده است. گسترش این کمپین آن‌چنان بوده که گروه لابی صهیونیستی «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» که مهم‌ترین نهاد فعال علیه برنامه هسته‌ای ایران در آمریکا به شمار می‌رود، در صفحه توییتر خود از این کمپین ابراز نارضایتی و انزجار کرده است. یکی از مقامات این گروه نیز از شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام، مسدود‌سازی فوری این کمپین را خواسته است.(۸)

حذف و مسدودسازی اکانت وابسته به خبرگزاری قدس در این شبکه اجتماعی نمونه دیگری از اقدامات حمایتگرایانه اینستاگرام از رژیم صهیونیستی است. این در حالی است که مؤسسه مذکور در صفحه اینستاگرام خود تنها به پوشش اخبار و رویدادهای مرتبط با فلسطین و مقاومت مبادرت ورزیده است، اما مسئولان اینستاگرام به بهانه «انتشار محتوای خشونت‌آمیز» این صفحه و صفحات مشابه آن را مسدود کرده‌اند. (۹) اینستاگرام در خرداد ماه  ۹۹ نیز صفحه خبرگزاری قدس را به دلیل انتشار مطالبی در مورد جنایات رژیم صهیونیستی و مظلومیت مردم فلسطین و انتشار تصاویر شهید سردار سلیمانی مجدداً مسدود کرد. علاوه بر این، اکانت «قبله اول»، وابسته به جمعیت دفاع از ملت فلسطین نیز توسط اینستاگرام مسدود شده است.

پرویز جاهد، منتقد سینما که سابقه همکاری با شبکه سلطنتی انگلستان (BBC) را دارد؛ در خصوص حذف مطالب حمایتی از فلسطین توسط اینستاگرام چنین اظهار کرده است: «در واکنش به سرکوب اعتراضات مردم فلسطین در نوار غزه علیه انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و کشته شدن بیش از ۶۰ نفر و زخمی شدن بیش از ۲۴۰۰ نفر از تظاهرکنندگان به دست سربازان بی‌رحم اسرائیلی، پستی در اینستاگرام منتشر کردم که حاوی چند عکس از جنایات سربازان اسرائیلی و سلاخی مردم فلسطین بود و همراه با عنوانی، این جنایات بی‌رحمانه را محکوم می‌کرد. اما صبح دیروز در کمال ناباوری دیدم که اینستاگرام پست مرا حذف کرده و پیامی با این مضمون فرستاده است که پست شما به دلیل نقض خط مشی اینستاگرام حذف شده است.» جاهد در این زمینه گفته است: «حالا می‌بینم که اسرائیل خط قرمز اینستاگرام نیز هست و اگر پستی در افشای جنایات این حکومت در فضای اینستاگرام منتشر شود، بدون شک حذف خواهد شد.»(۱۰)

ب. حذف مکرر صفحات سید حسن نصرالله

اینستاگرام در آبان ۹۴  حساب کاربری رسمی سید حسن نصرالله را نیز بست. بسته شدن این صفحه در پی درج ویدئوهای سخنرانی نصرالله و اعلام حمایت وی از انتفاضه سوم مردم فلسطین رخ داد. صفحه رسمی سید حسن نصرالله تا کنون سه بار توسط اینستاگرام و بدون اخطار قبلی حذف شده است.

ج. مسدودسازی صفحات منتسب به مسئولان سیاسی نظامی جمهوری اسلامی ایران

اقدام اینستاگرام در حذف صفحات بسیاری از مسئولان سیاسی و نظامی کشور و برخی از مقامات ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز آزادی و استقلال این رسانه را زیر سؤال برده و وابستگی آن به آمریکا و لابی‌های صهیونیستی را نشان می‌دهد.

یک از مدیران ارشد اینستاگرام بسته شدن حساب برخی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تأیید و عنوان کرده است: «ما تحت محدودیت‌های قوانین تحریم‌های ایالات متحده عمل می‌کنیم. با مقامات دولتی مرتبط همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که تعهدات قانونی‌مان، از جمله مربوط به تعیین سپاه به عنوان سازمان تروریستی خارجی را رعایت می‌کنیم. در این راستا حساب‌های کاربری برخی مسئولین و سرداران سپاه و افراد منتسب به فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط شبکه اجتماعی اینستاگرام مسدود شده‌اند.»(۱۱) این در حالی است که برای مقابله با نفرت‌پراکنی و انتساب ادعاهای دروغ توسط مقامات آمریکایی، اسرائیلی، سعودی و اماراتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران در این شبکه اجتماعی هیچ تمهیداتی اندیشیده نمی‌شود.

اقدام دیگر اینستاگرام، نقض آشکار آزادی بیان و حذف پست‌های کاربران ایرانی در محکومیت اقدامات تروریستی و غیر انسانی کشورهای متخاصم و رژیم صهیونیستی است. اقدامی که سال گذشته و در پی شهادت سردار سلیمانی نمود و وضوح بیشتری یافته است.

این تصمیمات یک‌جانبه سال گذشته در زمان شهادت سردار سلیمانی و پس از آن، چندی پیش در زمان ترور شهید فخری‌زاده به‌وفور تکرار شد. اقدام اینستاگرام با پاک کردن پست‌های کاربران عادی شروع شد. استوری‌ها و پست‌های کاربران حکایت از این داشتند که اینستاگرام هر پستی را که در آن عکس یا هشتگی از  شهید قاسم سلیمانی باشد، حذف می‌کند. این موضوع همراهی اینستاگرام با اقدامات تروریستی کشورهای متخاصم از طریق حذف اکانت و پست‌های کاربران ایرانی و جلوگیری از آزادی بیان ایرانیان در فضای مجازی را بیش از پیش نمایان کرده است. در این راستا شبکه اجتماعی فیس‌بوک که مالک پلتفرم اینستاگرام است در ارتباط با علت حذف پست‌های مربوط به شهادت سردار سلیمانی اعلام کرده است که موظف به رعایت قوانین تحریم آمریکا علیه ایران است که شامل قرارگرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرماندهان آن در فهرست تحریم‌هاست.

د. راه‌اندازی حساب‌های کاربری با هدف تطهیر چهره رژیم صهیونیستی 

یکی از اهداف مهم اینستاگرام تبدیل اسراییل منفور، نامشروع و کوچک به اسرائیل بزرگ است. در این راستا رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از بستر شبکه‌های اجتماعی مجازی، برای برقراری ارتباط با مردم ایران از یک سو و ترویج و معرفی این رژیم از سوی دیگر، در اینستاگرام و توئیتر اقدام به ایجاد حساب‌هایی به زبان فارسی کرده است.

برای مثال ارتش رژیم صهیونیستی، که نام اصلی آن «نیروهای دفاعی اسرائیل» (به اختصار:IDF) است، از تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۹۸ در توئیتر و اینستاگرام شروع به انتشار محتوا به زبان فارسی و شش روز بعد نیز ​کانالی را به زبان فارسی در تلگرام ​راه‌اندازی کرد و شمار دنبال‌کننده‌های حساب اینستاگرام آن در مدت کوتاهی به بیش از دو هزار تن، شمار دنبال‌کننده‌های حساب‌ توئیتر آن به ۳۰۰ کاربر، و شمار اعضای کانال تلگرام آن هم به بیش از چهار هزار نفر رسید. ارتش این رژیم در خصوص اقدامات مذکور، در پیامی در توئیتر همزمان با اعلام راه‌اندازی رسمی این بستر جدید، نوشت:

«مردم ایران شایسته آن هستند که حقایق را بشنوند و این دقیقاً همان چیزی است که ما هم‌رسانی می‌کنیم. ایرانی‌ها می‌توانند حساب ما [@IDFFarsi] را در توئیتر دنبال کنند و خودشان ببینند که دشمن آنها نه ارتش اسرائیل که رژیم سرکوبگر ایران است.

علاوه بر این حساب‌های کاربری بسیاری در اینستاگرام با هدف معرفی هویت یهودی اسرائیلی و تشویق یهودیان سراسر جهان به مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی و تغییر نگاه عمومی به این رژیم راه‌اندازی شده‌اند. برای مثال صفحه birthright Israel (CIE) حساب کاربری خود را به حمایت از رژیم صهیونیستی اختصاص داده و با سازمان دادن سفرهای رایگان ده روزه به اسرائیل درصدد تقویت هویت یهودی- صهیونیستی است. در این زمینه آویوا سوکلوسکی(۱۲) مدیر ارتباطات دیجیتال در CIE اظهار داشته است:

«ما می‌خواهیم جوانان یهودی از سراسر جهان به اسرائیل بیایند.» وی همچنین با اشاره به اهمیت برنامه اشتراک عکس به عنوان بستری برای حمایت از اسرائیل گفته است: «بسیاری از جوانان یهودی، اسرائیل را از طریق رسانه‌های خبری یا آنچه دیگران در اینترنت ارسال می‌کنند، می‌شناسند. حساب اینستاگرام ما به آنها این فرصت را می‌دهد تا اسرائیل را از دریچه چشم دوستانشان و افرادی که می‌شناسند و به آنها اعتماد دارند ببینند. حساب ما گلوله جادویی برای ایجاد یک رابطه معتبر و معنادار با اسرائیل نیست، اما ما معتقدیم که این خود گامی بزرگ است.»

در حالی که CIE با به اشتراک گذاشتن تصاویر دوستان یا اعضای خانواده افرادی که درگیر فرهنگ اسرائیل هستند از این رژیم حمایت می‌کند، حساب کاربری دیگری با عنوان Stand with us عکس‌هایی را منتشر می‌کند که به گفته مدیر رسانه‌های اجتماعی آن – امیلی شریدر(۱۳) «تنوع اسرائیل را برجسته، اطلاعات غلط را اصلاح و اسرائیل را به گونه‌ای معرفی می‌کند که ما اغلب در رسانه‌های سنتی نمی‌بینیم.»

