اشاره :
دربحث گذشته«کارمولد» را تعریف کردیم و گفتیم که کار تولیدی کاری است که ارزش مصرفی تازه ای بوجود آورد،وبه این نتیجه رسیدیم که کارتولیدی، منشا مالکیت است. اینک دومین منشا مالکیت، یعنی حیازت را مورد بررسی قرارمی دهیم.

شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی
حیازت چیست؟
مقداری از ارزشها مصرفی مورد نیاز انسان بصورت آماده درطبیعت وجود داردمانند: نمک، میوه های جنگلی نظیر بلوط، نارگیل، موزهای وحشی و… اینها و دهها نمونه دیگرازمواد لازم و مورد نیاز انسان،بصورت آماده درطبیعت یافت می شود، دراینجا این سئوال پیش می آیدکه:
آیا رابطه ی انسان با مواد آماده طبیعت چیست؟
بابیان یک مثال و عینیت بخشیدن به بحث، نوع این رابطه رابدست می آوریم: فرض کنید آقای «الف» و آقای «ب » برای آنکه چیزی پیدا کرده بخورند، به جنگل می روند، نفراولی به درخت سیب جنگلی که چند عدد زیر آن افتاده می رسدو آنها را برمی دارد. نفر دومی می آید می بیند نفر اولی سیبها را برداشته است حال (بافرض اینکه در چند متری این درخت درخت سیب دیگری هست که میوه هم دارد) آیا اولا آقای «ب » می تواند بگوید سهم مرا بده، ثانیا چه رابطه ای بین آقای «الف» و آن سیبها وجود دارد؟
در پاسخ سئوال اول، باید به وجدان انسان و منطق فطرت مراجعه کرد. ومی بینیم فطرت و وجدان می گوید: چنین حقی ندارد.
اما پاسخ سئوال دوم چنین است: رابطه ی مالکیت!
حیازت، منشا مالکیت است.
درهمین مثال، اگر نفر اولی ان سیبها را جمع نکرده بود و فقط بالای سر انها ایستاده بودو تماشا می کرد، درچنین حالی نفر دوم از راه رسید و چند عدد سیب را از زمین برداشت، حال آیا نفر اول حق داشت از او بگیرد؟ حتما خواهید گفت: نه!
دراینجا این سوال پیش می آیدکه : چه چیزی باعث شده که در فرض اول، نفر دوم نتوانند نفر اول را الزام کند که سیب را از او بگیرد؟ پاسخ این است که: برداشت از خزانه ی طبیعت، منشا این مالکیت است، زیرا گرچه دربخش گذشته این بحث گفتیم که منشا مالکیت کار تولیدی است که ارزش جدیدی بوجود آورد، و گرچه کاری که دراین مثال، نفر اول انجام داده، کار تولیدی نیست بلکه برداشت از خزانه طبیعت، بشرط این که: به اندازه ی نیاز و در حال فراوانی باشد رابطه مالکیت بین او و آن سیبها ایجاد می کند، و این، مورد قبول فطرت است .
آیا مالکیت ناشی از حیازت نامحدود است ؟
خوبست این معنی رانیز با بیان یک مثال عینی روشن سازیم:فرض کنید آقای «الف» و آقای «ب » پولی روی هم گذاشتند و مشترکاً یک صندوق خیار خریدند تا آنرا با یکدیگر تقسیم کنند. آقای « الف» رفت و به اندازه ی سهم خود خیاربرداشت. دراینجا این سئوال پیش می آید که آیا او با این برداشت مالک شده یا پیش از ان هم مالک بوده است؟ (یعنی درهمان هنگام که پول روی هم گذاشتند و خیار خریدند، او مالک سهم خود بوده است، منتهی مالکیت اوبه صورت مشاع بوده، و این برداشت، سهم او را درهمان مقدار که برداشته، مفروض و معین کرده است.) . اگر بگوییم : آقای «الف» قبل از این برداشت نیزمالک بوده، جای این سوال هست که آیا رابطه ی مالکیت آقای «الف» واقای «ب» و افراد دیگر موجود در بستر تاریخ،با طبیعت آماده، قبل از حیازت سابقه نداشته است؟ آیا میان انسانها و مواد موجود در طبیعت قبل از حیازت، رابطه ی مالکیت مشاع وجود ندارد؟
گاهی به این سئوال این طور پاسخ داده می شودکه چرا وجود دارد زیرا نیاز انسان برای ادامه ی زندگی، به این مواد موجود در طبیعت باعث شده است که انسان سالم اندیش، میان کل انسانیت، و کل طبیعت، اعتبار مالکیت کند، یعنی کل انسانها مالک کل طبیعیند، و هر انسانی سهم مشاعی دراین طبیعت دارد، و حیازت و برداشت، سهم اور ا مفروض می کند،و لذا اگر درزمان فراوانی که دیگر ان هم به آن دسترسی داشته باشند، به اندازه ی نیازش بردارد، منطق فطرت،مالکیت اورا قبول می کند ولی اگر فراوان نبود و با بیش از اندازه ی نیاز برداشت، منطق فطرت اجازه میدهدکه نفر اول باید اجازه بدهد که دوستش هم از آن استفاده بکند. آیا این نشانه ی این نیست که زیر بنای فطری این اندیشه آن است که:
الف، ب، ج و… همه درکل این طبیعت سهیم و شریکند، وچون سهیمند، باید حساب شریکهای دیگرراهم بکنند؟
ازاین بحث چنین نتیجه می گیریم که:
«حیازت وبرداشت از خزانه طبیعت، منشا مالکیت است، مالکیتی محدود و مشروط.
حیازت از نظر مبانی فقهی
البته آنچه گفته شد، صرفنظر از دلایل فقهی، و تنها از دید منطق فطرت بود،اینک باید دید آیا مبانی فقهی ما،این منطق را تایید می کند؟ بررسی متون و منابع فقهی نشان میدهد که این نوع مالکیت مورد تایید فقه اسلامی روایتی از پیامبراسلام (ص) هم از طرق اهل سنت و هم از طریق شیعه به مارسیده که فرموده است:
«الناس شرکاء فی ثلات النار و الماء و الکلاء»
مردم در سه چیز شریکند: آتش (مواد سوختنی)، آب و مرتع (گیاهان سبز موجود که برای دام ها و یا انسانها مورد استفاده است.)
بنابراین اگر درقانون اساسی شوروی درفصل اقتصاد آمده است: «معادن و آبها وجنگلها و مراتع، اموال عمومی هستند و مالکیت نسبت به اینها عمومی است» این ابتکار و اختراع مارکسیستها نیست، بلکه پیش از انها در روایات ما، بصورتهای مختلفی ازاین مالکیت عمومی یادشده است. از آن جمله روایت زیر درکتاب «وسائل الشیعه» (ج۱۴ روایت شماره ۲۷۳) نقل شده است:
«عن ابی بصیر عن ابی جعفر (ع) قال لنا الانفال، قلت : وما الانفال ؟ قال : منهاالمعادن و الاجام و کل ارض لارب لها و کل ارض باد اهلها فهو لنا»
امام باقر(ع) فرمود: معادن، جنگل ها،بیشه ها،زمینهایی که هنوز صاحب ندارند،و یا صاحب داشته اند، ولی ازبین رفته اند، دره ها،و قله ها ی کوهها همه متعلق به امام است، یعنی از آن دولت و امت اسلامی است و مالکیت آن عمومی است وهمه ی مردم در آن شریکند
آیا دولت اسلامی می تواند معادن را به اشخاص واگذار نماید؟
درفقه اسلامی،دربخش «احیاموات» (آباد کردن ز مینهای بی صاحب ) عنوان زیر بچشم می خورد:
« المعادن الظاهره و المعادن الباطنه»
یعنی معادن به دو دسته تقسیم می شوند: یک دسته از معادن، معادنی است ظاهر و آماده که فقط برداشت می خواهد و نیاز به کار و استخراج نیست، مانند: نمک و نفتی که از زیرزمین بیرون زد وامثال اینها)، این گونه معادن، از نمونه های بارز مواد مصرفی آماده درطبیعت است که در اثر حیازت، مالکیت به وجود می آید و مالکیت ان ها منوط به احیا نیست،زیرا خود آن زنده است وحتی «تحجیر» هم دراینجا بی اثراست
زیرا حق تحجیر بعنوان مقدمه احیا اولویت می آورد، و چیزی که احیااولویت می اورد، و چیزی که احیا ندارد، تحجیر هم نخواهد داشت.
دسته ی دیگر معادنی است که نیاز به استخراج دارد،و این نوع معادن فعلا از محور بحث ما بیرون است.
دراینجا این سوال پیش می آیدکه آیا دولت اسلامی می تواند معادن دسته ی اول را به اشخاص واگذار کند، و اگرواگذارکرد، مخصوص آن شخص میشود؟ این هردو،قابل تردید،ومحل بحث است.سئوال اصلی این است که آیا هرکس زودتررفت به سراغ این معادن، حق دارد به اندازه ی نیازش بردارد؟ بعضی از فقهای ما می گویند: به اندازه ی نیازش می تواند بردارد،اما روشن نکرده اند که آیا این حکم به ان اعتبار است که انگیزه ای برای برداشت بیش از حد نیاز نیست؟یا آنکه مطلب بالاتر ازاین است،یعنی حق دارد تنها به اندازه ی نیاز بردارد، و بیش ازحد نیاز،اگر انگیزه ای هم وجود داشته باشد، حق ندارد برداشت کند؟ اینها مسائلی است که لازم است فقها پیرامون آنها بطور گسترده بحث نمایند.علاوه بر دلیل فقهی این موضوع ( حیازت منشا مالکیت است ) و ما آنرا در کتب فقهی بصورت ارسال مسلم می بینیم، حدیثی ازپیامبراسلام(ص) نقل شده است که فرموده:
« من سبق الی مالم یسبق الیه مسلم فهو له»
هرکس رفت چیزی را برداشت،قبل ازاینکه مسلمانی آنرا بردارد، آن چیز مال او است.
بنابراین، هم منطق فطرت،حیازت را به عنوان دومین منشا مالکیت می پذیرد، و هم دین فطرت آنرا مورد تایید قرا ر می دهد.
ادامه دارد

نخست وزیر محبوب ایران
*جنگ
*جبهه متحد اسلامی
* سیاست خارجی
* رابطه با کشورهای منطقه
*برنامه های اقتصادی
* برنامه های آینده ی دولت
* استفاده از مخترعین متخصصین
-با توجه به پیروزهای متوالی سپاه اسلام برجبهه ی کفر، نتیجه ی نهایی جنگ، به خصوص درباره ی موقعیت داخلی و خارجی جمهوری اسلامی را چگونه تحلیل می نمایید؟
– این پیروزیهای اخیر مقدمه ای انشا الله برای پیروزی نهایی ما در جبهه های غرب و جنوب است. طبیعی است که این پیروزی اثرات بسیار عمیقی در خاورمیانه بجا خواهد گذاشت و ما پیش بینی می¬کنیم که بعد از این پیروزی رژیمی از نوع رژیم صدام دیگر نتواند درعراق روی کار باقی بماند و طبیعتا گرایشات ضد امریکایی در منطقه اوج خواهد گرفت. نیرو های اسلامی برای مبارزه با صهیونیزم بسیار منسجم تر خواهندشد وبه تناسب توطئه های امریکا درمنطقه ودر داخل کشورمان کم خواهد شد، بخاطر این که الان عراق به صورت پایگاهی برای توطئه های حتی داخلی درکشور ما به کار می¬رود واز اول انقلاب هم چنین بود و ما در اسنادی که در وزارت خارجه داریم به روشنی دیده می شود که از همان روزهای اوج گیری انقلاب، حرکت ضد اسلامی رژیم عراق شروع می شودکه یک نمونه عینی آن را همه ی مردم میدانند و همه جهان کاملا آن را با چشم خود ش دیده و لمس کرده مسئله ی هجرت امام از عراق به خارج هست که زیر فشار های رژیم صدام صورت گرفت. کلاً ما فکر می‌کنیم که با این پیروزی ملت ما این فرصت را به دست خواهد آوردکه بار دیگر صدا و ندای حق طلبانه ی خودش را بیشتر از همه بگوش جهانیان برساند، مخصوصا توجه داشته باشیم که کم کم این جنگ تبدیل شده به جنگ بین انقلاب اسلامی و ارتجاع و امریکا و صهیونیزم در منطقه ولی همین پیروزی، پیروزی اسلام قلمداد خواهد شد و می توانیم حدس بزنیم که اثرات روانی این موضوع چه در داخل و چه در خارج، چقدر گسترده خواهدبود.این اثرات هم می تواند جنبه ی نظامی داشته باشد، جنبه ی سیاسی داشته باشد، ولی بیش از همه جنبه ی فرهنگی خواهد داشت.
-به نظر شما توطئه جدید امریکا پس از شکست توطئه جنگ تحمیلی چگونه خواهد بود؟
– امریکا توطئه هایش هیچ موقعه خاتمه پیدا نخواهد کرد، چرا؟ این از طبیعت انقلاب ما سرچشمه می¬گیرد که تا موقعی که این نظامهای استکباری وجود دارد،با آن نظامهای استکباری خواهد جنگید به ویژه امریکا، با امریکا ما ستیزمان تا ازبین رفتن نظام استکباری ادامه خواهد داشت، ما یقین داریم که انقلاب اسلامی کمر استکبار جهانی را که به سرکردگی امریکا درجهان هست درهمین خلیج فارس خواهد شکست و آن ر ا نابود خواهد کرد، برای همین طبیعی است که ما ببینیم که او توطئه میکند، ولی روز به روز من احساس می کنم که آن توطئه ها کمرنگ ترمی شود و اثراتش بر ملت ما و کشور ما کمترمیشود، نیروها منسجم تر دارند می¬شوند و نظام جمهوری اسلامی کم کم دارد قوام پیدا می کند و راههای رو در رویی با این توطئه ها را پیدا می کند.این یک مسئله .
مسئله دوم این هست که من نمی خواهم بگویم چه توطئه هایی می کنند، ما انتظار هرنوع توطئه ای را از سوی امریکاداریم داخلی وخارجی، رنگارنگ جنگی و سیاسی و اقتصادی، همه جورش را ما داریم. من می خواهم بگویم که ما در جهتی حرکت می کنیم که فکر می¬کنم شتاب ما در انسجام نظام جمهوری اسلامی بسیار تندتر و سریعتر از توطئه های امریکا است. این را کاملا احساس می کنم. یعنی شما حساب بکنید که یک سال و نیم قبل ما چقدر آسیب پذیر بودیم . یک سال پیش چقدر آسیب پذیر بودیم، الان چقدر آسیب پذیریم، من معتقد بودم آسیب پذیری ما به مراتب کمتر بوده ازیک سال پیش. ازموقعی که بنی صدر بود، از یکسال ونیم پیش، از دوران دولت موقت، از اوائل انقلاب، این بیشتر رفتن بسوی انسجام را ما درآینده خواهیم داشت.این یک موضوع.
یک موضوع دیگررا هم من فکر می کنم هست که اوائل که شورا انقلابی مردم بالا بود، بعد از بیست ودوم بهمن،همه اش ترس این را داشتیم که شور انقلاب یک روز بخوابد، بدون اینکه ارزشهای خودش را تثبیت کند، ولی ما در طول این سه سال دیدیم که نه آن شورانقلابی از بین رفت، نه ان ارزشها تثبیت نشد،بلکه آن ارزشها تثبیت شدند، یکی از آن ارزشها این است که اگر کسی با ما دشمنی کند بخواهد که پنجه به پنجه ما بیفکند ما ولش نمی کنیم، یعنی ملت ما، مثلا سرمسئله ی عراق تصمیم این بود که بیاید تهران راهم بگیرد، مقاومت کشور ما ادامه پیدا کرد، الان این روحیه وجود دارد، به نظر می آید که در کشور ما تثبیت شده، این خودش یک عامل بازدارنده است. ممکن است یک نیروی بسیار نیرومندی درجهان باشد حتی قادر به شکست کوتاه مدت ما باشد،ولی میداند که با این کار خودش را به دردسری می اندازد که برایش سود و صرفه ای ندارد، چون دردراز مدت به شکست خودش منجر خواهد شد، چراکه ملت ما دست از سر او به هیچ وجه برنمی داردو این چیزی است که در نظام ما به صورت یک ارزش درآمده و این چیزی نیست که به این سادگی ما ازدسش بدهیم، برای همین من می خواهم در مقابل این سئوال شما بگویم که اشاره نمی کنم که چه توطئه هایی بلکه می¬خواهم بگوییم که هر توطئه ای می خواهد درهرشکلی، بهر گستردگی، بهر نوعی باشد ما می توانیم مقابله کنیم.
-شما درمورد تشکیل جبهه ی متحد اسلامی چندی قبل تاکید فراوانی داشتید، ولی متاسفانه در اثر تراکم کار ومشکلات گوناگون درمقام عمل هنوز این هدف والا شکلی به خود نگرفته است، باآنکه واکنشهای مثبتی از سوی برخی از برادران اسلامی بوده است. با توجه به ضرورت آن، علت عدم پی گیری این مسئله چیست؟
-مسئله ی جبهه ی اسلامی واعلام این موضوع درحقیقت به صورت یک محور درسیاست خارجی کشور ما درآمده، یعنی سمت گیری سیاسی خارجی عمدتا در جهت ایجاد جبهه متحد اسلامی ضد استکباری وضد صهیونیستی دارد شکل میگیرد و طبیعی است که وقتی که یک شعار به این شکل محوری خودش داده می شود ما بلافاصله بخاطر شرایط و واقعیتهایی که درجهان امروز وجود دارند نباید منتظرباشیم که این جبهه سریعا تشکیل بشود. این نوع شعارهای محوری یک گرایشات ملموس و عمده ای را به وجود می آورند که دردراز مدت می توانند منجربه ایجاد چنین جبهه بشوند، یعنی درحقیقت اعلام شعار ایجاد زمینه برای تشکیل این جبهه است خود آن جبهه موقعی می تواند صورت بگیرد که قوانین اسلام شکل حکومت اسلامی و برگشت مسلمانان به اسلام اصیل گسترده ترازان باشد که هم اکنون هست،دادن این شعار و تکیه براین شعار و تاکید دائم براین شعاردرحقیقت روند برگشت به سمت اسلام اصیل را درجهان اسلامی سریعتر می¬کند. مثالی می زنیم: الان ازطرف حضرت آیت الله منتظری هفته ی وحدت اعلام شده،همین شعاروحدت به این معنا نیست که از نظر سیاسی ما بلافاصله شاهد این باشیم که برادران اهل سنت و شیعه در سراسرجهان و همه مسلمانان وحدت پیدا بکنند، ولی این شعار وحدت وقتی که داده میشودو رویش پافشاری می شودو اگر خود آن شعار هم اصولی باشد در دراز مدت جایی برای خودش باز می کند، یک زمینه ای درجهان اسلام ایجاد می کند برای ایجاد آن وحدت، یک نمونه ی دیگرمن ذکرمیکنم:
امام روزجمعه آخررمضان را روز قدس اعلام کردند.این به صورت یک پرچمی برافراشته می شود، این پرچم یاران خودش را در طول یکسال، دوسال، ده سال، بیست سال دورخودش جمع می کندو به صورتی درمی آیدکه در جهان اسلامی نیروهایی متوجه بیک نقطه و یک قطب نیروهای خودشان را محوری منسجم می کنند برای مبارزه با صهیونیزم . معمولا شعارهای سیاسی که داده می شود،روزهایی که اعلام می شود، مخصوصا دراین برهه ای که ما در آن قرار داریم و دراین انقلابی که ما درآن سیر می-کنیم، اینها زاییده ی آرمانهای بلند اسلامی است که در جامعه ی ما وجود داردو خود اعلام این آرمانها باعث ایجاد زمینه ای برای عینی شدن آن شعارها درآینده می تواند بشود. درزمینه ی جبهه ی اسلامی هم که نشات گرفته از آرمانها ی بلند انقلاب اسلامی و فرمایشات رهبر انقلاب بود، در حقیقت این کار صورت گرفته، برای اینکه ما درسیاست خارجی از آن حالت پراکندگی نجات پیدابکنیم، نمایندگیها ی ما و فعالیت دولتمردهای ما دراین جهت سوق پیدا بکند، این یک، و ثانیا در جهان اسلامی زمینه ای بوجود بیاید که ما در آینده انشا الله به این جبهه اسلامی نزدیک بشویم، گرچه درهمان اول شروع این شعار عده ی زیادی از نهضتهای آزادی بخش تمایل خودشان را برای گرویدن و برای پیوستن به این جبهه اعلام کردند، این نشان می دهد که این زمینه های عینی خیلی هم دور نیست.
-تاکنون سیاست خارجی ما دروضع تدافعی بوده است، اولا خطوط اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی رابیان فرمایید، و ثانیا چه طرحی در جهت تهاجمی کردن این سیاست دارید؟
-سیاست خارجی ما اتفاقاً درجهت تدافعی –به اعتقاد من- نبوده، منتهی در جنبه ی تهاجمی تا اندازه ای دچاررکود بوده، یعنی ما به خاطراین که مشکلات و مصائب و مسائل زیادی در داخل داشتیم، غافل بودیم برای اعلام یک سیاست خارجی روشن. خلا ناشی از این عدم اعلام را البته تا اندازه ی زیادی خود مردم انقلابی ما پرکردند، به این ترتیب شعارهایی که دادند اگر دقت بشود، قسمت اعظمی از این شعارها معطوف به اعلام یک سیاست خارجی خاصی هست که درجهان خارج این سیاست خارجی کاملا از زبان مردم درک شده تا آن اندازه ای که الان اگر دولت تحرکی پیدا می کند در اعلام سیاست خارجی، این تحرک ازهمان خواست مردم و از همان سیاست خارجی اعلام شده مردم،نشات می گیرد،منتهی بعد از گذشت نزدیک سه سال از انقلاب الان فرصتی پیش امده،بخاطر این که یک خط ان هم خط اسلام اصیل وخط حزب الله که الان در کشور حاکمیت دارد ما بیشتر بتوانیم از طرق رسمی درزمینه ی اعلام سیاست خارجی خودمان فعال باشیم ودر سطح دیپلماتیک و تماس با مقامات رسمی کشورهای مختلف و مجامع رسمی آن، اعتقادات و باورهای مردم را به گوش جهانیان برسانیم و هم چنین از فنون و شگرد های معمول در اعمال سیاست خارجی یواش یواش بهره گیری بکنیم، و این هم نقصی بوده که داشتیم. ما در سابق خیلی تکیه نمی کردیم که با کشورهای خارج ارتباط برقرار بکنیم، صحبت بکنیم، ارتباطاتی را ایجاد بکنیم،و غیراز ان که درابعاد مختلف به مبارزه برخاستیم در این جهت هم به مبارزه برخیزیم. الان وزارت امور خارجه دراین جهت فعال شده.
-در مورد کشورهای کوچک و ضعیف خلیج فارس شاید برخوردهای حساب نشده ای در گذشته انجام گرفته، آیا برنامه ای در جهت جذب آنها دارید؟
-ببینید دولت برخورد حساب نشده با این کشورهای کوچک نداشته،البته گروههایی درداخل بودند و بخاطر آن اوجگیری حرکتهایی انقلابی یک نوع وحشتی دراین کشورهای خارج وضعیف از انقلاب اسلامی بوجود آمده، در صورتی که خود دولت رسما اعلام کرده که اگر این کشور ها برضد انقلاب ما حرکتی را صورت ندهند و با دشمنان دست ندهند و با آنها متحد نشوند،چشم داشتی نه به خاک آنها دارد، نه به استقلال آنها دارد وبهترین حافظ می تواندباشد، به شرط این که رویه ای دوستانه درقبال انقلاب اسلامی ما بگیرند. طبیعی است که در آینده این سیاست را ما همچنان ادامه خواهیم داد. من فکر می کنم که این کشورها بالاخره بعداز این که سرشان به سنگ خورددررابطه با آمریکا، در رابطه با عراق،و کشورهای دیگر که دائما آنها را تحریک می کنند به سمت ما برگردند،البته این به این معنی نیست که ما هشیارانه به تحولاتی که درکشورها اتفاق می افتد چشنم نداشته باشیم من می خواهم دراینجا این مسئله را عنوان بکنم که اگر یک موقعی خدای ناکرده که ما هیچ موقع چنین چیزی را نمی خواهیم ازاین کشورها احساس بکنیم که توطئه ها علیه انقلاب عینی می شوند، ما هیچ تردیدی برای سرکوبی آن توطئه ها بخودمان نشان نخواهیم داد وبطور قاطع با این توطئه ها به هر شکلی باشد روبرو خواهیم شد. ما دماغ امریکا،و پوزه امریکا را دراینجا بخاک مالیدیم،طبیعی است در مقابل توطئه شیطانهای خیلی کوچکتر می توانیم قویتر عمل بکنیم، ولی ما به هیچ وجه نمی خواهیم که چنین وضعیتی، چنین مسئله ای بین ما واین کشورها، این کشورهای کوچک بوجود بیاید. ما دربعضی از آنها گرایشهای مثبتی را تازگی داریم می بینیم .
-یکی از میراثهای شوم رژیم طاغوت فرهنگ منحط مصرفی است. برای از بین بردن این فرهنگ و برداشتن فاصله های میان قشرهای مختلف، بخصوص آنکه می بینیم در شمال شهر بهترین زندگی را دارند، اما در جنوب شهر و روستاها مردم درمضیقه هستند، شما در این باره چه برنامه هایی دارید؟
-دراین زمینه خوب همانطوری که در سئوالتان کاملاً مشخص است. این بار هم یکی از آن آرمانهای انقلاب اسلامی ما است که در جهت رشد و تعالی مستضعفان جامعه ی ما حرکت بکند، چه از نظر فرهنگی، چه از نظر رفاهی. برای اینکه دولت دراین زمینه موفق باشد مجبوراست که به چند کار دست بزند،البته من از آن جنبه که دولت دست عوام فریبی بزند و بعد یک شعارهایی بدهد، یا اینکه بیاید با یک مقدار سازش، بایک مقدار لغزش کارهایی را صورت بدهد که کالاهای دردسترس مردم بطور وفور قرار بگیرد، ولی درحقیقت این کالای وفور دردسترس همه مردم قرارگرفتن منجر به وابستگی مجدد ما به آمریکا بشود، ابرقدرتها بشود و بعدش هم ذلت بباربیاورد، بازهم فقر بیشتری را به ارمغان بیاورد. ما این را حسابش را کاملا جدا می کنیم، کنار می گذاریم، فکر میکنیم که این مسئله روشن هست که کشوری که در حال جنگ است، کشوری که درحال حصراقتصادی است، کشوری که ابرقدرتها، به ستیز با او برخاستند. کشوری که به صورت بزرگترین قدرت نظامی و مالی و اقتصادی تمام طول تاریخ سیلی این چنین محکم زده، طبیعی است که فشارهایی به این کشور وارد بیاید و این فشارها روی طبقه ی مستضعف جامعه ی ماباشد، یعنی به راحتی نتوانیم در این جهان پر از توطئه وفریب وتخاصم حرکت بکنیم،منتهی دولت همان طوری که اشاره کردم با درنظرگرفتن این جنبه ها چندتا کار را دنبالش هست، یکی این مسئله هست که ما آن کالاهای ضروری مورد احتیاج عموم مردم را بشکلی با آن روبرو بشویم که در دسترس همه قرار بگیردنه قشر خاصی، اگر چه این در دسترس همه قرار گرفتن باعث بشودکه به مردم یک کمی کم برسد، بنظر ما این خیلی بهتر از آن هست که یک عده معدودی از این کالاهای ضروری مورد احتیاج روزانه ی مردم بهره ور بشوند، و یک عده ی دیگری از گرسنگی جان بدهندو ازبین بروندو فشار شدیدی را تحمل بکنند، مثلا مسئله گوشت، مسئله ی قند و شکرونظایر اینها از ان موضوعاتی است،اگر دقت بشود ستاد بسیج اقتصادی که زیر نظردولت کار میکند، بایک فشار بسیار زیاد،تحمل فشار زیاد، تحمل انتقادهای بسیار زیاد، کوشیده که در این زمینه به کمک مردم مستضعف جامعه ی ما بشتابد. با این وضعیت اقتصادی که داریم، با محدودیتهای ارزی که داریم،طبیعی است که یک مقدار معینی می توانیم گوشت وارد بکنیم، و مقدار معینی می توانیم شکر وارد بکنیم و نظایر اینها،خوب اینها را اگر ستاد نمی امد و زیر کلید قرار نمی داد و به بازار آزاد عرضه می شد، به خاطر اینکه یک مقدار کمی از کسانی که پول زیادتر داشتند می توانستند آنها را بخرند و طبیعتا قیمت هاشان به طور شدیدی بالا می رفت، یک عده ای اصلا دسترسی به اینها نمی توانستند پیدا بکنند. ما این سیاست را تا موقعی که ضرورت مصلحت جامعه ی مسلمانان ایجاب می کندادامه خواهیم داد. دراین زمینه هیچ تردیدی نداریم،یعنی نمی توانیم این تحمل را بکنیم که عشایر ما، روستایی ما،جنوب شهری ما دسترسی به شکر نداشته باشند، و یک عده درشمال شهر بنشینند کیک بخورند، شیرینی بخورند، غذاهای پر از شکر بخورند، انواع مختلف مربا جات داشته باشند و به وفور هم دسترسی به شکر و قند و این جور چیزها داشته باشند.
-مسئله دوم این هست که آیا دردراز مدت، یعنی سئوالی است که می شود کرد که سیاستهای دولت در جهت مستضعفان جامعه ماهست یا نه؟ ما بیشتر دلمان را، چشم امیدمان را به این سیاستهای دراز مدت بستیم، این نکته اساسی است، یعنی به این عنوان که آیا صنایع ما، کشاورزی ما، سیاست های کلی ما درجهت رشد و نمو و پیشروی مستضعفان جامعه ی ما خواهند شدیا نه؟ من می خواهم بگویم که دراین زمینه دولت بیشترین توجهش به این مسئله است که درآمدهای عمومی که دست دولت می رسدبه این درآمدهای عمومی خیلی مهم است که ما این بودجه را چه جوری بنویسیم، دست چه قشرهایی این درآمدهای عمومی پخش بشود،کجاها سرمایه گذاری بشود، چه کسانی را به اشتغال بکشاند،نفعش عاید چه کسانی بشود،آن سیاست کلی دولت در این است که این درامد های عمومی واقعا بمصرف عموم برسد، عموم در مملکت ماهمان مستضعفان جامعه معنا می دهند که من دراین زمینه یک مثالی می زنم:
کالا را اسمش را نمی برم، ولی یک مثالی می زنم، فرض کنید یک کالایی رادولت مجبور باشد که سوبسید بدهد، یعنی یک اضافه پرداختی داشته باشد، یک کالایی را وارد می کند، ولی بخاطر این که مورد احتیاج مردم هست یک پولی هم رویش می گذاردکه ارزان دست مردم برسد.خوب،بابت این، یک مخارجی به هزینه ی دولت تحمیل می شود.ما می آییم آن کالا را تجزیه می کنیم،بعد می بینیم که این کالا دونوع مصرف دارد، و علت اینکه اسمش را نمی برم، بخاطر این که می خواهیم سرموقع این مسئله را عنوان بکنیم. این کالا می بینیم دو مصرف دارد:یک مصرف عمومی دارد . خوب، دولت بخاطر نفع مستضعفان در آن زمینه سوبسید می دهد، بخاطر اینکه پول مردم است از پول مردم استفاده می کند که این قیمت در دست پایین باشد. آن فرد جنوب شهری، آن فقیر، آن روستایی ما، آن کس که با حقوق کمی زندگی خودش را می گذراند بتواند از آن کالای ضروری استفاده بکند، یک مقداری از آن کالا به مصرفی می رسد که یک چیزهایی با آن ساخته می شود که مصرف کننده اش طبقات اعیان هستند. ما دیگر در آنجا سوبسید نمی دهیم، یعنی می آییم کالا را دو نرخه می کنیم، یک نرخ برای پخش برای عموم مردم که به همه به یک قیمت مناسب برسد، یک کالایی که فرضا برای مثلا ساختن یک کالای مصرفی و لوکس تا اندازه ی زیادی میرسد . خوب، درآن زمینه ما پول می گیریم.
مازیاد چیز نداریم که آن کالایی که فرضا یک مقدار سودی عاید دولت می کندکه آن سود پنج درصد مردم آن را مصرف می کنند، یک کمی قیمتش بالا برود، بخاطر این که آن بالا رفتن یک مقدار سودی عاید دولت می کند که آن سود پخش می شود و سرشکن می شودبرای عموم مردم مستضعف کشور، یک سیاستی است که الان ما در پیش داریم، مثلا الان یک پروژه هایی دردست اجرا است که برای اولین بار اصلا درایران دارد اجرا می شود آن استفاده کردن از کانالهای فرعی سدها ا ست . این سدها کانالهای متعددی دارند، کانال اصلی دارند، کانال فرعی دارند،کانالهای فرعی در رژیم سابق هیچ موقع به کار گرفته نشدند، بخاطر اینکه سودش به جیب مردم می رفته، بجیب توده های مستضعف ما می رفته،سودی برای مقاطعه کاران نداشته، سودی برای هزار فامیل نداشته، ما آمدیم پروژه هایی طراحی کردیم که با استفاده از نیروی کاری وسیع که تا حدود هزار نفر حساب کردیم که می تواند کارگر جذب بکند، کارگر روستایی جذب بکند، کارگر روستایی جذب بکند، با بیل و کلنگ و وسائل ابتدایی اینها شروع کنند کانال کشی کردن از سدها، برای اینکه سطوح بسیار زیادی را زیر کشت ببرند، زیر آب ببرند،بهمان وسائل ابتدایی اگر دقت بشود، دراین پروژه دو سه تا روحیه حاکم هست، ضد اجنبی هست، ما در اجرای این پروژه از تکنولوژی پیچیده¬ای که باید وارد کنیم از خارج اصلا بهره نگرفتیم، یعنی اتکائمان بهمان وسائل ابتدایی مردم بوده ثانیا این پروژه اشتغال زا است، یعنی پروژه ای است که کارش را یکدفعه سیصد هزارکارگر انجام می دهند. خوب، این برای کشور ما بسیار مهم است، مسئله سوم،نتیجه نهایی اینکه غیر از این که این سیصد هزار نفر بهره وربشوند، باز هم عائد چه کسانی خواهدشد. نزدیک پانصد هزا ر هکتار زمین را زیر کشت می برد. خوب،اینهم باز سودش به طبقات مستضعف جامعه برمی گردد.هرپروژه ای که الان دولت دردست اجرا دارد، اگر دست بگذاریم نگاه بکنیم خواهیم دید که عملا دراین جهت سیر می کند، برای همین من می خواهم اینجا این اشاره را بکنم که وقتی که ما می گوییم حمایت از مستضعفین، وقتی می¬گوییم کمک به مستضعفین، وقتی می گوییم که خط اقتصادی دولت خط حمایت از مستضعفین هست به این معنانیست که ما الان یکدفعه کشور را به ورشکستگی بکشانیم بعد برای یک مدت محدودی به مستضعفین یک چیزی برسانیم. این بیشترین خیانت به مستضعفین است . ما می خواهیم بگوییم که سیاستهای دراز مدت مملکت طوری تنظیم می شود که بیشترین مردم، اکثریت مردم ما بیشترین بهره را ازدرآمدهای عمومی ببرند،بیشترین رشد را پیدا کنند، امکانات بصورت عادلانه بینشان تقسیم بشودو دراین جهت این چیزیست که من می توانستم دراین زمینه توضیح بدهم.
-درضمن این سیاستها ی دراز مدت آیا برنامه ای درنظر دارید برای استفاده از اختراعات و اکتشافاتی که به سبب شکوفایی استعداد مردم بعد از انقلاب و به ویژه بعد از جنگ تحمیلی پیدا شده است؟
-ماالان در طول جنگ و به برکت این جنگ و به برکت این جنگ با اینکه مصائب، ولی برکات زیادی هم بوده: یکی از آن برکات این بوده که ما مجبورشدیم بکارهایی بپردازیم که اگر بزور مارا وادار نمی کردند به آن کارها نمی پرداختیم، که آسان مثلا یک کاری در دسترس ما قرار بگیرد،معمولا آدم دنبال کار سخت نمی رود جز اینها، راه اندازی صنایع ما است جز اینها، تعمیرا ت وسائل بسیار مدرن و پیشرفته است که هیچ موقع تصور نمی شد که بدون احتیاج بکار شناسها، بدون احتیاج بقطعاتی که از خارج باید واردبکنیم.ما موفق بشویم که دراین جنبه ها موفقیتهایی داشته باشیم، ولی الان در طول این جنگ ما می بینیم که این تکنولوژی بسیار پیچیده که کم کم دست مهندسین و متخصصین و مخترعین خودمان دارد رام میشود، یعنی آن چیزی که ما می ترسیدیم به سمتش برویم می بینیم که نه سرنیاز، دیگر مجبوریم که ما خودمان برویم و آستین ها را بالا می زنیم جلو می رویم می بینیم که می توانیم حل بکنیم، شما عظمت مجتمع مس سرچشمه را ببینید،آدم حیرت می¬کند، خوب یک موقعی متخصص ما در مقابل آن مجموعه احساس حقارت می کرد، ولی الان با ان دست و پنجه نرم می کند، می بیند که یک قسمتیش را هم راه انداخته و انشا الله تا سال دیگر با این تلاشی که می شود بیاری خدا ما آنجا را کاملا به کار خواهیم انداخت و شمش مس ومفتول مس را خواهیم داشت. الان سنگ تغلیظ شده مس را تولید می کنند، یا در قسمتهای دیگر ما دقیقا اینرا می بینیم.من فکر می کنم که الان سیاست دولت در جهتی است که حداکثر استفاده را از مخترعین، از مکتشفین،از متخصصهای متعهدو مؤمن می کند.مامثلا در کارخانه های مختلف گاهی می بینیم افراد متخصصی که ممکن است به اندازه ی بعضی از برادرهای ما مؤمن به اسلام به آن طوری که می شناسیم نباشید، ولی می دانیم که آنها هم دلشان برای اسلام می سوزد، دلشان برای انقلاب می سوزد، همین مسئله مخصوصا بعد از رفتن بنی صدر که این تنش ها از بین رفته، آن اختلاف کذایی بین تخصص و مکتب که او عنوان کرد اصلا زمینه اش رفته،می بینیم که اینها برادر وار دور هم جمع می شوندمتخصصها و برادرهای مؤمن و مکتبی یک مجتمعهای بسیار عظیمی را تکان درآن بوجود می آورند.
چندروز بیش رفته بودم سایت مردآباد کرج که اینها تصاویر از ماهواره ها می گیرند که برای ما اهمیت زیادی در آینده خواهد داشت از نظر برنامه ریزی درروی منابع این بهره بری از این سایت اثرات بسیار عمیقی روی برنامه های ما خواهد داشت، و ضمن بهره برای ازمنابع طبیعی خودمان، از آبهای زیرز مینی، از منابع آب سطحی، از محیطهای کشاورزی، چون عکسهایی که اینها دریافت می کنند بصورت پیچیده ای اطلاعات بسیار قیمتی می دهند که دربرنامه ریزی می توانیم از آنها استفاده بکنیم.سطح کشت مثلا الان چقدر است، ازاین چیزها، دیگر الان من زیاد در جزییاتش نمی خواهم بروم، و هم چنین اطلاعات، این مجموعه را الان می دیدم که یکی از برادرهای متخصص باآن روحیه حزب اللهی که در آن محیط حاکم است راه انداخته اند. یک موقع تصور نمی شدکه متخصص ایرانی این آنتن بزرگ را بکار بیندازد.الکترونیکی رابکار بیندازند،آن دستگاه کامپیوتری را بکار بیندازد، الکترونیکی را بکار بیندازد، ولی اینها بکار انداخته بودند و یک فاز از پروژه را بطور موفق می چرخاندند، و درفکر این بودند که پنج فاز این پروژه را بلافاصله همین جور ادامه بدهند تا این مجموعه تمام بشود.
چیزی که آنجا من احساس نکردم این بود که آیا اینجا مکتب کجا قرار گرفته، تخصص کجا قرار گرفته، بخاطر اینکه این دو تا مقوله، دو تا جنسیت مختلف مختلف دارند که نمی توانند مخالف هم باشند. آن یک مقوله است، این یک مقوله، بنی صدر و لیبرالها با پیش کشیدن این مسئله سعی کردند بین نیروهای کاری این مملکت یک نوع جدایی بوجود بیاورند. الان ان جداییها از بین داردمیرود، طبیعی است که درچنین زمینه ای مخترعین ما، مکتشفین ما،متخصصهای ما بهترین کاربرد را داشته باشند برای برپایی این نظام که یک نظام واقعا ضد استکباری است.
-خوب انشا الله در فرصتهای دیگر باز هم صحبتهایی داشته باشیم . به برادرها در آنجا سلام برسانید، واین مجله جزء نشریات بسیار سنگین ما است که چاپ می‌شود. ان شا الله موفق ومؤید باشید. پایان