شریدر همچنین گفته است: «به‌طور خاص در اینستاگرام، ما پست‌های زیادی در خصوص سربازان ارتش اسرائیل داریم تا افسانه‌های متجاوز بودن اسرائیل را از بین ببریم.»(۱۴)

این پیام‌ها به‌وضوح نشان دهنده تلاش رژیم صهیونیستی برای تطهیر چهره خود از طریق شبکه‌های اجتماعی است. دیگر نهادهای دولتی اسرائیل هم چند سالی است حساب‌های کاربری شبکه اجتماعی به زبان فارسی دارند. وزارت خارجه اسرائیل در توئیتر به زبان فارسی فعال است و ۱۲۰ هزار دنبال‌کننده دارد. این وزارتخانه در اینستاگرام هم ۲۹۳ هزار دنبال‌ کننده دارد و کانال تلگرام فارسی آن هم حدود ۲۳ هزار عضو دارد.(۱۵)

پیگیری سیاست‌های ذکر شده از سوی شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی به‌وضوح بیانگر پوشش حمایتی از رژیم صهیونیستی توسط این شبکه‌هاست. موضوعی که دامنه آن در سال‌های اخیر در حال گسترده‌تر شدن است، تا جایی که به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی مذکور، دارای چهارچوب و دستورالعمل خاص دیکته شده‌ای از سوی صهیونیست‌ها هستند که تخطی از آن جرم و نقض قانون تلقی می‌شود و مستوجب مجازات است.(۱۶)

پی نوشت‌ها:

• https://admininsta.com/what-is-the-instagram
• Kevin Systrom
• Mike Krieger
• https://gerdab.ir/fa/news/19105
• همان
• http://kayhan.ir/fa/news/200730
• خاخام صهیونیست زالمانگرینبرگ (Rabbi Zalman Greenberg) در مورد این فرقه صهیونیستی می گوید: « AEPi یک نیروی پیشرو در ترویج ارزش‌های اخلاقی یهودی است که گستره آن فراتر از اعضای آن بوده است.»
• https://www.mashreghnews.ir
• خبرگزاری قدس نخستین تجربه جمهوری اسلامی ایران در ایجاد خبرگزاری‌های تخصصی و دومین تجربه در تأسیس رسانه‌های غیردولتی و خصوصی است و همواره کوشیده تا مطالب و محتوای خود را با روشنگری و بر مبنای اخبار واقعی در حوزه فلسطین و صهیونیزم در اختیار مخاطبان جامعه قرار دهد.
• https://www.parsine.com/fa/news/430828
• https://www.eghtesadbartar.com
• https://www.cjnews.com/news/israel/advocating-for-israel-through-instagram
• Aviva Sokolsky
• Emily Schrader
• https://ir.voanews.com/persiannewsworld/israel-idf-farsi-social-media

https://gerdab.ir/fa/news/19105

اشاره:

بخش مهمی از زیست انسانی در فضای مجازی اتفاق می‌افتد. فضای مجازی بسان فضای حقیقی نقشی پررنگ در زندگی انسان‌ها دارد و مازاد بر تسهیل سبک زندگی با آسیب‌هایی نیز همراه است. آسیب‌های فرهنگی و اخلاقی برآمده از بستر فضای مجازی هستند. بر همین اساس ارایه راه‌حلی برای رهائی از آسیب‌های فضای مجازی ضرورتی غیر قابل اجتناب است. رویکرد نگارنده در بهره‌وری بهتر وارایه سبک زیست مسلمانی با روش «فقه فضای مجازی» است که با اجتهاد سه‌گانه به تبیین چگونگی سبک زندگی در این بخش می‌پردازد. اجتهاد بخش اول به معرفی فضای مجازی مطلوب اختصاص دارد. در اجتهاد قسم دوم به بازشناسی فضای مجازی موجود پرداخته می‌شود و در اجتهاد قسم سوم راه‌حل برای حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب ارائه می‌شود.

الف: سبک زندگی در فضای مجازی

زندگی انسان امروز آمیخته با فضای مجازی است، بهگونه‌ای که بخشی از فعالیت‌های روزمره اعم از اقتصادی، آموزشی و… به وسیله فضای مجازی انجام میشود. بر همین اساس فضای مجازی مثل فضای حقیقی نقش پررنگی در زندگی انسان‌ها دارد و شاید بتوان گفت تأثیر فضای مجازی پررنگ‌تر از فضای حقیقی است. مخصوصاً درایام بیماری کرونا که بیشتر بخش‌های آموزشی به فضای مجازی منتقل شدند.

فضای مجازی ویژگی‌هایی دارد که آن را توانمندتر از فضای حقیقی می‌کند. زمان، مکان و پیوستگی در فضای مجازی بهگونه‌ دیگری رقم می‌خورد. در فضای مجازی پویائی زمانی وجود دارد و روز وشب در آن معنا ندارد و هر زمان که به اینترنت وصل می‌شوید، هزاران نفر را می‌بینید که آنلاین هستند. فضای مجازی فاصله جغرافیایی را از بین برده و جهان متکثر را به جهانی واحد تبدیل کرده است.

گمنامی و سیال بودن هویت کاربران، ویژگی دیگر فضای مجازی است و در آن هویت، جنس، سن، طبقه و سایر ویژگیهای افراد، پنهانند. بنابراین زمان و مکان که ویژگی اصلی فضای حقیقی است، در فضای مجازی تغییر می‌کنند و در نگاهی ژرف، زیست انسانی در این فضا معنای دیگری پیدا می‌کند و به خاطر این تغییر، امکان بروز فساد و جنگ نرم‌افزاری بهمراتب بیشتر از فضای حقیقی است. دشمنان جهان اسلام با استفاده از ظرفیت فضای مجازی به جنگ نرم پرداخته‌اند. «راشورون» خاخام یهودی در سال ۱۸۶۹ در سخنرانی خود در شهر پراگ اعلام کرد که پس از طلا، دستگاه‌های خبررسانی، دومین ابزار یهود برای استیلا بر جهان هستند. مجله نشنال ونگارد در مورد کنترل رسانه‌ها توسط یهود می‌نویسد: «کنترل یهود بر رسانه‌های گروهی مهم‌ترین واقعیت زندگی، نه تنها در آمریکا که در سراسر جهان است.»

از سوی دیگر آسیب‌های ناشی از فضای مجازی که هویت خانواده‌ها را نشانه گرفتهاند، قابل اغماض نیستند. خانم گالیا نورکو متخصص دیجیتال، در مقاله‌ای به آسیب‌های ششگانه فضای مجازی که می‌توانند یک فرد، سازمان یا کشور را تحت تأثیر قرار دهند می‌پردازد. نویسنده در میان آسیب‌های جسمی، اقتصادی و روانی، مهم‌ترین و سخت‌ترین آنها را آسیب‌های فرهنگی می‌داند و می‌نویسد: «اندازه‌گیری آسیب فرهنگی سخت‌ترین سنجش است و بهتر است با افزایش نابسامانی‌های اجتماعی توضیح داده شود. یک مثال خوب در این مورد گسترش اطلاعات نادرست در اینترنت است که به خشونت در دنیای واقعی منجر میشود، همان‌ طور که در هند، سریلانکا و میانمار رخ داد.»

ب: فقه فضای مجازی و الگوی حِکمی اجتهادی

راهکار رهائی از آسیب‌های فضای مجازی در گرو ارایه سبک زندگی دینی در فضای مجازی است. سبک زندگی دینی در فضای مجازی با دو روش و هنجار قابل دسترسی است. به نظر نگارنده  تبیین هر دو بخش در مدل الگوی «فقه فضای مجازی و الگوی حِکمی اجتهادی» به دست می‌آید. به بیان دیگر امتداد فقه نظام ولایی به سوی فقه‌های مضاف همانند فقه فضای مجازی حرکت می‌کند و می‌توان با تبیین فقه فضای مجازی الگوی زیست مسلمانی در این بخش را تکمیل کرد.

«فقه نظام ولایی» به ‌عنوان «رویکردی حاکم بر فقه» در نظر گرفته می‌شود و رویکرد حاکم بر کلّ آن ولایی است. چنانکه امام خمینی(ره) نه تنها شأن عالم‌بودن اهل‌بیت(ع) را در نظر داشتند، بلکه شأن ولایی(حاکمیت و حکمرانی) ایشان را نیز مد نظر قرار دادند. فقیه دو شأن دارد: شأن فقاهت و شأن ولایت. شأن فقاهت شأن کشف احکام شرعی و دستاورد آن حکم تکلیفی و وضعی است. شأن ولایت، شأن جعل است که دستاوردش حکم ولایی است. فقه نظام ولایی مازاد بر دارا بودن احکام اشیا به تبیین احکام رفتاری راهبردی و ساختاری هم می‌پردازد. بنابراین در فقه نظام ولایی، احکام در شش حوزه بررسی میشوند که عبارتند از:

1. احکام اشیا ۲٫ احکام فعل رفتاری ۳٫ احکام فعل اجتماعی ۴٫ احکام نهاد ۵٫ احکام ساختار و ۶٫ احکام سازمان.

روش‌شناسی فقه نظام ولایی در فقه فضای مجازی با سه نوع اجتهاد پیوند دارد: هدف اجتهاد قسم اول، فهم جامع و روشمند نصوص دینی و تطبیق بر شئون زندگی است. در این اجتهاد می‌خواهیم به انسان مطلوب در نگاه دینی دسترسی پیدا کنیم.

هدف اجتهاد قسم دوم، اجتهاد پایشی برای شناخت موضوعات خارجی با روش شجره‎ای است. اینکه فقیه کاری به موضوع ندارد همه جا درست نیست. موضوعات خارجی را باید درست شناخت. برخی در بحث حجاب الزامی می‎گویند مردم به حجاب اجباری قائل نیستند. در تحقیقات میدانی انجام شده، روش تحقیقشان غلط است. هدف این اجتهاد، اجتهاد پایشی است.

هدف  استراتژی اجتهاد قسم سوم، نقد وضعیت موجود و امر انسانیِ محقق و تغییر آن به وضعیت امر مطلوب اسلامی است. در این زمینه میتوان به چند روشهای ذیل اشاره کرد:

روش انتقادی، روش رفتارسازی، روش راهبردسازی، روش ساختارسازی.

ج: معناشناسی فقه فضای مجازی

فقه فضای مجازی به دو معنای متفاوت کاربرد دارد. گاهی مقصود از فقه فضای مجازی، احکام شرعی فعالیت‌هایی هستند که در درون فضای مجازی صورت می‌گیرند. احکامی نظیر رشوه در فضای مجازی، سرقت‌های مجازی، امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی. این یک نوع نگاه است و فقیه بر اساس قواعد و ادله‌ای که در اختیار دارد، می‌تواند بحث‌های مربوط به عبادات، معاملات، سیاسات، احکام قضایی و… را در فضای مجازی بیان کند.

گاهی معنای وسیعی از آن لحاظ می‌شود که مراد از آن، نگاه کلان‌تر به فقه است. یعنی نگاه حکمرانی داشتن و به لحاظ حکمرانی در فضای مجازی وارد شدن که در این بخش نمای کل فضای مجازی مد نظر قرار میگیرد و با سه عملیات راهبردی، رفتاری و بیان احکام ساختاری به تبیین توصیفی و هنجازی فقه حاکم در فضای مجازی پرداخته می‌شود .

د: راهکارهای فقه فضای مجازی

تحلیل فقه فضای مجازی با روش فقه نظام ولایی در سه ساحت از اجتهاد امکان‌پذیر است. در اجتهاد بخش اول به تبیین چیستی فضای مجازی مطلوب در نگاه دین پرداخته می‌شود. در اجتهاد در بخش دوم به شناسائی فقه فضای مجازی درنفس الامر پرداخته می‌شود و در اجتهاد قسم سوم رسیدن از فضای محقق به فضای مطلوب دنبال می‌شود.

1. ۱. اجتهاد قسم اول و کشف فضای مجازی مطلوب

روش تفسیر شبکه‌ای در اجتهاد قسم اول، حکمرانی مطلوبی را بیان می‌کند. فضای مجازی مطلوب و راهکارهای رسیدن به آن کدامند؟ توصیف فضای مجازی مطلوب فرع بر تصویر فضای مجازی مطلوب است. یعنی در مرحله اول باید فضای مجازی مطلوب را شناخت و سپس با روش تفسیر شبکه‌ای به تبیین نظام مطلوب پرداخت.

روش تفسیر شبکه‌ای بیانگر یک نظام حکمرانی برآمده از قرآن و روایات است. قرآن کریم واژه حکم را با دو بخش کتاب و نبوت پیوند میزند. این حکم با احکام جامع اعم از فردی و اجتماعی نیز که حدود الهی را بیان می‌کنند و ذیل طاغوت و ولایت قرار می‌گیرند، پیوند پیدا می‌کند. این احکام جامع، در ولایت، اطاعت از خدا و رسول و اولوالامر مطرحند و در طاغوت، اطاعت از غیر خدا مطرح می‌شود.

2. اجتهاد قسم دوم و بررسی فضای مجازی موجود

بعد از شناسایی فضای مجازی مطلوب در مرحله دوم به بررسی فضای مجازی موجود پرداخته می‌شود و اینکه فضای مجازی موجود چیست و در معرض چه آسیب‌هایی است؟ امروزه چهار دسته علوم نوین یعنی علوم شناختی، نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و اطلاعات و ارتباطات بر زندگی انسان‌ها حاکم و همه دربردارنده مبنای هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی هستند. ۶۰ درصد از افراد ۱۲ سال به بالا در جهان عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی هستند.

شبکه‌ها و فضای مجازی، دسترسی آزاد را فراهم میآورند، سرعت زیادی دارند و مشارکت در آنها زیاد است. اینها حتی حریم خصوصی را نیز از بین بردهاند و در قبال قوانین مدنی ملت ـ دولت‌ها محدودیتی ندارند. اجتهاد قسم دوم با به کارگیری روش منظومه‌ای کمک‌رسانی، شناختی جامع و منظومه‌ای از فضای مجازی به دست می‌دهد که میتوان از طریق آن به مولفه‌ها، مبانی و دستاوردهای فضای مجازی دسترسی پیدا کرد. چنانچه فقیه شناخت جامعی از فضای مجازی موجود پیدا کند و تصویر مطلوبی از حکمرانی مطلوب به دست آورد، می‌تواند بگوید فقه حکمرانی فضای مجازی چگونه تحصیل می‌شود.

فضای مجازی موجود را میتوان با روش منظومه‌ای شناخت. در توصیف وضع موجود سه پارادایم حاکم وجود دارند: تبیینی، تفسیری و انتقادی. در پارادایم تبیینی، علل و عوامل حاکم بر انسان محقق بررسی می‌شوند. در پارادایم تفسیری، به منظور معناکاوی، انگیزه‌ها و علل و عوامل درونی انسان مطالعه می‌شوند. بنابراین در پارادایم تبیینی، علت‌کاوی و در پارادایم تفسیری معناکاوی صورت می‌گیرد. بر این باوریم که پدیده محقَق را باید با روش منظومه‌ای شناخت. یعنی آن را تک ‌بعدی نبینیم؛ علاوه بر دستاوردهای فضای مجازی، مبانی آن را نیز ببینیم و مولفه‌های درونی آن را نیز مشاهده کنیم. اگر نظام و منظومه‌ای که این فضا را تشکیل داده، دیده شود، می‌توانیم با روش منظومه‌ای به شناخت جامعی برسیم.

3. ۳. اجتهاد قسم سوم رسیدن به انسان مطلوب

بعد از شناخت انسان‌شناسی مطلوب در اجتهاد قسم اول و انسان شناسی موجود در اجتهاد قسم دوم به تبیین اجتهاد در قسم سوم یعنی رسیدن از انسان موجود به انسان مطلوب می‌پردازیم. راهکاری که با روش‌های انتقادی، رفتارسازی، راهبردسازی و روش ساختارسازی می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد.

خلاصه و نتیجه‌گیری

1. زمان و مکان که ویژگی اصلی فضای حقیقی است دچار تغییر می‌شود و در نگاهی ژرف زیست انسانی در آنجا معنای دیگری پیدا می‌کند. بر اساس تغییر زیست انسانی امکان بروز فساد و جنگ نرم‌افزاری بهمراتب بیشتر از فضای حقیقی است.
2. راهکار رهائی از آسیب‌های فضای مجازی در گرو ارائه سبک زندگی دینی در این فضاست. سبک زندگی دینی در فضای مجازی با دو روش و هنجار قابل دسترسی است. به نظر نگارنده تبیین هر دو بخش از مدل الگوی «فقه فضای مجازی و الگوی حِکمی اجتهادی» به دست می‌آید.
3. روش‌شناسی فقه نظام ولایی در فقه فضای مجازی، با سه نوع اجتهاد پیوند دارد: هدف از اجتهاد قسم اول فهم جامع و روشمند نصوص دینی است. هدف اجتهاد قسم دوم پایشی برای شناخت موضوعات خارجی است و هدف اجتهاد قسم سوم نقد وضعیت موجود و امر انسانیِ محقق و تغییر آن به وضعیت امر مطلوب اسلامی است.
4. مراد از فقه فضای مجازی نگاه کلان‌تر به فقه است. یعنی نگاه حکمرانی داشتن و به لحاظ حکمرانی در فضای مجازی وارد شدن که در این بخش نمای کل فضای مجازی در نظر گرفته و با سه عملیات راهبردی، رفتاری و بیان احکام ساختاری به تبیین توصیفی و هنجازی فقه حاکم در فضای مجازی پرداخته می‌شود.
5. تحلیل فقه فضای مجازی با روش فقه نظام ولایی در سه ساحت از اجتهاد امکان‌پذیر است. در اجتهاد بخش اول به تبیین چیستی فضای مجازی مطلوب در نگاه دین پرداخته می‌شود. در اجتهاد در بخش دوم به شناسایی فقه فضای مجازی در نفس‌الامر پرداخته می‌شود و در اجتهاد قسم سوم رسیدن از فضای محقق به فضای مطلوب دنبال می‌شود.

 به کوشش: قاسم بابایی

در سال ۱۳۹۶ در چهار محال و بختیاری پژوهشی در باره آموزش باورهای دینی ۸۲ تن از والدین به فرزندان ۷ تا ۱۲ ساله‌شان از طریق پرسش‌نامه گلاک و استارک انجام و سپس یک دوره‌ آموزش مجازی به مدت شش ماه برگزار شد. بعد از این دوره، مجدداً این پژوهش از طریق پرسش‌نامه باورهای دینی اجرا شد. نتیجه جالب بود. آموزش مجازی روی سه بُعد مؤلفه‌های نگرش و اعتقادات دینی، آشنایی با احکام و اطلاعات دینی، اخلاق و آداب و تجارب دینی اثر گذاشته بود، ولی روی یک بُعد، یعنی  انجام واجبات و ترک محرمات هیچ تأثیری نگذاشته بود.(۱)

آموزش مجازی همواره موافقان و مخالفانی داشته است. طبعاً موافقان بر مزایا و مخالفان بر معایب آن تأکید دارند. این روزها که بیماری کرونا مشکلات زیادی را برای انسان‌ها به وجود آورده است، گسترش آموزش مجازی امری اجتناب‌ناپذیر است. بسیاری از والدین و فعالان فرهنگی نگران گسترش آسیب‌های ناشی از این آموزش‌ها هستند. در این نوشتار مهم‌ترین آسیب‌ها و راه‌های پیشگیری و مقابله با‌ آنها را ارائه می‌دهیم. این آسیب‌ها  ممکن است در رابطه فرزندان ما با خود، رابطه آنها با خدا و رابطه آنها با ما و دیگران تأثیر منفی بگذارد.

الف) آسیب‌های فردی

نخستین نگرانی در استفاده نامناسب از فضای مجازی در پی استفاده از آموزش‌های مجازی در زندگی فردی شخص خود را نشان می‌دهد:

۱. اعتیاد به فضای مجازی

پژوهش‌ها حاکی از آنند که جوانان در ایران ۳۵% به دنبال چت، ۲۸% بازی اینترنتی، ۳۰% پست الکترونیکی و ۲۵% به دنبال جستجوی مطالب هستند. اگر فردی نتواند یک ماه دوری از اینترنت را تحمل کند، در معرض اعتیاد به این فضاست. استفاده غیر کاری و غیر ضروری از فضای سایبری بر اساس معیار سازمان بهداشت جهانی اگر در هفته بیش از ۱۴ ساعت شود، فرد معتاد به این فضاست. بر اساس تحقیقات ۳۸% از جوانان ما ـ دختران بیش از پسران ـ در معرض این اعتیاد هستند.(۲)

تمام نشانه‌های اعتیاد به مواد در اعتیادهای رفتاری از جمله اعتیاد به فضای مجازی وجود دارد. کاهش سطح مسئولیت‌پذیری و غفلت از برنامه‌های آموزشی و پژوهشی از آن جمله است.