*تمام انقلابات ضایعاتش بیشتر، و برداشتش کمتر از انقلاب مابوده است.
۱۱/۹/۶۰
*طلاب و روحانیون تکلیف شرعی الهی دارند که تبلیغ کنند واحکام اسلام را به مردم بفهمانند، ائمه جماعات و ائمه جمعات باید توجه کنند که تکلیفشان این است که مسائل رابه ملت بگویند.
۱۹/۹/۶۰
*راه ماآن روز تمام میشود که همه ی احکام اسلام جاری بشود.
۱۹/۹/۶۰
*داوطلبهازیادتر بروند درجبهه ها، و نگذارند جوانهائی که آنجاهستند خسته شوند.
۱۹/۹/۶۰
*کسانیکه تحصیل را تمام کردند و درحوزه فعالیت تدریسی و تبلیغاتی ندارند، دربلاد دیگری که محتاجند ادا وظیفه کنند. ۱۹/۹/۶۰
*قرآن غنی ترین کتابها ی عالم است درتعلیم و تربیت، منتهی متخصص لازم دارد، این طور نیست که بعضی گمان کرده اند که ما دوتا آیه را بلدیم،پس ما قرآن شناسیم، اسلام شناسیم.
۱۹/۹/۶۰
*پیامبر اسلام به این شهیدان منبرو محراب مباهات می کند.
۲۱/۹/۶۰
*به مردم اطمینان دهید که پیروزهستید،و خدای تبارک و تعالی وعده اش تخلف ندارد.
۲۱/۹/۶۰
*این بار جلوه ی عظمت الهی در جبهه ی گیلان غرب و سرپل ذهاب درخشیدن گرفت.
۲۲/۹/۶۰
*نورخدا در کشورجلوه گر شده، قدراین جلوه ی الهی را بدانید.
۲۸/۹/۶۰
*ازایران صدای وحدت بلند می شود و از حجاز صدای اختلاف .
۲۸/۹/۶۰
* ما از شررضا خان و محمدرضا خلاص شدیم، لکن از شر تربیت یافتگان شرق وغرب به این زودیها نجات نخواهیم یافت. ۷/۱۰/۶۰
* همه قشرها باید قانون و قواعدی راکه در این کشورجاری است حفظ کنند.
۸/۱۰/۶۰
* آنهایی که عمال کشورهای بزرگ هستند نمی گذارند اتحاد بین اهل تشیع و تسنن صورت بگیرد. ۹/۱۰/۶۰
* اگریک میلیارد مسلمانان جهان متحد شوند،شرق و غرب کاری نمی توانند بکنند.
۹/۱۰/۶۰
* به چه مناسبت بعضی از کشورهای منطقه، اسرائیل را رها کرده اند و به ایرانی که از اسلام وقرآن دفاع می کندحمله می کنند. ۹/۱۰/۶۰
*شماببینید به دنبال هفته ی وحدتی که اقای منتظری اعلام کردند با تمام ارزشها و محاسن که به دنبال دارد، از حجاز صدایی بلند می شود که جشن گرفتن برای پیغمبر شرک است.
۹/۱۰/۶۰
جنگ
*۱۰۰۰ هندی مسلمان خواستار اعزام به جبهه های علیه عراق شدند.۱۱ /۹
*آخرین ضد حمله ی دشمن به بستان با نابودی ۲۰ تانک عراقی شکست خورد.
* ۳توپخانه ی عراق با تجهیزاتش سالم بدست نیروهای اسلام افتاد.۱۱/۹/۶۰
*خلبانان ایران ۱۰ میگ و میراژ را در آسمان خوزستان شکار کردند.۱۲/۹/۶۰
* دو گردان نیروهای مخصوص و مکانیزه ی عراق در جنوب بستان تار و مارشد.۱۴/۹
* ۵۵ تانک ونفر بردشمن منهدم شد.
* ۶۰۰ سرباز عراقی درعملیات ضربت ذوالفقار در جبهه ی ایلام کشته و مجروح شدند.
* سپاه پاسداران با غنائم فتح بستان، گردان زرهی تشکیل داد.۱۷/۹/۶۰
* درحمله ی وحشیانه ی میراژهای عراقی، ۹۰ کودک و غیر نظامی ایلام به خاک و خون کشیده شدند. دراین بمباران، ازبمبهای خوشه ای استفاد ه شده بود.۱۹/۹/۶۰
*با شکستن دیواردفاعی عراق در عملیات طلوع فجر، و با آزاد ساختن دشت وسیع گیلانغرب، پیروزی بزرگ ایران در غرب آغاز شد. دراین عملیات بیش از ۱۰۰۰ مزدور عراق به هلاکت رسیدند و متجاوز از ۲۰۰ نفر به اسارت درآمدند.۲۱/۹/۶۰
*عراق همزمان با پیروزی ایران درغرب وحشیانه اهواز را بمباران کرد.۲۱/۹
* ۳ میگ و میراژ عراقی سرنگون شدند.
* ششمین ضد حمله ی عراق در غرب از زمین و هوا سرکوب شد.۲۲/۹/۶۰
*ارتفاعات استراتژیک شیا کوه به تصرف رزمندگان اسلام در آمد.۲۳/۹/۶۰
*۶۵% پالایشگاه شعیبیه عراق در بمباران جنگنده‌های ایران نابود شد.۲۴/۹/۶۰
*نیروهای ایران دریک منطقه غرب به ۴ کیلومتری مرز سیدند.۲۴/۹/۶۰
* دراثر بمبارانهای وحشیانه ی دشمن، تا کنون بیش از ۴۹۰۰ خانه،بیمارستان، مسجد، مدرسه و مغازه دردزفول ازبین رفته است.۲۴/۹/۶۰
*بخش مرزی از گله پس از ۱۴ ماه آزاد شد.۲۸/۹/۶۰
*توپخانه ی ایران بر ۵ شهر عراق مسلط شد.
* درنبرد «یا امیرالمؤمنین» ۵۰۰ مزدورصدا م به هلاکت رسیدند.۲۸/۹/۶۰
*عراق ۴ ساعت خانه های مردم آبادان را به توپ و راکت بست.۱/۱۰/۶۰
*توپخانه ی ایران تاسیسات پتروشیمی بصره را زیر آتش گرفت.۲/۱۰/۶۰
*۲ هزار عراقی در عملیات تسخیر ارتفاعات گیلانغرب به هلاکت رسیدند.
* ایران کنترل جاده ی قصرشیرین – نفت شهر را بدست گرفتند.۲/۱۰/۶۰
*جنگنده های ایران ناوچه ی عراق را در «الامیه » غرق کردند.۱۲/۱۰/۶۰
*ایران با تصرف موقت چند منطقه عراق،قدرت تعرضی خودرا به نمایش گذاشت.
عمران
*۹۰۰۰ هکتار زمین به کشاورزان مازندران واگذار شد.۱۱/۹/۶۰
* کارخانه حباب لامپ سازی قزوین آغاز بکار کرد.۱۱/۹/۶۰
* روزانه ۱۰ تن پنبه نسوزدر بیرجند تولید می شود.۱۱/۹/۶۰
* پس از انقلاب تا کنون ۱۲۹۸ کیلومتر راه دراستان فارس ایجاد شد.۱۱/۹/۶۰
*جهاد سازندگی به ۳۰ روستای قم برق رساند.۱۱/۹/۶۰
*جهاد سازندگی بیش از۱۰۰۰۰ خودرو و ماشین الات سنگین را درمناطق جنگی تعمیر کرده است.۱۴/۹/۶۰
*۳۰ پل درگلپایگان احداث شد.
*۷۶۴ میلیون ریال وام کشاورزی در اصفهان پرداخت شد.۲۱/۹/۶۰
*۲۰۰۰ هکتار زمین آبی و دیم بین کشاورزان بابل تقسیم شد .۲۴/۹/۶۰
*۷۵۰ میلیون ریال کمک بلاعوض در سال جاری به روستاییان اختصاص یافته است.
*تولید لامپ مهتابی دررشت نسبت به سال گذشته یک میلیون عدد افزایش یافت.
*نیروگاه اتمی در عمران استان بوشهر بکارگرفته می شود.۲۵/۹/۶۰
* بعد از پیروزی انقلاب تاکنون ۵۰۰ کیلومتر راه در آذربایجان شرقی احداث شده است.
*طی سال گذشته توسط مراکز جهاد سازندگی درسراسرکشور، بیش از ۱۳ هزار کیلومتر راه روستایی ساخته شده، و بیش از۱۲۰ هزار هکتار زمین بایر درسطح کشور به زیر کشت رفته است.۲۸/۹/۶۰
*۹/۹ میلیارد ریال وام کشاورزی دراستان فارس پرداخت شد.۳۰/۹/۶۰
*طی ۶ماه گذشته ۷۰ روستای کرمان صاحب برق شد.۳۰/۹/۶۰
*۸۰۰ کیلومتر راه روستایی دراستان لرستان احداث شد.۳/۱۰/۶۰
* پس از پیروزی انقلاب تاکنون ۲۶۶۷۲ تراکتور بین کشاورزان سراسر کشور توزیع شد.
*۱۹۰ شرکت صنعتی، خدماتی، کشاورزی و دامداری دراستان چهارمحال بختیاری تاسیس شد.۵/۱۰/۶۰
*۶۵۰۰ هکتار زمین بایرو دایربین کشاورزان نقده و اشنویه تقسیم شد.۸/۱۰
* با ۵ میلیارد و ۶۸۳میلیون ریال اعتبار، ۹۱۲ پروژه ی عمرانی درگیلان به مورد اجرا گذاشته شده است.۹/۱۰/۶۰
*۳۵ روستای استان بوشهر صاحب برق شدند. ۱۲/۱۰/۶۰
*۵۷۸ روستا درمازندران به شبکه ی برق سراسری پیوستند.۱۳/۱۰/۶۰

اختراع واکتشافات
*به همت یک مهندس جوان، دستگاه جدید ضد عفونی درایران ساخته شد.۲/۱۰
*سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران از فیلمهای مستعمل رادیو لوژی، ۱۵۰ کیلومتر نقره خالص استخراج کرد.۲/۱۰/۶۰
اخبار داخلی
*نخست وزیر : اتحاد بین برادران شیعه و سنی درکشور ما باید الگویی برای مسلمانان جهان باشد.۱۱/۹/۶۰
*دادستان کل انقلاب: ماموران بدون کسب مجوز، حق بازداشت افراد،بازرسی منازل و توقیف اموال را ندارند.۱۷/۹/۶۰
* معادیخواه :۱۱۱نفراز مبلغین اعزامی به جبهه ها شهید شده اند.۱۸/۹/۶۰
* آیت الله حسین نوری از سوی حضرت آیت الله منتظری جهت شرکت در برنامه ریزی مسائل اقتصادی کشور معرفی شد.۱۹/۹/۶۰
*همزمان با پیروزیهای بزرگ و پی درپی جندالله و بخصوص شیطان بزرگ امریکا نسبت به انقلاب اسلامی و سرنوشت و آینده ی آن اشتباه از آب درآمد.۲۱/۹/۶۰
*آیت الله منتظری: تمام حسابهی ابرقدرتها و بخصوص شیطان بزرگ آمریکا نسبت به انقلاب اسلامی و سرنوشت و آینده آن اشتباه از آب در آمد. ۲۱/۹/۶۰
*رفسنجانی : نیروهای صدام یا باید تسلیم شوند یا آماده ی مرگ.۲۲/۹/۶۰
*نخست وزیر :من حمایت دولت جمهوری اسلامی ایران را از کشور برادرلیبی اعلام می¬کنم.ما آماده ایم که کارشناسان نفتی خود رابه لیبی اعزام کنیم.۲۳/۹/۶۰
* درپی معرفی از سوی آیت الله منتظری، امام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن طاهری خرم آبادی را برای رسیدگی به وضع سپاه منصوب نمود.۲۴/۹/۶۰
*نخست وزیر شایعه ی اعدام اسرای عراقی را به شدت تکذیب کرد.۲۴/۹/۶۰
*رئیس جمهوری تقاضای ایران برای خرید لوازم یدکی ازامریکا را به شدت تکذیب کرد.۲۹/۹/۶۰
*نخست وزیر:ما طالب صلح و آرامش در خلیج فارس هستیم، اما نه به قیمت سلطه ی امریکا دراین منطقه.۱/۱۰/۶۰
*با همکاری دفترتبلیغات حوزه تبلیغات حوزه علمیه ی قم درتابستان گذشته حدود۱۲۰۰۰ نفرازدبیران و معلمان دروس دینی آموزش دیده اند.
* رئیس جمهور: ایران برای صدوراندیشه انقلابی اش احتیاج به کار تروریستی درکشورها ندارد.۵/۱۰/۶۰
*نخست وزیر و وزیر امور خارجه خرید اسلحه از امریکا وشوروی را قویا تکذیب کردند.
*گیرنده ی تصاویر ماهواره ای کرج توسط کارشناسان ایران بکار افتاد.۱۲/۱۰/۶۰
*وزیر خارجه امادگی کامل ایران برای شرکت درجنگ علیه اسراییل را اعلام کرد.
* نخست وزیر رسما والدین اسرای عراقی رابرای شرکت درمراسم ۲۲ بهمن و دیدار بافرزندان خود به ایران دعوت کرد.۱۳/۹/۶۰

انقلاب وجهان
*اعتصاب عمومی دانشگاهها و مدارس عالی سراسرمراکش رافرا گرفت.۱۴/۹/۶۰
*یک فرانسوی در نامه ای به صدا وسیما: برای صلح جهانی، ما به پیروزی مسلمانان نیاز مبرم داریم.۱۴/۹/۶۰
*یک خبرنگار کویتی: من به این نتیجه رسیده ام که شما درجنگ پیروز خواهید شد، چراکه خدا با شما است.۱۴/۹/۶۰
*خبرگزاری فرانسه : افزایش گرایش به اسلام دربین اعضای فعال حزب کمونیست چین باعث اعتراض روزنامه های این کشور شد ه است.۱۵/۹/۶۰
*رژیم نمیری صدها نفردیگر ازمخالفان خود را بازداشت کرد.۱۶/۹/۶۰
*۱۴۰دانشجو توسط پلیس مراکش دستگیرشدند۲۱/۹/۶۰
*اف.بی. آی کتابهای افشاگری دانشجویان پیرو خط امام راتوقیف کرد.
* ۲۰۰۰ هوادار انقلاب اسلامی ایران درعربستان زندانی شدند.۲۳/۹/۶۰
*سه جوان پاکستانی به جرم حمایت از انقلاب اسلامی ایران، درزندانهای رژیم سعودی شکنجه شدند.۲۴/۹/۶۰
*انفجار بمب، سفارت ۶ طبقه رژیم صدام دربیروت را ویران کرد.۲۵/۹/۶۰
* مسلمانان هند حمایت خودرا از انقلاب اسلامی ایران اعلام داشتند.۲۸/۹/۶۰
*۳۰۰ زندانی آزاد شده ی مصری، بار دیگر زندانی شدند.۲۸/۹/۶۰
*عربستان درسال۱۳۵۸ مبلغ ۵ میلیاردو ۱۰۰ میلیون دلار اسلحه خریداری کرد.
* ۷۰۰ عضو دیگر جنش اسلامی مراکش دستگیرشدند.۲/۱۰/۶۰
*خرید وفروش کتابها و نوارها و سخنرانی های امام خمینی دربحرین ممنوع شد.
*وکلای مدافع متهمان به اعدام سادات، دادگاه نظامی مصررا تحریم کردند.۹/۱۰/۶۰
ضد انقلاب
*پدر وپسر حزب اللهی توسط منافقین ترور شدند.۱۱/۹/۶۰
*انباربزرگ مهمات و تدارکات سازمان منافقین درتهران کشف شد.دراین انبار ۲۷۳ قبضه سلاح، ۱۰ قبضه تیربار، ۱۲۰ کیلو تی ان تی، ۱۰۰ عدد نارنجک، ۸۰ هزار فشنگ و تعداد زیادی بی سیم و وسائل نظامی کشف کردند.۱۴/۹/۶۰
*حجه الاسلام مخبر سرپرست کمیته ی ۱۲ تهران، توسط منافقین به شهادت رسید.
*درحمله ی ضد انقلابیون به عزاداران حسینی درارومیه،۲۰ نفر به شهادت رسیدندو تعدادی از جمله زنان و کودکان مجروح شدند.
*پس از درگیری با قاچاقچیان مسلح، ۳۲۶ کیلو مواد مخدر درتهران و زاهدان کشف شد.۲۹/۹/۶۰
*کادرهای اصلی و مرکزی منافقین در خوزستان دستگیر شدند.۳۰/۹/۶۰
*مجتبی استکی نماینده ی شهر کرد و فرمانداراین شهر، درمشهد توسط منافقین به شهادت رسیدند.۲/۱۰/۶۰
*امام جمعه بوکان بدست ضد انقلاب به شهادت رسید.۵/۱۰/۶۰
*منافقین یکی از خواهران عضو انجمن خارج ازکشور درلوس انجلس به شهادت رساندند.۶/۱۰/۶۰
*۳ عضو رده ی بالای منافقین اعدام شدند، ۲ تن از معدومین در انفجار حزب جمهوری شرکت داشتند.۷/۱۰/۶۰
*توسط ۳تروریست مسلح، حجه الاسلام بشارت نماینده ی سمیرم در مجلس شورای اسلامی به شهادت رسید.۸/۱۰/۶۰
*کوپن ۳۴۷هزار لیتر بنزین و روغن موتور درهمدان کشف شد.۹/۱۰/۶۰
*یک پایگاه مهم گروهکهای مسلح غیر قانونی دراطراف بوکان درهم کوبیده شد.
*مرکزمهم مخابراتی منافقین درتهران کشف شد.۱۳/۱۰/۶۰

امام خمینی : شما ببینید بدنبال هفته وحدتی که آقای منتظری اعلام کردند با تمام ارزشها و محاسن که بدنبال دارد، از حجاز صدایی بلند می شود که جشن گرفتن برای پیغمبر شرک است!
بمناسبت هفته ی وحدت

زاتحاد قوم،قدرتها هویدا می شود. قطره قطره چون به هم پیوست دریا می شود
سنگهای ریز را هرسو برد امواج باد چون بهم جوشید کوهی پای برجامی شود
قوم چون شدمتحد سرچشمه ی رحمت شود می برد گل را نسیمی، چون زهم وا می شود
فردباشد درامان تا هست درآغوش جمع صید شیطان میشود وقتی که تنها می شود
گوسفند آسوده از گرگ است همراه رمه ورجدا افتد نصیب گرگ صحرا میشود
محکم وایمن بود تابرگ باشد زیر درخت چون جدا شد،از زبونی سوده در پا میشود
دست حق باشد میان اجتماع متفق یعنی از قدرت چو حق بی مثل و همتا میشود.
چون به هم پیوست پرهای ضعیف وگشت بال مرغ از آن بال همایون، اوج پیما میشود
کشتزار شرع را وحدت بود آّب حیات باغ دین زین چشمه، سرسبز وشکوفا میشود
درد کشورهای اسلامیست امروز اختلاف وین مرض با داوری وحدت مداوا میشود
«هفته وحدت»که طرحی زانقلاب عدل ماست نوشد اروئیست کز وی مرده احیا میشود
امت اسلام رااین طرح، باز آرد شکوه خوب ازاین مشکل گشا، حل معما می شود
دار دل را استوار از «هفته وحدت» شفق دشمن حق جاودان زین هفته رسوا میشود.

آیت الله صانعی
عضو فقهای شورای نگهبان عضو جامعه مدرسین
حکومت اسلامی (۲)
             
بقره ۲۲۹
این حدود دین خداست، ازآن سرکشی نکنید، کسانی که از احکام خداسرپیچی کنند آنان ستمکاران خواهند بود.
نیاز به قانون، و حد و مرزی که بتواند خواسته ها وتمایلات و غرائز کروکور انسان را کنترل نماید جزء ضروریات و بدیهیات می باشدو هیچ جامعه ای را نمی توان یافت مگر با حدود قانون، و این که برخی کوته فکران خیال می کنند اگر خدار ا قبول ننمایند و پیرو دین نباشند آزاد می باشند، و دیگر هرچه می خواهند عمل می‌نمایند، خود از اشتباهات بزرگ است، چون بهر حال قوانین اجتماعی آزادیش را می نماید.همان طورکه قوانین خلقت و قوانین بهداشتی هم تحدید می نماید، بلکه قوانین اخلاقی و عاطفی و همانند انها هم جلو آزادیها را میگیرد.
یک انسان نمیتواند دریک جامعه دست به مثل دزدی و قتل بزند،چون موحد نمی باشد و قوانین اجتماعی جلویش را می گیرد. پس هر جامعه ای قانون دارد. اما قوانین اسلام خصوصیاتی داردکه بقیه ندارند:
۱- سهولت و آسانی استوار است و هیچگونه حرج و صعوبت در قوانینش وجود نداردو این خصوصیت را می توان از جهاتی به دست آورد و از طرق و راههایی بر ان استدلال کرد. کتاب قانون با نام«رحمن ورحیم» شروع شده. اولین آیه از سوره علق با «بسم الله الرحمن الرحیم» است و با هردو کلمه که معنای بخشندگی و مهربانی را می دهد، همان هدف را تثبیت می کند، چون مهربانی و احسان و بخشندگی با مشکل بودن و سخت بودن قوانین نمی سازد، بلکه از علی علیه الصلاه و السلام نقل شده که یکی از ابعاد رحیم بودن خداوند به تخفیف دادن در دین و برسهولت قرار دادن است.
و نه تنها در اول قرآن، بلکه درهمه ی سور ان که متضمن بیان قوانین است همان طرز شروع شده و برحسب معتقد شیعه« بسم الله» جز هر سوره است و نازل شده، نه آنکه برای یکبار نازل شده یا اصلا برای ابتدا و آغاز بنام خداوند، رسول الله (ص)می گویند،.
۲-آورنده ی قوانین را رحمت برای جهانیان ذکر کرده،
    
الانبیا ء۱۰۷
ما تو را نفرستادیم مگر آنکه رحمت برای همه ی جهانیان باشی و رئوف به مؤمنین
  
التوبه ۱۲۸
مهربان به مؤمنین ونیکی و احسان کننده ی به انان معرفی می نماید، و این شاهد دوم بر مدعاست. اگر احکام خداوند مشکل و با مشقت باشد وبرای مردم زحمت ایجاد نمایدچگونه آورنده اش را می توان به دو صفت نامبرده شده در قرآن و همان کتاب قانون، وبا زبان همان قانونگذار که خداوند است توصیف نمود.
۳- آیات و روایات که به طور صراحت مطلب را روشن می نماید.
        
حج ۷۸
خداوند قرار نداده در دین و قوانینش چیزی که دارای مشقت باشد.
       
بقره ۱۸۵
خداوند درباره ی شما اراده آسانی داردو هیچگونه اراده ی مشکل کردن و سختی را برشما نداشته و ندارد.
از رسول الله (ص)نقل شده که فرمود:
«بعثت بالحنیفه السمحه»
من مبعوث وبرانگیخته شدم بردین آسان و سماجت وبزرگواری .
و باز ماوقتی که به مقررات اسلامی می نگریم می یابیم که چگونه این اصل سهولت ملاحظه و مراعات شده که گویا، بعضی از آنها بعلت مراعات آن مقرر شده نه غیر، مثلا تکلیف و قانون با اضطراروبا اکراه رفع می شود.
«عن النبی (ص) : رفع عن امتی تسعه الخطا و النسیان، و مااکرهوا علیه، و مالایعلمون و مالایطیقون، وما اضطرو الیه، و الحسد، و الطیره، و التفکر فی الوسوسه فی الخلق مالم ینطق بشقه»
دراین روایت که حضرت رسول اکرم ( ص) موارد رفع تکلیف را ا ز امت بیان میفرماید. یکی از آنها را مورد اضطر ار می شمارد، پس هرگاه مکلف مجبور و مضطر شدبه خوردن حرام یا ترک واجب یامُکرَه برآنها، و اجبارش کردندبوسیله تهدید و ترساندن یا هیچ مواخذه و عقوبتی نمیشود، بلکه هیچ اثر حقوقی و اجتماعی و جرائی که بار نشدنش خلاف امتنان نباشد باز و مترتب نمی شود . کسی را که تهدیدش کردند به قتل و ضرب در رابطه با خوردن مشروبات الکلی مجازات نمی شود و نمی توان اورا حد زد، یا بقیه که به وسیله همان اضطرار باعث تغییر وظیفه می شود.
«التقیه فی کل شی اضطرالیه ابن آدم فقدا حله الله له»
اساسش برهمان نبودن حرج است وچون اگر قانون و حکم با اکراه و اضطرار بماند حرج و مشقت فراوان لازم می اید. و همانند آنها است مرتفع شدن حکم یا جهل و نبودن حجت و علم که در همان حدیث رفع آمده، و در اصول مفصل از آن بحث شده، و در خود قرآن هم بعضی از موارد اضطرار آمده،مانند الکل میته:
         
بقره ۱۷۳
پس هرکس که بخوردن آنها محتاج شود،در صورتیکه به آنها تمایل نداشته باشد و از اندازه ی سدرمق نیز تجاوز نکند گناهی براو نخواهدبود. وباید توجه داشت این حرجها و اضطرارها همان است که به نظر توده ی مردم مشقت حساب میشودو قابل تحمل نمی باشدبحسب طبع، نه یک ضرورت و حرجی که انسان رابه مرگ تهدید کند. شاهداین مطلب بعلاوه از آنچه دررساله های علمیه آمده است درباب وضو وروزه ونماز. حدیثی است که دراین رابطه از امام صادق (ع) نقل شده که دراین روایت را وی سئوال می کند که اگر ناخنم قطع شده وانگشتم را بسته ام، برای وضو چه کار کنم؟ حضر ت می فرماید:
«یعرف هذا و اشباهه من کتاب الله عزوجل قال الله تعالی: ما جعل علیکم فی الدین من حرج»
جواب این مسئله و امثال این مسئله ازکتاب خدا فهمیده میشود، خداوند می فرماید: خداوند در دینش چیزی که دارای مشقت باشد، قرار نداده است، بعلاوه که الفاظ کتاب وسنت بهمان معانی است که توده ی مردم وعرف می فهمد.
«وما ارسلنا من رسول الله بلسان قومه لیبین لهم»
وما هیچ رسولی درمیان قومی نفرستادیم مگر نه زبان آن قوم، تا برآنها (احکام الهی را) بیان کند. و از اینجا روشن می شودمدرک قاعده کلیه معروفه « الضرورات تبیح المحظورات» وسر و جهت ان و این که این ضرورت یک ضرورت عقلی که امر دائر باشدبین ارتکاب حرام یا تلف شدن ومردن نمی باشد،بلکه همان احتیاج و اضطرار عرفی و مردمی مراد است.
با توجه به چگونگی بیان و وضع قوانین در قرآن بهترمی توان مؤمن به لطف خداوند به یسر وسهولت پی برد.قرآن هنگامی که مسئله قتال و جنگ بادشمن را مطرح و لزوم آن را تذکر می دهد، می گوید:
                           
بقره ۲۱۶
برشما جنگ و قتال بادشمنان اسلام فرض است،هرچند برای شما ناخوش آیند باشد بنظر بدوی و طبیعی، اما چه بسا چیزی را خوش ندارید،اما به نفع و خیر شما است، و چه بسا چیزی را خوش داشته باشید،اما به ضرر وشرشما است،بخاطر انکه خداوندمیداندو شما نمی دانید.معلوم است با این لحن مطلبی را بیان می نماید، انسانها به جهل خود متوجه و به اشتباه آگاه می کردند، واز طرفی به انسان مجاهد می فهماند که مرگ و حیات بدست خداوند است وحتی خود انسان مالک نفس کشیدن خود نمی باشد.
          
ال عمران ۱۴۵
هیچکس نمی میرد مگر به اذن خداوند بر حسب پرونده ومهلت مقرر، پس میدان جنگ باعث مرگ نمی گردد. همان طورکه در خانه ماندن هم مانع از مرگ نمی شود.
         
نسا ۷۸
هرکجا باشید مرگ شمار ا فرا می گیرد، هرچند در ساختمانهای آسمان خراش و مستحکم باشید، و با وعده های سعادت و جلب رضایت حق و لقائش راکه به او میدهد، انسانهارا عاشق جنگ و شهادت می نماید، بلکه بعد ازشهادت دیگران از خویشان ورفیقان و دوستان خود راهم دعوت می نماید.
 •            
گمان نبرید که مرده اند، بلکه زنده و نزد خداوند و صاحب اختیارشان روزی می خورند،و به دیگران مژده و بشارت می دهد که اینجا هیچ خوف وحزن و غم و غصه نمی باشد، پس شما هم بیایید.آنقدر شهادت برای آنها لذت بخش می شود که تنها آرزوی آنها زنده شدن دوباره و شهید شدن می باشد.
عبدالله انصاری درغزوه «احد» شهید شد، فرزندش جابر به خدمت رسول اکرم(ص) آمد، حضرت فرمود: خداوند از پشت پرده و حجاب با پدرت صحبت کردو به او فرمودهرچه می خواهی و آرزو داری درخواست نما.عرض کرد : خدایا خواسته ی من منحصرا بازگشت به دنیا و شهادت دوباره است. خطاب شد : این خواسته ات برخلاف ناموس خلقت است و قابل مستجاب شدن نمی باشد.تقاضای دیگر بنما. عرض کرد: حالات مرا برای اقوام و اقاربم نقل کن. آیه شریفه ی فوق نازل شد.و امروز هم می بینید که چگونه ملت مسلمان ایران از شهادت استقبال می کند و پیروزیهای چشمگیر بدست آورده و می اورد، تاجایی که دشمن را درخاک عراق اسیر کرده و می کشد و به آنها می فهماندکه ما این چنین قدرتی را در رابطه با رهبریهای امام و اتحادو ایمان به خداوند و جهان بعداز مرگ بدست آوریم که باید گفت: مسئله جنگ و پیروزیها نه تنها از بعد بیرون کردن دشمن از وطن و قدرت نظامی باید مورد توجه قرا ر گیرد، بلکه از بعد سیاسی و دینی و انقلابی هم باید مورد مطالعه قرار داد، و خلاصه باید گفت: جنگ تحمیلی دارای برکات است .
ادامه دارد

این سیزدهمین قسمت از سرگذشتهای ویژه می باشد که تقدیم دوستداران آن می گردد، لازم به تذکر است که یازده قسمت آن در مجله ی پاسدار انقلاب درج گردید و این چهارمین قسمتی است که توسط حجه الاسلام سید حمید روحانی برشته ی تحریر درآمده است، امید که مورد توجه خوانندگان محترم قرار بگیرد.
*قسمت چهارم
از حضرت امام صادق(ع) منقول است که « کونوا دعاه للناس بغیر السنتکم لیروا منکم الورع و الاجتهاد والصلوه و الخیر فان ذلک داعیه» این روایت بطور خلاصه می خواهد بگوید که یک انسان متعهد و وارسته نه تنها بازبان و بیانش تبلیغ و ارشاد می کند،بلکه اعمال ورفتارش نیز برای مردم سرمشق، الگو و اندرز بخش است و اصولا یک انسان مهذب و خود ساخته به گونه ای است که عملکرد او نیز موجب پند، هدایت و ارشاد مردم می گردد، وراستی که نمونه ی بارز این گونه انسانها امام خمینی است که حرکت و سکون ایشان آموزنده، پند دهنده و ارشاد کننده است و من شخصا دراین زمینه خاطرات ارزنده ای از عملکرد ایشان به یاد گار دارم.:
۱- روزی در نجف اشرف امام خمینی برای برگذاری نماز جماعت خواستند وارد اطاق بیرونی شوند، کفش کن اطاق از کفشهای مردمی که برای شرکت در نماز جماعت بجا گرد آمده بودند انباشته شده بود بطوری که جای پا گذاشتن نبود، ما و دیگر روحانیان و بسیاری از فضلا بدون توجه،پاروی کفشهای مردم می گذاشتیم و رد می شدیم وجز این چاره ای نبود، امام وقتی به کفش کن رسیدو آن وضع را دید توقف کرد و ازپاگذاشتن روی کفش مردم خودداری ورزید و دستور داد کفشها را از سر راه جمع کنند و راه را باز نمایند، تازه خیلی از ما متوجه شدند که پا گذاشتن روی کفش دیگران تصرف در مال غیر است و خالی از اشکال نیست، البته ما دراین موارد خودرا دلخوش می کنیم که ان¬شا الله صاحبان این کفشها به این مقدار تصرف رضایت دارند،لیکن رهبر انقلاب دقیق تر، عمیق تر و باریک بین تر از ان است که ما فکر می کنیم چه آنکه به «عقبات» و مکافات روز جزا باور دارد.
۲- امام درآن روزگاری که هنوز نهضت را آغاز نکرده بود می دیدم وقتی وارد مجلسی می شد هرجا که جا بود می نشست و غالبا دم در و در جمع مردم کوچه و بازار می نشست، برخلاف بسیار ی که حتما باید روی مسند بنشینند، هرچندکه جا تنگ باشد و استخوانها یشان درهم فشرده شودو موجب اذیت و زحمت آنانی شود که در کنارشان نشسته اند. اصولا امام همیشه ازمسند نشینی گریزان بوده اند و گریزانند.
۳- امام در وقت رفت وآمدها و دید و بازدیدها همیشه تنها حرکت می کرد، با دارو دسته نمی رفت واز راه انداختن اصحاب و عساکر و اطرافی متنفر بود، آقای صانعی نقل می کرد که روزی درقم امام می خواستند دیدن یکی از علما برود، لیکن آدرس اورا نداشتندو از من آدرس خواستند . من هرچه اصرار کردم که به عنوان راهنمایی تا درب آن منزل ایشان را همراهی کنم نپذیرفتند.
خاطره ای که درنجف دارم که هروقت یادم می آید خنده ام می گیرد . روزی بعد از پایان درس امام در مسجد شیخ انصاری دوستان ما خبردارشدندکه امام می خواهد به عیادت مرحوم علامه امینی رحمه الله که در منزل بستری بود برود. گروهی دنبال امام راه افتادند تا ایشان را درعیادت علامه امینی همراهی کنند. امام وقتی دم درب منزل آن مرحوم ایستاده بود تااذن ورود بدهند، متوجه شد که جمعی با ایشان آمده اندو می خواهند همراه ایشان وارد منزل شوند. از آنجا که نمی خواست رسما آنرا رد نماید دست به حرکت جالبی زد: منزل مرحوم علامه ی امینی دو در داشت، یکی درب کوچه که وارد راهرو بزرگی می شد و درب دوم درراهرو قرار داشت که به حیاط منزل متصل بود. درب راهرو نیمه بازبود،امام با یک حرکت سریع وارد راهرو شد و باکمال خونسردی درراپشت سرخود بست و در راهرو ایستاد تا اذن ورود برسد.
به این حرکت امام بخوبی نمایانگر درجه ی استنکار و انزجارایشان از رفت و امد با دارودسته و اطرافی می باشدکه ایشان را به چنین حرکتی مجبور می سازد.
گویا درسال ۱۳۴۸ بودکه به ده هزار زوار ایرانی پس اززیارت حج ویزای عراق داده بودند، جمعیت انبوهی از زوار ایرانی در نماز جماعت امام درمدرسه ی بروجردی نجف شرکت می کردندو پس از پایان نماز می خواستنددرخیابانهابا سلام وصلوات امام راهمراهی وبدرقه نمایند. امام هرشب بعداز نماز وقتی می خواست از مدرسه بیرون برود دستور می داد که به مردم اعلام کنند: هیچکس حق ندارد بامن از مدرسه بیرون بیاید زواردرمدرسه مکث می کردند وقتی امام دورمی شد بتدریج خارج می شدند.
امام درشرائطی زوار ایرانی را از حرکت پشت سر خود برحذر می داشت که در عراق سخت تنها و بی یاور بود و برای نمایش قدرت در برابر رژیم جابرعراق که سخت می کوشید امام رادر گوشه نجف ایزوله سازد، شاید حرکت زوار ایرانی پشت سرایشان و ابراز احساسات نسبت به ایشان لازم وضروری بود، لیکن امام از آنجا که به خدا متصل است وجز خدا نمی بیند، هیچگاه خود را تنها احساس نمی کندو نیازی به این گونه نمایش قدرت ندارد.
۴- امام از پس رو پیش رو و اینگونه امورسخت بیزار است. درنجف اشرف خود ناظر بودم که گاهی درحرم مطهر حضرت علی( ع) استخوانهای این پیرمرد در میان انبوه جمعیت درهم فشرده می شد، ولی به کسی اجازه نمی دادکه مردم را کناربزنند و برای ایشان راه باز کنند. درلابلای جمعیت تنه می خورد، صدمه می خورد و مورد اذیت و آزارقرار می گرفت.به ویژه آنکه بسیاری از زوار از دهاتیهایی عرب بودندو بی مبالات و ناموزن راه می رفتند و به ایشا ن سخت صدمه می زدند، لیکن ایشان تمام این فشارها و رنجها را در مشاهده مشرفه تحمل می کرد ولی پس رو و پیش رو هایی را که مرسوم و متداول است تحمل نمی کرد
آقای سید علی شاهرودی پسرمرحوم آیت الله شاهرودی (اعلی الله مقامه) روزی درحرم مطهر حضرت علی (ع)ناظر این جریان بوده است و می بیند که چگونه امام درمیان ازدحام شدید، درهم پیچیده می شود و خطر ان است که زیر دست وپا بیفتد. به دونفری که پشت سرامام بوده انداعتراض می کند که چرا ایستاده اید؟ منتظرید که ایشان برای شما راه بازکنند؟ پاسخ می دهند که جرأت دخالت نداریم،آقا اجازه ی راه بازکردن به ما نمی دهد.سید علی شاهرودی عصبانی می شود، عبا را گوشه ای می افکند و جلو میرود و با سلام و صلوات مردم را ازسر راه ایشان کنارمی زند، امام مرتب دست به پشت اومیزده و اورا از این کار منع می کرده است.
برادر فقید ما مرحوم آقای املایی نقل می کردکه روزی درحرم مطهر حضرت امام حسین(ع) امام خمینی را دیدم که درمیان انبوه زوار گیر کرده و قدمی نمی تواند پیش گذارد.به جلو دویده به کنار زدن مردم و باز کردن راه پرداختم. امام با تعرض و تغیر مرا منع می کردند و من بی توجه به منع ایشان به کار خود ادامه می دادم. یکبار ه متوجه شدم که امام از مسیری که من برای ایشان باز کرده ام نیامده و تغییر مسیر داده در لابلای جمعیت به راه خود ادامه می دهد.
هرشب در برنامه ی تلویزیون پیش از شروع اخبار که چهره ی امام را در میان ازدحام مردم نشان می دهند اگر دقت کنید می بینید که چگونه امام با عصبانیت به پاسداری که گویا می خواسته مردم را از سرراه ایشان دور کند اعتراض دارد و برای او رو ترش کرده است.
۵- چنانکه در پیش خاطر نشان ساختم: امام مقید است تا آنجا که امکان دارد کار خودرا بردیگری تحمیل نکند، کار خود را خودش انجام می دهد، در نجف گاهی اتفاق می افتاد که امام رو پشت بام متوجه می‌شد که چراغ آشپزخانه یا دست شویی روشن مانده، به خانم و دیگران که درپشت بام بودند دستور نمی داد که بروند چراغ را خاموش کنند خود راه می افتاد و سه طبقه رادر تاریکی پایین می آمد چراغ را خاموش می کرد و باز می گشت. گاهی قلم و یا کاغذ می خواست که در اطاق طبقه دوم منزل بود، به هیچکس حتی به عزیزانش فرزندان شهید مرحوم حاج سید مصطفی دستور نمی داد که برای او کاغذ و قلم بیاورند خودش برمی خاست از پله ها بالا می رفت و یک ورق کاغذویا قلم برمی داشت و بازمی گشت.
۶- نظم امام درزندگی بحدی است که انسان می تواند طبق اجرای برنامه ی کار ایشان ساعت خود را تنظیم نماید. چنانکه در کتاب بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی آورده ام کارکنان منزل امام در نجف اشرف از حرکت و سکون و خواب و بیدار ی و نشست و برخاست ایشان درمی یافتند که چه ساعت از روزو شب است.
۷- امام در زندگی هماره ساده زیست می کند، ساده می پوشد، ساده می خورد، ساده می خورد، ازغذای چرب و نرم هماره پرهیز می کند، ازخوراکهای مقوی دوری می جوید. در نجف غذای مورد علاقه ی ایشان نان وپنیر و مغز گردو بود.
دررفت وآمدپیاده حرکت می‌کرد و علیرغم اصرار و فشار همه جانبه دوستان و ارادتمندان در نجف از گرفتن اتومبیل و رفت و آمد با ماشین خودداری می ورزید. با انکه بسیاری از فدائیان راه ایشان درکویت و جاهای دیگرآماده بودند که بادل و جان ماشینی ازغیر وجوهات شرعیه به ایشان هدیه نمایند.
ازرفتن به کوفه و گرفتن منزل درآنجا علیرغم گرمای شدید و ۵۰ درجه نجف خود داری می ورزید. حدود ۲۰ سال درنجف اشرف زیست ولی حتی یک شب رادرکوفه نخوابید.
۸- استقامت امام در برابر شدائد و مصائب، خود آموزنده و الهام بخش است . امام علیرغم عواطف و احساسات شدید همانند کوه دربرابر مصائب و ناملایمات ایستادگی می کند و بدینگونه به امت خود درس صبر، استقامت، برد باری و پایداری می دهد.
شهادت ناگهانی شهید مجاهد مرحوم حا ج سید مصطفی خمینی( اعلی الله مقامه) جا داشت که آسمان رابا تمام بزرگیش برسر همه ی آنانکه اورا می شناختند خراب کند. شهید حاج سید مصطفی مجتهدی بود آگاه، عادل، متعهد، مهذب و خودساخته که در تمام ابعاد امام و رهبر امت را پیرو بود و امام درراه ساختن و پرورش او زحمتهای فوق العاده ای کشیده و به او امید ها داشت، با وجود این، آنگاه که خبر شهادت او را در یافت کرد ان چنان بردباری و استقامتی از خود نشان داد که صبر ایوب را بار دیگر درخاطره ها زنده ساخت.

حجه الاسلام احمدی یزدی
بسم الله الرحمن الرحیم
نگرشی برآثارو نوشته های خطی امام خمینی مدظله العالی، این قسمت خلاصه ای ازگفتگویی است که بصورت مصاحبه راجع به آن اثارصورت گرفته است.
قبل از آنکه درباره ی خصوصیات هریک از آن آثار و متون بپردازیم، نکته ای را لازم است تذکردهیم:
درسالهای سابق افرادی که در راه سیر و سلوک الهی بودند،درصدد جستجوی نوشته ها ومطالبی که برای آنها دراین راه مفید است بودند، و درآن موقع نوشته های عالم بزرگ اخلاق و متعبد به تعبدات اسلامی مرحوم حاج میرزا جواد آقای ملکی تبریزی رضوان الله تعالی علیه که از اساتید بزرگ اخلاق بوده است(متوفی ۱۳۴۳ قمری)،دربین پویندگان این راه رایج بود، البته نوشته ی خطی یا استنساخی آنها دستگردان و مورد مطالعه واقع می شد، مانند: لقا الله «سیر وسلوک» یا اعمال السنه، و کتاب اسرا و الصلاه، و در همان موقع عده ای مشغول طبع و نشر آنها بودند.
اما بعضی از خواص اهل معرفت با نوشته های فقیه عالی قدر و عارف زمان، معلم اخلاق و استاد اکبر رهبرانقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی متع العلما و المسلمین بطول بقائه. هم آشنا بودند. البته درآن فضا جزکتبی بشمار می رفت که کمتر دردسترس عموم قرار داشت ( چون عده ای به محتوی آن نمی رسیدندو از درک مطالب آنها عاجزبودند،لذا رویه ی اساتید اخلاق و هم اهل معرفت این است که این گونه مطالب و آثار دردسترس هرکسی قرار نگیرد تا به اهلش برسد، و روی همین مصلحت بصورت خطی یا استنساخی رد و بدل می‌شد) و درسالهای بعد چون از تصنیفات ایشان بود دربخش کتابهای قاچاق سیاسی محسوب می‌شد، وپس ازآن در ردیف کتابهای ممنوعه سیاسی قرار گرفت.دربین اهل معرفت بحث بود که نوشته های حاج میرزا جواد آقای تبریزی (ره) برتری دارد. یا نوشته های امام خمینی مد ظله لکن بجهت شمول نوشته های معظم له برمسائل قرآنی و روائی (اعم از حدیث و دعا، چون دعا هم نوعی حدیث وروایت محسوب می شود،با این تفاوت که چه بسا در دعا مضامین عالیتری مطرح شده) ونکات فلسفی و عرفانی( که در حقیقت ایشان فلسفه را در استخدام عرفان- که مرحله ی بالاتر و عالیتر دربدست آوردن معارف الهی است- در آورده اند) ونظایراینها. عده ای این نوشته هارا ترجیح می دادند.
وبراساس این جهات بود که نوشته های ایشان هم جنبه ی فلسفی برهانی داشت، و هم ازجنبه ی اخلاقی،عرفانی، سلوکی، وهم واجد کلیاتی در معارف و علوم اسلامی مانند مسائل اصول فقه، یا مسائل اجتماعی و سیاسی اسلام و غیره بود. درصورتی که شاید نوشته های دیگران دارای یک جنبه یا چند جنبه ازاین جهات بود. بنابراین، این سری مکتوبات جز منابع اصیل معارف الهی بشمار می رود، و در ردیف متون محکم و متقن در فلسفه وعرفان بحساب می آید، و نباید محققین رشته های علوم اسلامی از انها غافل بمانند.
مرحوم استاد و معلم عزیز و بی الایش آیت الله فکور قدس سره که از بزرگان فقها و علمای اهل معرفت بودند، درباره ی یکی از تصنیفات ایشان می فرمودند: آقای خمینی مطالبی که به عنوان حاشیه و تعلیقه برکتاب مصباح الانس- که ازمتون اصیل کتب عرفان علمی است-مرقوم فرموده اند، درک بسیاری از آنها برمحققین فعلی مشکل و یا نامفهوم است، و اساسا ایشان از ابتدا امر یک سنخ فکر عرفانی خاص بخود داشت.
وبه طور کلی این آثار دارای ویژگی خاصی از نظر ابتکار و عمق می باشد وحاوی بسیاری از مسائل معارف اسلامی می باشد، مانند جهان بینی اسلامی، سیر انسان در عوالم وجود و جهانهای هستی از قبیل دنیا (عالم ملک) برزخ و آخرت، مراحل شناخت انسان، مراحل طی انسان درعوالم الهی که غنیمت انسان و واقعیت سیر انسان را تعیین می دهد. کیفیت ظهور اعمال انسان، نیات و ملکات که سر انسان را تشکل می دهد،افق عالی انسان سرولایت درنبوت و امامت، مسئله معاد،وازاین قبیل مسائل معارف اسلامی تا برسد به مسائل جامعه ی انسان و مانند اینها… که درسلسله ی مباحث آنها اشاره ای به انها خواهد شد.
رهبر انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی درباره ی این گونه تصنیفات خود به مناسبتی چنین فرمودند:
« اینها رابرای کسانی نوشته ام که درراه هستند.» و مقصود معظم له این چنین دریافت شد: افرادی که درراه سلوک انسانی الهی هستند، این سری نوشته ها برایشان مفید است وگرنه نفعی ندارد.و این واقعیتی است غیر قابل انکار . وآنها که درراه هستند می دانند که چه مشکلات بسیاری برسرراه انسان است، و درمی یابند که مسائل انسانی،سلوکی،عرفانی که ایشان درمقام بیان ذکر نموده اند، درافق عالی حل نموده و راهگشای افراد سالک قرار داده اند.
البته پرتوی از همان مطالب بود که گاهی به تناسب درروزهای آخر ایام تحصیلی که معمولا جنبه ی نصیحتی داشت،یا در موقع مناسب دیگر بیان می فرمودند،وتاثیر بسزایی درجهت دادن به افراد مستعدداشت، اخیرا به مقداری از ان سنخ مطالب در درسها ی تفسیر خود اشاره فرمودند.
ادامه دارد

آیت الله جوادی آملی
عضوشورای عالی قضایی و عضو جامعه مدرسین
بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از مهمترین مسائلی که قرآن روی آن تکیه کرده است، مسئله ی ضرورت رسالت انبیا و ضرورت نبوت است، و این که بدون وحی الهی توسط پیامبران بشر به سعادت نمی¬رسد.
معمولا انبیا با افرادی که روبرو می¬شدند، آنها یا منکر « عبودیت» بودند، یا منکر «رسالت»، یا منکر «معاد» و یا هرسه، چون هر به موضوع، بر بشر تکالیف و وظایفی ر ا ایجاب می‌کند.
نوع بت پرستها گرچه معتقد به آفریدگاری در عالم بودند، ولی صرفا این اعتقاد بدون ضمیمه شدن عقیده های دیگر به آن، مشکلی را حل نمی¬کند، آنچه نقش اساسی دارد« عبودیت و رسالت و سرانجام معاداست.»
عبودیت
عبودیت، پرستش خدایی است که بشر را آفریده است، و هم اوست که بشر را می‌پروراند، او هم خالق است و هم رب «بت پرستان مکه بت ها را ارباب می¬دانستند، ولی پیامبر به آنان می¬فرمود:جز الله ربی نیست.»
حضرت ابراهیم (ع) برای اثبات این عبودیت به طاغوت عمرش می¬گفت : «ربی الذی یحیی ویمیت»
(آنکس که حیات می بخشد و می میراند پروردگار من است.)
و درمورد حیات و موت سخن از رب می¬گفت.
ضرورت رسالت و وحی
اگر عبودیت یک ضرورت است، و همان خدای آفریننده باید پرورش دهنده ی انسان باشد، راه این پرورش هم که راه کمال انسان است باید توسط خدا تغیین شود،انسان موجودی است که می اندیشد و کار می¬کند، انسان با علم و عمل در کار است. فهمیدن بدون کار و کار بدون اندیشه، کمال او را تأمین نمی¬کند.کمال انسان درسایه علمی است که راهنمای عمل هم باشد و انسان هم دراین علم و هم در نحوه ی عمل به راهنمایی الهی نیازمنداست . دراین زمینه عقل و اندیشه های بشری به تنهایی راهگشا و کافی نیست،استدلال قرآن هم این چنین است که:
     ••     
سوره نسا ۱۶۵
یعنی: خدا پیامبران را بعنوان مبشر و منذرفرستاد تا بعد از رسالت مسلم انبیا مردم درقیامت حجتی نداشته باشند و بهانه ای برای فرار از عذاب برایشان نباشد.
اگر عقل به تنهایی کافی و راهگشا بود، خدا نمی فرمود که اگر رسولان را نمی فرستادیم مردم استدلال می¬کردند.
برخی از دانشمندان قدیم هند منکر رسالت بودند و می گفتند:
حرف پیامبران یا موافق عقل یا مخالف عقل است. اگر مخالف عقل باشد که مردود است، و اگر موافق با عقل باشد که نیاز به آن نیست.
البته علمای ما درکتب کلامی (مانند علامه حلی ) اینها را رد کرده اندبه این دلیل که: چه بسا مواردی که از دسترس عقل بیرون است تا عقل موافق یا مخالف باشد و نمی-فهمد تاقضاوت بدرستی یا خلاف بودن آن کند. آنجا هم که می فهمدرسالت انبیا آنرا شکوفا و تایید می کند.
پس همچنان که در آیه گذشت، اگر فرستاده های الهی اعزام نمی شدند حجت برمردم تمام نبود، این همانست که می¬گویند: این همانست که می گویند: عقل چراغ است، نه راه، که همان صراط و دین است که توسط وحی مشخص می¬شود و عقل می گویدکه بدون صراط و دین و راه نمی توان به مقصد رسید.
علاوه بر اینکه علوم بشری غرور آور است و باعث می¬شود که انسان در برابر انبیا موضع بگیرد. قرآن در این باره می گوید
فلما جائتهم رسلهم بالبینات فرحوا بما عند هم من العلم»
مؤمن ۸۳
وقتی انبیا بینات را به آنها ارائه دادند آنها به علوم بشری خودشان اکتفا کردند و دلخوش بودند و همان دانشهای خود را برای سعادت جامعه کافی می‌دیدند و برای رفع نیازمندیهای خود می گفتند که ما طبیب و مهندس و بنا و تاجرو … داریم. قرآن تاکید می کند که حتی در همین موارد هم علم شما ناقص است، و مثلا به تقسیم باز مانده های ثروت در ارث اشاره می کند که اگر ما بیان نمی کردیم شما روش مفید تر را نمی دانستید، وبه انسان خطاب کرده می گوید:
وما اوتیتم من العلم الا قلیلا
(جز اندکی از دانش بشما داده نشده است.) و میفرمایدکه بدون وحی، بسیاری از چیزها را نمی دانید، چون شما تنها مادی نیستید،علمی که انبیا می آورند تا ابدیت همراه شما هست، ولی علمی که زاییده اندیشه ی بشری باشد همراه انسان نخواهد بود.
علوم جاودانی
علمی که ره آورد انبیا است جاودانی است و برای همیشه با انسان همراه است، ولی دانشهایی که محصول فکر بشر است زوال پذیر است و اگر انسان به همین علوم اکتفا کند سرا نجام پس از مرگ بدون علم می ماند چرا که انسان پس از مرگ فنا نمی شود و مرگ تداوم هستی انسان بعد از رهایی از تن است و معاد نیز انتقال همین روح به تن است.
انسان به ارتقا روح باقی است و روح در مراحل بعد از مرگ نیز زنده است و به علم و معرفت نیاز دارد، علم و معرفتی که مانند خود روح ابدی است و از دسترس مرگ دور است، و چنین علم و معرفتی همان ره آورد وحی انبیا است.
خداشناسی، معرفت او صاف الهی، عدل الهی، شناخت وحی و رسالت و ولایت و عصمت، شناخت قیامت و کیفر و پاداش و میزان و حساب و بهشت و جهنم و … این علوم همیشه هستند. علم اصول دین علمی است که بعد از مرگ شکوفا تر و بارزتر میشود. آشنایی ما با مسائل وحی ونبوت و رسالت و شناخت روح و تجرد آن بعد از مرگ بارزتر وروشن تر می شود.این علوم جاودانی و تأمین کننده ی سعادت بشر است، و درعین حال برسایر علوم بشری پرتو افکن است و آن دانشها ر ا در جهت صحیح هدایت می کند تا سلاح درندگی نشود.
دانشهای بشری بعد از مرگ فنا می شوندو دیگر نقشی برای سعادت انسان ندارد، هیچ طبیبی بعد از مرگ دیگر طبیب نیست، وهیچ مهندسی پس از مرگ با مسائل راه سازی و ساختمان مواجه نیست و… چرا که در آن عالم موضوع چنین مسائلی منتفی است. بنابراین علومی که ره آورد وحی است جاودانه، و دانشهای زاییده ی فکر بشر محدود و زوال پذیر است. قرآن کریم می فرماید:
        
سوره نحل آیه ۹۶
(آنچه نزد شما است فانی میشود،و آنچه نزد خداوند است باقی است.)
علومی که از روحی الهی سرچشمه می گیرد برای احیا بشریت است و علم سعادتبخش علمی است که به عمل منتهی شود و علم به تنهایی موجب کمال انسان نیست. قرآن کریم و روایات اسلامی روی عقل تکیه فرموده است، نه روی علم. درروایات باب عقل و جهل، جهل در مقابل عقل قرار گرفته است و این بدان معنی است که اگر انسان نداند و یا بداند و به علم خود عمل نکند، درهردوصورت جاهل است، و در کتاب «اصول کافی » اول کتاب عقل و جهل را آورده، آنگاه کتاب علم را، چرا که عقل مهمتر از علم است و تکیه روی دانستن نیست، بلکه تکیه روی عاقل بودن است، و عقل آن علم روشنگری است که در عمل پیاده شود و آنکس که نداند یا بداند و عمل نکند عاقل نیست، حضرت امیر المؤمنین (ع)می فرماید:
«رب عالم قد قتله جهله»
چه بسا دانشمندی که کشته ی جهل خویش است.
عقل با جهل جمع نمی شود، ولی علم با جهل- از دیدگاهی که ذکرشد – گاهی جمع می شود.
پیامبر بزرگوار اسلام(ص) فرمود:«عقل آن است که امیال و غرائز را کنترل نماید.» عقال شتر زانو بندی است که شتر را بسته و مهارمیکند و عقل نیز نوری است الهی که غرایز و شهوات را عقال می نماید و آنها را مهار می نماید، و دراین صورت است که راه پرواز به سوی کمال هموار می شود، در حالیکه اگر انسان رها باشد، غرائز او را به زمین فرو برده و میخکوب می نماید، و به همین جهت قرآن در باره ی علت این که چرا برخی افراد دستور حرکت بسوی جهاد را به کار نمی بندند می فرماید:
   
توبه ۳۸
سنگینی تان بسوی زمین است و به زمین بسته شده اید، گویا هنگام حرکت می خواهد زمین را نیز همراه خود حرکت دهد، آنکس که به زمین می اندیشد و محصول عمرش درزمین و زمینی است هرگز به رشد و کمال نمی رسد.
درتاریخ یعقوبی از پیامبر اکرم( ص) نقل شده است که فرمود: «خدای متعال کارهای بلند مرتبه و والا را دوست دارد و کارهای پست و فرومایه را نمی پسندد.»
فکرهایی که زمینی است و برای زینت آن به کار گرفته شود پست است و هرگز صعود نمی کند، انسانی که تلاش او روی زمین و برای زمین باشد اگر هم ترقی کند درفروعات است نه در اصول، مانند درختی که ریشه در خاک و زمین دارد آنچه هم از آن می رویند فرو ع و شاخه های همان است نه اصل و ریشه اش.
علم وسیله ای در دست عقل
ازقرآن و سخنان معصومین علیهم السلام چنین بدست می آید که علم باید وسیله ای در دست عقل باشد، قرآن در موردمثالهایی که می زند می فرماید:
   
عنکبوت ۴۳
(و درک نمی کنند آنها را جز دانایان)
عالم است که می تواند غافل شود، و علم را مقدمه ی عقل قرار داده و در سایه ی عمل به عقل برسد.و منظور حضرت پیامبر (ص) نیز که فرموده خداوند کارهای سطح عالی را دوست می داردهمین مرحله ی عقل است.در آیه ۱۱ سو.ره ی مجادله می فرماید:
        
(خداوند آنان که از شما ایمان آورده اند، و کسانی که دارای دانش هستند رفعت می بخشد به درجات و مراتب)
دراینجا اگر علم را امتیازی بحساب آورده بر اساس ایمان است، و الاهر عالمی از نظر قرآن رفیع نیست.
مؤمن غیر عالم درجه دارد، ولی مؤمن عالم دارای درجات است . انسان وقتی درسایه ی علم عمل نمود رفیع می شود، و رفعت همراه با محبت است، چون خدا رفیع را می پسندد.
رفعت مستلزم دو چیز است: علم وایمان، و اگر این دو نبود ذلت است، اگر مؤمن بالا می رود، و اگر مؤمن عالم بود بالاتر … و گرنه مؤمن بود و نه عالم، رفیع نیست، پس مورد رضای خداوندنیست. به آنان که ره آورد انبیا را رها کرده و به دانش بشری اکتفا میکنندگفته می شود:
  تکویر ۲۶
کجا می روید؟ مگر نه آنکه دنبال کمال هستید، جز این راه، کمال وجود ندارد، هرجا بروید حیرت و یاس و نا امیدی و رها کردن این راه مایه ی سرگردانی و حیرت.
خلاصه
قرآن کریم هم خالق و هم مربی و پرورش دهنده ی همه ی موجودات را خدا مید اند . بنابراین بشر را نیز باید خدا پرورش دهد. علم وعمل که راه کمال است هر دو باید در سایه ی راهنمایی های خدا باشدو وفقط راهنمایی های علمی و رهبریهای عملی خداوند موجب سعادت بشر است.« عقل چراغ است نه راه، علم برای عمل است و عقل باعث رفعت است و انسان رفیع محبوب خدا است و هرکس محبوب خدا شد کمالات لازمه ی انسانیت را به او عطا میفرماید.
ادامه دارد

قسمت دوم
استاد جلال الدین فارسی
عضو ستاد انقلاب فرهنگی
اشاره:
مارکسیسم دارای دو جز است:
۱- نظریه ای درباره ی طبیعت که ماتریالیسم دیا لکتیک نام دارد.
۲-ماتریالیسم تاریخی، یا فلسفه ی مادی تاریخ، ازمجموع این دو جزء جهان بینی مارکسیسم بوجود می آید.طبق تعریفاتی که از مارکس نقل کرده اند از آن گاهی تعبیر به جهان بینی، و گاهی به فلسفه وزمانی به نظریه کرده اند.
***

مارکس طبق مدارکی که ذکر کرده ام می گوید: یک نظریه درشرایط خاص بوجود می آید – وشرایط را هم معین کرده است – و یا به پای آن فکر نیز تعبیر پیدا می کند.چنانچه ابتدا انسان از میوه¬ها و دانه های موجود درطبیعت استفاده می کرد،کم کم ماهی صید کرد، بعد ها شکار اضافه شد،بعدگله داری، و بالاخره کشاورزی، این مراحل تحول است درشیوه تولید انسان،بعد مبادله، پا به پای شیوه های تولید درچند مرحله تکامل پیدا کرد.هرشیوه ی تولید ی هم تکامل پیدا کرد.یک روز ماهی را باقلاب صیدمی کردند، و امروز با ناوگانهای عظیم. هم چنین است مکانیزه شدن کشاورزی،البته مارکس به ذهنش راه نیافته بودکه صنعت دردنیا این چنین پیشرفت کند و به نیروهایی از اتم و انرژی های حیرت آور دیگر دست پیدا کند.
بیچاره نمی دانست که با پیشرفت تکنولوژی تعداد کارگران کم می شود یعنی ده نفر برای یک میلیون نفر کار می کنند.او خیال می کرد که کارگران زیاد می شوندو روی وسائل پیشرفته کارمی کنند. سرمایه دارها هم یک مشت می شوند و بزرگها کوچک ها را می خورند، مثل ماهی های بزرگ که کوچک ها را می خورند.
نمی دانست که شرکتهای سهامی درست می شود که هشت میلیون سهام دار داردو بجای اینکه ماهی های بزرگ ماهی های کوچک ر ابخورند،کوچک ها زیاد شده اند، علت اینکه اروپای غربی کمونیست نمی شوند این است که فهمیده اندکه این حرفها نادرست است. کمونیستها پس از آن که از اروپای غربی ومردم تحصیل کرده آن مایوس شدند، رو آوردند به کشورهای غربی،و موج سرخی ایجادکردند. حالا هم به کشور ما آمده اند که از یک محاصره ی اجتماعی و فکری نجات پیداکرده ایم، می خواهند فرصت را ازدست ما بگیرند و فکرخودشان رانشر بدهند تا افراد ما پوچی حرفهای آنها را بفهمند،مدتی انرژی مارا تلف کنند.
نظریه مارکس این است که وقتی شیوه ی تولید اقتصادی رشد و تحول پیدا کرد بدون آنکه به کار برندگان آن بدانند که چرا و به چه کیفیتی تحول پیدا کرده است، جبرا روابط تولیدی جدیدی بین آنها ایجاد می شود و بین این روابط تولید با شیوه ی تولید یک هماهنگی است وبرای اینکه انسان محتاج به لباس وسوخت و غذا است وباید کالاهای مختلف تولید کند، درتلاش با طبیعت علم تغییر می کندو روابط ثابت چند هزار ساله به یک درجه از کمال می‌رسد، نیروی تولید وشیوه ی تولید در تضاد قرار می گیرند و وضع تولید مختل می شود و باعث نارضایتی و گرسنگی قسمتی از جامعه می‌شود که نقش مهمی در تولید دارند، منشا بدبختی خودشان را در مالکیت طبقه ای که مالک وسائل تولید است پیدا می کنند، کشمکش سیاسی بین دو طبقه انجام می شود.عده ای طرف طبقه ی پیشرو ضد حکومت را می گیرند،وقتی که این طبقه پیشرو حکومت را سرنگون کردو خودش حاکم شد، اول کارش اختصاص مالکیت وسائل تولید به خودش می باشد،نه به جامعه و زحمت کشان، یک وقت برده دارها مالک بودند،فئودالها از جامعه ی برده داری رشد کردند و رژیم برده داری را سرنگون کردند و خودحاکم شدند، این یک مرحله ی تکامل بود، بعد سرمایه داران در درون جامعه ی فئودالی رشد کردند و آنرا سرنگون کردندوخودشان مالک کارخانه ها و معادن و بانکها و تجارت شدند. هرطبقه وضع مالکیت را به نفع خود تغییر داده است. می بینیم ملاک رنج بردن نیست، مقصود و انگیزه «حاکمیت» است، و اینجاست که مارکس می گوید راه حل مسئله سرمایه داری، حکومت سوسیالیسم و پرولتازیا است، آن هم وقتی مارکسیسم دربین پرولتریا منتشر شد.
اگر از تمام اشکالات برمارکس صرفنظر کنیم،این اشکال باقی است که شما گفتید که در جامعه سوسیالیستی نیروی تولید بسرعت پیش می رود و تا بی نهایت می رسد و تصادم هم بین نیروی تولید و روابط تولید پیدا نمی شود، پس فرضیه شما که گفتید در هر جامعه ای با پیدا شدن وسائل تولید جدید، تصادم ایجاد می شود درست نیست و دربعضی جامعه ها به اعتراف خودتان چنین امری اتفاق نمی افتد، بعلاوه نظام کمونیستی و روابط تولید آن چگونه چیزی است که با هر تحول و پیشرفتی که در وسائل و شیوه ی تولید رخ دهد، با ز با آن سازگار است؟!
علاوه براینها در روسیه‌ی شوروی پس ازانقلاب اکتبر،پیشرفت در علم و صنعت و تکنولوژی درمقایسه با جامعه سرمایه داری بسیار کند بود ه است، بطوری که پس از شصت سال هنوز به جامعه ی سرمایه داری، نه تنها آمریکای پیشرفته، بلکه فرانسه و آلمان و ایتالیا نیازمند است و کالاهایی که شوروی می سازد نامرغوب است.حتی ازلحاظ جنگ افزار، با این که شوروی هدفش درست کردن یک جامعه ی سرا پا نظامی است، معذالک هواپیمایش از امریکا و حتی میراژ فرانسه عقب مانده تر است و آنچه مدل هواپیمای جدید دارندهمه سرقت از طریق جاسوسی و سرقت علمی از جهان غرب است ! جدیدترین هواپیمای شوروی فقط شکاری است و خاصیت بمب افکن راندارد، در حالی که فانتوم هم شکاری است و هم بمب افکن، در چند سال پیش مصریها فشار می آوردند به شوروی که اسلحه ی پیشرفته به ما بدهید.بیچاره سران کرملین نمی توانستند بگویند این چیزهایی که شما می گویید، ما نداریم که به شما بدهیم!
خوب آخرین آرزوی آقای مارکس رسیدن به جامعه ای مثل جامعه ی روسیه شوروی بود، شصت سال هم گذشت، اما این بیچاره ها برای استخراج نفت مناطق سیبری به امریکای سرمایه داری متوسل می‌شوند.گندم خودش را نمی تواند تولید کند، پس چطور مسئله را حل کرده است؟ اینها مشکلاتی است که مارکسیستها با آن دست به گریبانند.
مارکس ادعا کرده است که هر جامعه ای درطول عمر خود چهاررژیم و نظام بخود دیده است و یک رژیم ونظا م دیگر خواهددید که رژیم سوسیالیستی باشد.می گوید هربار که جامعه ای نظامش را تغییر داده است، یک تحول فکری، یا یک انقلاب کرده است .بالاخره مدعی است که اولین تحول و انقلاب جامعه این بوده است که نظام کمونیستی قدیم به نظام برده داری تحول پیدا کرده است.
بررسی این اصل از دوجهت اهمیت دارد: اول اینکه یکی از پنج تحول است که به عقیده ی مارکس و انگلس امکان پذیر است،و دوم این که بند اول فرضیه اورا تشکیل می دهد، و اگر این بند غلط از آب درآمد،بندهای دیگر مارکس درتصویر تحول تاریخی جامعه ی بشری بیان کرده نادرست خواهدبود. گفتیم که مارکس نیروی محرکه و تحول هربخش جامعه را تضاد درونی اشیا می داند، واین یکی از اصول فلسفه مادی اورا تشکیل می دهد،و گفته است که این تضاد بین نیروی تولید و روابط تولید است، جامعه ی کمونیستی قدیمی راهم وصف کرده، و هم چنین روابط تولید ونیروی تولیدرا.
باز گفتیم که مارکس گفته: مهمترین عنصر درروابط تولید (مالکیت وسائل تولید) است، یعنی اینکه وسائل تولید متعلق به کی و چگونه باشد. می گوید: در کمون اولیه وسائل مادی برا ی تولید مشاعی وجود داشته که ملک جامعه بوده است.پس مارکس باید ملتزم شود بقول خودش که مالکیت جامعه بروسائل تولید بعقیده او پس از رشد نیروی تولید، یعنی بعد از اینکه وسائل تولید و انسانهایی که روی آن کار می کنند به یک درجه از رشدرسید،در آن حال سازگاری با مالکیت اجتماعی نداشته باشد، و این ناسازگاری تشدید شده و تضاد بوجود آمد.
ما می گوییم چرا تضاد بوجود آمد؟ آنهاجوابی ندارند. ما می گوییم اگر حرفهای مارکس درست باشد اصلا تضادی نمی تواند بوجود بیاید !چرا؟ برای اینکه با حرف خود مارکس که معتفد به اصل ثابتی است منافات دارد. به این بیان که درتحول سرمایه داری به سوسیالیستی، مارکس می گویدکه در جامعه ی سرمایه داری تولید حالت اجتماعی داردو میلیونها نفر در کارخانه ها کار می‌کنند، درحالی که مالکیت بر کارخانه ها خصوصی است، و این باعث ناسازگاری است. راه حل آن چیست؟ می گوید: راه حل سوسیالیستی کردن و اجتماعی کردن مالکیت وسائل تولید است . بنابراین کارگران بر علیه سرمایه داران قیام می کنند و مالکیت کارخانه ها را متعلق به جامعه می کنند.
این یک نظریه معروف و ثابت مارکس است، اما درکمون اولیه ولو اینکه ابزار تولید کوچک ومحدود است، ولی مالکیت اجتماعی است. چرا درآنجا نیروی تولید نمی تواند درچهار چوب مالکیت مشاعی کاربکند.اگر حرفهای مارکس درست باشد باید هیچگاه در جامعه ای که نظام کمونیستی قدیم هست میان نیروی تولید و روابط تولید تضاد بوجود نیاید، و نوع مالکیت که مشاعی اجتماعی است تغییر نکند، در حالیکه مارکس و کمونیستها می گویندتغییر کرده است!
*اشکالی دیگر
اشکال دیگر بر تولید انفرادی است که آقایان می گویند باتولید جمعی در تضاد است، اینها باید تولید انفرادی را مشخص کنند و باید با تاریخ تطبیق کند، چون تاریخ اروپا از هزاران سال پیش مدون است و اسنادی هست که چگونگی تولید و امرار معاش و حکومت کشورها را مشخص کرده است، گرچه مارکس بیچاره نخوانده و ندانسته باشد. درآنجا معلوم است که: مالکیت مشاعی در چه دوره هایی از تاریخ بوده است، دردوره ای که کشاورزی می کرده اند زمین عام و وسائل کشاورزی ملک مشترک کشاورزان بوده است. حدود مزرعه هرقبیله هم مشخص بوده است، مثل حدود کشورهای امروز، ان وقت قبیله ای که خانواده ی هم بوده انددریک مزرعه مشترک کشت می کرده اندو محصول مشاع بوده، پدر یا رئیس قبیله مالک بوده، اما نمی توانسته بفروشد، یعنی متولی و سرپرست بوده است و مزرعه ها هم مقدس. اینکه در تاریخ ایران باستان می بینیم هفت قوم بوده اند همین هفت قبیله خانواده ای بزرگ بوده اند که در کنار هم زندگی می کردند .درروم ویونان همین طور بوده است که با تشکیل دادن مدینه و اجتماع قبایل، خانواده هایی که زمین مشترک ومشاعی داشتند وبه مناطق دیگر دست اندازی کردند و درنتیجه حدود مزارع و مالکیت ها تغییر کرد.
بنابراین کشاورزی وجود داشته درزمانی که مالکیت مشاعی و اجتماعی بوده است، بدون شک گله داری هم بوده، وصید هم بوده.
بنابراین می بینیم یک اشکال بزرگ پیدا می شود، درتفسیر مارکسیستی قضیه که اگر ما کشاورزی را یک شیوه ی تولید مترقی و کامل بدانیم به مرحله ای که پس از گله دار ی آمده و گله داری پس از صید آمده باشد، باید با تغییر هریک از این شیوه های تولیدی اولیه نوع روابط تولیدی و مالکیت هم تغییر کند، و اینجا سومین انقلاب رخ داده باشد.
علاوه بر اینکه اینها معتقدند که روابط تولید مال تولید اجتماعی است و تولید انفرادی روابط تولید ندارد تا آن وقت لازم باشد که روابط تولید پس از رسیدن تولید به رشد و تکامل با آن به حال تضاد درآید و این تضاد نیازمند حل باشد که مبارزه ی طبقاتی بوجود بیایدتا طبقه ای پیروز شود و این تضاد را حل کند.
دراینجا باید تذکر دهم که ما درکتابمان نیامده ایم حرفهای متناقض مارکسیستی رانقل کنیم،بلکه به آنها می گوییم شما معتقدید که قوانین تحولات جامعه را کشف کرده ایدو استناد به تاریخ می کنید و ما مارکسیسم ر ابا محک تجربه تاریخی زده ایم و رد کرده ایم.
*مبارزه ی طبقاتی وجود نداشته است:
دردرس هیجدهم گفته ایم مبارزه ی طبقاتی در جامعه ای که مارکس بنام کمون اولیه خوانده است وجود نداشته است.چرا؟ مبارزه ی طبقاتی احتیاج به یک طبقه ی حاکم مالک و یک طبقه ی محروم داردکه مالکیت طبقه‌ی حاکم سدی است در برابر رشد جامعه، و به زیان یک طبقه ی دیگر است، آن طبقه ی محروم تبدیل می شود به یک طبقه انقلابی مترقی.حالا شما این دوطبقه را دریک جامعه ی کمون اولیه چگونه فرض می کنید؟! شما که می گویید جامعه ی کمون اولیه بی طبقه بوده است! آنجاکه مالکیت اشتراکی بوده است، اگر بگویند برده داری دربطن جامعه رشد کرد، می گوییم شما دو طبقه را که رو در روی هم باشند نشان بدهید، والا مبارزه ی طبقاتی معنی ندارد، چون نتوانسته اند برای جامعه ی کمون اولیه چیزی بنام طبقات و مبارزه ی طبقاتی وجود نداشته است و طبقات، بلکه پس از از بین رفتن مالکیت مشاعی و پیدایش مالکیت فردی بوجود آمده است،یعنی یک طبقه برده داردمالک زمین و آب و یک طبقه بردگان واز بزرگترین تحولات ادعایی مارکس یا تحول از کمون اولیه به برده داری نتیجه ی مبارزه ی طبقاتی نیست، و این اولین جمله ی اعلامیه ما نیست که اصول عقاید مدون مارکسیست است خطا درمی آید، چو ن در آنجا گفته اند: تحول جامعه همیشه دراثر مبارزه ی طبقاتی است !
بقیه درشماره آینده