۲٫ اتلاف وقت

در سال ۱۳۹۶ در مشهد روی ۲۲۰ نفر از جوانان که بیشتر آنها ۲ تا ۳ ساعت از فضای مجازی ـ ۷۶% برای تفریح و سرگرمی ـ استفاده می‌کردند، پژوهشی انجام شد. درست است که آموزش مجازی نوعی استفاده مفید از اینترنت محسوب می‌شود؛ ولی ممکن است فرد را به این فضا وابسته کند، به‌طوری که زمان زیادی را مشغول آن باشد.

ب) آسیب‌های معنوی

۱٫ دسترسی به منابع غیر اخلاقی

۱۰ تا ۳۰ درصد نوجوانان به‌طور تصادفی با هرزه‌نگاری در اینترنت مواجه می‌شوند. نوجوانان ۱۲-۱۷ ساله بیشترین قربانیان هرزه‌نگاری یعنی فعالیتی هستند که ایالات متحده آمریکا سالانه ۸ درصد از فعالیت‌های تجاری خود به مبلغ ۱۸ میلیارد دلار را به آن اختصاص می‌دهد.

پژوهش‌های دانشگاه تورنتو نشان می‌‌دهد کودکان بیشتر بعد از ظهرها و نوجوانان و جوانان بیشتر ساعات پایانی شب را برای استفاده از این فضاها انتخاب می‌کنند. هرچه اشتیاق فرد برای بازدید از سایت‌های غیر اخلاقی بیشتر باشد، گرایش به ساعت‌های پس از نیمه شب هم بیشتر است. بلوغ زودرس، مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن، آسیب‌های روحی و انحرافات اخلاقی بخشی از آسیب‌های هرزه‌نگاری برای فرزندان است.

۲٫ تضعیف باورهای دینی

تنوع ادیان و مذاهب و گروه‌های فکری در فضای مجازی احتمال القای شبهه به فرزندان ما را  بیشتر می‌کند. پژوهش دیگری که در سال ۱۳۹۶ در مشهد انجام شد به‌خوبی این مهم را تأیید می‌کند. نباتی و خدیوی رفوگر میزان دینداری جوانان ۱۸-۲۹ ساله را مورد سنجش قرار دادند و با بررسی میزان استفاده آنان از رسانه‌های جدید ارتباطی مانند لاین، تلگرام، فیسبوک و اینستاگرام رابطه معکوس بین این دو را به دست آوردند. جالب این بود که هرچه سرعت ارتباط اینترنتی بالاتر بود، اعتقادات و اخلاقیات کاهش بیشتری پیدا می‌کرد. هرچه زمان استفاده از اینترنت بیشتر بود، ضعف در بُعد شریعت هم مشهودتر بود. در مجموع ۲۶% از دینداری آزمودنی‌ها وابسته به استفاده از فضای مجازی و رسانه‌های ارتباطی بود.(۳)

ج) آسیب‌های خانوادگی و اجتماعی

۱٫ انزوای اجتماعی

شاندرز(۴) در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که استفاده زیاد از اینترنت مساوی است با پیوند ضعیف اجتماعی و برعکس استفاده کم از اینترنت همراه است با ارتباط بیشتر با پدر و مادر و دوستان. گرچه افرادی که مهارت‌های ارتباطی کمتری دارند بیشتر به سراغ دوست‌یابی‌های مجازی می‌روند، ولی به‌طور متقابل استفاده زیاد از فضای مجازی هم در کاهش ارتباطات اجتماعی مؤثر است.(۵)

۲٫ کاهش ارتباطات خانوادگی

پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که استفاده نوجوانان از اینترنت زمانی را که آنها با خانواده سپری می‌کنند، کاهش می‌دهد.  بیشترین اثر در کاهش ارتباطات خانوادگی وقتی است که نوجوان برای بازی‌های آنلاین صرف می‌کند. وقتی که فرد برای ارتباط با دوستانش از اینترنت استفاده می‌کند، زمانی که صرف ارتباط خانوادگی می‌کند کاهش می‌یابد، ولی زمانی که برای کارهای درسی از فضای مجازی استفاده می‌کند، تأثیر زیادی در زمانی که صرف خانواده می‌شود، ندارد.(۶)

۳٫ تغییر الگوی تعامل بین والدین و فرزندان

فضای مجازی و تکنولوژی‌های نوین توازن قدرت را در خانواده تا حدودی به هم زده است. ما با نسلی مواجهیم که از کودکی با این تکنولوژی بزرگ می‌شود و رفته رفته اطلاعات و تسلط بیشتری نسبت به نسل حاضر می‌یابد. نوجوان در بسیاری از خانواده‌ها متخصص امور رایانه و فضای مجازی می‌شود و بقیه باید از او کمک فنی بگیرند. این مهارت، زمینه را برای دور زدن والدین بیشتر می‌کند و امکان نظارت را کاهش می‌دهد. رایانه و امکاناتی از این قبیل  در انحصار او در می‌آیند و سایر اعضای خانواده باید با او هماهنگ شوند.

همه این آسیب‌ها نشانه خطیر بودن مسئله فضای مجازی هستند. این واقعیت قابل حذف یا انکاری نیست و باید به جای تقابل با آن، با آن تعامل کرد. راهکارهایی که ارائه می‌شوند به مسئولان و مربیان و والدین کمک می‌کنند تا بتوانند استفاده از فضای مجازی به‌ویژه برای آموزش فرزندان را بهتر مدیریت کنند.

د) راهکارهای فردی

۱٫ کمک به هویت‌یابی فرزندان

یکی از عوامل اعتیاد به فضای مجازی بی‌هویتی است. فرزندان والدینی که از ابتدا برای آینده فرزندان خود ارزش قائلند و با آنها در این مورد تعامل سازنده دارند، کمتر به انواع اعتیادها مبتلا می‌شوند. شناخت هدف و معنا در زندگی، برای مقابله با اعتیادهای رفتاری امری ضروری است. به فرزند خود ارزش بدهید و کرامت نفس او را بالا ببرید. برایش احترام قائل باشید و از توانایی‌هایش به اندازه تعریف کنید. به جای سرزنش کردن او، تشویق و تحسین را در برنامه خود قرار دهید.

۲٫ مهارت مدیریت زمان

تحقیقات نشان می‌دهند که اگر فرد محاسبه میزان کالری‌های مصرفی خود در روز را شروع کند، وزنش خود به خود کم می‌شود. برای مقابله با استفاده نابجا و بیش از حد از فضای مجازی، زمان استفاده فرزندتان از فضای مجازی را محاسبه کنید. نرم‌افزارهایی نیز در این زمینه وجود دارند. سعی کنید به کمک خود او به‌تدریج زمان غیر ضروری استفاده از فضای مجازی را کاهش دهید. این برنامه باید واقع‌بینانه و جامع باشد. در این زمینه از کتاب‌های مهارتی استفاده کنید.(۷)

۳٫ تنظیم خواب

یکی از اموری که به نظم زندگی کمک می‌کند تنظیم خواب است. به هیچ وجه در شرایط عادی اجازه ندهید فرزند شما حتی به بهانه درس خواندن تا دیر وقت بیدار باشد. خواب زودهنگام و با کیفیت در پیشرفت تحصیلی و سلامت جسمی و روحی فرزند شما نقش مهمی دارد. ساعات اولیه صبح و ساعات پایانی روز زمان‌های خوبی برای خوابیدن نیستند.(۸)

۴٫ جایگزین مثبت

از آنجا که بسیاری فضای مجازی را ابزار سرگرمی می‌دانند، لازم است جایگزین‌های مناسبی برای سرگرمی فرزندانمان داشته باشیم. ورزش‌های جذاب یکی از بهترین جایگزین‌ها هستند. بازی‌های گروهی، برنامه‌های خلاقانه و استفاده از دیگر ابزارهای سرگرمی به کاهش استفاده افراطی از فضای مجازی کمک می‌کنند.

ه) راهکارهای معنوی

۱٫ انس با مسجد و اماکن زیارتی

برای اینکه به بیماری کرونا مبتلا نشویم یکی از راه‌ها تقویت سیستم ایمنی بدن است. برای مبتلا نشدن به ویروس فضای مجازی، آن هم به صورت منفی، لازم است سیستم ایمنی دینی فرزندانمان را تقویت کنیم. هرچه ارتباط ما با خدا و مسجد و حسینیه و اماکن زیارتی ـ البته با حفظ پروتکل‌های بهداشتی ـ‌ بیشتر باشد، مصونیت ما نیز بیشتر خواهد بود. تنفس در این فضاها بسیاری از مسمومیت‌ها را می‌زداید. در این بین بر نماز و توسل به اهل‌بیت«ع» و شرکت در روضه‌ها تأکید می‌کنیم.

۲٫ دوری از شبهات

حتی پزشکان حاذق نیز خود را چندان در معرض ویروس کرونا قرار نمی‌دهند، زیرا در معرض بودن احتمال ابتلا را بالا می‌برد. اگر فرزند ما دائماً در معرض شبهات اعتقادی باشد، احتمال ضعیف شدن باورهایش بیشتر می‌شود. اجازه ندهیم فرزندمان با افراد یا محتواهای شبهه‌افکن در این فضا ارتباط بگیرد و اگر اتفاقاً شبه‌ای القا شد به‌سرعت در پی دادن پاسخ قانع‌کننده و رفع شبهه برآییم. مطالعه، تفکر و پرسش از متخصصان راه حل شبهات است. فرهنگ اندیشه و مطالعه را در بین فرزندان خود تقویت کنید. خود تان کتاب بخوانید، آن هم نه در فضای مجازی، بلکه به صورت حقیقی تا بهترین الگو برای فرزندان خود باشید. به عنوان هدیه برایش کتاب‌های مفید و جذاب بخرید.