حجه الاسلام رضوانی
نماینده مجلس شورای اسلامی
محراب پایگاه عروج انسان
باید متوجه بود که کلیه ی عبادتها وسیله هایی برای قرب بخدا و جلب رضای حضرت اوست که موجب کمال ایده آل انسانیست و چون نماز عالی ترین راه رسیدن به لقا حق و حضور حضرت حق تعالی است،پس محراب هم برترین پایگاه بندگی و سایشگاه سرتسلیم بنده دربرابر او جل شانه وهم پروازگاه عروج روح انسانیست به عالم قدس،و آدمی تا مراحل نهایی درجات ایمان را طی ننموده و دربندگی به کمال نرسد و روح و دل خویش را به تمام با خدا نپیوندد،آن گونه ایثار و فدارکاریکه از نتایج قیام به نماز است در وی پدید نمی آید، و به اضافه فداکاریهای بدون ایمان بخدا هم فاقد ارزش معنوی بوده و شایستگی ابدیت نخواهد داشت.
از این جهت ما نباید از یک بعد و یک دیدگاه به واژه ها و مقررات و برنامه های اسلامی بنگریم، بلکه هریک از دستورات دینی و پایگاههای عبادتی اسلام را بایداز دیدگاههاو ابعاد گوناگونش بررسی وارزیابی کرد تا جای پایی برای مردمی که می خواهند همه چیز را توجیه مادی کنند باز نشود و از انسانهای متعالی دجالهای یک چشمی و حیواناتی کارگر درلباس آدم ساخته نگردد.
مسلمان باید علی وار شب درمحراب عبادت، سر بر استان جانان بر خاک بساید و روز در نبردگاه، دشمنان خدارا بر خاک هلاکت نشاند.
واین محراب در اسلام موضعی خاص و پس ازپیامبر بزرگوار اسلام در تشیع(اسلام راستین) ویژگی چشمگیر تری پیدا کرده است، و ما یحیی «پیامبر زنده گر» را می بینیم که در نتیجه ی یک جرقه ی فکری و یک برق نیایش در محراب بندگی خدا دیده به جهان می گشاید و برا ی احیا امتی با برنامه ی خدا له حق به نبرد علیه طاغوت زمان خود، قیام می کند و درمحراب عشق و پرستشگاه حریت شهید محو شد و خون پاکش چهره زمین و رخساره ی رنگ پریدگان مستضعف را گلگون می نماید، و دنباله ی قیام یحیی را عیسای مسیح ادامه می دهد، و ازآن پس هم چنان یاران عیسی(ع) تا قیام محمد (ص) آن جنبش را دنبال می نمایندو ان نهضت ابراهیمی را زنده نگه می دارند، تا یاران پیامبر نیز در نبردگاه عشق و پرستش، حمزه وار به شهادت می رسند، و پس از پیامبر(ص)، دنباله ی قیامش را دودمانش و در راس آنها امام علی (ع)ادامه می دهند و وارثان ابراهیم یکی پس از دیگری مسئولیت خطیر خویش را تعقیب می کنند و امام علی (ع)را می بینیم که در محراب مسجد کوفه، یعنی پرستشگاه آزادی و قربانگاه محبت و نبردگاه عشق خون فرقش درراه هدفش بدامن محراب می ریزد و دامان محراب برای همیشه بخون سرخش رنگین می نماید تا شیعه ی علی بداند که او باید درمحرابی به نماز قیام کند که دامنی از خون رنگین دارد و رنگی از شهید برچهره، و چراغ خطری سرخ در پیشاپیش محرابش دربرابر هر حقکش و متجاوزی روشن و….
ویاران امام علی (ع)را می بینیم که هرکدام به نوعی محراب بندگی را در نبردگاه رزم با پاسداران طواغیت برسرپا کرده و در آن مفتخرانه خون وجان باهم داده اند، وگاهی چون میثم تمار چوبه ی دار را محراب عشق و عبادتگاه آزادگی خود قرار داد ه وگاهی نیز حجر وار زیر تیغ جلاد، محرابی از فضیلت و ایثاربرپاکرده و درهمان جا خون خود را درراه عقیدت خویش، بردامن محراب فرو ریخته است و همچنان امام حسن (ع)را می نگریم که در نماز از دشمن ضربه می خوردو در محراب ایثار به سم بد کار معاویه غدار به شهادت می رسد و امام حسین (ع)را مشاهده می کنیم که برای ایثار جان ورسیدن به جاودانگی، از مذبح ومحراب ابراهیم و اسماعیل، یعنی از قربانگاه که ابراهیم، اسماعیل، و اسماعیل خودرا در آن پایگاه حرب انسان وشیطان قربان کردند حرکت می کند و برای اقامه ی حق وامحاء و نابودی باطل از قربانگاه و محراب ابراهیم و اسماعیل، تا قربانگاه کربلا پیش میرود ودر روز عاشورا او سرزمین «طف» محرابی از خون می سازدکه تاقیامت چهره های حق جویان از رنگ افتخارآفرین خون شهیدان راه حق سرخ و روی دشمنان حق برای ابد سیاه میشود، و دراین محراب است که جماعتی به امامت حسین(ع) (درحدود ۷۲نفر یا اندکی بیشتر ) درمذبح عشق، محراب ایثارو پرستشگاه ازادی و قربانی خویش دامان محراب را باقیام به نمازخویشتن دردشت خون با وضویی ازخون چنان رنگین می سازند که هیچ آبی نه تنها انرا نمی تواند بشوید،بلکه هر روز تازه وتازه تَرَش نگه می دارد و همانگونه که گفتم قیامگر به نماز در دامان محراب خویش از خاک آمیخته با خون شهید قطعه ای می گذارد تا متوجه باشد دامن محرابش از خون شهید رنگی به چهره دارد تا شراره ی شوق شهادت درکانون قلبش خاموش نگردد و موج خروشان ایثار جان ونیل به جانان درجانش فروکش ننمایدو سخن کوتاه که حضرت سجاد (ع) با نیایشها یش، وزینب با قیامش در شب یازدهم عاشورا درکنار دشت خون وبدنهای گلگون برخاک شهید جبین می ساید تا هرکدام به محراب شکلی بدهند و در ان خاطره ای به یادگارگذراند ورهروان راه خویش را به احیا آن خاطره ها فرا خوانند و هم برخی ازامامان معصوم ما علیهم السلام زندان را محراب عشق و پرستشگاه معبود خویش قرار داده و گاهی نیز ماموران منصور ستمگر امام صادق (ع) را ازاغوش محراب به قتلگاه محبت، نیمه شب می کشاند،و امام موسی بن جعفر(ع) رازیر کند و زنجیر در محراب عبادت به شهادت میرساند، و هرکدام را به گونه ای، و سپس هرشهیدی را بشکلی،ودرهر حال اسلام از محرابها نشانه های آزادگی فراوان و در محرابها خاطره های افتخار آمیز فریاد دارد:
که مسلمین وبویژه شیعیان که حقیقت اسلام را ازدودمان عترت و ولایت باز یافته اند باید خوب متوجه باشند که محراب پایگاه عزت و سربلندی و شرف و فضیلت و فرهنگ و رزم وعشق است، نه جایگاه خاموشی و سکوت و بی حرکتی و تنبلی و موقعیت خواهی و دکانداری و مرید سازی وتفرقه اندازی،و سرانجام هم یک ناندانی آماده برای آقازاده…
ومسلمان، شیعه، باید بداندکه «محراب» سنگراوست،سنگری که باید درآن از خداومکتب وقرآن و راهش حمایت کرد، سنگری که باید در آن از اسلام پاسداری نمودو از دودمان نبوت دفاع کرد…
وسرباز مسلمان باید دراین سنگر با اسلحه ی ایمان، قرآن وعترت حقیقت زندگی، یعنی «عقیدت وجهاد» را به ثبوت رسانید و باید مواظب باشد خوابش نبرد(که هم وضو وهم نمازش باطل می شود، یعنی ) اسلحه ازدستش می افتد،یا در حال خواب دشمن اسلحه اش را می رباید وبراو شبیخون می زند.
ونیز باید توحه داشته باشد که اسلحه اش« توخالی » نباشد، «پر» باشد، پشتوانه داشته باشد، پرمحتوی باشد، پرنیرو باشد.
ودراینجاست که باید روی پای خود بایستد،مستقیم (با استقامت) راست اندام،و دارای فکر مستقیم باشد. نلرزد، نلغزد، خواب زده،مست، سست،بی توجه و بیهوش نباشد،از «قبله » واز آن جهت که ماموریت داردبدانجا توجه داشته باشد،روی نگرداند، حضورقلب داشته باشد،درگاه تسلط تاریکی تا ادامه ی آن ( از نماز مغرب تا صبح) با آهنگ بلند(سوره ی حمد) همگامان را متوجه ی بودن خود در صف و جبهه و محراب بگرداند (مبادا دشمن سو استفاده کند) . و چون هوا روشن شد و در معرض «دید» قرارگرفت احتیاط را از دست ندهد، وتوای مسلمان، دراین سنگر «محراب» باید از دینت، از عقیده ات،از میهنت، از اسلامت، از قرآنت،از امامتت، از امامت، از پیشوایت حمایت کنی، ودربرابر دشمنان، سلاحت را برزمین نگذاری وخواب به دیدگانت راه ندهی وباید متوجه باشی اسلحه ات کاری باشد، کارایی داشته باشد،پرباشد، پشتوانه داشته باشد، اسلحه ی تو ایما ن توست، قرآن توست، تشییع توست، این اسلحه را از قدرت کافی برخوردار ساز( و با محتوای اصول کافی نیز پرمحتوایش ساز)، ازپشت گرمی کامل بهره مندش کن و بدان که این « اسلحه پرنده‌ی کاری» به قیمت خون هزاران شهید چون «حسین » و شیره خواره«اصغرش» بدست تو رسیده، و این «محراب و این سنگر » صندوق امانت نگهدار این خونهای ارزنده است و تونگهبان آن، نکند خدای ناخواسته غفلت کنی و پست نگهبانی را از دست بدهی و آن همه خون را به مفت ببازی اینک تو و این پایگاه امانت خون شهیدان و همت و غیرت تو.
قیام نماز
اگر در آیاتی که در قرآن کریم درخصوص نماز فرود آمده بنگریم می بینیم غالبا یا امر به قیام به نماز شده و یا از قیام کنندگان به نماز بستایش سخن به میان آمده است و از آن جمله : «به نماز قیام کنید»
(به منظور اعلام همبستگی به جبهه ی توحید و عضویت درحزب الله ) به نماز قیام کنید (ویا ترک آن) « به جبهه مشرکین ( واحزاب شیاطین ) نپیوندید»
«به نمازقیام نما…»
«شما زنها به نماز قیام کنید.»
و درنشانیهای اهل ایمان و متقین خداوند فرموده است : (آنها کسانی هستند) که به نماز قیام می کنند.
و پیامبران نیز درپایگاه رفیع دعا از درگاه خدای بی همتا خواسته اند که آنها را ازقیام کنندگان به نمازقرار دهد،چنانکه قهرمان توحید درپیشگاه احدیت به نیایش می ایستد که:
«خدایا من و دودمانم رااز برپادارندگان نماز قرارده و دعایم را به اجابت مقرون فرما
ونیز آنگاه که همسر خود(هاجر) و کودک شیرخوارش (اسماعیل) را از سرزمین خوش آب وهوای شام (دمشق) بسرزمین گرم، سوزان و بی اب و آبادانی مکه منتقل می کند، هدف خویشتن رااز آن مهاجرت عجیب و تحمل آن همه مشقت و هجران توان فرسا، فراهم ساختن پایگاهی برای قیام به نماز بیان می دارد و توفیق قیام به آن،
واز طرفی، کسانی که از روح و حقیقت نماز بدور مانده وتنها به برگزاری صورت خاص ظاهر و خواندن ان اکتفا نموده اند، و یا به تظاهر و ریا و یا از روی بی اعتنایی وسهل انگاری آنرا بجای آورده اندمورد سرزنش و نکوهش شدیدخداوند قرار گرفته اند، بدان گونه که پروردگار با لحنی تند آنان را توبیخ فرموده که:
«وای برنمازگزاران » آنهایی که دربرپاداشتن آن (و شناخت حقیقت نماز و ادای آن دروقت معین و مواظبت برآن و پیاده ساختن روح آن در برنامه ی عملی زندگی) سهل انگاری نموده و به ریا برگذارش می نمایند و روایت هم ناظربرهمین معنی است که.
«نمازگزاران زیاد هستندو قیام کنندگان به نماز اندک»
اکنون که روشن شد باید به نماز قیام کرد، لازم است چهره های گوناگون قیام و آنچه را که دراین زمینه از سخنان پیشوایان دین بدست رسیده مورد تجزیه و تحلیل قرارداد تا هدف از قیام به این امر آسمانی الهی و این عبادت شبانه روزی و معراج پنج هنگام و رزم پنجگاهی، برای برپادارندگان آن روشن تر شود و با دیدی وسیعتر و نگرشی ژرفتر و شوقی بیشتر و ایمانی را سختر ویقینی کامل تر و دقتی عمیق تر و خلوصی زیادتر و توجهی آگاهانه تر به قیام به ان اقدام نمایند.
قیامی که انسان بیحرکت را «حرکت» و متحرک بی جهت را « جهت» و جهت دار را «هدف» ببخشاید دامنه ی دید را تا انتهای ایصال به کمال ایده آل « الله» وسعت دهدوبرکردار ما قیمومت و مراقبت داشته باشد،آن چنان که روح نماز باقیام به نماز برهمه ی پهنه ی زندگی ما حکومت کند و مارا بر همه بی نمازان به شرک پیوسته و مشرکان از حق گسسته و کافران از حق چشم فروبسته و نمازخوانان از خداوند دورگشته حاکم گرداند.
آن گونه قیامی که بحرکت ما دوام و پایداری و سرعت و سلامت بخشد نه فراغت وراحت،جزآنگاه که جان ازتن درآید و مدت تکلیف سرآیدو چهره ی یقین از پشت پرده ی مرگ برآید و آن آخرین نفس، همان نفس راحتی باشد که ازسینه ی ما برای همیشه برآید وخداوند نیز می فرماید:
وعبدت الله مخلصا حتی اتاک الیقین
و تو «ای شهید» خدارا تا آن گاه که یقین به مرگ پیدا کردی خالصانه عبادت نمودی، یعنی تازندگی هست وظیفه ی پرستش نیز هست و اساسا پرستش نیز خود انسان را به مقام «یقین» می رساند و چون مرحله ی مرگ برای انسان عالم «غیب» را جهان «شهود» و «مشهود» می گرداند «عالم یقین» نامیده می شود، وپیامبر اکرم نیز پس از درگذشت «عثمان بن مطعون» فرمود»
«او به مرحله ی یقین رسید»
وخلاصه آن گونه قیامی که « حق قیام» آن گونه که سزاست ادا شود،و امام سجاد (ع)در باره حق نماز می فرماید:
« فان حق الصلاه، فان تعلم انها وفاده الی الله، وانک قائم بها بین یدی الله، فاذا علمت ذلک کنت خلیفا
ان تقوم فیها مقام الذلیل، الراغب، الراهب، الخائف، الراجی، المسکین المتضرع المعظم من قام بین یدیه بالسکون و الاطراق و خشوع الاطراف،ولین الجناح وحسن المناجاه له فی نفسه، و الطلب الیه فی فکاک رقبتک التی احاطت به خطیئتک و استلکتها ذنوبک ولاقوه الا بالله»
و اما حق نماز اینست که :بدانی، قیام به نماز(بمنزله آماده شدن برای دیدار و) ورود بدرگاه خداست( وسخن گفتن با او) و تو درآن حال، دربرابر خدا(به بندگی، پرستش،نیایش وکرنش) قیام نموده ای و اگر به این حقیقت توجه داشته باشی (وبحق عقیده مندباشی) رعایت کمال ادب را خواهی کرد،چونان بنده ای ذلیل، که قلبی از میل و امید و بیم لبریز داشته و چون مستمندی نالان وگریان، درحالیکه بادیده دل تنها نگران عظمت اوست دربرابرش ایستاده، با ارامش و مراقبت و توجه کامل و سربزیری و فروتنی اعضا و خشوع دل، با او به راز ونیاز و خواهش و التماس می پردازی که گردنت را از زیر بار زنجیر سنگین خطاهایی که ترا فرا گرفته و گناهانی که به پرتگاه هلاکت و نابودیت می کشاند رها کند(و از این روست که نماز آزادگر انسان از اسارتهاست ) وبرا ی توفیق به این پیروزی جز نیروی لایزال خداوندی پناهی نخواهدبود.
ادامه دارد

حجه الاسلام والمسلمین رسولی
برای تداوم انقلاب اسلامی(۲)
چون بحث و تحقیق دراین باره می توان گفت تا حدودزیادی تاز گی دارد اجاز ه می دهیدقدری بازتر و با توضیحی بیشتر این مقاله را دنبال کنیم:
برخلاف تصور برخی از مغرضان، حضرت محمد(ص) دردوران شیرخوارگی خود از کمال محبت لازم برای یک نوزاد و کودک خردسال برخوردار بود، و هیچگونه کمبودی از این نظر نداشت، و این که ان بزرگوار رابه دایه سپردند وبه میان قبیله ی بنی سعد درخارج از شهر مکه بردند و حلیمه ی سعدیه آن حضرت را شیر داد، نه به خاطریتیمی ا وو نبودن پدرش عبدالله بود، بلکه این شیوه ی بزرگان قریش و اعیان مکه بود که فرزندان خودرا به دایه می سپردند و بخصوص سعی می کردند آنها را درآن دوران سرنوشت ساز زندگی به بادیه وبه میان قبایل ساکن درخارج شهر بفرستند تا دوران رشدروح وجسم را دربادیه بگذرانند و به همین جهت است که می بینیم بسیاری ازهمان بزرگان با وجود زنده بودن پدرومادر و با اینکه از خاندان بزرگ مکه بودند، آنها را به دایه سپرده و درمیان قبیله بزرگ شده اند، که برای نمونه بد نیست بدانید که بنا بگفته ی مقریزی و دیگران حمزه بن عبدالمطلب و ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب هر دو راهمین حلیمه ی سعدیه شیر داد، و هر دوی آنها برادران رضاعی رسول خدا(ص) بودند، و دراین کار هدفهایی را منظور داشتند که از آن جمله بود:
۱- هوای آزاد ومحیط بی سر و صدای صحرا موجب محکم شدن استخوان و رشد و تربیت سالم جسم و جان بچه میشدو افرادی که در آن هوای آزاد تربیت می شدند روحشان نیز همانند هوای آزاد بیابان پرورش می یافت.
۲-زنانی که بچه های خودرا به صحرا به زنان بادیه نشین می سپردند فرصت بهتر و بیشتری برا ی شوهر داری و جلب خاطر او پیدا می کردند، وجلب رضایت شوهر درزندگی داخلی و محیط خانه ی آنان بسیار موثر بود.
۳- عرب بیابانی که در زندگی اجتماعی تابع مقررات قبیله، و در زندگی شخصی تابع عادتهای خویش بود به گرسنگی و تشنگی – که یکی از خصوصیات زندگی فردی آنها بود- خوی می گرفت وگاهی برای اینکه گرسنگی را احساس نکنندبه شکمهای خود سنگ می بستند، ومثلی میان آنان معروف بود که عرب بیابانی ممکن است از سیری بمیرد،ولی از گرسنگی نخواهد مرد.برعکس اعراب شهرنشین که به ناز و نعمت و سایه پروری و استراحت پرورش پیش آمد ناگوار و گرسنگی و تشنگی دران بیابان های خشک و سوزان از پا در می آمدند، ازاین رو پرورش در محیط صحرا و خو گرفتن با گرسنگی و تشنگی و سایر ناملایمات برای آینده ی زندگی آنها بسیار موثر و مفید بود.
۴- اعراب صحرا عموما زبانشا ن فصیح تر از شهرنشینان بود، و این یابخاطر این بود که زبان مردم شهر دراثر رفت وامد کاروانیان مختلف و اختلاط و آمیزش با افراد گوناگون اصالت خود را از دست می داد، و لهجه صحرانشینان که آمیزشی باکسی نداشتند به اصالت و فصاحت خود باقی بود، و یا هوای آزاد بیابان دراین جریان موثر بود، و یاجهات دیگر ی در کار بوده که موجب این اختلاف در لهجه می گشت.
“انا اعربکم، انا قرشی، و استرضعت فی بنی سعد بن بکر ”
– من از همه ی شما فصیح ترم، زیرا که من هم قرشی هستم، و هم در قبیله بنی سعد بن بکر شیرخورده ام.
واین را هم بدنیست بدانید که چون ورود رسولخدا(ص) بزندگی حلیمه و خانواده ی او موجب خیر و برکت فراوانی شده بودو ازهمان لحظه ای که حلیمه ی سعدیه این نوزاد شریف و بزرگوار را در آغوش گرفت درهای رحمت الهی بسوی او وخاندان، وبلکه قبیله اش باز شد، کمال محبت را به محمد(ص) می کردندو نه تنها حلیمه ی سعدیه، بلکه شوهر و فرزندان وقبیله ی او بیش از یک فرزند ویایک برادر و برادرزاده نسبت به او عشق و علاقه داشتند، و ما وقتی زیبایی منظر و ملاحت آن حضرت و اخلاق و رفتار و خوشرویی اور ا نیز بدانچه گفته شد ضمیمه کنیم بخوبی می دانیم که نه تنها دراین دوران از زندگی کمبود محبت نداشت، بلکه بیش از یک نوزاد معمولی محبت دید و از این نظر هیچگونه کمبودی نداشت،و به همین سبب بود که می بینیم پس ازپایان شیرخوارگی هم حلیمه آن حضرت رابه نزد مادرش آمنه می آورد،ولی با اصرار زیاد و بهانه های گوناگون دوباره اورا آمنه گرفته وبه میان قبیله ی بنی سعدمیبردو سه سال دیگر آن حضرت را نزد خود نگه میدارد،وبهتر است که این ماجرا را با توضیح بیشتر که شاهدی برگفتار گذشته ی ما نیز می باشد اززبان خود حلیمه بشنوید که می گوید: سالی که ما دچار قحطی و خشکسالی شده بودیم به همراه شوهر و کودک شیرخوار خود بازنان بنی سعد به شهر مکه رفتیم تا هرکدام کودکی از قریش گرفته وبرا ی شیردادن و بزرگ کردن به قبیله آوریم.مرکب ما الاغ خاکستری رنگ بود وشتری پیری نیز به همراه داشتیم که بخدا قسم قطره ای شیر نداشت..
شبی را که در مکه بودیم ازبس کودک گرسنه ما گریه کرد خواب نرفتیم، نه درسینه ی من شیری بود که اورا سیر کند،و نه پستانهای شتر، تنها امید به آینده بود که ما را به سوی مکه پیش می برد، الاغ ما به قدری لاغر و وامانده بود که کندی را ه رفتن آن حیوان، قافله بنی سعد را خسته کرد.بهر ترتیبی بود خود را به شهر مکه رساندیم و به دنبال بچه های شیرخوار قریش رفتیم،زنان بنی سعد در کوچه های مکه به راه افتادند ومردان قریش نیز ازآمدن ما با خبر گشتند و هرکسی نوزادی داشت به نز د ما می آمد وبرای سپردن بچه ی خود با ما به گفتگو می پرداخت، با هریک از زنان بنی سعد درباره ی شیردادن و پرستاری رسول خدا(ص) گفتگو می کردند،همین که می فهمید آن کودک یتیم است از نگهداری و پذیرفتن او خودداری می کرد و می گفت:
کودکی که پدرش مرده و تحت کفالت مادر و جد خود زندگی می کند چه امید سود و بهره ای از او می توان داشت ؟ وآیا این مادر و جد درباره ی او چه میخواهند بکنند؟
هریک اززنان بنی سعد کودکی پیدا کرده و آماده ی بازگشت بصحرا شدند و تنها من بودم که دسترسی به کسی پیدا نکردم و از پذیرفتن کودک آمنه هم روی همان جهت که یتیم بود خودداری می کردم،اما وقتی دیدم زنان بنی سعد می خواهند حرکت کنند بشوهرم گفتم: خوش ندارم که درمیان تمام این زنان من بدون آنکه بچه ای پذیرفته باشم –دست خالی – به میان قبیله باز گردم،وبخدا هم اکنون می روم و همان بچه یتیم را گرفته با خود می آورم.
شوهرم نیز وقتی سخن مرا شنید این پیشنهاد را پذیرفته و موافقت کرد و بدنبال آن اظهار داشت : امید است که خداوند دراین فرزند برکتی برای ما قرار بدهد.
حلیمه می گوید: سپس بنزد عبدالمطلب رفته و آن حضرت را گرفتم و با خود آوردم،وتنها چیزی که مرا پذیرفتن وی واداشت همان بود که جز او کودکی نیافتم، وچون برای نخستین بار آن طفل را در دامان خود گذارده تا شیرش بدهم،مشاهده کردم هردو پستانم از شیر پر شد،به حدی که او خورده و سیر گردید و سپس فرزند خود- عبدالله- رانیز شیر دادم و اونیز سیر شد و هردو بخواب رفتند.شوهرم نیز برخاسته به نزد شتر رفت و مشاهده کرد پستانهای شتر نیز پرشده است و مقداری که مورد احتیاج بود دوشید و هردو خورده سیر شدیم و آن شب را با کمال راحتی وآسودگی بسر بردیم، صبح که شد شوهرم گفت: ای حلیمه بخدا سوگند کودک با برکتی نصیب تو گردیده!گفتم : اری من نیز چنین خیال می کنم.
زنان بنی سعد با همراها ن خود به قصد بازگشت حرکت کردند و مانیز با آنها براه افتادیم، و با کمال تعجب مشاهده کردیم همان الاغی که بزحمت راه می رفت چنان به تندی براه افتاد که هیچیک از الاغهای دیگر به تندی او را ه نمی رفت تا جایی که زنان بنی سعد گفتند: این دختر ابی ذوءیب آهسته¬تر بران مگر این همان الاغ وامانده ای نبود که هنگام آمدن بر آن سوار بودی؟ گفتم: چرا همان است. زنان با تعجب گفتند: بخدا اتفاق تازه ای برا یش افتاده! و چون بسرزمین بنی سعد و خانه و دیار خود رسیدیم در آن سرزمینی که من جایی را مانند آنجا بی آب و علف سراغ داشتم ازآن روز به بعد هنگامی گوسفندان ما از چراگاه باز می گشتندشکمشان سیر و پستانهانشان پراز شیر بود، و این موضوع اختصاص به گوسفندان ما داشت و سایر گوسفندان بدینگونه نبودند.
باری روز به روز خیر وبرکت در خانه ی ما رو به تزاید بود تا آن حضرت دوساله شد ومن او را از شیر گرفتم، ورشد آن کودک با دیگران تفاوت داشت، بدان سان که درسن دو سالگی کودکی درشت اندام و نیرومند گشته بود، وپس از اینکه دو سال از عمرش گذشت اورا به نزد مادرش آمنه برگرداندیم،اما به واسطه ی خیرو برکتی که درمدت توقف او در زندگی خود دیده بودیم مایل بودیم به هرترتیبی که شد ه دوبار ه اورا از مادرش باز گرفته به میان قبیله ی خود ببریم، از این رو به آمنه گفتم: خوب است این فرزندرا نزد ما بگذاری تابزرگ شود، زیرا من از وبای شهر مکه (و هوای ناسازگار این شهر) برا و بیمناکم، ودراین باره اصرار ورزیده تا بالاخره آمنه راضی شد و اورا به ما باز گر داند.
و درباره ی رفتار و اخلاق کریمه ی آن حضر ت نیز حلیمه چنین می گوید:
درمدت شیر خوارگی، آن حضر ت عدالت را مراعات می کرد، یعنی شیر پستان را ست مرا او می خوردو پستان دیگر را برای فرزند خودم می گذارد، وفرزندم نیز گویا مراعات احترام او را می کردو تا آن حضرت شیر نمی خورد وی لب به پستان چپ نمی زد.و دیگر آنکه گوید: هرروز صبح که بچه ها از خواب بیدار می شدند معمولا خسته و کسل وچشمانشان بهم چسبیده بود ولی آن حضر ت همیشه شاداب و پاکیزه از خواب برمی خاست.
واز علاقه و محبتی که رسول خدا(ص) نسبت به این زن و فرزندانش داشته است می توان پی برد که حلیمه و فرزندان او از هیچگونه محبتی نسبت به آن حضرت دریغ نداشته و چیزی را فرو گذار نکرده اند، زیرا می بینیم پیامبر گرامی اسلام تا پایان عمر از خاطرات خود درآن زمان یاد می کردو درفرصتهای گوناگون از حلیمه و فرزندانش قدر دانی می نمود.
ودر بحار الانوار از کازرونی نقل کرده که حلیمه پس از آنکه رسول خدا(ص)با خدیجه ازدواج کرده بود به مکه آمد و از خشکسالی و تلف شدن اموال و مواشی به آن حضرت شکایت برد، رسول خدا(ص) با خدیجه دراین بار ه گفتگو کردو خدیجه چهل گوسفند ویک شتر به حلیمه داد وبدین ترتیب حلیمه با مالی بسیار به سوی قبیله خود بازگشت، و سپس بار دیگر پس از ظهور اسلام وبعثت پیغمبر به مکه آمدو با شوهرش اسلام را اختیار کرد ه و مسلمان شدند.
وابن عبدالبرودیگران در کتاب«استیعاب »و غیره نقل کرده اند که حلیمه درجنگ حنین- درجعرانه – بنزد رسول خدا(ص) امد و ان حضرت به احترام وی از جابرخاست و ردای خودر ا برا ی او پهن کرد و اورا روی ردای خویش نشانید.
ودرداستان محاصره ی طائف شیماء (خواهر رضاعی آن حضرت) بدست سربازان اسلام اسیر گردید و چون خود را دراسارت ایشان دید بدانها گفت: من خواهر رضاعی سید وبزرگ شما هستم، اورا به نزد رسول خدا (ص) آوردند و سخنش را به ان حضر ت گزارش دادند، پیغمبر اکر م از وی نشانه ای برای صدق گفتارش خواست و او نشانه ای داد وچون حضرت او را شناخت ردای خویش را پهن کرد و اورا روی آن ردا نشانید و اشک دردیدگانش گردش کرد، سپس بدو فرمود: اگر می خواهی تورا در قبیله ات بازگردانم و اگر مایل هستی در کمال احترام و محبوبیت نزد ما بمان، شیماء تمایل خود ر ا به بازگشت نزد قبیله ی خویش اظهار کرد، آنگاه مسلمان شد و رسول خدا(ص) نیز چند گوسفند و چند شتر و سه بنده و کنیزی بدو عطا فرمود و اورا نزد قبیله اش باز گرداند.
وبدین ترتیب می رسیم به سن پنج سالگی رسول خدا(ص) وپنج سال از عمر شریف ان حضرت را پشت سر می گذاریم و دیدیم که دراین دوران هیچگونه کمبودی در محبت نداشت و عقده ای از این نظر دردل پاک او جایگیر نشده بود، اکنون مرحله ی دوم از زندگی آن حضرت را درخانه ی عبدالمطلب و دردامان پرمهر جد بزرگوارش از زیر نظر بگذرانیم:
عبدالمطلب به این فرزند خیلی علاقه داشت و محبت می ورزید، و سببش نیز یکی یتیمی آن بزرگوار بود که عبدالمطلب به این وسیله می خواست جبرا ن فقدا ن پدر را برای نوه ی خود بنماید، و دیگر مکارم اخلاق و تربیت و نبوغ و و ادب این فرزند جد بزرگوار ش را شیفته ی خود ساخته بود، و از همه ی اینها مهمتر اطلاعاتی بودکه عبدالمطلب از روی تواریخ گذشته و گفتارکاهنان ودانشمندان درباره ی اینده درخشان و پرشکوه این فرزند بدست آورده بود و او را در نظر عبدالمطلب فرزندی بزرگ و پر اهمیت جلوه می داد.
درمقاله ی پیشین نیز این جمله را خوانده ایم که فرزندان عبدالمطلب به منظور حشمت پدر روی فرش مخصوصی که کنا ر خانه ی کعبه برای وی گستراندند جلوس نمی کردند، ولی بدستور وی حق ممانعت از جلوس نوه ی خردسال ومورد علاقه اش را روی فرش مزبور نداشتند، ودرمورد رفتار خود به آنها چنین گفت: فرزندم ر ابحال خود بگذارید که بخدا سوگند مقامی بس ارجمند و آینده ای درخشان دارد، ومن روزی را می بینم که برشما سیادت کند و مردم را به فرمان خویش درآورد، و سپس اورا می گرفت و درکنار خویش روی فرش می نشانید و دست بر شانه اش می کشید و گونه اش را می بوسید.
ادامه دارد

وفی انفسکم افلا تبصرون
زبان آمار
بدن انسان
۴میلیارد بشرزنده که فعلاً ساکن زمین اند، ازیک کرمک ویک تخمک، یعنی از ۸میلیارد سلول جنسی که ۳لیتر حجم دارند، بوجود آمده اند،که ۵/۳ میلیارد کرمک آن حجمش ازیک قرص آسپرین کمترخواهد بود.
سلولی که اساس پیدایش انسان را تشکیل می دهد وزن آنرا۱۵/۱۰۰۰۰۰۰۰ گرم تجاوز نمی کند. همین سلول کوچک، روز تولد تقریبا به ۳کیلوگرم می رسد، و این براثر تقسیمات پی در پی همان سلول کوچک است که تقریبا به۲۰۰ میلیون سلول میرسد.
سلولهای بدن در زمان بلوغ ده هزار بلیارد است که داراری۱۰×۱۷¬ اتم درهمه سلولها است.
کسی که ۷۰ سال عمرکرده و قلبش به طور متوسط دقیقه ای ۷۰ مرتبه ضربان داشته ۲۵۷۵۴۴۰۰۰۰ مرتبه در عمرش طپیده است،رگهای بدن ۱۱۲ هزار کیلو.متر است.
سطح مویرگها ی بدن حدود یک هکتار و ده هزار مترمربع است.
هرکلیه یک میلیون و دویست هزار دستگاه صافی (نفرون) بطول ۵ سانتیمتر دارد که طول تمامش ۱۲۰ کیلومتر می شود.
طول تمام مویرگهای کلیه درحدود ۶۰ کیلومتر است و درسال ۴۳۸ لیتر ادرار محتوی ۹/۲۱ کیلوگرم مواد جامد از کلیه ها دفع می شود.
۳۰۰ میلیون حبابچه‌ی هوایی (اکوئول) در ریه های شخص بالغ وجود دارد که سطح کل آنها ۹۰ مترمربع است که سالی ۳ میلیون و ۹۲۴ هزار لیتر حجم هوای ورودی به انها است.
وزن مغز آدمی ۲ درصد کل اکسیژن مورد نیاز بدن، سهمیه ی مغز است، مغزی که ۹ میلیارد سلول عصبی درقشرش و ۱۲ میلیارددرکلیه قسمتهایش وجود دارد و ۷ کیلومتر راه دررشته های عصبی درهر دقیقه بعنوان تحریکات عصبی عبور می کند، درحالی که درسیم هادی برق این رقم به ۱۸ کیلومتر در دقیقه می رسد.
هر گلبول قرمز درعمر۱۲۰ روزه اش ۳۰۰ هزار مرتبه درریه اکسیژن گیری کرده تابه همه‌ی بدن نرساند.
ریه دارای ۸۰ هزار حجره است، و درشبانه روز ۲۸۰۰۰ بار باز وبسته میشود.
مردمک چشم مرکب از ۹ ورقه ی جداگانه است که قطرمجموع انها بقدر کلفتی یک ورقه کاغذ نازک می باشد،ورقه ی داخلی چشم مرکب از شمش ها و مخروطهایی است که تعداد شمشها به ۳۰ میلیون،و تعداد مخروطها به ۳ میلیون عدد بالغ می شود، این شمشها و مخروطها به تناسب کامل نسبت به مردمک چشم واقع شده اند.
قسمتی از دستگاه گوش انسانی عبارت از یک رشته هلالهای ریز، ولی بی نهایت ظریف است که تعداد آنها تا ۴۰۰۰ میرسد، این هلالها شبیه به آلت موسیقی است وطور ی تعبیه شده اند که همه‌ی اصوات را از صدای ضعیف حرکت برگها تا غرش رعد همه را به سلولهای مغز منتقل می سازد.
غده هایی اطراف زبان هستند که در هر شبانه روز درحدود ۳۰۰ گرم تا ۱۱۰۰ گرم بزاق برای نرم کردن غذا و هضم آن و رطوبت دهان ترشح می کنند.
ناخن هرروز۱۱۹/۰ میلیمتر رشد متوسط دارد، و در سرما بحداقل ۱۱۲/۰ و در گرما به حداکثر ۱۲۳/۰ می رسد و در ۲۲ سالگی ۱۷ روز طول می کشد تا ناخن ها به اندازه ی طول خود درروی انگشتان، رشدکند، و در ۳۹ سالگی این غددبه ۱۳۲ و در ۴۰ سالگی به ۱۳۶ روز می رسد.
«جلت قدره الخالق تعالی»