و) راهکارهای خانوادگی و اجتماعی

۱٫ افزایش ارتباطات بیرونی

تلاش کنیدبر  ارتباطات واقعی فرزندان خود  بیفزایید. اگر هم از فضای مجازی برای یافتن محیط‌های سالم استفاده می‌کند، باید این را به دوستی‌ها و روابط واقعی سالم برسانید.(۹) گروه‌های فرهنگی و دینی مطمئن را بیابید و احساس هویت گروهی را در فرزند خود تقویت کنید.

۲٫ تنبیه و تشویق

از خود فرزندان بخواهیم تعیین کنند که در صورت تخلف از قوانینی که برای استفاده از فضای مجازی برایشان گذاشته‌ایم، آنها را از چه چیزهائی محروم کنیم و در صورت تخلف با جدیت آنها را اجرا و در صورت انجام قوانین تشویقشان کنیم.

۳٫ به‌روز بودن والدین

برای اینکه والدین بتوانند نظارت کافی برای اجرای این راهکارها داشته باشند، لازم است که همواره خود را به روز نگه دارند و اطلاعاتشان را در باره فضای مجازی و تکنولوژی ارتقا دهند. این مهارت از شکاف بین نسلی نیز جلوگیری می‌کند.

۴٫ استفاده از سیم‌کارت آموزشی

یکی از بهترین راه‌های امنیت کشور کنترل مرزهای آن است. اینترنت دهکده‌ای بی‌مرز و بدون حساب و کتاب است. تا اینترنت ملی راه‌اندازی نشود، ما کنترلی روی مرزهای فرهنگی خانواده‌ها نخواهیم داشت تا از آسیب‌های گفته شده پیشگیری کنیم. تا آن زمان برای فرزندان خود از سیم‌کارت‌های آموزشی که دسترسی کنترل‌ شده دارد‌، استفاده کنید. لزومی ندارد فرزند ما تا به سن استقلال و اواخر نوجوانی نرسیده است تلفن هوشمند و یا تبلت مستقل که نظارت بر آن دشوار است، داشته باشد.

و سخن آخر

در برخورد با فضای مجازی نه باید افراط کرد، نه تفریط. فضای مجازی تیغ دو لبه‌ای است که استفاده مناسب از آن باعث شکوفایی توانایی‌ها و استفاده نامناسب از آن به تعبیر مقام معظم رهبری، مسلخ برخی از جوانان است. با برخورد واقع‌بینانه با فضای سایبری و از جمله آموزش مجازی و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توان به تعلیم و تربیت مناسب‌تر نسل آینده که نیازمند یاری ماست، کمک کرد. در اینجا ما هفت آسیب و ده راهکار ذکر شدند. یعنی هر چند استفاده نامناسب از فضای مجازی بیشتر است، ولی ظرفیت‌های مثبتش بسی بیش از ابعاد منفی آن است. کسی چه می‌داند شاید کرونا باعث این شود برخی از شیوه‌های آموزشی ما مورد بازنگری قرار گیرند و برای رشد خود و فرزندانمان، بهتر از گذشته از تکنولوژی استفاده کنیم.

پی‌نوشت‌ها:

۱- هادی جعفریان و حسام‌الدین مؤیدیان، اثربخشی آموزش مجازی بر تربیت باورهای دینی کودکان، Pure life, Vol.5 No.16.  (Rajab 1440. Esfand 1397, March 2019), p.25-46.

۲- فائزه کرمشایی و دیگران، بررسی اعتیاد به اینترنت و فضاهای مجازی در بین جوانان و نوجوانان، همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار،‌ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، اسفند ۱۳۹۰٫

۳- علی نباتی و غلام‌رضا خدیوی رفوگر، بررسی ارتباط میزان استفاده از رسانه‌های ارتباطی (لاین، تلگرام، فیسببوک، اینستاگرام) و میزان دینداری جوانان ۱۸-۲۹ سال شهر مشهد، Pure life, Vol.5. No.16 (Rajab 1440. Esfand 1397, March 2019), p.165-193.

۴- Chanders.

۵- شجاعت ‌علی و محمد نظیر عرفانی، آسیب‌‌شناسی فضای مجازی در تعلیم و تربیت کودکان، Pure life, Vol.5. No.16.  (Rajab 1440. Esfand 1397, March 2019), p.54

۶- همان، ص۵۶٫

۷- محسن خیری، جدول مدیریت کیفی زمان؛ خط هشت، ۱۳۹۵؛ جواد پرویزی، زمان را نگه دارید؛ مؤسسه امام خمینی، ۱۳۹۵؛ محمدحسین قدیری، مهارت برنامه‌ریزی، ذوی القربی، ۱۳۹۰٫

۸- ر. ک: جواد ترکاشوند، به خواب شیرین بروید، مؤسسه امام خمینی، ۱۳۹۱٫

۹- شجاعت ‌علی و محمد نظیر عرفانی، آسیب‌‌شناسی فضای مجازی در تعلیم و تربیت کودکان، Pure life, Vol.5. No.16.  (Rajab 1440. Esfand 1397, March 2019), p.47-64

علل بقای اینستاگرام

اینستاگرام از مهمترین نشانه‌ها و ابزار تمدن و فرهنگ و ترقی در عالم امروز است و خوشبختانه به همت ارباب دلسوز وزارت «تلگراف و ارتباطات» و مقامات مافوق ایشان، این نماد مهم تمدن در مملکت ما رایج و فراگیر شده و قاطبه رعایا می‌توانند به ثمن بخس بر خوان تنعم این مائده جاریه نشسته و کسب فیض کنند. تا آنجا که بنا به احصائیه رسمی بیش از ۲۵ کرور (معادل میلیون) از نفوس مملکت اعم از اناث و ذکور به مائده مذکور متصل و به کسب معارف و جذب انوار از این منبع فیض مشغولند و این رقم به شکل یومیه در حال ارتقاء است.  (و البته بر صاحب این قلم و باقی اهل فن معلوم نشد چرا در بلادی مانند جاپان (ژاپن !) و بریتانی عظمی (انگلستان) استفاده از این وسیله کمتر از مملکت ماست و رعایای بلاد مذکور علیرغم آن که در عداد ممالک راقیه به حساب می‌آیند، التفاتی به این نشانه ترقی و تمدن ندارند! شاید از باب خساست باشد و شاید از این باب که حکام بلاد مذکور به مانند دولت ابد مدت و «روحانیه» مملکت ما، اهل لطف و ترحم بر رعایای خود نیستند. والله اعلم!). اما حکما و منورالفکران و صاحبان معرفت در خصوص فوائد و خصایص اینستاغرام موارد متعدد و متنوعی ذکر کرده‌اند که از جهت اختصار به اندکی از آن اشاره می‌شود:

الف) فسق مجازی و دلالی محبت و برداشتن پرده‌های حجب و حیا میان رجال و نسوان: به برکت این وسیله نامحرمان و عشاق و اصحاب شهوات می‌توانند به طرفه‌العینی به هر قسم که مایل باشند به زیارت هم نائل شده (ولو یکی در مشرق و دیگری در مغرب باشد) و صورت و هیکل هم را در هر حال ولو عریان ملاحظه نموده و اختلاط نمایند و کارشان مانند مرحوم خلد آشیان «فرهاد کوه کن» به تیشه و غیره نکشد و «مجنون» نشوند و انحصاری هم در این نوع از روابط نیست! چرا که یک ضعیفه می‌تواندد به مدد این وسیله در آن واحد از صدها و بلکه هزاران مجنون دلبری نموده و «مجازا» اسباب تمتع تمامی آنها را برآورده ساخته و به یک کرشمه در لحظه‌ای هزاران دل بر باد دهد و بلعکس! و دیگر امتیاز این اسباب در آن است که در آن کلیه قیود اخلاقیه و شرعیه از روابط بین نامحرمان برداشته شده و افراد مختارند هرچه می‌خواهند و می‌توانند در ارضای شهوات بکار بسته و در معرض دید همگان قرار داده و برای افعال شنیعه خود هزاران شریک یافته و از آنها «لایک» دریافت کنند! (و لایک همان احسنت و حبذا است منتها به لغت فرنگیان!)

از دیگر مزایای اینستاغرام تعلیم لوندی و بی‌حیایی و پرده‌دری است آن‌سان که حتی بنات نورس نیز از این تعالیم محروم نمانده و خوف آن می‌رود که عفت به امری متروک بدل گردد و تبرج سکه رایج گردد و عمده بنات و نسوان را به طوفان خود غرقه کند.

ب) الواتی مجازی: سابق بر این در بعض مدن و قصب، جماعت الواط و لشوش و اراذل، کوی و برزنی را قرق کرده و به قداره‌بندی و عربده‌کشی و الواتی مشغول می‌شدند و الباقی از درک این مناظر محروم مانده و ناکام از دنیا می‌رفتند. از جمله فوائد و برکات اینستاغرام آن است که هر منزل و بیتی را به عرصه عربده کشی و بدمستی و اوباشگری الواط بدل کرده و این جماعت که آنها را «شاخ‌های اینستاغرام» نامیده‌اند معروف خاص و عام گردیده و برای خود دولت و مکنتی به هم زده‌اند و لیلا و نهارا  در«پادشاهی اینستا» به کامروایی و ششلول‌بندی و رجز خوانی مجازی  مشغولند و حتی برای اثبات خود طلبه علوم دینیه را مقتول نموده و به آن تفاخر نموده و هل من مبارز می‌طلبند!

ج) طراری مجازی: با وجود اینستاغرام دیگر نیازی نیست تا عیاران و طراران دست در جیب خلایق کنند و یا به رسم قطاع الطریق راه بر کاروانیان ببندند ! این شبکه مجازی امکانات و اسباب مختلفی را برای سهولت عمل سارقان و طراران و خدعه گران و گندم نمایان جوفروش فراهم آورده تا با نشستن در خانه خود و فقط به مدد یک گوشی اندروید و صد البته به معجزه اینستاغرام مال خلق را ربوده و جیبشان را خالی کنند و از قهر محتسب و گزمه و عسس نهراسند!