نگرشی کوتاه بر:
جریانات بعد از انقلاب
هم اکنون که درآستانه ی سومین سالگرد انقلاب اسلامی ایران هستم جادارد که با نگاهی گذرا به جریانات سیاسی، فرهنگی،اقتصادی و نظامی انقلاب اسلامی و جمع بندی آنها، رهنمودی برای آینده انقلاب بدست آوریم.
اما بررسی و تحلیل جزئیات دوران پیش از انقلاب و پس از آن رابه دیگر جرائد روزانه و هفتگی و خصوصا رادیو وتلویزیون که گذشته از وسعت، دارای منابع کافی نیزمی باشند واگذار کرده و درخور یک مجله ی ماهانه تنها به ترسیم و تشریح اهم آن می پردازیم تا با بهره گیری از آنچه بوقوع پیوسته هرچه پرتوانتر و با ثبات تر به راه الهی خود ادامه دهیم.
۱- جریانات مهم فکری –سیاسی:
کلاً باسه جریان کلی درطول انقلاب که ریشه در سالهای قبل از پیروزی انقلاب دارند مواجه بوده ایم، ملی گراها ولیبرالها جریان چپ چینی، یا امریکایی وچپ روسی البته قشری سلطنت طلب و وابسته و طرفدار سرسخت آمریکا و غرب داشته ایم که چون جو انقلابی جامعه اجازه بروز به آنها نمی داده و یکنوع شرم اجتماعی درقبال اظهار عقاید خود داشته اندبه ریز چتر یکی از این سه گروه جمع شده اند:
الف-ملی گراها و لیبرالها که جمعا خط متمایل به غرب را دارند و نقش دلال انقلابی را بازی می کنند، به لحاظ ماهیت تفکرات خود وابسته ی به غرب هستند، ودر نتیجه دارای عقاید و تفکرات التقاطی که ممزوجی ازعلوم و عقاید قومی و تاریخی می باشد، هستند، وروی اساس علم زدگی و تمدن زدگی همیشه خود را نیازمند به غرب برای برخورداری از دستاوردهای آنها میدانند و با یک انقلاب جدی که پایه های وابستگی را قطع کندمخالفند، و فقط از انقلاب و استقلال قطع استبداد و بهره وری از آزادی نسبی نوع غربی را می فهمند و خواهانند.البته عده ای از لیبرالها که عقاید مذهبی بیشتری نسبت به ملی گراها داشتند، طبیعی است که روابط نزدیکتری با خط اصیل اسلامی برقرار کردند تا شاید آنان را براه خودبرند، این طیف که شامل : جبهه ملی، نهضت آزادی، و دراواخر دفتر هماهنگی بنی صدر می‌شد، ازابتدا باهم پیوند نزدیک داشتند و از نوچه های جریانی واحد بودند.
دردوران انقلاب خواهان مذاکره و سازش با شاه وامریکا بودند، و با وحشتی عجیب از قدرت امریکا و شاه با اشعار «شاه باید برود» مخالفت می کردند، ولی پس از تأکید امت مسلمان، بمنظور حفظ پرستیز خود سکوت اختیار کرده و با دوپهلو کارکردن سیاست صبر و انتظار پیش گرفتند. رسانه های گروهی غربی نیزآنان را دربوق کرده وطوری وانمود میکردند که اینان مهره های اساسی درحرکت مردم هستند.
پس از سقوط شاه و پیروزی مردم در ۲۲ بهمن درصحنه ی سیاسی ظاهرشده و سعی کردند بانشان دادن خود بعنوان کسانی که دارای قدرت علمی و تجربی کافی درامور سیاسی و اداره ی مملکت هستند و بدون آنها تثبیت انقلاب امکان پذیر نیست، قدرت را دردست گیرند و تبلیغ کردند که برای تمام معضلات انقلاب فرمولهای آماده شده‌ای که سریعا تاثیر خودرا می گذارد و برطرف می نمایددارند. خط: اصیل انقلاب به خاطر بعد مذهبی آنها حسن نیت نشان داده و قدرت رابدانها سپرد که عمدتا دردولت موقت تجمع کردند. پس از آنکه این دولت نتوانست بخواست واقعی مردم پاسخ دهد، درکناردولت خط اصیل به تثبیت قانونی انقلاب اسلامی پرداخت. عده ای از آنها با مخالفتها و ارائه طرحهای انحرافی وارد معرکه شدند پس از شکست، علم مخالفت را برافراشتند، و عده ای دیگر کجدار و مریز سرکردند، تا آنکه درانقلاب دوم وفتح لانه جاسوسی که عکس العمل طبیعی مردم به خط انحرافی آنها بود ضربه ی بزرگی خورده و از صحنه ی سیاسی طرد شدند.
بنی صدر که در این مدت منافقانه توانسته بود با نزدیک کردن خود به خط انقلاب و امام و سکوت درقبال خط لیبرالها، حتی با انتقاد از آنها و مخالفت نمایی با چپ ها که درحقیقت رقیب سیاسی خط لیبرالها بودند افکار مردم را نسبت به خود جلب کند.
پس از مدتی او توانست با استفاده ی ازهمین نفاق وقدرتی که به دست آورده بود دوباره بقیه اعوان و انصار خود را(ملی گراهاو لیبرالها) از سوراخهای انزوا بیرون بکشدو قدرت مانور به ایشان بدهد،اینان دراین مدت سعی کردند که قدرت رادر دست گیرند و با مخالفت جدی با دگرگونی دانشگاهها و ادارات و دیگر نهادهای جامعه و تبلیغ طرحها رفورمی برای اصلاح مشکلات و تاکید روی رفاهیات وبراه اندازی مشاغل از طریق ارتباط کانالهای قطع شده با غرب و هیاهوی آزادی ها ی اجتماعی از نوع فرانسوی! وبه راه اندازی هرج ومرج سیاسی توانستند قشرهای وسیعی ازضد انقلاب و یا ناراضی از انقلاب را جمع کنند و وارد عمل شوند که امت همیشه درصحنه به رهبری امام خود وارد عمل شدو چنان ضربه ای کاری بدانها زد که اجبارا سقوط کرده و بدامان اربابان خود گریختند و باروکردن ماهیت وابسته و دلال خودبه مخالفت جدی با اسلام پرداختند.
ب- چپ چینی، ودر حقیقت آمریکایی که اینها نیز ماهیتا با اسلام مخالف بوده واز اول باطرح شعارهای تند و چپ روی شدید به مخالفت بانظام جمهوری اسلامی پرداختند و می خواستند جامعه ای نظیر چین را الگو قرار داده و ایران را براساس آن بسازند.
این طرزتفکر از آنجا که زاییده سرمایه داری و لیبرالیسم غربی بود،بدامان مادراصلی خود برگشت کرد و همانند رهبران خوددر سطح جهانی به توافق رسیده اند،در داخل ایران با کانال غرب، یعنی لیبرالها و ملی گراها مرتبط شدند و دست دردست هم برای نابودی انقلاب اسلامی حرکت کردند وچپ ترین انها «پیکار» بود که ظاهرا با لیبرالها هم مخالف بود ولی با مجاهدین بزرگترین حامی بنی صدر ارتباطات نزدیک سازمانی داشتند!وبقیه شان هم که مثل حزب رنجبران، ویا طوفان و… طرفداری از بنی صدر را شعار خود قرار داده بودند.
ج-چپ روسی، اینان که سابقه ی سیاسی کاریشان درایران کمتر از لیبرالها نیست، برخلاف آنها از نظرتئوری و عملی تمایل به کمونیسم روسی دارند، و اصلا خود دست پرورده ی آن هستند .پیرآنها حزب توده است که از بطنش سازمان چریکها فدایی خلق، و دمکرات کردستان و.. بیرون آمده اند.
حزب توده که وابستگی مستقیمی به روسیه دارد و درضمن با تجربه نیز می باشد ازابتدا سیاسی همانند خود روسیه داشته و با پررویی وسماجت سعی در کسب قدرت ازطریق نفوذ و طرفداری ازخط اصیل انقلاب داشته و دارد و جز انتقاد و تبلیغ کمونیسم، برخورد قهر آمیز با انقلاب وجمهوری اسلامی نداشته است.
فداییان خلق هم که ابتدا از ان در وارد شده بودند سرانجام تحت ارشادات پیرخود، یعنی حزب توده، اکثریت به راه صلاح! قدم گذاشتند، اقلیت نیز به راه هم پالکی های چینی رفتند. اما دمکراتها که خود بهتر میدانید چه کردند، و هم چنین منافقین چون منافقین ازنظر سیاسی متمایل به روسیه بودند و حتی برای آن جاسوسی هم می نمودند واسلام ناب وانقلابی! آنها هم آغشته به تئوریهای روسی می باشد،اما درمرحله عمل با دمکراتها روش آمریکارا برگزیدند.
درانتهای این گذرسریع، نکته ای است که وقتی خدا نباشد و دین و ایمان نباشد،احتمال ثبات روی هیچ خطی نخواهدبود،چراکه خطهای مختلف سیاسی که ناشی از وابستگی به قدرتهای سیاسی جهانی است دارای ماهیت مادی است و تمام اهداف، اغراض سیاسی آنها روی امور مادی و کسب قدرت دور می زند،منتهی هریک بنحوی آن مادیت را طلب می نمایند،وچون درنهایت یک چیز را می خواهند، پس وحدت این به ظاهر اضداد محال نیست، وروی همین تحلیل می بینیم که مجاهدین خلق که نوچه ی لیبرالیسم (نهضت آزادی) وملی گراها (جبهه ملی) هستند و اندیشه های مارکسیسم روسی خود را با برداشتهای انحرافی از اسلام و گاهی تمایل به ملی گرایی صیقل داده اندو تحلیلهای تاریخی مادی را ارائه می دهندو خودرادشمن شماره یک امپریالیسم میدانند با پیکاری چینی و لیبرالیسم غربی و دمکرات روسی و سرهنگ معزی شاهنشاهی دست به دست هم می دهندتا اسلام را براندازند،به قول شهید آیت الله مطهری:کمونیسم و امپریالیسم دو تیغه ی یک قیچی اند که برای …
۲-اقتصاد
اقتصاد ما نیز تاکنون سه مرحله را طی کرده: مرحله ی اول که دوران دولت موقت و حکومت لیبرالهاست، با این شکل و با این سیاست شروع می شودکه : هدف عمده ی خود را «راه اندازی صنایع و تمثیت امورمربوطه» اعلام می کند. صنایع ما که قریب به اتفاق ان صنایع وابسته و مونتاژ بود،اولا راه ‌انداز ی آن بدون ارتباط مجدد و تعیین منافع مورد نظرگردانندگان آن، یعنی غربیان امکان نداشت.ثانیا صاحبان آن که اکثراً از وابستگان به دربار و سرمایه داران بزرگ بودند، معادل و بیشتر ارزش کارخانه خود ازبانکها پول گرفته و فرار کرده بودند و صنایعی که مالکیت آنها مشخص نبود و اگر هم بود،صاحبان آن به علت عدم احساس امنیت همکاری نمی کردند،چگونه ممکن بود را ه بیفتد؟
تاکید براین موضع،امریکا را امیدوارنمود اما عمدتا بعلت عدم پذیرش مردم که به کارشکنی و چوب لای چرخ دولت گذاشتن تفسیر می شد،شورای انقلاب بانک ها و تعدادی از صنایع راملی کرد. و درهمین زمانها طرح پیشنهادی قانون اساسی که ازطرف همینها تهیه شده بوددرمجلس خبرگان مورد تصویب خط اصیل اسلامی قرار نگرفت واصول خاصی را درجهت پیاده کردن اقتصاد اسلامی تدوین نمود که چندان خوشایند آنان واقع نشد.
یکی دیگر از سیاستهای دولت موقت لغو سریع و بدون مطالعه ی قرار دادهای نظامی اقتصادی با کشورهای غربی بودکه درجهت منافع آنان انجام گرفت، زیرا تعدادی از قرار دادها درجهت منافع ما بود. ثانیا در صورت امتناع انجام قرار دادها ازسوی انان، حداقل ما ادعای خسارت می کردیم،نه انکه درنتیجه ی عملکرد غلط دولت موقت نتیجه برعکس شود.
پس از رفتن دولت موقت، بنی صدر با شعارهای به ظاهر جالب، ولی درعمق وابسته به میدان آمد و اولین کار او ادغام بانکها بود. شعار عمده‌ی او تلفیق اقتصاد با معنویت بود. می خواست محتکران و سرمایه داران و فئودالها را با معنویت و تلقین وادارکند تا آزادانه! درجهت منافع مستضعفین حرکت نمایند! و حتی درروابط اقتصادی با خارج شعار «نه شرقی نه غربی» را به رفتن بسوی اروپای غربی و ژاپن تفسیر می کرد و می¬خواست به آنها درس معنویت اقتصادی بدهد تا از زیرنفوذ امریکا بدر آیند، اما در پی همین شعارها، اعوان و انصارسرمایه داران و فئودالها در دفتر هماهنگی تجمع کردند تا با همکاری اقتصاد دانان درمدارس غرب،اقتصاد توحیدی را پیاده کنند!
یکی دیگر از برنامه های اقتصادی او بزرگ کردن مسئله متخصصین غیر مؤمن به انقلاب بود و می¬گفت باید آنها را جذب اقتصاد نمود.
مرحله سوم: بطور اساسی پس از خلع بنی صدر و آمدن شهید رجایی بود که در واقع اززمان نخست وزیری آن شهید شروع شد. محور اساسی دراین مقطع جهت دادن اقتصاد بسمت مستضعفین بود، و محور دومش تکیه روی برنامه ریزی صحیح و مطالعه درنیازها و پیاده کردن قوانین اسلامی بااستفاده ازتخصص های مؤمن در محدوده‌ی قانون اساسی بود. اولویت دادن به کشاورزی ودامپروری، صنایع مادر و راه اندازی آنها با حداکثر استفاده از متخصصین داخلی و عدم استفاده از تکنولوژی پیچیده و اکتفا به واردات کالاهای ضروری و غیرلوکس و ایجاد تسهیلات در ملی کردن بازرگانی خارجی و توزیع عادلانه ی کالاهای ضروری تا رفع کمبود… از اهم برنامه های این خط اصیل می باشدکه به موفقیتهایی هم دست یافته اند،و ما آرزوی پیاده نمودن تمام آنها را می نماییم.
۳- نظامی
دراین بعد دو مسئله وجود دارد.اول نفس ارتش و دوم حمله ی نظامی به ایران. درارتش می توان گفت که پس از پیوستن توده ی آن به انقلاب وعدم رودر رویی بامردم، امام قبل و بعد از ۲۲ بهمن آنرا ثبت و تایید کردند، و تنها به تصفیه و مجازات سران خائن،و عفو بقیه امر فرمودند شعارخائنانه انحلال ارتش مطرح شد که پذیرفته نشد. با یک طرح عجولانه و خائنانه (تیمسار مدنی)، یعنی یک ساله شدن سربازی و انتقال پرسنل به اوطان خود پادگانها خالی گشت و ضربه ی سنگینی به ارتش مخصوصا درنیروی زمینی وارد آمد.
توسط سران خائن تصفیه شده وبا همکاری باقی مانده ها که نتیجه نیمه کارماندن تصفیه بعلت مخالفت لیبرالها بود، طرح یک کودتا ریخته شدکه با هوشیاری برادران نظامی وفادار و مردم خنثی گردید. بنی صدر درزمان فرماندهی کل قوا سعی درسوق ارتش بسوی فرد پرستی نمود که با شکست روبروگشت.
ادارات سیاسی – ایدئولوژیک و اطلاعات و ارشاد جهت ارتقا آگاهی نظامیان تشکیل شد و مراکزآموزشی خصوصا دانشکده افسری ارتش با پذیرش افراد حزب اللهی، آموزش پرسنل مؤمن و متخصص ارتش، راه مکتبی شدن ارتش را آغاز نمود. ابتکارات در ارتش بکار افتاد، وجای مشاورین غربی را باقدرت پرنمود.
اما درباره ی حمله ی نظامی به ایران،یک تجاوزنظامی از طرف امریکا به بهانه ی ازادی گروگانها صورت گرفت که درطبس بقدرت الهی شکست خورد.و دراین مسئله فرمانده خائن نیروی هوایی دخالت داشت،و دستور برق آسای بنی صدر برای بمباران هلیکوپتر های حاوی اسناد و شهادت منتظرالقائم و..
و بطورگسترده تر حمله نظامی عراق در مرزهای طولانی جنوب و غرب بوده که خاک ما را مورد تجاوز قرار دادند.بعلت عدم آمادگی و انسجام لازم نیروی زمینی،ابتدا مقداری وارد خاک ما شدند، ولی بعد با رفع نواقص، ارتش همراه با مردم و پاسداران ضربات مهلکی به ارتش متجاوز زدند جنگ آوارگی دو میلیون افراد بومی منطقه نبرد و خرابیهای اقتصادی را در پی داشت،ولی ورزیدگی یک ارتش منسجم و نیرومند و مبتکر و آمادگی و آموزش عمومی مردم، و تثبیت و آسیب ناپذیری بیشتر جمهوری اسلامی از نظر سیاسی و نظامی درسطح منطقه از نتایج مثبت آن بشمار می رود.
۴-فرهنگی
چهارقسمت اصلی را دراین جا اشاره می نماییم: اول مسئله آموزش ابتدایی و متوسطه است که با حذف ابتدایی قسمتهایی از کتب درسی و معلمان طاغوتی و انحلال مدارس مختلط و خارجی شروع گشت و با تهیه و تألیف کتب جدید و تاکید روی پرورش و تصفیه معلمین و دانش آموزان وابسته به گروهها (درسال ۶۰) ادامه پیدا کرد. در سال ۵۸و۵۹ مدارس عرصه جولان گروهکها بود که امسال پایا ن پذیرفت.
دوم آموزش عالی است که ابتدا با همان سبک طاغوتی و غربی با تصفیه ی وابستگان مستقیم به رژیم قبل شروع شد، ولی چون نیروهای اصیل کارآیی لازم را از آن برای محو گرایش و آثار نه شرقی ونه غربی ندیدند،تعطیل کرده و به برنامه ریزی اصولی در ابعاد گوناگون آن پرداختند که ان شا الله در اینده ای نزدیک به نتیجه خواهد رسید.
مسئله سوم حوزه های علمیه است که همانند دوران انقلاب در جهت تثبیت انقلاب و جهت دادن به ان شرکت مستقیم داشته اند و نیروهای کارا وفعال خود را چه در قسمت اجرایی، و چه درقسمت تبلیغی و توجیهی بکار گرفته اند، استقبال بیشتر نیروهای جوان از حوزه ها از دیگر نتایج انقلاب می باشد.
نیاز روز افزون مردم و نهادها و دستگاههای دولتی به حوزه و استقبال بی نظیر نیروهای جوان و مستعد بدانجا، لزوم برنامه ریزی جدیدی را بوجود آورده و بررسی و تدریس بعضی از موضوعات و کتبی که کمتر توجه به آن می شد از تحولات حوزه ها پس از انقلاب می باشد.
ارتباطات جمعی، یعنی رادیو تلویزیون و مطبوعات و سینما و تئاتر یکی دیگر از مسائلی است که انقلاب بدان جهتی دیگر داد. البته مطبوعات سریعتر از بقیه توانستند خود را با انقلاب تطبیق دهند، خصوصا پس از تعطیل روزنامه های لیبرال و احزاب وابسته و اداره دو موسسه بزرگ مطبوعاتی بوسیله دوتن از نمایندگان امام، رادیو تلویزیون نیز به سبب تغییر وتحولات مدام نتوانسته بود برنامه ی درخور توجه ارائه دهد، ولی اخیرا تثبیت بیشتری پیداکرده و کارهایش روی غلطک افتاده، اما وضع سینما و تئاتر جالب نبوده، بعلت آنکه نیروهای حزب اللهی از محیطهای گناه الود و کثیف هنر سینما و تئاتر بدور بوده اند. نتیجتاً کمبود نیرو وجود دارد و اثرات جالب و چشمگیری بوجود نیامده،فیلم ها هم بیشتر وارداتی و تجارتی بوده است.
مسئله آخر تبلیغات است که به علت عدم تمرکزو برنامه ریزی صحیح و تجهیز نیروهای مبلغ، مسئله روی خط صحیح انجام نگرفت.اما با نیاز مبرمی که احساس شد و نتیجه ی مثبتی که از کارهای پراکنده بدست آمد، اخیرا سازمان تبلیغات زیر نظر شورای عالی تبلیغات تشکیل یافته که امید است با همکاری وزارت ارشاد و خارجه گامهای بلندی درجهت به انجام رساندن این رسالت عظیم برداشته شود.
نتیجه گیری
مرور دقیق برحوادث گذشته از حوصله یک مقاله خارج است و نتیجه گیری صحیح ازآنها مهمتر می¬باشد .برایند نتایج بدست آمده از سه سال تلاش را در دو بخش زیر می توان خلاصه نمود:
الف- درقسمت فکری، سیاسی،فرهنگی،ما توانستیم پس از افشای سیاسی و وابسته ی گروهها و افراد غیر حزب اللهی، ضربه ی مهلکی برآنها وارد نماییم و امت مسلمان ما تجربه کرده که« به چهره های غیرمؤمن به اسلام و غیر متعبد بدان نمی توان اعتماد نمود» و از همین راه پی بردکه: اعتقاد عمیق به اسلام و تعبد به آن و خصوصاً ولایت فقیه، شرط اساسی برای فلاح و پیروزی در صحنه های سیاسی می باشد. پس از این واقعه و انسجام دستگاهها ی اجرایی و ملت،الان نیاز فوق العاده ای به مربیان اخلاق و علوم اسلامی دربین اقشار وسیع پیداشده ۱۱۰ میلیون دانش اموز، بسیج، ارتش، سپاه، جهاد سازندگی، مساجد،کانونهای دینی، کارخانه ها، ادارات مختلف، دانشگاهها، بخش های فرهنگی، سفارتخانه ها، مهاجرین ایرانی، کشورهای مسلمان و مسلمانان کشور های غرب وشرق و … همه مربی آشنا به اسلام می طلبند.وزارت دادگستری به هزاران قاضی شروع نیازمند است، و از آن طرف استعدادهایی خواهان بعهده گرفتن این وظایف هستند.
پس باید مهمترین برنامه ی ما در سال آینده و پس از آن تربیت اسلام شناسان اصیل باشد.

و همچنین برروحانیون مسئول و فضلا و مدرسین شهرستانها است که در برنامه ریزی و تهیه امکانات چاره بیندیشند،و نیز برنامه ریزی جهت تهیه امکانات و آموزش پرسنل مورد نیاز دررشته های گوناگون هنری وخصوصا سینما، تئاتر،تلویزیون برای پیاده کردن و عرضه نمودن بی نهایت سوژه های اسلامی در بعد اخلاقی، تربیتی،تاریخی و حماسی به مردم و دیگر مسلمانان جهان، از کارهای مهم در سال آینده می باشد. انجام تمام این امور براین امر مترتب است که وحدت خودرا درسایه ی رهبری امام و ولایت فقیه حفظ کنیم، و از کینه ها و حسدها و قدرت طلبی بدور باشیم، انشا ا…
ب-درابعاد نظامی و اقتصادی
در بعد نظامی، تازمانی که امت براه اسلامی خود ادامه دهد، هیچ خطری متوجه آن نخواهد بود، واگر هم شد سرکوب می گردد. ادامه آموزش پرسنل جدید نظامی و افراد شاغل آن، و بکارگیری ابتکارات و استعدادهای آن جهت خود کفایی تدوین نتایج و تجربیات جنگ تحمیلی و تدریس و آموزش به پرسنل و مردم بجای تئوریهای وارداتی و هر چه مردمی ترکردن نیروی نظامی از طریق آموزش مداوم امت مسلمان می توانداز اهم برنامه های چهارمین سال انقلاب باشد.
ودرجهت امنیت داخلی، نیز باید از تجربیات بدست آمده و جمع بندی و آموزش آنها به برادران سپاه ومامورین انتظامی جهت سرکوب اشرار و خصوصا تروریسم، آنهم تروریستی که سازمان سیا و ابرقدرتها پشت آن هستند استفاده کرد تا دیگر فاجعه هایی همچون گذشته اتفاق نیفتد.
و در زمینه ی اقتصادی با ادامه ی برنامه ی اعلام شده ازطرف دولت و مصوبات مجلس باید براستفاده بیشتر از نیروهای متخصص و مؤمن و آموزش و تربیت کادر مورد لزوم آن همت گماشت، وبا کمک مردم سعی در خود کفایی مواد خوراکی در داخل نمود، و ضمن ارشادات، آنان را ا ز اسراف و تبذیر بدور داشت.
امید که باتلاش هرچه بیشتر مسئولان و عمل به رهنمودهای حضرت امام خمینی ارواحنا له الفدا حاکمیت اسلام در همه ی زمینه ها تثبیت شود و مستضعفان وارثان زمین شوند.
والسلام

چگونگی گسترش و عملکرد کمونیسم درایران (۵)
۲- حزب توده
ملی شدن صنعت نفت
پس ازآنکه شوروی از امتیاز نفت شمال منصرف گشت و طرح شرکت مختلط نفت ایران و روسیه را مطرح نمود(در مذاکره با احمد قوام نخست وزیروقت در مسکو) طرح تهیه، وبه مجلس پانزدهم برای تصویب فرستاده شد، و مجلس آنرا رد کرد، و ماده ی واحد ه ای را در مهر ۱۳۲۶با ۱۰۲ رأی موافق و دو رأی ممتنع تصویب نمود که بموجب آن هرنوع واگذاری به خارجی ها ممنوع گردید و تنها می شد نفت شمال را به روسیه فروخت، و دربند «ه» ماده ی واحده تصریح شده بود که برای استیفای حقوق ملت ایران، دولت خواستار تجدید نظر درقرار داد سال ۳۳ با انگلیس می باشدودراجرای همین بند پس از دو سال چانه زدن با انگلیسی ها و بحث و مذاکره قرار داد الحاقی«گس گلشائیان» (گلشاییان وزیر دارایی وقت و گس نماینده شرکت انگلیس) تهیه گشت. طرح این قرار داد در زمانی تهیه شد که درپی ترور شاه حکومت نظامی برقرار بود و روزنامه ها و احزاب از آزادی برای اظها رنظر برخوردار نبودند.
در آذر ۱۳۲۹ کمیسیون مخصوص نفت به مجلس گزارش داد قرارداد الحاقی برای برگرداندن حقوق ملت ایران کافی نیست و با آن مخالفت کرد. در ۲۶/۹/۲۹ مصدق طی نطقی در مجلس محاسن ملی شدن نفت را برشمرد و سپس پیشنهادی با امضای یازده نفر از نمایندگان (کاندیدهای جبهه ملی) درباره ملی شدن نفت به رئیس مجلس داده شد که بعلت عدم امضای کافی مطرح نگردید.
درپی همین پیشنهادها، سخنرانیها و میتینگهایی توسط مردم برپا شد وروحانیون به پشتیبانی از ملی شدن نفت پرداختند، درنتیجه ی این جو،کمیسیون نفت مجلس دراسفند ۲۹ ملی شدن نفت را پذیرفت و به تصویب مجلس رسید. رزم آرا نخست وزیر وقت که دراین گیرودار سرگرم مذاکره با انگلیسی ها بود تا منافع آنان را تأمین نماید بدست «شهید خلیل طهماسبی از فداییان اسلام» بدرک واصل گردید.
در ۶/۲/۳۰ کمیسیون نفت هیئت مختلطی از نمایندگان مجلسین شورا وسنا و دولت را تعیین، تا دولت با نظارت انها، از شرکت سابق نفت انگلیس و ایران خلع یدکند. مصدق نیزبا اظهار تمایل مجلس نخست وزیر شد ودر ۱۲/۲/۳۰ کابینه‌ی خود را معرفی نمود. پس از آنکه انگلیس پی برد ایران مصمم است نفت را طی کند، آن را قبول نکرد و امریکا را (ترومن) واسطه نمود، و خود نیز به شیوه های مختلفی از قبیل حصر اقتصادی، تهدید نظامی، ووادارکردن بازار به نخریدن نفت ایران دست زد(شرح آنرا در تاریخ جبهه ی ملی خواهیم آورد) و دراین اوضاع و احوال موضع گیریها ی حزب توده از دغل بازی و ناشی گری خاصی برخوردار بود.پس از مطرح گشتن ملی شدن نفت ابتداء شعار «الغاقرار داد نفت جنوب» را داد و جمعیتی تحت نام« جمعیت ملی مبارزه با کمپانی نفت انگلیس و ایران» ترتیب دادو زیراین چتر و شعار میتینگ هایی برپانمود، اما می دانیم ملی شدن صنعت نفت اصالتی دیگر دارد و از عمق خواست یک ملت ریشه می گیردو «الغا» دولت را یک طرف قضیه قرار دهد، طبیعی است که انگلیس الغا یک طرفه ی قرار داد را نخواهدپذیرفت. پس از مدتی شعار ر اعوض نمود و ندای« اعلان بطلان قرار داد نفت جنوب» را سرداد و در کنگره ی گروه مذکور اسم انرا به « جمعیت ملی مبارزه با کمپانی های نفتی امپریالیستی در ایران » تغییر داد، و بازمدتی به مانورپرداخت، وبار دیگر«ملی شدن صنعت نفت جنوب» را شعار خود قرار داد و نام جمعیت را به « جمعیت ملی مبارزه با استعمار» برگرداند.
مسئله روشن درتمام این شعارها و رنگ عوض کردنها این است که مسئله ی روسیه مطرح نشود،شعارها بنحوی انتخاب می شد که شایدبتواند زیر همان عنوان و با استفاده از تحریک و بوجود آوردن جو بی‌ثباتی و مطرح نمودن خود به عنوان یک اهرم قدرتمند اجتماعی منافع ارباب را تأمین نماید. برای این که درفرهنگ حزب توده امپریالیسم و استعمار و نفت جنوب هیچ یک شامل روسیه نخواهد گشت.
در این مدت با تشکیل میتینگ ها و تظاهرات خیابانی به زد و خورد با پلیس و مردم می‌پرداخت. برای نمونه : درتیرماه ۱۳۳۰ بعنوان تظاهرات برعلیه ورود «هریمن» نماینده ی ترومن به ایران، با پلیس درگیرشدند که دراین درگیری حدود ۲۰ نفرکشته و چند صد نفرزخمی شدند.
اگربخواهیم بهتر جوی را که حزب توده می ساخت و روشهایی که بکار می برد ترسیم کنیم به سازمان منافقین خلق خودمان شبیه بودند و این تشبیه ما را از شرح بیشتر بی نیاز خواهدکرد. روزنامه های آنها نیز به فحاشی می پرداختند. روزنامه ی مردم ملی کردن نفت را دلالی برای امپریالیسم دانست، روزنامه ی آنها «داریا» به مدیریت حسن ارسنجانی که اززندانیان حزب توده پشتیبانی می کرد، جبهه ملی را بورژوایی خواند که سعی در فعالیت برای امریکا درمنابع ایران و توافق با هیئت حاکمه دارد، و آنها را عوام فریب خواند و نوشت:« ملی شدن صنعت نفت نقاب سیاهی است که چهره های داغدارو ننگین را می پوشاند.
بدنیست بدانیم که روسها (ایوانف درتاریخ نوین ) دراین مورد چه میگوید:
باید خاطرنشان ساخت که حزب توده ایران نیز درمرحله ی ملی شدن صنایع نفت اشتباه بزرگی مرتکب شد، به این معنی که جنبه های ضد امپریالیستی بورژوازی ملی را را درست ارزیابی نکرد و بورژوازی ملی را با بورژوازی کمپرادوریکی دانست، این امر باعث چپ روی حزب توده ایران نسبت به جبهه ملی، دولت مصدق و سیاست اوشد.
درسال ۳۱ برنامه ی حزب برای زمانه کنونی «منتشر شد که در آن گفته شده بود» حزب توده ی ایران حزب طبقه ی کارگر و دارای کشور از اردوی جنگ و تجاوز و پیوستن به جبهه ی صلح و دمکراسی جهانی، جبهه ای که اتحاد شوروی سوسیالیستی درپیشاپیش ان قرار دارد» می باشدو« این قانون اساسی نمی تواند برای ما صلح و آزادی و استقلال را تأمین نمایدو می باید بوسیله ی یک قانون اساسی دمکراتیک تعویض شود» و نیز « برانداختن رژیم سلطنتی، فئودالها، مالکین بزرگ وسرمایه داران وابسته به امپریالیسم، وبرقرار ساختن جمهوری دمکراتیک توده ای .»
درپاییز سال ۳۱ دکتر رضا رادمنش دبیر کل حزب درراس هیئتی به نمایندگی حزب توده درنوزدهمین کنگره حزب کمونیست شوروی درمسکو شرکت کرد و طی نطقی حزب توده را حزب طبقات زحمتکش بارهبری طبقه کارگر و مسلح به ایدئولوژی مارکسیسم لنینیسم معرفی کرد.
همانطور که گفتیم درون حزب اختلافاتی بود، یک جناح قاسمی و کیانوری، و جناح دیگر شرمینی بود. رادمنش،روستا و طبری که در خارج بودند عده ای رابرای شرکت در جشن سالیانه ی حزب کمونیست چین دعوت کردند که قاسمی،فروتن وبقراطی بعنوان این دعوت و شرمینی برای تحصیل بخارج رفتند. البته مسافرت به چین صورت نگرفت و در نتیجه درکنگره ی ۱۹ مسکو شرکت کردند.
اینان برنگشتند و باتنها ماندن کیانوری درهیئت اجرایی،جناح بی طرف مثل یزدی، علوی و بهرامی قدرت یافتند . البته اختلافات پابرجا بود.حزب در چنین اوضاع داخلی و آنچنان موضع گیری اجتماعی که در قبال نفت داشت کودتای ۲۸ مرداد رخ داد.
کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد
درجریان کودتای ۲۸ مرداد عوامل و پارامترهای تاثیر مستقیم و غیر مستقیم داشتند که تنها در این جا نقش خود پرستانه و خائنانه حزب توده را ترسیم خواهیم کرد.
اما خیانت، ناشی از عدم اجرا و یا کوتاهی در وظایف است، «۲۸ مرداد نقطه ی عطفی درحیات حزب توده بود… رهبری حزب توده که از انجام وظایف خود طی یکسال قبل از ۲۸ مرداد،یعنی از قیام سی تیر باز ماند… از امکانات موجود خود در روبرو شدن با کودتا استفاده نکرد. البته نمی خواهیم بگوییم که اگر حزب توده به وظایف خود عمل می کرد، کودتایی صورت نمی گرفت، عامل اساسی کودتا عدم حضور مردم در صحنه بودکه در جای خود خواهد آمد، ولی خود پرستی که محور اصلی جهت گیری حزب در قبال جریان کودتا بود باید نشان داده شود. برای جلوگیری از کودتا،داشتن اطلاعات صحیح از اهم اموراست،و چندین ماه قبل از کودتا حزب تحت عنوان مقدمات کودتا فراهم می شود «توطئه کودتا راباید به جنگ ضد کودتا مبدل ساخت» واین اطلاعات را حداقل می توان گفت که از طریق «سازمان نظامی » خود بدست می آورد برا ی پی بردن به امکانات سازمان نظامی حزب درکسب اطلاع از کودتا و شناساندن چهره های خبیث کودتا اشاره میکنیم که: طبق مدارک رژیم گذشته پرسنل نظامی دستگیر شده ی این سازمان ۱۰ نفر سرهنگ تمام،۱۳نفرسرهنگ دوم، ۶۲ نفرسرگرد،۱۰۰ سروان، ۱۹۶ ستوان، ۶۳نفر دانشجو،۱۷نفر درجه دار بودند . اکثر پرسنل افسر که درادارات مختلف نظامی کشور پراکنده بودند حتی دررکن دوم ارتش و حکومت نظامی تهران هم افسران حضورداشتند.
بازمطبوعات حزب توده در ۲۲/۵ نوشتند:« مردم شرافتمند ایران: توطئه ی خائنانه ی کودتا درشرف اجراست، برای درهم شکستن این توطئه آماده شوید.» و گردانندگان اصلی را سرلشکر زاهدی، سرلشکر با تمانفلیج (معدوم درجمهوری اسلامی)، سرلشگر گرزن، سپهبد شاه بختی معرفی کردند.
کودتا ابتدا قرار بود در ۲۳ مرداد ۳۲ صورت بگیرد، اما خنثی گردید و سرهنگ نصیری رئیس گارد که برای بازداشت مصدق رفته بوده دستگیر و سرهنگ نصیری رئیس گارد که برای بازداشت مصدق رفته بود دستگیر شد و شاه فرار کرد و به بغداد رفت. دراین چند روز نبودشاه درایران وقایع زیادی اتفاق افتاد که برای شناسایی چهره های سست و فریبنده وانقلابی و ملی کافی است.اما نکته ی اساسی دربحث ما این است که حزب توده می خواست از اب گل الود ماهی بگیرد،یعنی اگر هم قرار است کودتا سرکوب شود حزب برنده ی این رزم باشد و تحلیلهای بعدی حزب ودیگرهم پالکیهای چپ آنها نشانگر این مطلب می باشد.
جزیی می گوید:از امکانات خود استفاده نکردند«و ابوانف می نویسد:«کمیته مرکزی حزب توده… ضمن انتشار بیانیه ای خطاب به مردم ایران خواستار استقرار جمهوری دموکراتیک در کشور، ازادی احزاب و… گردید، مع ذالک رهبری حزب توده ایران فقط به انتشاربیانیه و ترتیب دادن تظاهرات و میتینگ ها قناعت کرد و در شرائط موجود تصمیمات ضروری وقاطع برای متحد ساختن کلیه ی نیروهای ضد امپریالیستی و دموکراتیک به منظور مقاومت درمقابل توطئه ها و یورشهای جدید و بعدی امپریالیستها بعمل نیاورد.»
شعارهای حزب درجریان فرار شاه: پیروز باد ملت، برچیده باد سلطنت، پیروز باد جمهوری دمکراتیک بود. خود نیز با انتشار جزوه ها و حرفهایی که دریلنوم های بعدی خود درزیر سالن های سربسته ی امن و امان کشورهای اروپای شرقی و روسیه زدند به خیانتهای خود اقرار کرده و به تئوری پردازی برای تطبیق نعل به نعل اصول مارکسیمسم لنینیسم با موضع گیریهای کلی خود پرداختند که خواهیم رسید.اما قیام ملی!پس از زد و خورد مختصری درخیابانهای تهران که روی هم چند ساعت بیشتر طول نکشید
در۲۸ مرداد شکست خورد؟ روزهای پس از کودتا هم« رهبری حزب توده دستور برگذاری میتینگهای موضعی و شعار نویسی و پخش تراکت و اعلامیه را داد.در آبان ۳۲ اعلامیه ای به امضای کمیته ی ایالیتی تهران منتشرشد که طی آن کودتا چیان و همکاران آنان به سختی تهدید شده بودند.
این بود کل عملیات «ضد کودتا» که حزب توده بدا ن دست زد.
ادامه دارد

تفسیر
آیت الله فاضل لنکرانی
عضو جامعه مدرسین و شورای مدیریت مدرسه فیضه
در مقاله ی گذشته به اجمال از «اعجاز قرآن» سخن گفتیم، هم اکنون با بیانی دیگر و تفضیلی بیشتر با « ابعاد مختلف اعجاز قرآن» آشنا می شویم . قبلا جهت روشن شدن این مسئله ناچار از بیان مقدمه ای هستیم:
۱- می دانیم انسانها از نظر تفکر، دوق، احساس، علاقه با همدیگر تفاوت عمده و اساسی دارند وازاین جهت در جستجوی کمالات و پاسداری از فنون مختلفه روشهای گوناگونی درپیش می گیرند. بر همین اساس می بینم دسته ای تمام هستی اش را در راه رسیدن به صفتهای مختلف سپری میکنند، و عده ای با تحمل مشقات طاقت فرسا به تحصیل فلسفه و یا دیگر علوم و معارف مادی و معنوی می پردازند. این از یکطرف، از طرف دیگر خود علوم هریک به بخشهای گوناگون و انواع مختلف تقسیم می گرددبطوریکه یک فرد به تنهایی قادر به تحقیق پیرامون بخشهای گوناگون حتی یک علم نمی باشد، علم طب را می بینیم، با این که یک علم است، دارای بخشهای گوناگون چشم، گوش و … است .بدیهی است هیچگاه یک فرد نمی تواند نسبت به همه بخشهای علم طب تخصص کافی داشته باشد، تنها با تحمل رنجهای طاقت فرسا ممکن است نسبت به قسمتهایی از ان تخصص داشته و در حد امکان از زوایای آن اطلاعاتی بدست آورد.
۲- قرآن با اینکه کتاب نور، هدایت، و خروج از ظلمات به نوراست، کتابی است که از علوم و معارف زیادی سخن بمیان آورده و در لابلای آیات از اصول اعتقادی گرفته تا فضایل اخلاقی و تا سیاست و قوانین انسان ساز وقصص و حکایات و همین طور رخدادهای آینده و از موجودات آسمانی و فلکیات و بالاخره آنچه در سعادت دنیوی و اخروی انسان دخالت مستقیم و غیر مستقیم داشته بحث کرده است.
این سخن ادعای محض نیست، کتابی که با قرآن مختصر آشنایی داشته باشندبا وجدان سلیم جامعیت این کتاب آسمانی را لمس خواهندکرد. با این بیان می خواهیم این مسئله را اثبات کنیم که اعجاز قرآن منحصر هب یک بعد( بلاغت، فصاحت، نمی باشد. اعجاز قرآن در ابعاد مختلف و جنبه های گوناگون متصور است.
بررسی دو آیه از آیات قرآن و جمع بندی این دو، گفتار فوق را به اثبات می رساند. در آیه ی۱سوره ابراهیم میخوانیم:
     ••          
قرآن کتابی است که به تو فرستادیم تامردم رابه امر خدا از ظلمات (جهل وکفر ) بیرون آری و به عالم نوررسانی و برای خدای مقتدر ستوده صفات رهسپار گردانی.
و درآیه ی ۸۸ سوره ی اسرا می خوانیم:
                  
بگو ای پیامبر که اگر جن وانس متفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند هرگز نتوانند هرچند همه پیشینیان یکدیگر باشند.
دراین آیات انسانها (حتی جن و موجودات مخفی) درهمه ی زمانها و مکانها (چه واژه الناس به دلیل نورو هادی بودن قرآن منحصربه انسانهای عصر رسول الله نمی باشد.)برای مقابله با قرآن و نشان دادن نظیر ان فراخوانده شده اند. انسانها با همان ویژگی ها و استعدادها و ذوقها و احساسهای مختلف آن هم در طول قرون و سالیان متمادی .
ما، اگر اعجاز قرآن را تنها دربعد فصاحت و بلاغت بدانیم( همانطورکه اکثر مفسرین تصور کرده اند) قرآن معجزه است، اما نه برای همه، بلکه برای عده ای خاص، آنها که بلاغت را احساس می کنند و از فصاحت بهره ای دارند، بعکس، اگر اعجاز قرآن را در ابعاد مختلف و جهات گوناگون فرض کنیم قرآن معجزه است برا ی همه ی نسلها با ذوقها و احساسها و تفکرهای مختلف و تخصصهای گوناگون.
ما معتقدیم با توجه به جامعیت قرآن و مختلف بودن استعداد، تفکر، ذوق، احساس و… انسانها اعجاز قرآن در زمینه های مختلف و جهات گوناگون است. چه در آیات یاد شده نحوه ی مقابله و این که با چه نوع علم وفن خاصی مردم باید نظیر بیا ورند ذکر نشده و در آیات فوق هیچ نوع انصرافی به علم و یا فن و یژه ای اشاره نشده است.
اکنون اعجاز قرآن را در زمینه های مختلف بررسی می کنیم:
۱- شخصیت پیامبر
قرآن شخصیت رسول را معجزه مید اند و انسانها را برای آوردن همانند آن دعوت به مقابله می کند، آنجا که می خوانیم:                              •             .                   
و هرگاه آیات روشن ما برخلق تلاوت شود منکران معاد که امیدوار به لقا ما نیستند به رسول ما اعتراض کرده و گفته اند که قرآنی غیر از این هم بیاوریم، یاهمین را به قرآن دیگر مبدل سازیم، ای رسول ما در پاسخ آنها بگو مرا نرسد که از پیش خود قرآن را تبدیل کنم، من اگر عصیان به پروردگار کنم از عذاب روز بزرگ قیامت سخت می ترسم. بگو ای رسول اگر خدا نمی خواست هرگزبرشما تلاوت این قرآن نمی کردم و شما را به احکام و حقایق آن آگاه نمی ساختم، من عمری از این پیش میان شما زیستم، آیا تعقل نمی کنید؟
دراین آیه قرآن با واژه ی «افلا تعقلون» انسانهایی را دعوت می کند در شخصیت رسول الله با قرآنی که آورده کمی بیندیشد و ببینند پیامبر که تا چهل سالگی بدون این که علمی بیاموزد و دانشی کسب نماید، و یا حتی شعر ونثری به زبان جاری ویا خطابه ای ایراد کند یکباره کتابی می آورد جامع همه ی معارف انسانی تا جایی که انسانهای عصر خود شگفت زده و بهت زده می شوند، ولی دشمنان درمیان بهت و حسرت به یاوه سرایی می پردازند و عده ای می¬گویند پیامبر این علوم را از رومیان فرا گرفته است،قرآن با پاسخ دندان شکن می فرماید:
                
و ما می دانیم کافران می گویند آن کس که مطالب این قرآن ر ابه رسول می آموزد بشری است اعجمی غیر فصیح و این قرآن را خود به زبان عربی فصیح در آورده .
و دسته ای دیگر می گویند محمد این مطالب را از سلمان فارسی آموخته است، درحالیکه سلمان فارسی درمدینه به پیامبر ایمان آورد و بیشتر آیات قرآن قبلاً در مکه نازل شده بود.
ادامه دارد.

س- با توجه به اینکه دولت اسلامی است و پشتیبانی از آن تکلیف شرعی است، آیا مالیاتی که باید بدولت پرداخت نمود می توان بجای خمس محسوب داشت؟
ج- دادن مالیات کفایت از خمس نمی کند.
س- اشخاصی که کشاورزنیستند،ولی به نام کشاورز از مسئولین امور تراکتور را به قیمت ارزانی می خرند که در بازار به قیمت گرانتر بفروشند،آیا لازم است آنها رابه مسئولین معرفی کردیاخیر؟
ج- اگر عمل آنها خلاف مقررات است اطلاع داده شود.
س- آیا کالباس و سوسیس که در بازارفروخته می شود حلال است یا حرام؟
ج- محکوم به طهارت و حلیت است، مگر آنکه معلوم باشد که چیز نجس یا حرامی با آن مخلوط است.
س- خشکشوییهایی که لباسهای مردم را با مواد شمیایی مانند بنزین وسایر مواد پاک کننده می شویندو آنها را اطو می کنند، آیا از نظر شرعی پاک هستند یاخیر؟ چون ممکن است افرادی که پاکی و نجاست را مراعات نمی کنندنیز لباس خود را به این خشک شوییها بدهند؟
ج- محکوم به طهارت است و احتمال نجس بودن دستگاه کافی برای حکم به نجاست نیست.
س- شخصی از انشعاب آب خانه یا مغازه اش علاوه برمصرف خودش بدون اجازه ی سازمان آب به دیگر ان هم آب میدهدو پول انر ا می گیرد، این کار برای صاحب انشعاب وبرای کسی که با دادن پول آب و هزینه ی انشعاب فرعی از ان آب استفاده می کند چه حکمی دارد؟
ج- تصرف در آب مزبور بدو ن مراعات مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
س-آیا فروختن سلاح بکسانی که برا ی حفظ خود و یا دفاع از منطقه خود خرید می نماید جایز است یاخیر؟
ج- بدون مراعات مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
س- ماهی کنسرو شده که از خارج وارد می شود حلال است یاحرام؟
ج- اگر احتمال دهید که وارد کننده مسلمان احراز تذکیه حیوان را کرده و آن را در دسترس مسلمین قرار داده محکوم به حلیت است.
س- آیا مس بدن شهیدی که احتیاج به غسل ندارد موجب غسل می شود؟
ج- مس بدن شهید در معرکه غسل ندارد.
س- غسل و کفن شهید در چه صورتی ساقط، و در چه صورتی واجب است؟
ج- غسل وکفن از شهید در معرکه جنگ ساقط است، و سایر شهدای مسلمین حکم باقی مسلمین را دارند .
س- ایا ممکن است از خمس و سهم امام به افراد غیر سید پرداخت یا خیر؟
ج- بدون اجازه نباید داد و لو به سید.
س- مبدا مسافت در تهران از کجا حساب می شود، و نمازهایی که قبل ازفهیمدن حکم خوانده شده چه صورت دارد؟
ج- مبداء مسافت در بلاد کبیره مثل تهران منزل است، وکسی که تهران وطن او نیست وهر روز از محل سکونت و حدود ان خارج می شود برای کار، نمی تواند قصد اقامه نماید و حکم مسافر را دارد و چنانچه برخلاف وظیفه عمل کرده باید قضا نماید.
س- اگر شخصی برا ی رفت وامد خود وسیله نقلیه ای بخرد، آیا لازم است خمس آنرا بدهد، یا از مخارج سالیانه محسوب می شود؟
ج- اگر درزندگی احتیاج به ان دارد و فقط برای کارو کسبش نیست خمس ندارد.
س- کسانی که بخارج از کشور می روند و پول غیر ایرانی را به صراف داده و درعوض تومان دریافت میکنند، این معامله صحیح است یا خیر؟
ج- تخلف از مقررات دولت اسلامی جایزنیست.
س- اگردر محل کار، نماز جماعت در خارج وقت فضیلت خوانده شود، ثواب نماز جماعت بیشتر است یا اینکه شخص، نماز فرادی ر ا در اول وقت بخواند؟
ج- اگر طوری است که در محل کار جماعت خواندن تعظیم شعایر محسوب است اولی جماعت خواندن است.

(تفسیر ایات جهاد)
حجه اسلام و المسلیمن طاهری خرم آبادی
نماینده امام درسپاه پاسداران انقلاب اسلامی
-۲               
توبه ۴۲
ترجمه: کوچ کنید چه دشوار باشد و چه آسان و جهادکنید با مالها و جانهای خود در را ه خدا، این بهتر است برای شما اگر آگاه باشید.
لغات آیه :خفافاً و ثقالاً جمع خفیف و ثقیل است و این دو حال هستند از نفر، یعنی کوچ کنید درحالی که این نفرو حرکت برشما سنگین و دشوار است یا سهل وآسان.
دشواری و سنگینی جهاد یا به جهت علاقه ها وتعلق خاطرهایی است که آدمی به زندگی مادی دارد و یا مشکلاتی است که در جهاد، تهیه ی مقدمات آن است.
بنابراین تفسیری که بعضی از مفسرین از آیه نموده اند و خفافاً و ثقالاً ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ تفسیر به مصداق و مورد است و معنی آیه اختصاص به سنگینی از جهت خاصی ندارد، بلکه هر نوع دشواری و مشکلی راشامل می باشدچه از نظرروحی و چه ازنظر جسمی، وخلاصه ی آیه این است که د ر هر صورت چه دشوار باشد و چه آسان، جهاد در راه خدا را با مال وجان انجام دهید.
بعد ازاین ایه توبیخ و سرزنش کسانی که ازرفتن به تبوک برای جهاد با رومی ها خودداری نمودند شروع می شود و در ضمن آیات زیادی به انگیزه های آنان و پیامد این عمل اشاره شده است.اینان سه گروه بودند:
۱-گروه منافقین که به علت دوری راه و گرمای شدید و کمبود مواد غذایی و یا برای توطئه علیه حکومت اسلام از رفتن به جنگ خود داری کردند که بیشتر منظور آنان توطئه درغیاب پیامبر(ص) بود، و داستان مسجد ضرار که در سوره ی توبه مطرح گردیده است و روابطی که با ابوعامر فراری داشتندشاهد برآن است وبه همین خاطرپیعمبر(ص) علی(ع) را درمدینه ؟؟؟؟؟ تا ازخطری که ازناحیه ی منافقین ؟؟؟؟؟؟؟جانب اسلام را تهدید می نمودجلو گیری نماید.منافقین برای این که موجبات حرکت علی (ع) را فراهم سازند، به شایعه سازی پرداختندو چنین وانمود کردند که علی (ع) به واسطه ی گرمی و دوری راه و مشکلات سفر ازرفتن به جهاد خود داری نموده است، ولی پیامبر (ص) پس از اطلاع از این شایعه جمله ی معروف «انت منی به منزله هارون من موسی » را فرمود، یعنی نسبت تو با من مانند نسبتی است که هارون برادر موسی با او داشت و همانگونه که او خلیفه و جانشین موسی بود تو نیز جانشین من هستی.
۲-گروه دوم آنها که فقط بواسطه منافع مادی و یا ترس از دشمن و ابرقدرتی چون روم که حدود چهل هزار نفر در مرز سوریه و حجاز درنزدیک دژ محکمی بنام «تبوک» مستقر ساخته بود از جهاد خودداری نمودندو با بهانه جویی های بچه گانه و عذرهای بدتر از گناه از قبیل این که می ترسیم با برخورد با زنهای زیبا ی رومی درگمراهی قرار گیریم از شرکت و همگامی بامسلمین سرباز زدند.
۳-چند نفری هم بودند که به پیامبر (ص) وعده دادندکه پس از جمع کردن محصول خود به لشکراسلام ملحق می شوند، ولی در نتیجه ی مسامحه موفق نشدند.اینان افرادی مسلمان بودند، ولی مسلمانانی مسامحه کارو سود جو، ولذا پس از مراجعت ازتبوک با فرمان پیامبر (ص) مسلمانان با آنها قطع رابطه نمودند و با این عمل آنها را تنبیه ساختندو درنتیجه به درگاه خداوند رفته و به توبه پرداختند، توبه ی انها پذیرفته ی درگاه الهی گردید و به آغوش اسلام و مسلمین بازگشتند.
جهت این که این گروه را پیغمبر (ص) تنبیه نمود شاید این باشد که فرق است بین کسانی که توطئه می کنند و با اساس اسلام و کیان مسلمین به مبارزه برخاسته اند و یا غیر مؤمن بجهاد و مبانی اسلامی هستند و ریشه های اعتقادی آنها متزلزل است و قابلیت اصلاح ندارند، با کسانی که ریشه های اعتقادی پا برجایی داشته، ولی براثر هوی و هوس ها راه انحراف راگرفته وقابل اصلاح هستند، لذا باید جامعه ی اسلامی به اصلاح این گروه بپردازد و نگذارد که به مسیر انحرافی خود ادامه دهند.داستان این سه گروه و پاره ای از اوصاف منافقین و کارشکنی آنها دراین سوره تا آیات ۸۳ بررسی شده است.
علاقه های مادی مهمترین مانع ازجهاد و علاقه ی بخدا مهمترین عامل محرک
                                 
توبه ۲۴
دراین آیه اصول علاقه ها و گرایشهای مادی که مانع از جهاد و فداکاری می شود بیان شده است و آنها عبارتند از:
۱-علاقه به پدران
۲-فرزندان
۳- برادران
۴-همسران
۵-فامیل وعشیره
که این پنج نوع را می توان از نوع علاقه های طبیعی برشمردچه این که فرزند جزیی ازپدرو مادر و برادران شاخه هایی از یک اصل واحد می باشدو قهرا علاقه های متقابلی که بین پدرو فرزند و برادر وجود دارد ازا ین اصل طبیعی سرچشمه می گیرد.
علاقه ی به همسر نیز از غرائز جنسی نشات می گیرد، علاوه براین که او را مایه ی آرامش و سکون خود می یابدو فامیل وقبیله هم براثر قرابت و نزدیکی و برگشتن همه به یک اصل و ریشه واحد یک نوع علاقه بین آنان وجود دارد که در قرآن هم از قرابت و خویشاوندی به رحیمیت و ارحام تعبیر شده است . این تعبیر کنایه از آن است که همه بیک اصل و ریشه برمی گردند و ازیک رحم سرچشمه می گیرند.
اموال بدست آمده و تجارت ومسکن هم از اموری است که هر انسانی بجهت رفاه و آسایش و یا وسیله ای برای لذتهای حیوانی به آنها علاقه مند است و آنها را به عنوان و سیله و مقدمه برای مطلوب و محبوب دیگری که خود و لذات حیوانی است میخواهد.ولی منشا و ریشه همه ی این گرایشها و علاقه ها علاقه ای است که آدم بخود و کمال خود دارد.انسان خود خواه و کمال دوست است و علاقه های دیگر همه از این غریزه نشات می گیرد.
پدر، مادر،فرزند،برادر، فامیل را از آن جهت دوست دارد که از خود میداند و از وجود آنان لذت می برد.همسر رانیز برای آسایش و وسیله ای برای ارضا غریزه ی خود می یابد، مال و تجاره و منزل و سایر وسائل رفاهی و مادی برای بهره برداری به نفع خویش محبوب و مطلوب است، پس اصل و محور همه علاقه ها خویشتن گرایی و کمال یابی است که در هر انسانی نهفته است.
مسائل معنوی هم چون علم، فضایل اخلاقی، نوع دوستی،عواطف انسانی و… همه وهمه برگشتش به علاقه ایست که به خویش دارد و کمالی که برای خود می خواهد.چیزی که هست مردم درتشخیص کمال و سعادت دچاراختلاف نظر می شوند، یکی کمال را درلذات گرایی می داند، دیگری درعلم و اخلاق و خدمت به جامعه و یا قرب بخداو حق که محور اصلی و اساسی اخلاق است و همچنین …
اینها اصول علاقه هایی است که مانع از جهاد می شود، زیرا جهاد از خود گذشتگی می خواهد و صرفنظر ازهمه ی این لذتها و علاقه ها باید بشود تابتواند جهاد کند.البته نحوه و شکل جلوگیری این امور از جهاد تفاوت می کند.گاهی ممکن است فردی از زن، فرزند، پدر، مادر خود نتواند دل بکند و به میدان نبرد که احتمال خطر و کشته شدن در آن هست برود، ویا آن قدر به زندگی علاقه دارد که نمی تواند تصور جهاد را بنماید.و در پاره ای از موارد ممکن است فرزند یا پدر و یا دیگر ازخویشاوندان رودرروی او قرار گیرند، چنانکه درشأن نزول آیه گفته شده است که بعضی از مسلمانها کراهت داشتندکه با پدران و یا فرزندان و فامیل خود درجنگها روبرو شوند و در نتیجه از شرکت در جنگ به همین جهت ناراحت بودند.
و هم چنین اساسا جنگ موجب رکود بازارو اقتصاد کشورمی شود و خسارات مالی فراوانی ببار می آورد و درزمان نزول آیه از دو نظر ضربه ی اقتصادی بجنگ جویان وارد می شد یکی از جهت تعطیل شدن کسب و تجارت درایام نبرد، و دیگر از جهت روابط اقتصادی که براثر درگیری پدید می آید، همان گونه که در مورد اعلان برائت ازمشرکین و ممنوعیت ورود آنان به مسجدالحرام و یا مکه خسارتهای مالی به مردم مسلمان مکه وارد گردید.
ویا نظیر مسائلی که در انقلاب اسلامی ایران پدید آمد که به محاصره ی اقتصادی ازطرف ابرقدرتها و هم پیمانان آنان کشید، یا آنکه جنگ تحمیلی عراق خسارتهای فراوانی بوجود آورد و اساساً جنگ کمبودها و ضررو زیانهای مالی و اقتصادی فراوانی بدنبال داردو حتی آنها که در جبهه ی جنگ نیستنداز این ضرر و زیان در امان نخواهند بود.درهرحال بگونه های مختلفی این علاقه ها دست و پاگیر انسان می شودوقیافه ی جنگ را در نظرها هولناک و مخوف می سازد، و انسان باید از خود گذشته تا به همه ی این امور پشت پا زندو درراه خدا قدم بردارد، گرچه با دید دیگری انسان مجاهد نیز از خود نمی گذرد، بلکه از غیر خود چشم می پوشد و خود واقعی خویش را می یابدو کمال حقیقی و لذتهای دائمی را بر آنچه و هم وخیال است ترجیح می دهد و به میدان نبرد می رود اونیز برای خود و نیل به لقا خدا که کمال مطلق و مطلوب حقیقی است وارد صحنه کارزار میشود وگذشتش ازلذائذ زود گذر وفانی است نه لذتهای واقعی وابدی.
یعنی علاقه به زن و فرزند و طلا ونقره و چهارپایان و کشاورزی برای انسان جلوه داده شده است وگرایش و میل طبیعی درانسان نسبت به این امور پدید آمده است، ولی همه اینها لذتهای زندگی دنیا و مادی است و حسن عاقبت درنزد خداوند است،و در مورد همسر می فرمایدوقرار داد بین شما(یعنی زن ومر د) دوستی و رحمت را.بنابراین آنچه مطلوب است برتری علاقه به خدا ورسول و جهاداست برعلاقه های دیگر، و توجه به این که این علائق مانع ازحرکت بسوی «الله» نشود و انسان را در محصوره ی ماده و مادیات متوقف نسازدو درمقام تضاد بین خدا و غیر خدا، خدارا مقدم دارد،و لحن قرآن دراین آیه ان است که مسلمان باید علاقه و گرایشش بخدا و رسول بیشتر باشد، و غیراز این خلاف انتظار ازیک انسان با ایمان است، وبراین مطلب عقل و فطرت سلیم هم گواهی می دهد.
بیان مطلب: همانطورکه توضیح داده شد اساس و منشا همه محبتها و علاقه ها حب و علاقه ایست که آدمی به کمال خود دارد و اگر انسان به این حقیقت توجه کند و باور کند که کمال مطلق خداونداست و کمال انسان در پرتو ارتباط و قرب به او است و همه کمالات مادی و معنوی منهای اوفانی و باطل است، خواه ناخواه علاقه ی انسان به خدا بیش از هرچیز دیگر خواهد شد،زیرا می‌داند تنها با نزدیک شدن بخداوند و گونه خدایی پیداکردن به مطلوب و کمال واقعی می‌رسد، پس او و هرچه به او بستگی دارد محبوب انسان می گردد.
فرزندی که به پدرو مادر علاقه مند است،چون هستی خود را از آن دو می بینداگر این حقیقت را درک کند که هستی او و پدرو همه‌ی هستها پرتویی از هستی حق است قهرا علاقه بخدا را برعلاقه به پدر ومادر و فرزند مقدم می دارد.
انسان موحد آن انسانی است که همه چیز را ظل و سایه حق متعال می بیند و خود را فانی فی الله می یابد وبه حدی ممکن است برسد که خویشتن را هم فراموش نماید و تنها و تنها اورا ببیند وبه او دل بنددو نه چیز دیگر.
    
بقره ۱۶۵
آنها که ایمان آورده اند شدید تراست علاقه ی آنان بخداوند از دیگران.
درکتاب وسائل الشیعه باب امربه معروف و نهی از منکر روایات زیادی درزمینه حب فی الله و بغض فی الله، یعنی دوستی برای خدا و دشمنی برای او از معصومین وارد شده است که یکی از آن روایات این است:
عن ابی عبدالله(ع) قال: من احب لله و ابغض لله و اعطی لله فهو ممن کمل ایمانه
یعنی: کسی که دوست دارد برای خداو دشمن دارد برای او و می بخشد برای او از جمله کسانی است که ایمانش کامل گردیده است .
وباید توجه داشت که علاقه به رسول خدا و جهاد در راه خدا که در این آیه مطرح شده است و هم چنین علاقه به اولیا خدا و ائمه معصومین نیزبرای خدا و یک نوع علاقه بخداوند است، زیرا اینها انسانهای کامل وبزرگی هستند که بواسطه قرب ونزدیکی که به حق دارند مورد علاقه و محبت قرار می گیرند.
ادامه دارد.

حجه الاسلام سید علی اکبر محتشمی
چگونه یک توطئه دیگر آمریکا در منطقه شکست خورد؟
***
روز ۲۹ نوامبر ۱۹۸۱ (۸آذر ماه ۶۰) خبر گزاریها خبر از سفر فیلیپ حبیب به خاورمیانه و دیدار اسرائیل، سعودی و سوریه دادند. درابتدا قرار بود که حبیب ازسعودی دیدن کند، ولی دراثر ارتباطی که سفارت امریکا دربیروت با وزارت خارجه امریکا برقرارکرد، قرار براین شد که فیلیپ حبیب ابتدا به بیروت وارد شود .لازم به یاد آوری است که سفر حبیب قرار بود قبل ار تشکیل کنفرانس سران عرب درفاس آغازگردد، ولی لبنان به امریکا پیشنهاد کرد ه بود که خوبست این سفر تا روشن شدن موافقت نامه ی کنفرانس فاس به تاخیر افتد، که به طوری که موریس درایبر بعنوان سخنگوی وزارت خارجه ی امریکا اظهار داشت: دیدار حبیب از خاور میانه برای پایین آوردن بحران در خاور میانه و هرچه مستحکم تر نمودن آتش بس میان رژیم (اشغالگر قدس) و فداییان فلسطینی درلبنان می¬باشد، این دیدار درست پس از گذشت چهارماه از دیدار قبلی حبیب به منطقه صورت گرفته است .
هدف سفر اولی حبیب به منطقه دررابطه با حل اختلاف سوریه و رژیم اشغالگر قدس در مورد موشکهای سوری درلبنان، و همچنین برای کمک به حکومت لبنان درمهار کردن بحران نظامی که از زحله تا بیروت کشیده شده بود انجام شد،ولی هم اکنون خاورمیانه دورنمای دیگری دارد، طرح فهد با شکست مواجه است، همچنین پیشنهاد شرکت نیروهای کشور اروپایی درصحرای سینا که عکس العملهای حادی دربعضی از کشورهای عربی بوجود آورده است.
***
بهرحال حبیب به اتفاق معاون وزیر خارجه امریکا در مسائل خاورمیانه آقای موریس داریبر ساعت یک بعدازظهر در حالی که الیاس سرکیس درلبنان نبود با یک هواپیمای خصوصی وارد فرودگاه بیروت شد و مدیرکل تشریفات قصر ریاست جمهوری، آقای خلیل حداد و سفیر آمریکا دربیروت از او استقبال کردند.
روزنامه ها نوشتند که حبیب بلافاصله مذاکرات خود را با وزیر خارجه ی لبنان فواد پطروس درمنزل او شروع کرد.پس ازدیدار با وزیر خارجه ی لبنان، رئیس فالانژهای لبنان، آقای پیر جمیل و پسرش بشیر جمیل به منزل سفیر امریکا،روبرت دیلون برای دیدار با حبیب آمدند و مذاکرات آنان با حبیب حدود یک ساعت و چهل دقیقه بطول انجامید.
روزنامه های سوریه از مسافرت به خاورمیانه سخت انتقاد کردند. تشرین می نویسد: که این سفر گامی درست برای توطئه جدید امریکا در منطقه است و انتظار می رود فشارامریکا در این روزها به کشورهای جبهه پایداری شدت یابد، واین صحیح نیست که بگوییم حبیب آمده است تا مشکل استقرار موشکهای سوری را در بقاع لبنان حل کند، و یا اجرای آتش بس را مستحکم کند،همانگونه که واشنگتن سعی دارد وانمود نمایدجبهه ی پایداری به رهبری شجاعانه ی سوریه خوب ازمقاصدی که امریکا دارد و انرا مخفی میکند مطلع است.
حبیب روز۳۰ نوامبر ۱۹۱۸ (۹آذر۶۰) مذاکرات مفصلی با رئیس مجلس شورا، کامل اسعد و نخست وزیر، شفیق وزران و وزیر خارجه فواد پطروس و با سیاسیونی همچون صائب سلام و رئیس جنبش میهنی لبنان،آقای ولید جنبلاط انجام داد.این گفتگوها در پشت دربهای بسته بودو فاش نشد، ولی چنین به نظرمی رسد که حبیب دنبال این است که مسئله تازه ای در خلال مذاکراتش بدست آورد تا امریکا آنرا مستمسکی جهت توطئه های آتیه قرار دهد.
***
فیلیپ حبیب روز اول دسامبر ۱۹۱۸ (۱۰آذر۶۰) وارد دمشق شد،درفرودگاه مدیر اداره ی امریکا در وزارت خارجه ی سوریه،آقای صباح قبانی و معاون رئیس تشریفات وزارت خارجه آقای دالاتی از او استقبال کردند. حبیب دردمشق با عبدالحلیم خدام و حافظ اسد دیدار کرد، اما عبدالحلیم خدام با سردی هرچه تمامتر با او برخورد کرد و رسما به او گفت که امریکا به هیچ وجه دررابطه با برقراری امنیت و صلح درمنطقه کاری انجام دهد، چرا که با بستن قرار داد های استراتژیکی با اسراییل هم اکنون خود یک طرف نزاع درمنطقه خاورمیانه شده است.
انتظار می رود که حبیب در مورد پیشنهاد باز گرداندن موشکهای سوری از لبنان با جواب شدید منفی خدام مواجه گردیده باشد.
بگین دراین روزها تهدید کرده است در صورتی که حبیب نتواند با مذاکره، مسئله ی موشکی سوریه رادر لبنان حل کند، مابا دخالت نظامی به آن خاتمه خواهیم داد،دررابطه با ورود حبیب به دمشق، روزنامه های سوریه حملات شدید ی به او کردنده اند،مثلا تشرین می نویسد: آن کسانی که حبیب را به خاورمیانه فرستاده اند اشتباه کرده اند، زیرا آنان خیال کرده اند که می توانند اجرای آنچه را که درگذشته با شکست روبرو شده،هم اکنون انجام دهند،سوریه مواضعش مشخص ست و تحت فشار و تروری که ازسوی بیگانگان تحمل می کند دست از موضعش برنخواهد داشت.
دررابطه با سفیر حبیب به سوریه، یونایتد پرس از مصادر دیپلماتیک نقل کرد که حبیب از دمشق رفت بدون این که نتیجه ای دررابطه با وضع لبنان و مشکل موشکی سوریه ببرد، و اضافه می کند که حافظ اسد به حبیب گفته است که موضع سوریه دراین مسئله تغییر پذیر نیست و ما موشکهار ا درجهت نیروهایمان درلبنان ضروری می دانیم.
***
روزسوم دسامبر (۱۲آذر۶۰)، فیلیپ حبیب از دمشق واردامام شد و بلافاصله با ملک حسین دیدار، و درمورد خاور میانه و مشکلات داخلی لبنان گفتگو کردند، و این اولین بار یست که حبیب به اردن در رابطه با اوضاع منطقه سفر می کند، گفته می شود سفر حبیب به اردن دررابطه با یک سلسله برنامه هایی باشدکه فلسطینی ها تدارک دیده اند برای حمله از سرزمینهای اردن به اسراییل، دراین سفر حبیب نیز با مصر بدران نخست وزیر اردن و مروان القاسم وزیر خارجه ی اردن نیز دیدار و گفتگو کردند.
***
فیلیپ حبیب روز چهارم دسامبر۱۹۱۸ (۱۳آذر۶۰) پس از دیدار ملک حسین و یک روز اقامت دراردن از راه زمینی قدم به سرزمین اشغالی فلسطین نهادو با دولتمردان اشغالگرقدس وارد مذاکره شد، درحقیقت گزارش خدمات خود را به آنان داد.یکی از نزدیکان وزیر خارجه رژیم اشغالگر نقل کرد که اسحق شامیر به حبیب گفته است اسراییل ازاین وضع به هیچ وجه راضی نیست و بسیار نگران از استحکام سنگرها و نیروهای متراکم فلسطینی ها درجنوب لبنان است، حبیب دیدارش را با شامیر اظهار کرد که دیدار حبیب از اردن دررابطه با کوششهای روز افزون فداییان فلسطینی بوده است که می¬خواهند از اردن به اسراییل حمله کنند،حبیب با وزیر دفاع رژیم اشغالگر،از یک شارون نیزبه مدت نود دقیقه گفتگو کردکه هیچ خبری از محتوای آن پخش نشده است.
سخنگوی وزارت خارجه ی رژیم اشغالگر اعلام کرد که حبیب روز پنج دسامبر از راه قاهره به سعودی پرواز خواهد کرد وبه اسراییل بازخواهد گشت تا با بگین دیدار نماید. در این میان روزنامه ی سوری تشرین زیر عنوان ( حبیب و التفجیرات المدویه) نوشت در زمانی که فیلیپ حبیب در خاورمیانه طرحهایی را پیشنهاد می کند،و در عین حال سربسته اعراب را تهدید می نماید.
وزیر جنگ صهیونیستها،شارون، لیست عریض و طویلی از سلاح درخواستی رژیم اشغالگر را به امریکا داده است و به یقین امریکا این درخواست را با در نظرگرفتن موافقت نامه های استراتژیکی اجابت خواهد کرد، روزنامه ی تشرین سپس تهدیدها ی امریکا رابه انفجارات اخیر لبنان و انفجاری که در ازبکیه دمشق اتفاق افتاد به هم ربط می دهد.
***
روز پنج دسامبر۱۹۱۸(۱۴آذر ۶۰) حبیب وارد ریاض شد،بعد از آنکه یک توقف کوتاه درقاهره نمود و در خلال آن با سفیر امریکا درمصر آقای آترتون بمدت یک ساعت در فرودگاه قاهره گفتگو کرد. یونایتدپرس از قول منابع دیپلماتیک در جده خبر داد که حبیب در جریان کش و قوسهای طرح فهد در مورد صلح در خاور میانه قرار می گیرد. رادیو ریاض گفت که حبیب با ملک خالد و ولیعهد فهد در حالی که سفیرامریکا درسعودی، ریچارد مورفی حضور داشت دیدار و گفتگو کرد وگفته می شود که این مذاکرات دررابطه با طرح فهد و جنوب لبنان و مسئله موشکهای سوریه دردره های لبنان بوده است.
***
روز۶ دسامبر(۱۵آذر۶۰)فیلیپ حبیب برای بار دوم از ریاض به تل آریو وارد شد، دراین حال بودکه رادیو اسراییل گفت که یکی از نزدیکان نخست وزیر رژیم اشغالگر گفته است که شارون به حبیب تذکر داد که اسراییل حتما مجبور خواهد شد که در مسئله جنوب لبنان دخالت وسیع نماید .و از حبیب خواسته است که این مطلب را به مسئولین لبنان که با آنان ملاقات خواهد کرد برساند. بسیار جالب است که رادیوی رژیم اشغالگر فلسطین مرتب اظهار میداشت که حبیب گزارش گفتگوهای خود را با سران کشورهای عربی به مسئولین اسراییل می دهد، این حرف گفته های مسئولان سوریه را ثابت میکندکه اظهار داشتند که امریکا خود طرف نزاع در خاورمیانه است نه واسطه برای حل اختلافات ولذا حبیب به عنوان نماینده ی خود اسراییل گزارش کاربه وزیر خارجه ی رژیم اشغالگر می دهد .
دراین حال روزنامه های سوری سخت به اسراییل و حبیب حمله کردند.هم چنین بعضی شخصیتهای سازمان آزادی بخش فلسطین طی مصاحباتی حبیب را زیر رگبار حمله ی تبلیغاتی خود قرار دادند، ابوجهاد معاون رئیس کل قوای سازمان آزادی بخش مورنینگ گفت که حبیب کوشش می کند توطئه وزیر دفاع امریکا، هیگ را در جنوب متحقق سازد، آن توطئه در سه چیز خلاصه می شود:
۱- ازدیاد نیروهای بین المللی در جنوب لبنان تا جنوب درست دراختیار آنان قرار گیرد.
۲-گسترش دائره نیروهای فوق العاده بصورتی که مناطق تحت کنترل نیروهای مشترک عربی را نیز دربرگیرد. به این منظور که این نیروها درمحاصره قرار گیرند.
۳-جلوگیری از رسیدن اسلحه به مقاومت فلسطین و نیروهای مشترک عرب تا انقلاب فلسطین را محاصر ه نمایند.
این سه نکته با اضافه به بازگر داندن موشکهای سوری از دره های جنوب اهداف حقیقی حبیب است، و این که می گویند حبیب برای استقرار آتش بس آمده است چیزی جز حیله نیست.
سخنگوی وزارت خارجه رژیم اشغالگرقدس خبرداد که حبیب با شامیر وزیرخارجه اسراییل ۹۰ دقیقه مذاکره کرد و حبیب معتقد است که اتش بس در جنوب لبنان ادامه خواهدیافت و اظهار امیدواری کرد که در ماموریتهایش بتواندمشکله ی جنوب لبنان را حل کند، ولی اضافه کرد که این مشکله دراین مرحله بکی حل نخواهد شد.
***
روزهشتم دسامبر۸۱ (۱۷ آذر۶۰)حبیب از سرزمینهای اشغالی به لبنان واردشد و در چند ساعتی که در بیروت بود یا رئیس جمهور لبنان، الیاس سرکیس دیدار و در مورد نتایج سفرش با سرکیس گفتگو کرد. پس ازاین دیدار، مقامات لبنانی و امریکایی سعی کردند هیچگونه معلوماتی را در زمینه ی صحبتها ندهند.
سفر ده روزه حبیب که محتوای جز تطمیع و تهدید نسبت به نیروهای موجود درمنطقه چیز دیگری نداشت، دربرابر سرسختی و مقاومت نیروهای انقلابی منطقه مخصوصا قاطعیت سوریه سخت بی نتیجه بود، تنها چیزی را که به بار آورد تعداد زیادی از افراد بیگناه بودند که براساس تاکتیک امریکا درزمانی که نماینده اش درمنطقه است دراثر انفجارات حاصله جان خود را ازدست دادند.
***
درهرحال بنظرمی رسد که تحول چشمگیری درسال جدید بوجود آید،چرا که رفته رفته خطها وموضعگیریها مشخص تر می شود و امریکا نیز تصمیم دارد که قدرت سران مقاوم منطقه را درهم بکوبد، لیبی را زیر فشارهای کوبنده ی اقتصادی و محاصره ی اقتصادی و سوریه را از طریق امرای مرتجع منطقه درفشار قرار داده تا دیگر نیرویی درخاورمیانه نباشد تا بتواند دربرابر نوایای اهریمنانه ی او ایستادگی کند.
ازسوی دیگر سفر سیشون به سرزمین اشغالی فلسطین زنگ خطر دیگری رابه صدا درآورد، چرا که او با چهره ای سوسیال نماو در واقع یکی از صهیونیستهای بین المللی بود که قدم به این سرزمین گذارد. او با قیافه ای به اصطلاح انقلابی می خواست راه را برای دیگر سران کشورهای اروپایی باز کند. میتران این فرد بی شخصیت نیز به عنوان اولین رئیس یک کشور اروپایی می خواهد جرأت بخرج دهدو سد خوف و وحشت سران کشورهای اروپایی را بشکند.امریکا تصمیم داردبا در دست داشتن مزدورانی چون میتران و شیسون و سران کشورهایی چون مصر، سودان، سعودی، اردن،مغرب وتونس منطقه خاور میانه را یکسره تیول خود نمایدو این ملتهای منطقه و امت اسلامی است که می باید استقامت کنندو توطئه های شیطان بزرگ را خنثی نمایند.
درکنار رفت وآمدهای فیلیپ حبیب به سرزمین های اشغالی، شیسون وزیر خارجه ی فرانسه پس از ۱۴ سال قطع رابطه ی فرانسه با اسراییل،به سرزمینهای اشغالی فلسطین قدم نهاد،دراین سفر شیسون سعی کردکدورتهای سابق رژیم اشغالگر قدس را بزداید، و لذا آنچه را که می خواستند اجابت کرد .روابط مستقیم فرانسه و در نتیجه اروپا،رفت وامدهای اروپایی بدون ترس و وحشت از اعراب به سرزمینهای اشغالی،فروش اسلحه ی فرانسوی به رژیم اشغالگر، صحه گذاردن بر موافقت نامه ی کمپ دیوید، رد کردن طرحهای بازار مشترک اروپا،درونیز که درمیان اعراب به طرح «بندقیه» معروف است و درآن مسئله ی فلسطین و حقوق فلسطینی ها ازسوی اروپا مطرح گردیده است،و شیسون اظهار داشته که مسئله فلسطین به ما اروپاییها،حتی امریکا که از دوستان اسراییل هستیم هیچ ربطی ندارد . مشکلات منطقه راباید خود طرفهای درگیر درمنطقه حل وفصل نمایند،و درثانی طرح و نیز با موافقت نامه های کمپ دیوید مغایرات دارد، و نیز با خط مشی اروپا درحال حاضرمغایرت دارد، چراکه شرکت نیروهای انگلستان و ایتالیا و هلند در صحرای سینا چیزی نیست که درآن طرح گنجانده شده باشد، ولذا این طرح عملا کنار گذاشته شده است،و نیز شیسون ترتیب سفر میتران را در تاریخ ۱۰تا ۱۲ فوریه ۱۹۸۲ به سرزمین اشغالی فلسطین داده است. و همه اینها از حلقه ها ی یک زنجیر هستند.

حضرت آیۀ الله مشکینی
امردهم
یکی دیگر از اموری که بعنوان مقدمه باید به آن اشاره نمائیم این است که انسان دارای سه قوه می باشد که عبارت است از: ۱- قوۀ عاقله، ۲- قوۀ شهویه، ۳- قوۀ غضبیه، که در علم اخلاق دربارۀ این قوا و آثار آنها بحث می شود.