د) تکاثر و تفاخر از راه دور: آدمی به «تفاخر و تکاثر و تفرعن» زنده است و حیات بدون این تفاعلات ثلاثه خالی از کیف و لذت است! بالاخره همیشه که نمی‌توان با شهوت و شکم لذت برد. اصل لذت جویی و کامرانی و شادخواری در جاه طلبی است و فخر فروشی و انانیت و خودبرتربینی و تحقیر دیگران! و اصولاً یکی از فوائد اصلیه اینستاغرام عینیت بخشی به تفاعلات ثلاثه (تفاخر و تکاثر و تفرعن) است. خلایق به مدد اینستا، هر طعام شاهانه‌ای که می‌خورند، هر ملبوس زربفتی که می‌پوشند، هر شراب غالی که می‌نوشند، هر سفری که به فرنگ و بلاد روم می‌روند و هر گوهر شب چراغی که ابتیاع و استعمال می‌کنند را در اینستاغرام با آب و تاب و پیاز داغ اضافه، به چشم و رخ سایرین می‌کشند و هر چه بشود فخر و فیس و افاده می‌فروشند تا ثابت کنند مثل فرعون و هامان قارون از باقی خلق برترند.

این حالات را به لسان اهالی اینستاغرام «عیش و عشرت لاکچری» گویند و بعضی اهل فن، گویند غایت اصلی اینستاغرام همین “لاکچری بازی” است! و مخفی نماند که لاکچری بازی، اساس تفرقه امم و از اسباب ایجاد شقاق میان ملل است و اختلاف طبقاتی و تبعیض جز با آن راست نیاید.

* اینها که گفته شد گوشه‌ای از برکات و خواص این شبکه مجازی بود و لابد مقامات وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی، خواص و فوائد دیگری در اینستاگرام سراغ دارند که با دست و دلبازی تمام این شبکه را در دسترس همگان و. خصوصاً جوانان و نوجوانان مملکت قرار داده‌اند!

سوگلی حقوق بشر

* عمادالدین باغی (باقی) را می‌شناسید؟ همانی که به گواهی بی‌بی‌سی و صدای آمریکا و بزرگان اصلاحات از مهم‌ترین فعالان حقوق بشر در ایران است! همانی که زندگی و جوانی‌اش را وقف کرده تا ثابت کند نظام جمهوری اسلامی و اصولاً حکومت دینی ذاتاً ناقض حقوق بشر است؟

** بعد از ترور سردار سلیمانی، آقای باقی (باغی) در اینستاگرام نوشته بود این ترور برخی را غمگین و برخی را شاد کرد؛ اما این ترور مغایر با قوانین بین‌المللی است. در آن مقطع اینستاگرام هزاران حساب کاربری و پست‌های حاوی تصویر یا مطلب مرتبط با سردار شهید را حذف کرد و در این میان عبارت جناب باغی درباره‌ ترور شهید سلیمانی نیز حذف شد.

*** پس از حذف مطلب باغی درباره‌ ترور سردار سلیمانی توسط اینستاگرام، یک سایت انگلیسی گزارشی از این رویداد را منتشر کرد و سی.‌ان.‌ان، واشنگتن پست و برخی دیگر از رسانه‌های اروپایی و آمریکایی گزارش سایت انگلیسی را بازنشر کردند و اینجا بود که اینستاگرام اعلام کرد، «ما متوجه شدیم «باغی» بر خلاف سیاست‌ها و قوانین ما عمل نکرده و ما به اشتباه مطلب او را حذف کرده‌ایم. لذا مطلب حذف شده‌ او را باز می‌گردانیم.»

الف) از این ماجرا نتیجه می‌گیریم که اینستاگرام، سی.‌ان.‌ان، واشنگتن پست و عمادالدین باغی چقدر خوب و قانونمند‌ و حامی آزادی بیان هستند.

ب) همچنین نتیجه می‌گیریم که رسانه‌های آمریکایی و اروپایی و اینستاگرام، فرق دوست و دشمن را می‌شناسند!

ج) البته می‌توان این نتیجه را هم گرفت که برای برخورداری از حق آزادی بیان (آن هم تا حدی که واشنگتن پست و سی‌.ان‌.ان از آدم دفاع کنند) لازم است قبلاً درباره‌ نقض گسترده‌ حقوق بشر در حکومت اسلامی ایران افشاگری و اعتراض کرده باشی!

برکات دولت اعتدال

در هفته دوم تیر ماه ۹۹، دفتر رئیس جمهور با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد: «در هر کوی و برزن نشانی از تلاش و فداکاری این دولت ثبت است». بر همین مبنا تعدادی از دستاوردهای دولت جناب روحانی که در هر کوی و برزنی قابل مشاهده است، عبارتند از:

الف ) عادی شدن بی‌حجابی و کشف حجاب در همه جای مملکت (دقیقاً در هر کوی و برزن): از تهران گرفته تا دورترین روستاها! از خیابان تا کوه و جنگل و ساحل دریا! از جشنواره‌های هنری تا عزاداری و تشییع سلبریتی‌ها! در هواپیما، در قطار، در خودروهای شخصی و عمومی، در دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها و هر جای دیگری که فکرش را می‌کنید یا به ذهنتان نمی‌رسد! آن‌هم با برداشتن روسری و پوشیدن لباس‌های تنگ و آستین کوتاه و شلوارک‌های بدن‌نما و…!

ب) ارتقای قدر و قیمت کالاهای تولید داخل: قبل از دولت روحانی، پراید ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان قیمت داشت و مردم از داشتن و سوار شدن آن، احساس خجالت می‌کردند. اما پس از گذشت ۷ سال از عمر دولت روحانی، مردم برای خرید پراید ۸۰ میلیونی سر و دست شکسته و در قرعه‌کشی شرکت می‌کنند و داشتن پراید احساس میلیونری به انسان می‌دهد.

ج ) بیشترین حد از گسترش فضای مجازی در جهان: هر چند باورش سخت است اما دولت اعتدال در این عرصه راه افراط درپیش گرفته و  بی‌نظیرترین توسعه محتوایی موجود در جهان را در فضای مجازی ایران ایجاد کرده! ممکن است سرعت و حجم اینترنت موجود در ایران چنگی به دل نزند اما در عوض آزادترین اینترنت جهان در ایران فراهم آمده به صورتی که شما می‌توانید از اهانت به دین و مقدسات تا انواع فیلم‌های جنسی و مباحث خلاف امنیت ملی و اهانت به افراد و هر چیز دیگری را که بخواهید درون فضای مجازی موجود و بدون فیلترشکن ببینید و بخوانید. (جهت اطلاع‌تان عرض می‌شود سطح آزادی اینستاگرام در ایران بسیار بیشتر از آزادی موجود در همین عرصه در بلاد اروپایی است!.) فقط اگر محتوا و پیام شما حاوی مطالب یا مفاهیم ضد صهیونیستی و ضد آمریکایی جدی باشد توسط متولیان اینستاگرام حذف خواهد شد. ولی دولت روحانی هیچ مطلبی در اینستاگرام را حذف نکرده و نخواهد کرد. آخرین دستاورد دولت روحانی در این عرصه، فراهم آمدن امکان پخش شنیع‌ترین فیلم‌ها وتصاویر جنسی به صورت زنده یا ضبط شده در فضای مجازی (در بستر اینستاگرام) است که در نوع خود در جهان کم‌نظیر بوده و دولت هم تصمیمی برای محدود کردن این امکان ندارد.

پیش‌گویی دولت

*سخنگوی دولت روحانی: اگر دولت ما روی کار نبود، اوضاع کشور صد برابر بدتر بود.

** محسن غرویان ( اصلاح طلب و حامی دولت ): اگر در سال ۹۶ رئیسی به قدرت می‌رسید الان قیمت دلار ۴۰هزار تومان بود.

بر همین اساس و بر مبنای پیش گویی به روش دولت اعتدال:

الف) هر زنی می‌تواند سر شوهرش منت بگذارد اگر من زن تو نمی‌شدم الان هند جگر خوار زنت بود!

ب) هر مادری می‌تواند به بچه‌اش بگوید اگر من تو را نمی‌زاییدم مادر فولادزره تو را می‌زایید!

ج) هر مردی می‌تواند توی سر زنش بزند که اگر من تو را نگرفته بودم الان تو خونه بابات ترشیده بودی!

د) ملت می‌تواند به دولت مردان اعتدال بگوید اگر به شما رای نداده بودیم الان در سرای سالمندان مشغول غر زدن به بغل دستی‌تان بودید.

ه) ویروس کرونا می‌تواند به مردم جهان بگویید اگر من نیامده بودم الان همه شما از مرض قلبی مرده بودید.

و) ارتش سعودی به مردم یمن خواهد گفت اگر شما را با بمب نمی‌کشتیم آن‌وقت باید  مثل خاشقچی در اسید غیب می‌شدید.

ز)  دکتر نجفی (چهره شاخص اصلاحات) در دفاع از خودش می‌گوید : اگر زن دومم را با گلوله نمی‌کشتم، حتماً به علت اصابت شهاب سنگ در خیابان کشته می‌شد.

۱) برخی از پژوهش‌گران غربی، انقلاب اسلامی را «انقلاب کاست» نامیده‌اند. چرا که رسانه محوری و شاخص آن، نوارهای کاست حاوی سخنرانی‌ها و پیام‌های حضرت امام بود! و در این نام‌گذاری ظرافتی وجود دارد که در صورت دقت می‌تواند مایه مباهات وفاداران و حامیان انقلاب‌اسلامی باشد. چون در روزگاری که روشنفکران جهان با توسل به سلاح دست به انقلاب‌های ضد استعماری و یا ضد امپریالیستی می‌زدند و با افتخار اسلحه را نماد انقلاب می‌دانستند (دهه‌های شصت و هفتاد میلادی)، انقلاب اسلامی با مدد «رسانه» پیام خود را به گوش مخاطبانش رساند و با اعلامیه و کتاب و نوار کاست (ونه اسلحه!) به مبارزه با دشمن پرداخت و به موفقیت رسید و همین نکته بهترین دلیل بر فرهنگی و فکری بودن ماهیت انقلاب اسلامی است و این نکته را دشمنان اصلی انقلاب اسلامی بیش از سایرین درک کرده‌اند.

(هرچند که در تبلیغات و اظهارات علنی، انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن‌را، خشن و مبتنی بر اسلحه و تروریست و…معرفی می‌کنند).

۲) از ابتدای پیروزی نهضت امام در بهمن ۵۷ تا امروز، جهان استکبار روش‌های متنوعی را (از تحمیل جنگ و تروریسم تا تحریم اقتصادی و جنگ نرم) برای مقابله  با انقلاب و جمهوری اسلامی (با اهداف مختلف اعم از تخریب و تضعیف تا براندازی) در پیش گرفته و در بسیاری از موارد با شکست و عدم موفقیت روبرو شده است، اما به نظر می‌رسد تجربه چند دهه مواجهه با انقلاب و نظام اسلامی این نکته را برای جبهه استکبار ثابت کرده که موثرترین روش برای مقابله با انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن، استفاده از جنگ نرم و رسانه‌ای است. چرا که انقلاب اسلامی پدیده‌ای فکری و فرهنگی است و بکارگیری ابزارهای غیر فرهنگی و سخت افزاری در مقابله با پدیده‌ای فکری و فرهنگی نه تنها به تضعیف و شکست آن پدیده منجر نمی‌شود، بلکه می‌تواند به گسترش آن پدیده نیز بیانجامد (همان‌گونه که به تعبیر حضرت امام، تحمیل جنگ به جمهوری اسلامی، زمینه‌ساز گسترش تفکر انقلاب اسلامی درمنطقه و احیاگر معنویت و اسلام‌خواهی در اروپا و آمریکا گردید).

۳) هرچه روش‌های تهاجمی سخت‌افزاری (جنگ و تروریسم و…) در مهار و براندازی انقلاب و جمهوری اسلامی ناکارآمد وکم نتیجه بوده، ابزارهای فرهنگی و رسانه‌ای مستکبران در وارد کردن آسیب به جریان انقلاب اسلامی و جامعه اسلامی ایران موفق و موثر ظاهر شده‌اند. این موفقیت، هم به دلیل تناسب ماهیت پدیده مهاجم  با ماهیت انقلاب و نظام اسلامی (پدیده مورد هجوم)، و هم به‌دلیل غفلت فراگیر متولیان امور از این نوع تهاجم و بعضاً همکاری مدیران نظام (بخوانید نفوذی‌های دشمن در بدنه مدیریتی نظام!) با این هجوم، ممکن شده و با کمال تاسف به عنوان امری دائمی و نقطه قوت دشمنان انقلاب و نظام اسلامی درآمده است. این روند نامبارک و مخرب، پس از خاتمه دفاع مقدس در جامعه قوت گرفت و با توجه به موفقیت آن به ابزار اصلی اما نامحسوس دشمن تبدیل شد. هرچند رهبری نظام و بسیاری از دلسوزان کشور و انقلاب، از همان ابتدا متوجه این ابتکار عمل جهان استکبار شده و برای بیداری جبهه خودی در برابر این تهاجم تلاش کردند اما به دلیل ماهیت فرهنگی و ابزارهای رسانه‌ای رایج در این هجوم و تاثیرات تدریجی و زیرپوستی آن، بخش عظیمی از مسئولان (و به تبع آنها مردم!) با بی‌خیالی از کنار این موج مرگبار و خطرناک عبور کرده و برای مقابله با آن چاره‌ای نجسته و حتی احساس خطر هم نکردند (بماند که درمواقع  بسیار، برای ورود موج مهاجم مذکور به جامعه جاده باز کرده و مسیر را هموار نموده و حتی در برابر آن فرش قرمز پهن کردند). چرا که این پدیده و مظاهر آن را نماد پیشرفت و فن‌آوری و تبادل فرهنگی می‌دانستند و مخالفت با آن را نامعقول، نامطلوب و ناممکن  می‌شمردند.

۴) هرچند تهاجم نرم استکبار جهانی علیه انقلاب و نظام اسلامی، با ابزارهای فرهنگی رسانه‌ای منطبق با فن‌آوری‌های روز صورت گرفته و می‌گیرد، اما هیچ‌یک از اشکال و قالب‌های آن، مانند شبکه‌های مجازی جاگرفته بر بستر تلفن‌های همراه، امکان موفقیت و فراگیری نیافته است! چرا که بر اساس اظهارات متولیان مربوطه در وزارت ارتباطات، تعداد کاربران گوشی‌های تلفن همراه هوشمند که از شبکه‌های مجازی بهره برداری می‌کنند به چهل میلیون نفر رسیده و این یعنی نیمی از جمعیت کشور (و دقیقاً، یعنی اکثریت جمعیت فعال و جوان جامعه. به روایت وزیر ارتباطات ۷۳ درصد از کاربران فضای مجازی در ایران بین ۱۸تا ۳۴ سال سن دارند) به هدف بالفعل جنگ فرهنگی رسانه‌ای دشمنان انقلاب و جمهوری اسلامی تبدیل شده‌اند. آن‌هم به صورتی که هیچ نظارت و کنترلی برروی کانال‌ها و محتوای پیام‌های موجود در این شبکه‌ها وجود ندارد و هر کسی می‌تواند به سادگی و از هر نقطه از جهان، محتوای مورد نظر خود را در قالب‌های مختلف (اعم از فیلم، تصویر، کاریکاتور، موسیقی، متن و مطلب و یا ترکیبی از همه یا بعضی از این موارد) روی این شبکه‌ها بارگزاری کند (بدون این که امکان شناسایی و یا برخورد با او فراهم باشد و این یعنی بهترین فرصت ممکن جهت هجوم همه جانبه رسانه‌ای- روانی از جانب جبهه استکبار به ذهن و دل و جان بیش از ۴۰ میلیون ایرانی‌! و در این میان هیچ سپر و مانعی جهت مصون ماندن کاربران ایرانی فضای مجازی از این تهاجم وجود ندارد الا استفاده نکردن از این فضا!

۵- وزیر کشور درباره وضعیت فعلی فضای مجازی در کشور معتقد است: «در حال حاضر سوء استفاده‌های اعتقادی،اخلاقی، جنسی، فرهنگی و اجتماعی در فضای مجازی وجود دارد و با نوعی ولنگاری در این فضا مواجهیم و هیچ نظارتی بر این فضا وجود ندارد. والدین در این زمینه نگرانند. و این نگرانی را مرتب تکرار می‌کنند و دولت باید قوانینی ارائه کند تا بتوان به سلامت فضای مجازی اعتماد کرد» (۱۶/۱۰/۹۷) این سخنان از آن‌رو قابل اعتناست که اولاً از جانب مقامی رسمی بیان شده و ثانیا گوینده آن در جایگاهی است که اشراف نسبتاً کاملی بر امور امنیتی و انتظامی کشور دارد. تعابیر «ولنگاری و عدم هیچ‌گونه نظارت بر فضای مجازی» دقیق‌ترین توصیف از وضعیت فعلی فضای مجازی حاکم بر فکر و ذهن نیمی از مردم کشور ماست! و درست به همین دلایل است که کنگره آمریکا (در دی‌ماه سال ۱۳۹۷) بودجه‌ای اختصاصی (معادل ۴۵۰ میلیون دلار)  برای جنگ روانی علیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی  تصویب می‌کند (سال قبل، این رقم ۲۰۰ میلیون دلار بوده است) و ارتش رژیم صهیونیستی طی سه‌سال اخیر، تمرکز خود را بر تهاجم به انقلاب اسلامی از طریق بارگزاری مطالب مختلف روی فضای مجازی موجود در ایران قرار داده است.

۶- مقایسه کاربران ایرانی شبکه اینستاگرام (که مخصوص تبادل فیلم و عکس در فضای مجازی است و مبادلات داده‌ها در آن معمولاً  نازل‌ترین و سخیف‌ترین بخش دنیای مجازی را تشکیل می‌دهد) با کاربران همین شبکه در جهان، گویای کیفیت استفاده از فضای مجازی در ایران امروز است: مثلاً در هند با جمعیت بیش از ۹۰۰ میلیون نفر، تنها ۷۰ میلیون نفر از اینستاگرام استفاده می‌کنند حال آن‌که از جمعیت ۸۰ میلیونی ایران بیش از ۲۴ میلیون در اینستاگرام فعالند! جالب اینجاست که تعداد کاربران اینستاگرام در ژاپن و انگلستان از ایران کمتر است و همین ارقام نشان می‌دهد استفاده از فضای مجازی بویژه شبکه‌هایی مانند اینستاگرام نه تنها نماد به روز بودن و تجدد نیست بلکه چنان که ملاحظه شد پدیدآورندگان چنین شبکه‌هایی (کشورهایی مانند انگلستان و ژاپن) کمتر از مردم کشور ما از این ابزارها بهره می‌برند و اگر کاربرد چنین شبکه‌هایی نماد و نشانه رشد و پیشرفت بود قطعاً شهروندان انگلستان و ژاپن در استفاده آنها از مردم ما سبقت می‌گرفتند!

۷) برخی در دفاع از فضای مجازی با ساده‌انگاری تمام، این پدیده را به چاقویی تشبیه می‌کنند که می‌توان به شیوه‌های مثبت یا منفی از آن بهره گرفت (همان مثال کهنه چاقو در دست جراح یا در دست چاقوکش). در پاسخ این دفاع برآمده از نقص اطلاعات، ناگزیر باید مدافعان فضای مجازی را به این نکته ارجاع داد که چرا در هیچ کشور غربی فضای مجازی مانند کشور ما رها و یله و بی‌در‌وپیکر نیست؟ و اگر وضعیت فعلی فضای مجازی در ایران مطلوب است، چرا هیچ‌یک از طراحان و سازندگان فضای مجازی، مانند ما از فضای مجازی بهره‌برداری نمی‌کنند و برای استفاده از این پدیده، محدودیت‌های قانونی فراوان وضع کرده و می‌کنند؟!