قوه عاقله
توجه قوۀ عاقلۀ انسان بر موجودات و تفکر و تعقل در حقایق آنها را «عقل نظری» گویند و این علم را علم نظری با حکمت نظری می نامند. در حکمت نظری همۀ موجودات مورد بحث قرار می گیرند، لیکن آن قسمت از حکمت نظری که دربارۀ خداوند متعال صحبت می کند، حکمت متعالیه و آن بخش که عالم طبیعت و تکوین را مورد بحث قرار می دهد «طبیعات» نامیده می شود. و اگر قوۀ عاقله افعال صادره از انسان را مورد توجه قرار دهد و این قوه برای تشخیص و درک مصالح و مفاسد افعال بکار گرفته شود آنرا «عقل عملی» یا حکمت عملی گویند.
بنابراین علم حکمت بر دو قسم است: حکمت نظری و حکمت عملی حکمت عملی که بحث و تعقل در افعال را بر عهده دارد بنوبۀ خود به سه بخش تقسیم می شود:
۱- بحث و توجه در امور مربوط به شخص انسانی بمنظور تزکیه و تصفیۀ نفس که این علم تزکیه نفس است.
۲- بحث و توجه قوۀ عاقله به امور مربوط به محیط خانواده و دقت و تحقیق دربارۀ آنها که بنام علم تدبیر منزل است.
۳- بحث و تعقل و تحقیق در مورد امور مربوط به محیط شهر یا کشور یا همۀ دنیا، و نظر دربارۀ مصالح و مفاسد امور و اعمال مربوط به جامعه که آنرا علم سیاست مدن یا حکمت سیاست مدن می نامند.
در علم اخلاق، حکمت تدبیر منزل و حکمت سیاست مدن مورد بحث نیست و فقط بخش اول، یعنی علم تزکیه نفس که شخص انسان مورد توجه است به علم اخلاق ارتباط دارد. بنابراین از مجموع انشعابات مربوط به قوۀ عاقله که گاهی آنرا «قوۀ ناطقه» نیز می گویند، علم تزکیه نفس در علم اخلاق مورد بحث می باشد.
قوه شهویه
انسان دارای نیروئی است که مبداء جذب منافع است. این نیرو باعث می شود که انسان همواره تمام منافع و خوشی ها و راحتی ها و لذتها را بسوی خود جذب نماید. انسان بعنوان جزئی از این جهان و ارتباطی که با آن دارد می خواهد بطرق گوناگون و بوسیلۀ قوائی که در او وجود دارد از همۀ لذتهای دنیا استفاده نماید، از دیدنیها، شنیدنیها، چشیدنیها، بوئیدنیها، ملموسات، خوردنیها، آشامیدنیها و عمل جنسی و دیگر تمتعات دنیا و در جستجوی بهترین آنهاست، و بالاخره در انسان نیروئی است که می خواهد تمام چیزهائی که با وجود او تماس و ارتباط دارد بسوی خود جذب و جلب نموده و از آنها لذت ببرد و این نیرو را قوۀ شهویه یا قوۀ اشتهاء می نامند.
قوه غضبیه
قوۀ غضبیه مبداء دفع است. بر خلاف قوۀ شهویه که قوۀ جاذبه است، قوۀ غضبیه دافعه است. وجود این قوه موجب می شود که انسان همواره آنچه را که به ضرر اوست از خود دفع نماید، و یکی از آثار این قوه سلطه جوئی و استکبار و برتری طلبی و تلاش برای غلبه بر همنوع و بر همه چیز است.
بنابراین در انسان سه قوه وجود دارد که هر یک مبداء و منشاء یک امری است. انسان با داشتن این سه قوه موجودی است که هم با فرشتگان و هم با حیوانات شریک است، چرا که قوۀ عاقله مشترک بین انسان و فرشتگان است و فرشتگان قوۀ شهویه و غضبیه را دارا نیستند و در قوۀ شهویه و غضبیه با حیوانات مشارکت دارد، و حیوانات دارای قوۀ عاقله نیستند.
گاهی در کتابهای اخلاقی از این سه قوه بشکل دیگری تعبیر شده است به این ترتیب که می گویند انسان دارای سه نفس است:
۱- نفس ملکی ۲- نفس بهیمی ۳- نفس سبعی که باید توجه داشت منظور از این سه نفس همان قوای عاقله و شهویه و غضبیه است. همانگونه که قبلاً اشاره شد هر یک از این قوای سه گانه منشاء تولید افعال و مبداء وجود آثاری در انسان است، ولی این افعال و آثار در همه موارد خیر، ویا در همۀ موارد شرنیستند، بلکه به حسب موارد و اقتضاءات گاهی خیر و گاهی شر می باشند، مثلاً برخی از آثار و اموری که از قوۀ عاقله نشأت گرفته مانند پیدا کردن توحید و معاد و اعتقادات دیگر و پیروی کردن از آنها خیر است و اموری مانند مکرو حیله و غلبه بر دیگران بویسلۀ فریب و دیگر شیطنتها از آثار شر قوۀ عاقله بشمار می‌رود، و همچنین آثار و افعال نشأت گرفته از قوۀ شهویه و غضبیه ممکن است در بعضی موارد خیر، و در بعضی دیگر شر باشد. بنابراین آثاری که از این قوای سه گانه بروز می‌نماید شش قسم می شود و هر یک از آنها یا وصفی است و یا خلقی که بعداً گفته خواهد شد.
در مورد آثار قوای عاقله و غضبیه و شهویه، در برخی از کتابها و گفتارها به این نحو تعبیر شده که انسان دارای چهار نوع صفات است: ۱- صفات ملکی ۲- صفات شیطانی ۳-صفات بهیمی ۴- صفات سبعی، که منظور از صفات ملکی امور خیر، و صفات شیطانی آثار شر نشأت گرفته از قوۀ عاقله است، و صفات بهیمی و سبعی نیز همان آثار تولد یافته از قوۀ شهویه و غضبیه است.
در هر صورت در علم اخلاق از این سه قوه و پدیده های مربوط به آنها بحث خواهیم کرد، گرچه انسان دارای قوای دیگری نیز هست که علمای اخلاق آنها را نیز در کتب اخلاقی مورد بررسی قرار داده اند، مانند قوای غاذیه ومُنمیه و مولده که انسان در این سه قوه با نباتات شریک است، و به لحاظ این سه نیرو جزء نباتات محسوب می شود، چرا که هم انسان و هم نباتات تغذیه می کنند، رشد و نمومی نمایند و دارای نیروی تولید هستند، همچنانکه می توان انسان را جزء اجسام دانست بدانجهت که دارای جسم است.
ولیکن ما از بیان این قبیل قوا در این بحث صرف نظر می کنیم، زیرا که در علم اخلاق باید از صفاتی بحث شود که در تحت ارادۀ انسان باشد، بطوری که اگر آن صفت خوب است و در انسان وجود ندارد بتواند تحصیل نماید، و اگر دارد به تکمیل آن بپردازد، و چنانچه از صفات و امور زشت و بداست از خود بزداید، و بدیهی است قوائی که خارج از اراده و اختیار انسان است در علم اخلاق مورد بحث قرار نمی گیرند.
در علم اخلاق از صفاتی بحث میشود که تحت اراده انسان است به طوری که اگر آن صفت خوب است و در انسان وجود ندارد بتواند تحصیل نماید و چنانچه از امور بد و زشت است از خود بزداید.
امر یازدهم
در مورد روان و نفس انسان بحثی در علم اخلاق مطرح است که: آیا اصل اولی و فطرت و طبیعت در روح و نفس انسانی کشش بسوی کمال و سعادت و اخلاق فاضله و حرکت و سیر در راه صحیح و مستقیم است و خارج شدن از این مسیر طبیعی بوسیلۀ عاملی خارج از وجود انسان انجام می گیرد، یا آنکه طبیعت انسان و مسیر طبیعی او میل بسوی نقص و زشتی ها و رذائل است و خروج از این سیر طبیعی و حرکت بسوی کمال به عاملی دیگر نیاز دارد تا او را وادار نماید از آن مسیر طبیعی خارج و راه کمال و مستقیم را بپیماید؟
بنظر می رسد از دو قول و مسلکی که بیان شد، درستی قول دوم را می توانیم از آیات قرآن کریم استفاده نمائیم. توضیح بیشتر اینکه انسان فطرتاً بسوی نقص می رود و به زشتی‌ها گرایش دارد، گویا انسان بر سردوراهی ها چه از نظر فکری، وچه از جهت اخلاقی و یا عملی اگر آزاد و مختار باشد طرف زشتی و رذیلت و نقص را انتخاب می‌کند و بسوی کمال و فضیلت نمی رود، مگر آنکه نیروئی او را به این طریق سوق دهد. و شاهد بر این مطلب آیاتی است که ذیلاً به آنها اشاره می کنیم:
۱- «وَ العَصر اِنّ الإِنسانَ لَفِی خُسرٍ، اِلاّ الّذِینَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ……»
سوگند به عصر که همانا- طبیعت- انسان در خسران وزیان است، مگر کسانی که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام دهند.
حکم عام- در خسران بودن- روی مستثنی منه، یعنی انسان آمده است و منظور از انسان در این آیه و در آیاتی که بعداً ذکر خواهد شد. طبیعت انسان است و حکم روی آن طبیعت قرار گرفته است نه افراد. بنابراین معنی این می شود که فطرت و طبیعت انسان بگونه ای است که همواره- در اندیشه، باور، عقیده، صفات و اعمال- راه خسران وزیان را می پوید و طبعاً اندیشه ها و باورهای باطل و صفات رذیله و اعمال زشت را انتخاب می کند، و فقط کسانی که به خدا ایمان آورده اند و براساس ایمان اعمال صالح را پیش گرفته اند مستثنی هستند، چرا که نیروی ایمان و عمل صالح انسانی را از انتخاب راه خسران جلوگیر و مانع می شود. پس این آیه مثل اینکه روشن می کند که مقتضای طبیعت انسان زیانکاری و طلب زیان است.
۲- آیۀ ۳۴ سورۀ ابراهیم (ع):
«     »
به تحقیق- ذات و طبیعت- انسان ظلوم (بسیار ظلم کننده) و کفار (بسیار ناسپاس) است. «ظلم» عبارت است از: «وضع الشء فی غیرموضعه» یعنی چیزی را در غیر جای خود قرار دادن، و این انسان است که در اندیشه و صفات و عمل، اندیشۀ انحرافی و صفات رذیله و اعمال زشت را انتخاب می کند و این خود، ظلم است و انسان ذاتاً ظلوم (بسیار ظلم کننده است) است.
۳- آیۀ ۹ سورۀ معارج:
«اِنّ الإنسانَ خُلِقَ هَلُوعاً»
– ذات- انسان بسیار حریص آفریده شده است. انسان ذاتاً نسبت به مال، جاه، شهوات و هواهای نفسانی حریص است.
۴- آیۀ ۵ سورۀ قیامت:
«بَل یُرِیدُ الإنسانُ لِیَفجُرَ اَمامَهُ»
طبیعت انسان این است که پیوسته در مسیر زندگی خویش و در هر گامی که بجلو می‌گذارد اراده می کند که به راه فجور، یعنی خروج از حد شرع و دایرۀ عقل و راه مستقیم الهی گام نهد و براه انحراف و هوی و هوس رود، و این آیه برای اثبات مدعای ما از آیات قبل واضح تر است.
۵- آیۀ ۶ سورۀ علق:
« •   اَن رَآهُ استَغنی »
انسان آنگاه که خود را بی نیاز دید، همانا طغیانگر و سرکش می شود. اگر زنجیر فقر و نیازها انسان را کنترل نکند، سرکش و طاغی می شود و از فرمان عقل و شرع سر می‌پیچد، و این اقتضای طبیعت انسان است.
بنابراین می توان گفت از آیات استفاده می شود که انسان در ذاتش نهفته است که همواره راه خسران و زیان را انتخاب می کند، و در بحثی که در علم روانشناسی نیز مطرح است که آیا انسان بالفطره و بنحو کلی به سردوراهی ها از راه صلاح و عقل و شرع، یا راه هوسها و هواها کدامیک را انتخاب می کند؟ ممکن است ما با استفاده از آیات و بعنوان یک قانون کلی فرض دوم را قائل شویم.
علم اخلاق که حضرت رسول اکرم (ص) فرموده است:
«اِنَّما بُعِثتُ لِأتُمَمِّمَ مَکارِمَ الأخلاقِ»
بر این پایه است که انسان را متنبه کند و او را آگاهی دهد و فضائل و رذائل را برایش بیان نماید و آراستگی فضائل و آثار و فوائد آنها را مجسم کند و مفاسد رذائل را روشن نماید تابسوی خسران و زیان که مقتضای طبیعی انسان است نرود، و انسان بتواند خود را تحت نظارت و مراقبت و کنترل عقل و شرع در راه رشد و کمال قرار دهد. بنابراین معلوم شد که انسان بطور طبیعی راه خسران را انتخاب می کند، مگر آنکه معتصم به عصمت الهی شود.
ادامه دارد

حضرت آیت الله حسین نوری
درحوزه علمیه قم
پایه ها و اصول نظام اقتصادی اسلام
۱- اصل مالکیت متنوع
۲- آزادی در کادر ارزشها ی اسلامی
بهترین راه شناخت «نظام اقتصادی اسلام» در مقایسه با مکاتب اقتصادی دیگر شناختن پایه ها واصولی است که این نظام شگرف بر انها استوار گردیده است.
البته توجه به این نکته نیز لازم است که« نظام اقتصادی اسلام » درحقیقت مجموعه ای است از پایه ها و قوانین و مفاهیم که آنها رویهم رفته در ارتباط با اصول و ضوابط دیگر اسلام این نظام را تشکیل می دهند.
بنابراین اگر احیانا «یک قانون که جز اقتصاد کمونیستی یا کاپیتالیستی است در اسلام نیز عینا» وجود داشته باشد نباید چنین تصور کرد که اقتصاد اسلام با اقتصاد کمونیستی یا کاپیتالیستی مشابهت دارد، با اینکه عین یکدیگر می باشند.
زیرا اقتصاد اسلامی- چنانکه گفتیم- از یک مجموعه و از یک کل، تشکیل یافته است که این مجموعه رویهم رفته با اقتصاد کاپیتالیستی و کمونیستی کاملا مغایر است و میان آنها و این مجموعه هرگزمشابهی و جود ندارد.
اینک به شرح پایه ها واصولی که نظام اقتصادی اسلام برآنها استوار شده است می پردازیم:
الف- اصل مالکیت متنوع:
برای توضیح این مطلب باید توجه داشت که سیستم سرمایه داری به « مالکیت فردی» بعنوان یک اصل و قاعده ی عمومی معتقد است، و لذا به افراد جامعه خود امکانات و سیعی می دهد که به فعالیت ها و تلاشهای گوناگون بپردازند تا هرچه می توانند انواع ثروتها را به مالکیت خویش دربیاورند و «مالکیت عمومی» در این سیستم جزدر مواردی که ضرورت ایجاب کند مورد قبول نیست و فقط در مواردی که ضرورتی پیش بیاید ناگزیر یکی از منابع در آمدها یا ثروت معین دیگر را از دایره ی مالکیت خصوصی خارج دانسته آن را ملی اعلام می کنند.
بنابراین آنچه در این سیستم تنها اصل است مالکیت خصوصی است، و ملی کردن یک ثروت بعنوان یک حالت استثنایی و رفع ضرورت اجتماعی پذیرفته شده است.
سیستم سوسیالستی درست عکس جامعه ی سرمایه داری است، در این سیستم مالکیت عمومی بعنوان یک اصل کلی شامل کلیه ی ثروتهای کشور از قبیل زمینها، معادن، دریا، دریاچه ها، جنگل، کارخانه ومحصولات آن، و رودخانه و غیره می گرددو به مالکیت خصوصی بصورت استثنا و بطور نادر در بعضی از موارد اعتراف می کنند.
براساس این دواصل که بطور کلی مورد قبول این دو مکتب است، درجامعه ی سرمایه داری اصل عمومی مالکیت فردی، و درجامعه ی سوسیالیستی اصل عمومی مالکیت اشتراکی است.
اما نظام اقتصادی اسلام نه با سیستم سرمایه داری که مالکیت خصوصی را تنها اصل می داند موافق است، ونه با جامعه ی سوسیالیستی که مالکیت اشتراکی را یک قاعده اساسی و عمومی می داند هم عقیده است،بلکه این مکتب آسمانی برای پی ریزی یک اقتصاد کامل و سعادت آفرین از آغاز مالکیت را به ۳شکل مختلف قائل گردیده و هریک از این ۳ نوع رابه طورمستقل در برابر هم قرار داده و برای هریک از آنها میدان عمل مخصوصی مترتب ساخته، و بالاخره هریک از آنها را پایه ی نوعی از ارزشها و مفاهیم معینی قرار داده است.
انواع سه گانه ی مالکیت از نظر اقتصادی اسلامی به این شرح است:
۱- مالکیت دولتی
کلیه ثروتهایی که درفقه اسلامی «انفال» نامیده می شوداز قبیل دریاها،دریاچه ها، رودخانه ها و سایر آبهای عمومی، جنگل ها، نیزارها، بیشه های طبیعی، کوهها، معادن، زمینهای موات،زمینهایی که صاحب معین ندارد مراتعی که حریم نیست و همچنین ارث بدون وارث و اموال مجهول المالک و اموالی که از غاصبین مسترد می شود( و صاحبان اصلی آنها معلوم نیست) همه اینها در سیطره ی مالکیت دولتی است، یعنی در اختیار حکومت اسلامی است تا براساس مصالح عمومی و اهداف انسانی که مورد نظر اسلام است با برنامه ریزی کامل مورد استفاده و بهره برداری قرار بگیرد.
۲- مالکیت خصوصی
اسلام برای کارو کوشش وفعالیت های اقتصادی ثواب و فضیلت بسیار و میدان عمل وسیعی قائل، و به مالکیت خصوصی افرادی که در سایه تلاش خود بر اساس ضوابط معینی اموالی را بدست می آورند معتقد است، و تصرفات آنان را دراین اموال تحت شرایط معینی نافذ و صحیح می داند.
۳- مالکیت عمومی
زمینهای آبادی را که لشکریان اسلام در هنگام جنگ با کفار با قهر و غلبه از انها گرفته و جز قلمرو زمینهای اسلام کرده اند و جنگ هم با اذن ولی امرمسلمین صورت گرفته باشدهمه مسلمانان بعنوان مالکیت عمومی مالک می باشند.
این قبیل زمینها تحت اختیار حکومت اسلامی که سرپرست امور مسلمانان است قرار می گیرد تا بر اساس برنامه ریزی کاملی مورد بهره برداری قرار داده عایدات آنها را در راه تأمین مصالح عمومی مسلمانان از قبیل ساختن پلها، مدارس،بیمارستانها، و تاسیس راههای مورد نیاز خرج نماید.
یک اشتباه بزرگ
با توضیحی که داده شد این نکته روشن گردید که برخی ازافراد همینقدر که می بینند و دین اسلام برای قسمتی از اموال و ثروتها و همچنین برای برخی از ابزار تولید، مالکیت خصوصی قائل است نظام اقتصادی اسلام را متهم ساخته و آن را نظام سرمایه داری نامید ه اند مرتکب اشتباه بزرگی شده اند، چنانکه بعضی دیگر نیز به مناسبت اینکه اسلام برای قسمتی از اموال، مالکیت عمومی و اشتراکی قائل گردیده است آنرا متهم کرده ونظام سوسیالیستی اش نامیده اند مرتکب همین اشتباه بزرگ شده اند.
زیرا شکل مالکیت خصوصی و همچنین مالکیت عمومی در نظر اسلام قاعده و اصل عمومی نیست و مالکیت در اسلام دارای اشکال گوناگون است، درصو.رتی که در جامعه ی سرمایه داری « مالکیت خصوصی» و در جامعه ی سوسیالیستی «مالکیت عمومی» است، واگر احیانا تغییر و تخلفی نسبت به آنها در برخی ازموارد مشاهده می شود این تغییر و تخلف به طور استثنایی وندرت است.
ب- آزادی اقتصادی در چهار چوب ارزشهای معنوی و اخلاقی اسلام:
برای توضیح کیفیت آزادی اقتصادی در اسلام توجه به این نکته ی مهم لازم است که شالوده ی اساسی سیستم کاپیتالیستی و زیر بنای ان عبارت از «ازادی اقتصادی» است .
این سیستم نه تنها آنرا شعار خود قرار داده بلکه تمام قوانین علمی اقتصاد سرمایه داری تفسیری است از واقعیتی که در چهار چوب این آزادی مجسم گردیده است.
و بطورکلی آزادی ای که اساس کاپیتالیستی را تشکیل می دهد در این ۳مرحله خلاصه می شود:
۱- آزادی در تولید و تحصیل ثروت:
نظام سرمایه داری به افراد امکان و اجازه می دهد که از هرراهی درراه تولید و تحصیل ثروت بکوشندو دراین راه حتی عناصر تولید از قبیل زمین و ابزار و دریا و معادن و غیره را نیز در شعاع نسبتا وسیعی به مالکیت خصوصی خود دربیاورند.
۲-آزادی درافزایش دادن ثروتهای موجود:
سیستم کاپیتالیستی بهر فردی این فرصت و امکان را میدهد از هرطریقی که بخواهد با وسائل و اسلوبهای مختلف به استمنا و افزایش دادن ثروت خود اقدام نماید.
۳-آزادی در مصرف کردن اموال :
این سیستم آزادی در مصرف کردن اموال را بطور وسیع تجویز می کند بطوریکه هر فردی آزادی دارد که بهر نحو بخواهد برای رفع هر گونه نیاز و خواسته های خویش اموال خودرا خرج کند، فقط دولت گاهی می تواند بخاطر تأمین برخی از مصالح عمومی از مصرف کردن بعضی از کالاها جلوگیری کند.
آزادی با این وسعت که گفته شد زیربنای سیستم کاپیتالیستی است، اما شرح این مطلب که این نظریه و مکتب براساس کدام دلیل و برهان استوارگردیده است، و همچنین آزادی ای که مورد نظر اسلام است به فرصت دیگر موکول می گردد.
ادامه دارد

من کرارا اعلام خطر کرده ام: خطر برای دیانت مقدسه، خطر برای استقلال مملکت، خطر برای اقتصاد کشور. من از کلمۀ ” الکفر ملّه واحده” که از سازمانها بدست و دهانها افتاده متاسفم. این کلام برخلاف نص کلام الله و برای پشتیبانی از اسرائیل و عمال اسرائیل است، مقدمۀ شناسائی اسرائیل است برای پشتیبانی از عمال اسرائیل و فرقۀ ضاله منحرفه است.
من متأسفم از اینکه در مملکت اسلام بر خلاف قانون اساسی، اوراق ضالۀ مخالف با نص قرآن و ضرورت دین مقدس نشر می شود و دولتها از آن پشتیبانی می کنند، کتاب انتقاد که بر رد قرآن مجید نوشته شده، و طرح قانون خانواده که بر خلاف احکام ضروریه اسلام و خلاف نص کلام الله مجید طبع و منتشر می گردد و کسی نیست از دولتها استیضاح کند.
من متاسفم از رفتار سازمانها با مجالس تبلیغ احکام و عزاداری پرسید مظلومان علیه الصّلاۀ و السلام.
….. من به جمیع دول اسلامی و مسلمین جهان در هر جا هستند اعلام می کنم که ملت عزیز شیعه از اسرائیل و عمال اسرائیل متنفرند و از دولتهائی که با اسرائیل سازش می کنند متنفرو منفرجرند. این ملت ایران نیست که با اسرائیل منفور در حال سازش است. ملت ایران از این گناه بزرگ بری است، این دولتها هستند که بهیجوجه مورد تایید ملت نیستند. از خداوند تعالی عظمت اسلام و حفظ احکام اسلام را خواستارم. اعلامیه ۱۳۴۳٫
(قسمتهائی از سخنان تاریخی امام بمناسبت احیای کاپیتولاسیون در تاریخ ۲۰ ج ۲/۸۴ مطابق ۴ آبانماه ۴۳):
….. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد که این ملت یک روز اسیر انگلیس و یک روز اسیر آمریکا باشد. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد که اسرائیل اقتصاد ایران را قبضه کند، نمی گذارد کالاهای اسرائیل آنهم بدون گمرک در ایران فروخته شود…. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد در بیت المال چنین هرج و مرجی واقع شود. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد هر دولتی هر کاری که خواست انجام دهد هر چند صد درصد بر ضد ملت باشد. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد که دختر و پسر در آغوش هم کشتی بگیرند و افتضاح بار بیاورند….. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد که دختران عفیف مردم در مدارس زیردست جوانها باشند و زنها را به مدرسۀ پسرانه و مردها را به مدرسۀ دخترانه بفرستند و فساد راه بیندازند…. اگر نفوذ روحانیون باشد نمی گذارد یک دست نشاندۀ آمریکائی این غلطها را بکند، بیرونش می کنند از ایران.
…. آن آقایانی که می گویند باید خفه شد اینجا هم باید خفه شویم و دم درنیاوریم. آیا در این مورد هم می گویند باید خفه شد؟ در اینجا هم ساکت باشیم و دم در نیاوریم؟ ما را بفروشند و ساکت باشیم؟ قرآن ما را بفروشند و ساکت باشیم؟ استقلال ما را بفروشند و ساکت باشیم؟
و الله گناهکار است کسی که داد نزند. و الله مرتکب کبیره است کسی که فریاد نکند. ای سران اسلام بداد اسلام برسید. ای علمای نجف بداد اسلام برسید. ای علمای قم بداد اسلام برسید، رفت اسلام!
…… رئیس جمهور آمریکا باید بداند این معنی را بداند که امروز در پیش ملت ما از منفورترین افراد بشر است که چنین ظلمی به ملت اسلامی کرده است. امروز قرآن با او خصم است، ملت ایران با او خصم است. دولت آمریکا بداند این مطلب را که او را در ایران ضایع و مفتضح کردند.
…… باید برای آشپز آمریکائی، میکانیک آمریکائی، اداری آمریکائی، اداری فنی، کارمندان فنی آمریکائی و خانواده هایشان مصونیت باشد، لیکن علمای اسلام، وعاظ اسلام و خدمتگزاران اسلام در تبعید و زندان باشند…… اینها در کتاب تاریخ سند دست دادند که رفاه حال ملت در قطع نفوذ روحانیت است. یعنی رفاه حال این ملت در قطع ید رسول الله است. روحانیون که از خودشان چیزی ندارند، هر چه دارند از رسول الله دارند. باید قطع ید رسول الله از این ملت بشود. اینها را می خواهند تا اسرائیل با خیال راحت هر کاری را انجام دهد تا آمریکا با دل راحت هرچه می خواهد بکند. امروز تمام گرفتاری ما از آمریکاست. تمام گرفتاری ما از اسرائیل است، اسرائیل هم از آمریکاست.

برادر جهانگیر رضایی-تهران
ضمن تشکر از محبتهای شما و از اظهار تمایل به همکاری با مجله ی پاسداراسلام، موفقیت شما را درخدمت هر چه بیشتر به انقلاب و اسلام خواستاریم، شما هم در آن کارخانه می توانید دین خودتان را به نحو احسن ادا نمایید.
برادرحمید فرناق- تهران
با تشکر از لطفتان نسبت به پاسدار اسلام امیدواریم به خواسته ی شما جامه ی عمل پوشانده شود.
برادر محمد جواد ملکوتیان –اصفهان
با عرض سلام، و ضمن تشکر از پیشنهادات شما، امیدواریم در آینده از آنها استفاده کنیم، البته بعضی از مسائل هست که درج آنها با روش مجله مناسبت ندارد.
برادر علی محمد عندلیب- اصفهان
از عواطف بی شائبه ی شما نسبت به روحانیت مبارز و اساتید محترم حوزه علمیه قم سپاسگزاریم، توفیقات بی پایان شمارا از درگاه حضرت احدیت مسئلت داریم .
برادرروحانی حسین خجسته – قم
باتشکر از شعرارسالی شما که از نظر محتوا جالب بود،امیدواریم در آینده از اشعاربهترشما استفاده کنیم.
برادران مجاهد افغانی
با تشکر از نامه و نشریاتی که ارسال داشته اید، امیدواریم درآینده نیز نشریات خودتان را بفرستید.
بروجن- برادر حجت الله اسکندریان
تهران – سرباز وظیفه برادر علی نقی نظری
درمورد اشتراک مجله «پاسدار اسلام » می توانید مبلغ ۶۰۰ ریال بابت اشتراک یکسال مجله بحساب ۶۰۰ بانک ملت شهرستان قم- شعبه ی میدان شهدا واریز و فیش فوق را همراه باآدرس کامل وقید اولین شماره مجله ی مورد نیاز به آدرس صندوق پستی ۳۲۰ ارسال تا مجله ی پاسدار اسلام همه ماهه برایتان فرستاده شود.

محمود رضا زعفرانی به سال ۱۳۳۶ در اهواز در خانواده ای متدین تولد یافت. از همان اوان کودکی به اذان گفتن علاقه ی عجیبی داشت ودر هرمسجد و هرکجا نماز تشکیل می شد مؤذن بود و همیشه درمسجد حضورداشت، انگار که فرزند مسجد بود. به روحانیون علاقه ی وافری از خود نشان می داد و هرجا یک روحانی می‌دید عشق وشوری درقلبش بوجود می آمد. پس از گذراندن دوران تحصیلی ابتدایی و دبیرستان مدتی رابه فراگیری علوم دینی صرف کرد. به اسلام و مطالعه کتابهای مذهبی و فراگیری قرآن چنان علاقه نشان می داد که هرجا مجلس دینی تشکیل می شد در ان حضور می یافت.او در هنر نقاشی مهارت خاصی داشت، به طوری که یکبار دیدن کسی، تصویرش را عینا بصورت طبیعی ترسیم می کرد. هوش سرشاری داشت، بقسمی که درکلاس درس با توضیح آموزگار درس را فرا می¬گرفت و نیاز مجدد به مطالعه نداشت. خیلی بردبار و صبور بود،و تمام سختی ها را با خونسردی تمام پشت سر می گذاشت. ایمان واخلاق خوش دروجودش آشکار بود. او قبل از انقلاب به خدمت نظام وظیفه رفت و دربخش زرهی مسئول تانک در فرمانداری نظامی بود و در همان دوران خفقان دست از تبلیغ اسلام برنداشت و هرروز قسمتی از تانک را از کار می انداخت و چندین تانک را با این روش از صحنه خیابانها به تعمیر گاه می فرستاد، تا جایی که مشکوک شدند و به او اعتراض شده بود که چرا همیشه تانک شما خراب می شود؟ سپس بهنگام فرمان امام مبنی برترک ارتش تانک را رها کرده و با اسلحه ی خود به میان مردم می شتابد و همراه پدرش از اهواز خارج شده و در هفت تپه مخفی می شود، با اسلحه اش مأمور حفاظت هفت تپه از شر اشرار شاه و بختیار می گردد. و گفته بود اگر برای دستگیریم بیایند تا آخرین فشنگم با آنان خواهم جنگید.
درزمانی که مسئول تانک بود با وجود این که مورد هجوم و پرتاب سنگ مردم قرار می گرفت، حتی یک تیر به طرف مردم شلیک نکرد، و به دوستانش درارتش گفته بود انقلاب اسلامی پیروز می شود، بیایید به مردم بپیوندید، پس از انقلاب و فرمان امام مبنی برحضور در پادگانها به لشکر ۹۲ زرهی اهواز مراجعه کرد و هنگامی که حجه الاسلام خامنه ای برا ی ازدید به آنجا رفته بود مورد تحلیل قرار گرفت.پس از اتمام نظام وظیفه برای خدمت به اسلام وارد کمیته شد و پس از آن مدتی را در بسیج و سپس به عضویت سپاه درآمد.او با این که در ارتش می توانست خدمت کند واز حقوق خوبی برخوردار بود و حتی با وجود این که قبل ازآمدن سپاه در دانشکده ی افسری پذیرفته شده بود احساس می کرد که برای حفظ دستاوردهای انقلاب باید در سپاه باشد. وی به هنگام جنگ تحمیلی بارها دراهواز با تیربار به قلب دشمن حمله کرده و باعث تعجب دوستانش شده بود و از شهامتش همین بس که کوچکترین ترسی دردلش نبود، گلوله های خمپاره اش چنان به هدف می خورد که همه را متعجب می کرد، پس از این که پدرش به قم منتقل شد، درجبهه ی آبادان حضور یافت و پس از رشادتها و حماسه هایی که از خود گذاشت دریک نبردی سخت پس از فتح تپه های میدان تیر آبادان و خنثی کردن ضد حمله در ۲۶/۲/۶۰ دراثر اصابت گلوله توپ دشمن کافر به جمع کاروان شهدا پیوست، این شهید عزیز به هنگام شهادت تشنه بود و با لبی تشنه به دیدار مولایش حسین(ع) شتافت.
ازشهید محمودرضا زعفرانی فقط یک دست و یک پا بجا ماند، وهمرزمانش را داغدار ساخت.
روحش شاد و یادش گرامی باد

ثقه الاسلام کلینی
اگر روحانیون نبودند ما الان ازاسلام اطلاعی نداشتیم
امام خمینی
حوزه های علمیه ی اسلامی و بخصوص شیعی بعنوان بزرگترین پایگاه اسلامی در طول تاریخ اسلام، مهمترین مهد پرورش «پاسداراسلام» بوده و خواهد بود. اگر امام خمینی می فرمایندکه «اگر روحانیون نبودند ما الان از اسلام اطلاعی نداشتیم.» از عمق یک واقعیت خبر می دهند، وبهترین دلیل بروجود چنین امری، ارائه تاریخ زندگی و شرح حال علمای بزرگ حوزه ها می باشد که ضمنا تحلیلی نیز از تحول و تطور علمی و چگونگی حفظ و گسترش علوم اسلامی را در بردارد. این «احوال» نگاری گذشته ازنشان دادن یک کمیت بی نظیر درکاوش علمی زوایای یک مکتب خاص بنام اسلام جنبه‌ی سازندگی روحی نیرومندی هم داردکه ناشی از تجسم مکتب درفرد موردنظرمی باشد،امیدواریم که مورد توجه خوانندگان قرار بگیرد:
محمدبن یعقوب کلینی، ملقب به ثقه الاسلام کلینی می نویسد:«ازخواص شیعه این است که در سرهر صدسال هجری (یک قرن) مجددی برای مذهب ایشان است، ودرراس قرن دوم امام رضا(ع) و اول قرن سوم محمد بن یعقوب کلینی و اول قرن چهارم سید مرتضی علم الهدی بوده است.»
وچقدر جالب است که درراس قرن پانزدهم هجری- که همین قرن معاصراست- نوررهبر عظیم الشان ما امام خمینی، عالم را فرا گرفته است، وبدون شک اورا می توان بهترین و کاملترین مصداق تجدید کننده ی مذهب دانست.
شرح حال کلینی
متاسفانه ازاینکه دانشمند بزرگوار و افتخار عالم تشیع مرحوم کلینی درقرن سوم هجری می زیسته اطلاع مختصری از زندگی پرخیر و برکت وی دردست است و تاکنون نقاط مبهم و نامعلوم فراوانی در شرح حال زندگی اش موجود است که علیرغم تلاشها و تحقیقات زیادی که امروزه بعمل آمده، بی نتیجه مانده و پرده از ان سالیان درازی که این وارث انبیا درخدمت به اسلام و مسلمین سپری کرده هم چنان برداشته نشده است.
آنچه از تاریخ می توان استفاده کرد این که کلینی،ثواب خاص امام زمان(ع) را درک کرده و بسیاری از احادیث و اخبار را از مصدر اصلی و دست اولش اخذ کرده است.
سال ولادت مرحوم کلینی معلوم نیست، ولی سال وفاتش را ۳۲۸یا ۳۲۹ هجری ذکرکرده اند .مکان ولادت او قریه ای است به نام کلین که لقب آن بزرگوار مشتق از اسم همین قریه است.کلین قریه ای است در ۳۸ کیلومتری جنوب غربی شهر ری، و از این قریه فقها و محدثین زیادی برخاسته اند که از ان جمله محمد بن یعقوب کلینی «ثقه الاسلام» و دایی او مرحوم «علان» است.
مرحوم کلینی مدنی درکلین به امامت و رهبری تشیع پرداخت، و سپس به بغداد هجرت کرد و در انجا نیز به تدریس علوم اهل بیت اشتغال داشت.
نجایی می گوید: «او در زمان خود، شیخ و پیشوای شیعه بود درری، و حدیث را ازهمه بیشتر ضبط کرده و بیشتر از همه مورد اعتماد است.»
ابن طاووس حلی می گوید: «توثیق و امانت کلینی مورد اتفاق همگان است.»
ابن اثیر صاحب کتاب الکامل فی التاریخ می گوید:«او به فرقه ی امامیه درقرن سوم هجری زندگی تازه ای بخشید، و پیشوا و عالم بزرگ وفاضل و مشهود درآن مذهب است.»
ابن حجر عسقلانی می گوید:« کلینی از رؤساء فضلاء شیعه است در ایام مقتدر عباسی.»
ملا محمد تقی مجلسی می گوید:«حق این است که درمیان علماء شیعه مانند کلینی نیامده است، و هرکه در اخبار و ترتیب کتاب او دقت کند درمی یابد که اوازجانب خداوند تبارک وتعالی مؤیّد بوده است.»
محقق حلی درمقدمه‌ی معتبر می گوید: نظربه این که فقهاء ما رضوا ن الله علیهم زیادند و تألیفات فراوان دارند، و نقل اقوال همه ی انها غیر مقدور است. من به سخن مشهورین به فضل و تحقیق وحسن انتخاب اکتفا کرده ام و از کتب این فضلاء به آنچه اجتهاد آنها هویدا است و مورد اعتماد خودشان بوده است اکتفا کرده ام از جمله کسانی که نقل می کنم، از قدمای زمان ائمه، حسن بن محبوب احمد بن ابی بزنطی، حسین بن سعید اهوازی، فضل بن شاذان نیشابوری و یونس بن عبدالرحمن، و ازمتاخرین محمد بن بابویه قمی (شیخ صدوق) و محمد بن یعقوب کلینی .
کتاب کافی
آنچه کلینی را به امامت اسلام در طول قرون و اعصار معرفی کرده،کتاب کافی است، و اینک که از شرح حال این بزرگ مردتاریخ اطلاع زیادی دردست نیست، کتاب کافی،کافی است که عظمت و بزرگواری اورا به ما بشناساند.
شیخ کلینی اولین کسی است که اخبار را مبوّب (تقسیم بندی ) کرده و «الکافی» وی اولین کتاب از کتب اربعه شیعه است، واین کتاب که همچنان مؤلفش بسیار عظیم و افتخار آفرین است دارای ۱۵۱۷۶ حدیث می باشد.
تألیف این کتاب ۲۰ سال طول کشید و هنگامی که کلینی دربغداد بوده است کتاب خاتمه یافته، ولی معلوم نیست شروع کتاب کی ودرکجا بوده است.
شیخ مفید درباره ی کتاب کافی چنین می گوید : «کافی درردیف جلیل ترین کتب شیعه وسودمند ترین آنها است.»
محمد بن مکی عاملی «شهید اول » می گوید: « کتاب کافی در علم حدیث است، و شیعه مانندش را ننوشته است.»
شیخ زین الدین «شهید ثانی» می گوید: «بجان خودم هیچ نویسنده ای مانند کافی رابرشته تألیف درنیاورده است،وقدر و منزلت کلینی و جلالت او ازاین کتاب نمایان است.»
محقق کرکی می گوید: « این کتاب از احادیث شرعی و اسرار دینی مقداری جمع آوری نموده که درکتاب دیگری یافت نمیشود.»
«کافی» شریفترین وکاملترین وجامعترین کتاب است،زیرا که درمیان آنها شامل اصول و خالی از عیب و فضول است.»
مولی محمد امین استرآبادی در کتاب فوائد المدینه می گوید:« ما از اساتید و علمای خود شنیده ایم که در اسلام کتابی تألیف نشده که برابریا نزدیک کتاب کافی است.
امتیازات کافی
۱- ازاینکه شیخ کلینی درزمان نواب اربعه یا نمایندگان و نایبان خاص امام زمان(عج) می زیسته است، لذا قطعاً ازآنها استفاده ی شایانی درمورد احادیث کرده است، و از این رو بیشتر می توان به کتاب وی اعتماد کرد.والبته این بدان معنی نیست که تمام احادیث را بدون تحقیق بپذیریم، بلکه باید اهل فن آنها رامورد بررسی قرار دهند و اسناد و رواه حدیث رابا دقت مطالعه کرده صحیح را از ضعیف تشخیص داده، سپس در دسترس عموم قرار دهند، و این تحقیق می بایست درمورد تمام کتب و مراجع حدیث انجام پذیرد و البته قبل از همه ی انها کتب اربعه ی شیعه که مأخذو منابع اصلی حدیث بشمار میروند، باید زیر نظر متخصصین و دانشمندانی که در علم حدیث و رجال تخصص وافر دارند،مراجعه و تنقیح شوند.
۲- یکی از بزرگان محققین گفته است: «روش کلینی درترتیب احادیث هرباب این است که حدیث درست تر وصحیح تر را در اول باب قرار داده و سپس به احادیث مجمل و مبهم می پردازد، ازاین جهت احادیث آخر هرباب غالبا خالی از ابهام نیست.»
۳-یکی از امتیازات کافی این است که کلینی سلسله سند را تا به امام، درهرحدیث نقل می کند، و آنجا که صدر سند را حذف کرده است، جایی است که ازکتاب دیگر نقل کرده، و سلسله ی سند رابه آن کتاب حواله می دهد.
تألیفات کلینی
آنچه درکتب تراجم نقل شده پنج کتاب دیگراز شیخ کلینی نقل کرده اند:
۱- کتا ب تفسیر الرؤیا
۲- کتاب الرجال
۳- کتاب الرد علی القرامطه
۴- کتاب الرسائل (رسائل ائمه علیهم السلام)
۵-کتاب ما قیل فی الائمه من الشغر
وفات کلینی
کلینی درسال ۳۲۸یا ۳۲۹ هجری در بغداد وفات کرد و در مقبره ی خود در باب الکوفه بغداد بخاک سپرده شد.مقبره ی او در سمت شرقی دجله نزد باب جس عقیق واقع شده است. وقرنها است که شیعیان بزیارت آن بزرگوار می روند، و برادران اهل تسنن هم براحترام آن مقبره و تعظیم کلینی اتفاق دارند.
علامه مجلسی می گوید: «مقبره ی کلینی در مولوی خانه ی بغداد است، و به «شیخ المشایخ» معروف است و عامه و خاصه آنرا زیارت می کنند.من از جماعتی از شیعیان شنیدم که ان مقبره محمدبن یعقوب کلینی است و خودم اور ا در همانجا زیارت کردم.»