۸) آسیب‌های فضای مجازی به جامعه ما، آنچنان گسترده و متنوع است که برشمردن و توضیح هر یک، مجالی طولانی می‌طلبد اما به صورت مختصر باید به موارد زیر اشاره کرد:

الف– قداست‌زدایی از دین و دین‌زدایی از جامعه: از جمله تاثیرات جدی گسترش فضای مجازی، بویژه شبکه‌هایی مانند تلگرام و اینستاگرام و… بر جامعه ایرانی، قداست‌زدایی از دین از طریق اشاعه مطالب هجو و هزل درباره دین و مقدسات دینی (ائمه اطهار، پیامبران، معاد و حتی ذات اقدس باری‌تعالی) است. این دسته مطالب، چون به نام طنز و لطیفه در این فضا منتشر می‌شود موجب عکس‌العمل جدی متدیّنان و مردم عادی نشده و حتی در برخی موارد این افراد اقدام به بازنشر چنین مطالبی می‌نمایند. از سوی دیگر ایجاد تردید در اذهان جامعه درباره واجبات و شعائر دینی در قالب داستان‌های کوتاه، اشعار و جملات قصار از چهره‌های داخلی و خارجی و بازنشر این مطالب توسط چهره‌های مشهور سینمایی و هنری، روش دیگری برای تضعیف و تخریب باورهای دینی جامعه است. مطالبی مانند تحریم سفر حج (به بهانه نریختن پول مملکت به جیب سعودی‌ها و اختصاص هزینه حج به فقرا) یا اختصاص هزینه‌های مراسم محرم به فقرا (به بهانه این‌که اگر امام حسین(ع) الان حاضر بود به ‌جای برپایی مجلس روضه به فقرا کمک می‌کرد)، و یا تحقیر روزه‌داری ماه رمضان، (‌به این عنوان که بهتر است انسان به جای گرسنگی کشیدن دروغ نگوید و به فقرا کمک کند و…)، هدف نهایی این بخش از تهاجم، تضعیف باورهای دینی جامعه و سرنگونی نظام و انقلابِ مبتنی بر دیانت مردم است.

ب-ایجاد یاس و ناامیدی عمومی در جامعه: جوّ غالب در شبکه‌هایی مانند تلگرام، اینستاگرام و…، ترسیم فضایی به شدت تیره و ناامید کننده از کشور و آینده آن است به گونه‌ای که در این فضا، ایران در تخلفات و مفاسد مالی، بی‌کیفیتی تولیدات و اجناس، بی‌مسئولیتی و رفتارهای غیرانسانی، دزدی و غارت و چپاول، کثیفی و نبود بهداشت و ناامنی، رتبه نخست جهان را به خود اختصاص داده و همه دنیا حتی کشورهایی مانند هند یا بنگلادش از ایران پیشرفته‌تر و بهتراند. (والبته در اکثر موارد چنین تصویر می‌شود که ایران عصر پهلوی جزء سرآمدترین ممالک دنیا بود و مردم ایران از خوشبخت‌ترین جوامع انسانی به شمار می‌آمدند و انقلاب اسلامی کشور را از آن اوج به وضعیت رقت‌بار کنونی رسانیده است!)

ج- ستیز با هویت اسلامی- ایرانی و تحقیر آن: در این فرآیند ضمن ارائه اطلاعات غلوآمیز و غلط، درباره تاریخ ایران باستان (بازنمایی کوروش و داریوش در حد مقدسات دینی در فضای مجازی و تشویق مردم به بزرگداشت کوروش وحضور در محل موسوم به آرامگاه  کوروش و حتی سجده در برابر آن) هویت ایران پس از اسلام را تحقیر و پذیرش اسلام از جانب ایرانیان را به عنوان تحمیل فرهنگ و زبان وآیین عربی بر مردم ایران عنوان کرده و ادامه باور به اسلام، تداوم تسلط عربها بر مردم ایران توصیف می‌شود و مردم به بازگشت به هویت ایران باستان و ترک هویت اسلامی تشویق می‌شوند چرا که بر اساس اطلاعات ارائه شده در این روند، هویت فعلی جامعه ایرانی جز تقلبکاری، دروغ گویی و دزدی و بدکاری نیست و جامعه ایرانی این صفات را از قوم عرب فراگرفته است! (جشن گرفتن روز تولد کوروش و حضور هزاران نفر در اطراف مقبره منتسب به او و جشن و پایکوبی مختلط و خلاف شرع به همین مناسبت در روزهای محرم در چند‌سال اخیر از جمله رویدادهایی است که طراحی و اجرای آن کاملاً توسط شبکه‌های موجود در فضای مجازی و کاربران نشسته در بخش جنگ روانی ارتش صهیونیستی انجام شده است)

د) نفوذ امنیتی و جاسوسی: گروه‌هایی مانند داعش، منافقین خلق، مبلغین وهابیت و بهاییت ودر سال‌های اخیر به راحتی و با استفاده از امکانات فضای مجازی و عدم کنترل و نظارت بر آن در ایران، موفق شدند به تبلیغ و ترویج خود پرداخته و ده‌ها تن از شهروندان ایرانی را به تشکیلات خود جذب و در مسیر اهداف خود بکار گیری کنند. سازمان‌های جاسوسی غربی نیز با استفاده از فرصت بی‌نظیر موجود در فضای مجازی ایران، اقدام به نفوذ و یافتن قربانی در میان کاربران ایرانی نموده و با کمترین هزینه و بدون ریسک موفق به استخدام ده‌ها تن جاسوس و نفوذی شده و از آنان در جهت جمع‌آوری اطلاعات و پخش شایعه و حتی در راه اندازی شبکه‌های منسجم فعال در اعتراضات صنفی و معیشتی حداکثر بهره‌برداری را نموده‌اند. از دیگر نمونه‌های بکار‌گیری ظرفیت فضای مجازی ایران از جانب دشمنان نظام و انقلاب، می‌توان به رهبری شورش‌های کور دی‌ماه ۹۶ توسط کانال تلگرامی آمدنیوز اشاره کرد.(این کانال علاوه بر زمان‌بندی و تشویق مردم به پیوستن به ناآرامی‌ها، آموزش ساخت بمب‌های دستی و آتش‌زا را نیز در برنامه‌های خود داشت) هرچند ابتنای شبکه‌ها و فضای مجازی فعلی ایران بر بستر (دیتا بیس) آمریکایی و کانادایی، عملاً دست سرویس‌های جاسوسی استکباری در جهت هرگونه جاسوسی پیچیده و جمع‌آوری انواع اطلاعات از جامعه ما را کاملاً باز گذاشته است!

و) انحرافات دینی و طایفه‌گرایی مذهبی: تشویق مخاطبان به افراط گرایی مذهبی (مانند ترویج تشیع انگلیسی و اهل‌سنت تکفیری) و تبلیغ دیانت به روایت انجمن حجتیه به عنوان دین مقدس و عاری از آلودگی‌های سیاسی و ارائه تفاسیر انحرافی از دین (مانند آنچه توسط مروجان اسلام رحمانی خالی از شریعت در فضای مجازی ایران ترویج شد و ده‌ها هزار مخاطب پیدا کرد) از دیگر کارکردهای شبکه‌های کاملاً آزاد مجازی در ایران امروز  به شمار می‌آید.

ز)عمومی ساختن حریم خصوصی: فن‌آوری شبکه‌های مجازی حریم خصوصی را از میان برداشته و آن‌را به یک پدیده عمومی تبدیل کرده است. با این فن‌آوری، هر دختر یا پسری نوجوان یا جوانی می‌تواند در چند ثانیه فیلم وتصاویر برهنه و خصوصی خود یا دیگران را (اعضای خانواده یا سایر افراد جامعه را به نیت انتقام، کنجکاوی، شوخی، قدرت‌نمایی و…) به همه جهان ارسال کند. امروزه درایران از خود یا همراهان و دوستان  عکس گرفتن(در هر حالتی!)  و با دیگران به اشتراک گذاشتن به اتفاقی عادی و روزمره تبدیل شده و رها بودن این فضا از قید هر نظارتی به افراد اجازه می‌دهد به نام دیگران حسابی در یکی از شبکه‌های اینستاگرام یا تلگرام و… بازکرده و از این طریق به انتشار عکس‌های خصوصی و اسرار سایرین پرداخته و با انتشار مطالب و تصاویر جعلی، آبروی دیگران را به باد دهند.

شیوع این امکان در چند سال اخیر بازار باج‌گیری، انتقام‌گیری و نابود کردن آبروی سایرین را حسابی رونق داده و بر حجم  پرونده‌های تخلفات و جرائم و قتل‌ها و خودکشی‌ها افزوده است.

ح) رونق تخلفات اقتصادی: رواج فضای مجازی و شبکه‌های برآمده از آن، موجب بروز و ظهور انواع کلاه‌برداری‌ها، سرقت‌ها و تخلفات اقتصادی شده، تا جایی که نیروی انتظامی برای مقابله با این جرائم مجبور به تشکیل معاونتی خاص شده و حجم انبوهی از نیرو و امکانات ناجا برای مبارزه با این‌گونه از تخلفات  بسیج شده است. با این تفاوت که زیان مالی ناشی از جرائم فضای مجازی قابل اغماض یا جبران است اما آبرو و اعتبار به باد رفته افراد و خانواده‌ها (از طریق فضای مجازی) به هیچ‌وجه قابل جبران و بازگشت نیست.

۹-حداقل دقت در فضای مجازی موجود در کشور ما (آن‌هم با ولنگاری فعلی حاکم برآن) این نکته را اثبات می‌کند که تداوم وضع موجود در آینده نزدیک، جامعه انقلابی و اسلامی ایران را با چالشی جدی مواجه خواهد شد. و این آرزویی است که جهان استکبار چهل سال است در پی آن، روز شماری می‌کند و به همین دلیل است که می‌توان فضای مجازی را «تنگه احد انقلاب و نظام اسلامی» دانست. این‌که چرا برخی از مسئولان دولت‌های یازدهم و دوازدهم و جریانات سیاسی با علم به تمامی این زیان‌ها و خسارت‌ها، با لجاجت تمام، بر استمرار ولنگاری و یله بودن فضای مجازی پافشاری می‌کنند امری است که راز آن‌را باید در فرصتی دیگر بازگشایی کرد. اما رهبر انقلاب، سال‌ها پیش از این، با مشارکت کارشناسان مومن و انقلابی طرحی جامع برای بستن این تنگه و تبدیل آن به «پل پیروزی» فراهم آورده بودند که به دلیل اهمال دولت‌های نهم و دهم وتعمد دولت‌های یازدهم و دوازدهم عملیاتی نشد و آسیب‌های فراوانی از رهگذر فضای مجازی گریبان نظام و انقلاب را گرفت. (براساس این طرح، فضای مجازی بر بستری ایرانی و خودی بنا می‌شد و از این‌رو به خوبی قابل نظارت و کنترل بود). اما با صراحت می‌توان گفت: تنگه اُحد نظام و انقلاب اسلامی هنوز قابل انسداد است اگر مدیران نفوذی و قدرت‌طلب مجال بدهند!