بسم الله الرحمن الرحیم
اکنون در آستانۀ ۱۲ بهمن سالروز (اذا جاء نصر الله و الفتح و….) بازگشت پیروزمندانۀ امام «روح الله» بر پیکر خونین «امت» از هجرتی بس دراز و پربار و سالگرد «یوم الله» ۲۲ بهمن، نهال انقلاب پیروزمند اسلام به آغاز چهارمین سال خود نزدیک می شود. ۲۲ بهمن، روزی که آرزوی میلیونها شهید راه خدا با پیروزی «انقلاب اسلامی» و بر قراری اولین «حکومت اسلامی» بعد از صدر اسلام به رهبری حضرت امام خمینی ارواحنا له الفداء برآورده شد.
۲۲ بهمن سرآغاز فصلی نوین در تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی که نموداری از تجلی آیات الهی و معجزات انبیاء و حوادث تاریخی آنان را در پی داشت، انقلابی همچون نوح نجات بخش و پیروز بر طوفانهای مهیب. ابراهیم گونه، بت شکن، ایثارگر بهترین فرزندان خود (مطهری، مفتح، بهشتی مدنی و…… در راه خدا) و به تنهائی مقاوم در برابر کفر جهانی. موسی وارفرعون ستیز و منجی مستضعفان، و مسیحا نفس زندگی بخش دلها. پیروسنت محمدی (ص) و شیعۀ راه علی (ع) و منادی «وحدت امت»
۲۲ بهمن، نقطۀ اوج انقلابی که که جباران مستکبر را از تخت سلطنت بزیر کشید و مستضعفان را وارثان زمین گردانید انقلابی که سنگریزه های طبس اش، سپاه ابراهۀ زمان (آمریکا) را درهم کوبید و توطئۀ «کفار جاهلیت» را در نوژه متلاشی کرد، همزمان بر «کسری» و «قیصر» شرق و غرب پشت نمود، سر سخت چون شعب ابی طالب در برابر حصر اقتصادی ایستاد و پیروزمند بر جبهه متحد ضد انقلاب در جنگ «احزاب» تاخت و در یک زمان در نبرد بی امان با ناکثین (بنی صدر، لیبرالها منافقین و……) قاسطین (صدامیان و کمونیستها و….) و مارقین (فریب خوردگان منافقان و…..) پیروزی آفرید.
۲۲ بهمن نقطۀ عطفی در تاریخ انسانیت که جهادش برای مستضعفان سازندگی، و برای مستکبران تجاوزگر مرگبار، بوسه زن بر دست کارگر و کشاورز زحمتکش، وقطع کننده دست ابی لهب های غارتگر در «مطلع الفجر» آن خورشید اسلام درخشیدن گرفت و طنین «لا اله الا الله»، «محمد رسول الله» مرزهای ساختگی را در هم ریخت، وستگلاخها را از «طریق القدس» برچید تا «ارتش» ایمان و «سپاه» نور برای ستیز با کفر و ظلمات (امپریالیسم، صهیونیسم، کمونیسم) «بسیج» شود و زمینه را برای رسیدن به انقلاب حضرت مهدی (عج) و برقراری حکومت عدل جهانی فراهم آورد. رحیمیان

حجه الاسلام و المسلمین قدیری
بسم الله الرحمن الرحیم
س- سئوالاتی از دفتر استفتا حضرت امام درباره‌ی مالیات و سربازی و رفتن بجبهه بدون رضایت پدر ومادر شده که جواب مطابق فتوای آن حضرت داده شده است که مالیات کفایت از وجوه شرعیه نمی‌کند و مراعات مقررات دولت اسلامی لازم است، ورفتن به سربازی بر حسب مقررات دولت اسلامی لازم است و اگر از نظر مقررات رفتن به جبهه برشخص متعین شده باید برود و در غیر این صورت موجب اذیت والدین باشد مراعات حال آنها ر ابکند. ممکن است توضیحی درباره‌ی وجه این مسائل بدهید .
ج- بسمه تعالی، از آثار و نتایجی که بر دولت حقه و حکومت اسلامیه مترتب است این است که مراعات قوانین و مقررات آن لازم و واجب شرعی است، مثل سایر واجبات از قبیل نماز و روزه، و تخلف از مقررات دولت اسلامی گذشته از مجازات قانونی که ممکن است داشته باشد عقوبت اخروی هم دارد و برهان این مدعی با خودآن است، چو ن پس از فراغ ازاین که حکومت لازم است و حکومت باید اسلامی باشد لزوم مراعات قوانین آن دلیل خاصی نمی خواهد و معنی لزوم حکومت لزوم مراعات مقررات آن است. بنابراین خیلی از مسائلی که در رژیم طاغوتی و غیر اسلامی حل نشده بود، دررژیم اسلامی حل است.درسابق گفته می شد که مالیات اسلامی خمس و زکات و سایر وجوه شرعیه است و مالیاتی که دولتها از درآمد و اموال وچیزهای مخصوص می گرفتند محکوم به غصب بود، ولی امروز اگر دولت اسلامی برا ی حفظ نظام مالیاتی مقرر نماید برهمه واجب شر عی است که آنرا بپردازند و بر تخلف از آن عقاب و عذاب الهی مترتب است، واین مطلب ربطی به وجوه شرعیه ندارد و منافاتی بین واجب بودن مالیات و واجب بودن خمس و غیر آن نیست. بنابراین باید گفت چون مراعات مقررات دولت اسلامی لازم است، دادن مالیات واجب شرعی است و وجوه شرعیه راهم برحسب حکم الهی باید داد و هیچیک بجای دیگری محسوب نمی شود.
ونیز در سابق گفته می‌شد که رفتن مشمولین نظام وظیفه به سربازی لزوم ندارد، بلکه اگر فرار هم بکنند مانع ندارد و حتی دراواخر عمر رژیم فرار از پادگانها طبق حکم حضرت امام روحی له الفدا واجب بود، ولی امروز برهر فرد مشمول واجب شرعی است که برطبق مقررات وارد نظام سربازی شود و اگر تخلف کند معصیت کار است و فرار از سربازی حرام است.
واما در خصوص شرکت د رجبهه ها ی جنگ، باید به این نکته توجه داشته باشیم که شرکت درجنگ امروز بر تمام افراد ملت واجب است بوجوب کفایی که همه افراد باید از عهده ی این تکلیف برایند که یا خودشان بجنگ بروند و یا به مقدار کفایت افرادی را اعزام دارندبلی، اگربه مقدار کفایت درجبهه ها موجود شد، کسانی که در جبهه هستند منتی بردیگران دارند که تکلیف را از عهده ی آنها برمی دارند و در این جهت فرقی بین زن ومرد و پیرو جوان نیست، زیرا در دفاع اینگونه تفصیلات و شرائطی که درجهاد، یعنی جنگ ابتدایی با کفار ذکر شده اعتبار ندارد، پس بر همه واجب است که دراین امر شرکت داشته باشند، چه فرزندان، وچه والدین آنها، و اگر اعزام افراد به مقدار کافی موقوف باشد به اینکه پدرومادر ها فرزندان خود ر ا به جبهه بفرستند باید آنها را اعزام دارند و رضایت بدهند. بلی اگر به مقدار کفایت موجود باشد و از نظر مقررات دولت اسلامی رفتن شخص بجبهه متعین ولازم نشده باشدو رفتن موجب اذیت والدین شود، مراعات حال ایشان را بکند و حاصل اینکه صوری دراین مسئله هست.
۱- صورت نبود نیروی انسانی درجبهه به مقدار کفایت که در این صورت برهمه لازم و واجب شرعی است نیرو به مقدار کافی تحصیل کنند و فرزندان و پدر و مادران دراین جهت فرقی ندارند، و اگر فرزند مهیای رفتن به جبهه است پدر و مادر حق ندارند از او ممانعت کنند.
۲- درصورتی که از نظر مقررات بر شخص رفتن جبهه لازم باشد مثل افرادی که در ارتش یا سپاه هستند یا کسانی که عمل و هنر خاصی داشته باشند که وجود آنها در جبهه لازم باشد.براین اشخاص هم لازم است شرکت کنند و پدرومادر حق ممانعت ندارند.
۳-صورتی که افراد به مقدار کافی درجبهه موجود باشند و از نظر مقررات رفتن به جبهه برشخص لازم نباشد،دراین صورت اگر پدر و مادر از رفتن فرزند اذیت می شوند فرزند رعایت حال انها را بکند و نیزباید معلوم باشد که این تفصیل مربوط به قبل از رفتن به جبهه است و اما بعد از رفتن وشرکت و استقرار درجبهه نباید از مقررات جبهه ها تخلف شود، هرچند شخص بدون رضایت پدرومادر رفته باشد، زیرا مراعات مقررات بخصوص در جبهه برواجب دیگر تقدم دارد.
ومناسب است اشاره ای به مدرک فقهی مشروط بودن اعمال فرزند و مشروط نبودن آن باذن یا رضایت پدرومادر، یامانع بودن منع یا کراهت ایشان بشود، فقها عظام رحمه الله علیهم مسئله را به این نحو عنوان فرموده اند که آیا در اعمال مستحبه فرزند، نظیر روزه ی مستحبی و حج مستحبی اذن یا رضایت پدر شرط است یامنع یا کراهت او مانع است یا هیچیک ثابت نیست، و عین این بحث امروز مورد حاجت است که حکم شرکت یا سپاه یا رفتن او به جبهه بدون اذن یا رضایت پدر ومادرچیست؟
کبریاتی که ممکن است توهم شود که دلیل مسئله است چهارعنوان است:
۱- وجوب اطاعت والدین
۲- وجوب برّ و احسان به انها
۳- حرمت عقوق
۴- اشتراط اذن والدین در عبادات
اما وجوب اطاعت فقط به دو روایت در آن برخوردیم که خودمتن آنها قرینه عدم وجوب است،
“اَمّا والِدَیکَ فَاَطِمهُما وَ اِن اَمَراکَ اَن تَخرُجَ مِن اَهلِکَ وَمالَکَ فَاخرُج فَاِنّه مِنَ الِایمانِ”
و امر اطمعها، هرچند فی نفسه ظاهر در وجوب است، لکن به قرینه ذیل روایت از ان صرف می شود، زیرا مقطوع است که امر ایشان به خروج از اهل و مال و جوب اطاعت ندارد و کلمه «من الایمان» هم موید است که امرا طعهما وجوبی نیست ،و روایت دوم درقضیه ایست منقول از پیغمبر اکرم(ص) که:
« اِنّ الرَّسُول َ استَفسَرَ مِن الرَّجُل ِاَنَّهُ هَل یَقتُلُ اَبا هُ لَو اَمَرَهُ النَّبِیُّ قالَ نَعَم قالَ(ص): اِنّی لا امُرکَ بِذ لِکَ وَانَّما امُرکَ بِاطاعَتِهِ»
و هرچند«انما امرک باطاعته» فی نفسه ظهور در وجوب اطاعت دارد، ولی امر عقیب توهم خطر وجوبی نیست.بنابراین کبرای وجوب اطاعت بدون دلیل است، و اما وجوب برّ و احسان بوالدین هر چند مقتضای قرآن کریم است:
“وَقَضَی رَبُّکَ اَلّا تَعبُدوا اِلّا اِیّاهُ وَبِالوالِدَینِ اِحسانا”
وروایات هم در این باب زیاد است. لکن گذشته ازاینکه ماده احسان و برخود قرینه است براینکه امرآن وجوبی نیست معلوم است که برّ واحسان بنحو مطلق واجب نیست وقدر متقین مورد وجوب ان موردی است که عنوان عقوق بر تر ک آن مترتب باشد که بحث خواهدشد.
علاوه بر اینکه بجا آوردن اعمال واجبه یا مستحبه بدون اذن و رضایت پدرومادر، بلکه با منع آنها خلاف احسان و برّ نیست،بلکه گاهی احسان هم هست، مثل اینکه به نیابت آنها بجا آورده شود یا به قصد اهدا ثواب به آنها انجام می گیرد.واما حرمت عقوق هرچند ثابت است بحسب روایات و از جمله ان روایتی است درنماز جماعت که:
“ان الرجل یسمع ابواه الکلام الغلیظ افهل یقتدی به، قال (ع) نعم مالم یکن عاقاقا طعا”
لکن نمی توانیم برای اشتراط رفتن فرزندان بجبهه یا غیر آن باذن یا رضایت پدرو مادر به آن تمسک کنیم، زیرا عقوق بمعنی منع حقوق است و حق داشتن پدرو مادر دراین مورد اول کلام است. بلی، اگر رفتن فرزند به جبهه یا غیر آن و همچنین اعمال دیگر فرزند موجب اذیت ایشان باشد عقوق صدق می کند، ولذا ذکر شدکه اگر رفتن به جبهه واجب نشده از نظر مقررات و غیر آن و موجب اذیت والدین می شود مراعات حال آنها رابکند.واما اشتراط اذن والدین در عبادت فرزند در بعض موارد خاصه رسیده و کلی نیست و روایات آن هم خالی از ضعف سند یا دلالت نیست و تفصیل موکول است به محل خودش و این مختصر گنجایش آنر ا ندارد.
**لزوم پرداخت مالیات و عدم کفایت ان از وجوه شرعیه
** وجوب رفتن به سربازی برای مشمولین
** بحث درباره لزوم یا عدم لزوم رضایت والدین برا ی رفتن به جبهه و ارگانها
والحمدلله رب العالمین

زیر نظر: حجه الاسلام و المسلمین قدیری عضو حوزه استفتاء امام
پرسشهائی در مسائل گوناگون فقهی از امام شده است و ما بعضی از آنها را که بیشتر مورد حاجت مردم است جمع آوری کرده و منتشر می‌سازیم، به امید اینکه پاسخگوی بسیاری از سئوالات برادران و خواهران ارجمند ما باشد، و چه بسا گرفتاریهائی را رفع کند، و چه بسیارند که مسائلی مشابه آنچه در اینجا نوشته میشود دارند، ولی دستشان به دفتر استفتای امام نمی‌رسد، یا اینکه تا سئوالی جواب داده شود وقت زیادی از آنان گرفته می‌شود، لذا بر آن شدیم که این فصل نوین را در این مجله بگشائیم و برخی از استفتاهائی را که حضرت امام جواب گفته اند در دسترس عموم قرار بدهیم که هم رفع بعضی از نیازها شود، و هم در بالابردن سطح معلومات مذهبی گامی برداشته باشیم:
س- آیا هدیه ای که برای انسان می‌آورند، اگر سال از آن بگذرد خمس دارد یا خیر؟
ج- خمس ندارد.
س- پولی که برای جهیزیه دختر، اندک اندک کنار می‌گذارند و بدختر نبخشیده اند، آیا سرسال خمس دارد یا خیر؟
ج- اگر از ارباح مکاسب است خمس دارد.
س- شطرنج بدون پول حرام است یا خیر؟
ج- حرام است.
س- آیا دینار (یا پولهای خارجی دیگر) جایز است بوسیلۀ صراف تبدیل به تومان یا حواله شود؟
ج- مقررات دولت اسلامی باید مراعات شود.
س- نظر امام راجع به قمه زنی و شبیه خوانی و روضه خوانی و عزاداری چیست؟
ج- در وضع موجود قمه نزنند و شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات و موجب وهن مذهب نباشد مانع ندارد، اگر چه روضه خوانی بهتر است و عزاداری برای سید مظلومان از افضل قربات است.
س- رانندگی اتومبیل برای بانوان چه صورت دارد؟
ج- با حفظ حجاب و وظایف شرعیه مانع ندارد.
س- آیا بانوان می‌توانند آموزش فنون نظامی ‌ببینند یا خیر؟
ج- آموزش نظامی برای بانوان با مراعات کامل وظایف شرعیه مانع ندارد، و اگر موقت است به اینکه نامحرم آنها را آموزش دهد احتراز نمایند.
س- آیا بهرۀ بانکی را می‌توان دریافت کرد و به جنگزدگان کمک نمود؟
ج- گرفتن بهرۀ پول جایز نیست و اگر گرفت و از شناسائی صاحب آن مایوس است، باید به فقیر صدقه دهد.
س- آیا آهنگهائی که از رادیوتلویزیون پخش می‌شود از نظر شرعی اشکال ندارد؟
ج- موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.
س- آیا مدرسه رفتن و تحصیل کردن دختر، در این زمان مانعی دارد یا خیر؟ و در صورتیکه پدر اجازه ندهد چه باید کرد؟
ج- اگر از نظر حجاب و غیر آن مراعات وظیفۀ شرعی را بکنید مانع ندارد، ولی خوب است رضایت پدر خود را تحصیل نمائید.
س- دختری که با لغه و عاقله است، و می‌خواهد با جوانی مسلمان و متدین ازدواج کند، ولی پدر بواسطۀ امور مادی اجازه نمی‌دهد، آیا دختر بدون اذن پدر می‌توان ازدواج کند یا خیر؟
ج- اذن پدر در ازدواج دختر باکره شرط است، مگر در صورتیکه از تزویج به کفو منع کند و دختر نیاز به ازداوج داشته باشد و بترسد که اگر از این ازدواج صرفنظر کند شوهر خوبی برای او پیدا نشود.
س- کشیدن تریاک و خرید و فروش تریاک و کشت خشخاش چه صورتی دارد؟
ج- اعتیاد به تریاک جایز نیست و معتاد در صورت عدم لزوم ضرر باید آنرا ترک کند و خرید و فروش یا کشت منوط است به مقررات دولت اسلامی و تخلف جایز نیست.
س- در بعضی از مناطق ایران در مورد ازدواج برنامه ای دارند و آن اینست که از طرف مقامات مسئول دستور می‌دهند که ورقۀ آزمایش خون تهیه کنند، چنانچه دکتر زن برای این آزمایش وجود نداشته باشد، دکتر مرد میتواند این وظیفه را انجام دهد یا خیر؟ و نیز اگر دکتر زن وجود دارد، ولی در اثر بی توجهی یا غیره دکتر مرد انجام می‌دهد، اشکال دارد یا خیر؟
ج- اگر آزمایش مستلزم لمس یا نظر حرام باشد جایز نیست.
س- عده ای با خواندن زیارت و دعا و شرکت در مجالس عزاداری مخالفت میکنند و می‌گویند قرآن خواندن در صورت نفهمیدن معانی آیات فایده ای ندارد و با خواندن قرآن در مجالس ترحیم نیز مخالفت می‌نمایند. نظر امام چیست؟
ج- خواندن زیارت و ادعیۀ ماثوره و عزاداری برای سید مظلومان و صلوات بر پیغمبر و آل از افضل قربات و آدم ساز است، و قرائت قرآن از مستحبات و اهداء ثواب آن به اموات موجب مثوبت است.
س- زنانی که عادت ماهانۀ خود را می‌گذرانند و از خواندن نماز معذورند، آیا می‌توانند در نماز جمعه یا جماعت در غیر مسجد شرکت کنند؟
ج- می‌توانند در اجتماع برای نماز شرکت کنند، و صورتاً متابعت نمایند، ولی نباید نماز بخوانند.
س- آیا استفادۀ مرد از حلقۀ ازدواج از جنس طلای سفید (پلاتین) جایز است؟
ج- مانع ندارد.
س- از قدیم در مساجد حائلی مثل پرده بین زنان و مردان بوده، و اکنون عده ای می‌گویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزوم ندارد، نظر امام در این باره چیست؟
ج- در صورتیکه مفسده ای نیست پرده لزوم ندارد. بلی در نماز، احتیاط مستحب آنست که زن عقب تر از مرد باشد، مگر در صورتی که بین آنها حائلی مثل پرده باشد.
س- نظر امام دربارۀ گوشت سرد که در کشور توزیع می‌شود چیست؟
ج- اگر احتمال داده شود که وارد کننده مسلمان احراز تذکیه حیوان را کرده و آنرا در دسترس مسلمین قرار داده محکوم به حلیت است.

حجه الاسلام سید حمید روحانی مورخ انقلاب و نویسنده «تحلیلی از نهضت امام خمینی» و کتابهای دیگر، یار و همراه امام در نجف، پاریس و قم این بار برای پویندگان راه حق دریچه‌ای بسوی ویژگیهای زندگی امام می گشایند.
در شماره های پیش قسمتی از آن از نظرتان گذشت و اینک دنبالۀ آن:
امام در حدود پانزده سالی که در نجف می زیستند هر شب ساعت ۳ در کنار قبر حضرت علی بودند(۵)

بسم الله الرحمن الرحیم
چنانکه قبلاً یادآوری کردم از ویژگیهای امام اینکه اسلام را با تمام ابعادش می بیند، میشناسد و بکار می بندد و هر کاری را نیز در جای خودش انجام می دهد، عبادت به جای خود، سیاست به جای خود، مسائل سیاسی، اجتماعی و اخلاقی هر یک به جای خود. اینجور نیست که هیچیک از مسائل و موضوعات اسلامی، دیگری را تحت الشعاع قرار دهد. در این یازده سالی که در نجف در محضر امام بودم هرگز نشد که حوادث و رویدادهای بزرگ سیاسی موجب آن شود که امام از برنامۀ «حوزه ای» و تدریس فقه اسلام باز بمانند و یا باسردی وبی حالی این برنامه را انجام دهد. ما و بسیاری از شاگردان درس ایشان بارها اتفاق می افتاد که بعلت حوادث گوناگون سیاسی یا در سر درس حاضر نمی شدیم، و یا با سردی و نگرانی در درس ایشان شرکت می کردیم، لیکن امام در همان لحظات حساسی که بزرگترین مسائل سیاسی و حوادث و رویدادهای روزگار در زندگی ایشان پیش آمده بود، وقتی بر کرسی تدریس می نشستند به جوری مسائل فقهی را موشکافی می کرد و آنچنان به تحقیق و بررسی مسائل علمی می‌پرداخت که انگار نه انگار حادثه ای رخ داده است. همانروز که فرزند عزیز ایشان برادر بزرگوارم علامۀ شهید مرحوم حاج سید مصطفی اعلی الله مقامه از طرف رژیم ضد اسلامی بعث عراق دستگیر و به بغداد برده شد، در برنامۀ درسی امام کوچکترین تغییری روی نداد و می‌توانم بگویم از روزهای دیگر عمیق تر و گسترده تر در مباحث مختلف علمی غور کردند و نیز بدنبال شهادت مرحوم حاج سید مصطفی که بطور ناگهانی واقع شد و ضربه ای بود که به نظر من میتوانست آسمان را با تمام بزرگیش بر سر بازماندگان و یاران نزدیک آن شهید فرود آورد، دیدیم که نه تنها در روحیۀ امام کوچکترین خللی ایجاد نکرد و ایشان همانند کوهی استوار در برابر این فاجعۀ سنگین ایستاد، بلکه به زعما و علمای حوزه که درسها را بمناسبت این واقعه تعطیل کرده بودند اعتراض کرد که از تعطیلی درسها و رکود حوزه جلوگیری نمایند و درسها را شروع کنند، و خود نیز وقتی بر کرسی تدریس نشست آنچنان در مباحث علمی به غور و بررسی پرداخت علمی که «کان لم یکن شئیا مذکورا» گفتم هرگز مسئله ای و موضوعی و یا حادثه و واقعه ای نتوانسته ایشان را از وظایف و رسالتهائی که در ابعاد مختلف به عهده دارد باز بدارد و موضوعی موضوع دیگری را تحت الشعاع قرار دهد. با اینکه امام به رونق حوزه های علمی و درس و بحث علوم اسلامی تا آنجا اهتمام دارد که حاضر نیست بخاطر شهادت فرزند دلبندش بیش از چند روزی درس حوزه تعطیل باشد هیچگاه مسائل حوزه ها افکار و اندیشه‌های ایشان را تا آنجا بخود مشغول نمی کند که ایشان را از امور و مسئولیت های دیگرش باز بدارد و چه بسا مقاماتی که از مبارزه و مسئولیتهای دیگر خود دست کشیدند به بهانۀ آنکه میخواهیم حوزه را حفظ کنیم و اگر به مبارزه ادامه دهیم به حوزه لطمه میخورد و طلاب از درس خواندن باز می مانند.
(۶)
اهتمام امام به مسائل عبادی و معنوی را در پیش بطور نمونه بازگو کردیم و یادآور شدیم که امام بعبادت و تهذیب و خودسازی چقدر اهمیت میدهد و میدانیم که ایشان در راه تهذیب نفس و خودسازی چه زحمتها کشیده و رنجها برده است، لیکن می بینیم همین توجه بمسائل عبادی و معنویت و خودسازی هیچگاه موجب آن نشده که امام به گوشه نشینی و انزوا طلبی و به ذکر و ورد و عرفان بافی سرگرم شود و همه چیز را فراموش کند.
بعضی گمان می کنند که به یاد خدا بودن و با خدا اتصال داشتن تنها با ذکر و ورد گفتن ظاهری و تسبیح گرداندن ممکن است، ولی در این میان می بینیم که امام را برنامۀ دیگری است که ویژۀ خودشان میباشد.
امام بنابه اعتراف بسیاری از صاحبنظران متعهدی که با ایشان سالیان درازی از نزدیک ارتباط داشته اند «دائم الذکر» می باشد و پیوسته قلبشان به یاد خدا می طپد و مطمئن است، لیکن هیچگاه دیده نشده که امام تسبیح بگرداند و یا لب بجنباند، و باصطلاح ذکر بگوید. در طول سالیان درازی که در نجف در محضر ایشان بودم و گاهی اتفاق می افتاد در ملاقات عمومی که شبها داشتند بیش از نیم ساعت مجلس در سکوتی ممتد فرو میرفت، هرگز ندیدم که امام بظاهر بذکر گفتن مشغول باشد و لب ایشان به نشانۀ ذکر و ورد و دعا بجنبد. در صورتی که همچنانکه یاد آور شدم به اعتراف بسیاری از افراد متدین و آگاهی که سالیان درازی با ایشان از نزدیک ارتباط داشتند امام همیشه به ذکر خدا و حمد و ثنای خالق یکتا مشغول است و کمتر لحظه ای است که ذکر خدا نگوید و شکر الهی بجا نیاورد ولی به یاد خدا بودن و خدا را خواندن چه ربطی دارد به بسبیح زدن و لب جنباندن و معرکه گرفتن و ریاکاری و عوام فریبی که بعضی ها به آن مبتلا هستند.
و این از ویژگیهای امام است که با آنکه اغلب اوقات به ذکر خدا مشغول است از تظاهر به آن بیزار است.
و باز از ویژگیهای ایشان است که علیرغم توجه و اهتمامی که به زیارت، عبادت و دعا و ثنا دارد، از امور اجتماعی و تلاش در رفع گرفتاری های مردم و خدمت به خلق غافل نیست و این جور نیست که فکر کند اگر مفاتیح بدست گرفت و بالا سر مرقد مطهر بزرگواری نشست و به دعا و زیارت مشغول شد دیگر باید همه چیز را فراموش کند و هیچ احساس مسئولیتی نکند و حتی کار شخصی و امور زندگی خود را بر دیگری تحمیل کند و دل خوش باشد که اهل معنویت است و همیشه یک دست تسبیح و دست دیگر مفاتیح در مشاهد مشرفه و مساجد و معابد به ذکر و ورد مشغول و سرگرم میباشد. یکی از علما برای من نقل میکرد که یک سال تابستان به اتفاق امام و چند تن دیگر از روحانیون به مشهد مشرف شدیم و خانه دربستی گرفتیم، برنامه ما چنین بود که بعد از ظهرها پس از یکی دوساعت استراحت از خواب بلند می شدیم و بطور دسته جمعی روانۀ حرم مطهر می شدیم و پس از زیارت و نماز و دعا به خانه مراجعت و در ایوان با صفائی که در آن خانه بود می نشستیم و چائی میخوردیم برنامه امام این بود که با جمع به حرم می آمدند، ولی دعا و زیارتشان را خیلی مختصر می کردند و تنها به منزل بر می گشتند و آن ایوان را آب جارو می کردند، فرش پهن می کردند، سماور را روشن و چائی را آماده می ساختند و وقتی که ما از حرم باز می گشتیم برای ما چائی می ریختند. یکروز من از ایشان سئوال کردم که این چه کاریه، زیارت و دعا را بخاطر آنکه برای رفقا چائی درست کنید مختصر می کنید و با عجله به منزل باز می گردید؟ می گفت که امام در جواب فرمودند:
من ثواب این کار را کمتر از آن زیارت و دعا نمی دانم واقعاً هزار نکتۀ باریکتر زمو اینجاست. شاید بعضی همین را مستمسک قرار دهند که بلی باید در خدمت جامعه بود، دعا و مفاتیح را گذاشت کنار و عبادت به جز خدمت خلق نیست، به تسبیح و سجاده و دلق نیست، لیکن نباید فراموش کنند که همین امام عزیز که طبق نقل، ثواب آب و جارو کردن و چائی درست کردن برای هم سفران خود را کمتر از ثواب دعا و زیارت نمی داند قبلاً گفتیم که در تمام مدت اقامت ایشان در نجف جز در موارد استثنائی برنامۀ زیارت هر شبۀ ایشان هرگز ترک نشد. در اغلب ایام زیارتی در کنار قبر امام حسین (ع) بودند، در دهۀ عاشورا هر روز زیارت عاشورای معروفه را با صد مرتبه سلام و صد مرتبه لعن می خواندند، بیش از پنجاه سال است که شاید کمتر اتفاق افتاده باشد که فجر طالع شود و چشم امام در خواب بوده باشد، به تهجد و سحرخیزی چقدر اهمیت می دهد. در ماه رمضان در هوای پنجاه درجۀ گرمای نجف با آن سن و سال و ضعف مفرط روزی ۱۸ ساعت روزه می گرفت و تا نماز مغرب و عشاء را همراه با نوافل بجا نمی آورد افطار نمی کرد. و همین امام در غروب روزی، وقتی خبردار می شود که رژیم فاشیستی بعث عراق می خواهد چند نفر از مردم بیگناه عراق از جمله مرحوم قیّانچی و بصر اوی را به جوخۀ اعدام بسپرد، نه تنها نماز جماعت را تعطیل می کند، بلکه از بجاآوردن نماز اول وقت نیز صرف نظر می کند و فرماندار نجف و دیگر مقامات را بحضور می طلبد تا بتواند جان چند نفر مسلمان را از خطر نجات بخشد.
براستی یافتن خط امام و بکاربستن آن دشوار و برای همه کس امکان پذیر نمیباشد؟ و چه بسا افراط و تفریط هائی که مایۀ نگرانیها و مصیبتهائی در جامعۀ اسلامی شده است، چه بسا افرادی که فکرشان از مفاتیح فراتر نرفته و از اسلام جز مفاتیح چیزی درک نکرده اند و در برابر افرادی همانند مرحوم دکتر علی شریعتی که اساساً مفاتیح و دعا را مورد تاخت و تاز قرار داده و اسلام را فقط در بعد دیگرش نگریسته اند که هر دو اشتباه و دور از خط اسلام و امام است.
من روی این نکته تأکید کردم که امام در آن حدود پانزده سالی که در نجف می زیستند جز در موارد استثنائی هر شب ساعت ۳ از شب در کنار قبر حضرت امام علی (ع) بودند و حتی وقتی حکومت نظامی اعلام می شد و رفت و آمد در خیابانها ممنوع بود به پشت بام خانه می رفت و از دور امام خود را زیارت می کرد.

حکومت اسلامی
ایت الله صانعی
عضو شورای نگهبان عضو فقهای جامعه مدرسین
آنچه از قران و سنت و سخنان رهبران اسمانی و الهی و سیره آنها بدست می آید اینکه هدف همه انبیاء و آنچه برایش رنج دیده و زحمت کشیده اند و جان خود را برایش بخطر انداخته اند، همانا بندگی خداوند و عبودیت بوده است .
“و لقد بعثنا فی کل امه رسولا ان اعبدو الله ” (۱۶)
بلکه از جای دیگر استفاده می شود که خلقت همه موجوداتی که دارای حیاتی همراه با درک هستند برای همان است .
“و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون “(۱۷)
نیافریدم و خلق نکردم جن و انس را مگر برای عبادت. اما باید توجه داشت که عبادت خلاصه نمیشود در انجام یک سلسله از واجبات و مستحبات بقصد قربت و اطاعت از فرمان او، همان طرز که خلاصه نمی شود در معنای وسیع تر، یعنی انجام عمل برای خداوند، که در سخنان رهبران و ائمه معصومین اطلاق عبادت شده مثل اینکه از امام حسن عسکری (ع)نقل شده :
“لیست العباده کثره الصیام و الصلاه و انما العباده کثره التفکر فی امر الله ” (۱۸)
عبادت منحصر در زیاد نماز مستحب و روزه مستحبی گرفتن نمی باشد، بلکه عبادت به زیاد فکر کردن و استخدام نمودن عقل است .
یا در حالات ابوذر نقل شده که عبادت او زیاد ترش تفکر و اندیشیدن بوده، بلکه آن عبادت عبارت است از : تسلیم در مقابل قوانین او و اطاعت از آن در همه ابعاد زندگی، از قوانین و حقوق فردی و اجتماعی، و قوانین عبادی و جزائی و قضائی تا مقررات اجرائی و امور مربوط به حکومت باید رعایت شود، که در حقیقت این همان حاکمیت “الله” است .
“ان الحکم الا لله امر ان لا تعبدوا الا ایاه” (۱۹)
حکومت نمی باشد، مگر برای خداوند، دستور داده عبادت ننمایند مگر او را .
در کنار هم قرار دادن اختصاص حاکمیت و عبادت به خداوند گویای همان معنای وسیع است .
تا اینجا روشن شد که حاکمیت قانون خداوند است که باید بخاطر آن تا سر حد جان فداکاری کرد، و همانا شهادت حسین (ع)و یارانش و شهادت همه شهدای انقلاب و نهضت اسلامی ایران به جهت ان انجام گرفته، و با توجه به اینکه قانون اساسی جمهوری اسلامی الهام گرفته از کتاب و سنت است، و توجه عمیق به اسلام دارد، مخصوصا “اصل ۴ و اصول ۹۱و ۹۴ و ۹۶ ان که در رابطه با مخالف نبودن مقررات و قوانین و ائین نامه مملکت با احکام اسلام، و در رابطه با عدم مغایرت مصوبات مجلس با ان باید گفت :
همانا ارزشی را که جامعه ما برای احکام خداوند قائل است شبیه ان را باید برای قوانین مملکت قائل باشد، و همان دقتی که راجع به انها می نماید، راجع به مقررات مملکت اسلامی باید نمود، چون در رابطه با مقام”ولایت فقیه” که سرچشمه گرفته از “ولایت الله ” است .
برای اثبات ارزش حاکمیت مقام رهبری و امامت کافی است که توجه شود به انچه شیخ محدث بزرگوار شیخ صدوق متوفای سال ۳۸۱ هجری، برای اثبات جواز قصاص مسلم در کشتن کافر معاهد، یعنی کسی که با مقام امامت و حکومت اسلامی قرار داد زندگی مسالمت امیز بسته که می گوید :
“و الخلاف علی الامام و الامتناع علیه یوجبان القتل فما دون ذلک، کما جاء فی المولی اذا وقف بعد اربعه اشهر امره الامام بان یفیء او یطلق، فمتی لم یفیء و امتنع من الطلاق ضربت عنقه لامتناعه علی امام المسلمین ” (جواهر الکلام ج ۲ ص ۱۵۳ )
مخالفت با امام و امتناع ورزیدن از او امرش موجب قتل است… همچنانکه درباره “مولی ” یعنی کسی که قسم می خورد که با زنش آمیزش نکند، اگر چهار ماه بگذرد و امام او را امر کند که یا رجوع کند به همسرش، و یا او را طلاق دهد، اگر از طلاق دادن امتناع ورزید باید کشته شود، زیرا او مخالفت با امام مسلمین کرده است .نمی توان باور نمود که انسان مسلمان انقلابی نسبت به آنها بی تفاوت یا خدای نخواسته نقض قوانین را بنماید، که خود گناهی است بزرگ، و تخلف از مقررات و قوانین حکومت الهی را باید گفت : انان که نقض قانون می نمایند و مقررات را دانسته و فهمیده نادیده می گیرند در خط ضد انقلاب و طرفدار طاغوت می باشند
“و الذین کفروا اولیاؤهم الطاغوت ” (۲۰)
بدون تفاوت بین مردم و ملت و مسئولین دولت در سه قوه قضائیه یا اجرائیه یا مقننه. و باید توجه داشت که ضد انقلاب منحصر به فراریهای در خارج و داخل که علیه جمهوری اسلامی رسما”و صریحا” ایستاده اند نمی باشند، بلکه این افراد هم همانند انها هستند عملا”، بلکه بدتر، چون همراه با “نفاق” است و دوروئی مخصوصا” اگر در قوای حاکم باشد که حاکمیت بخاطر انقلاب و شهداء و رهبریهای امام و تلاش ملت برایشان حاصل شد .
آیا می توان از قانون شکنی یک سپاهی، یا یک ارتشی، یا بسیجی، یا یک روحانی مسئول گذشت ؟ و ایا می توان با کلمه اشتباه شده و تخصص نداشته و اینکه به فلان نهاد وابسته است از مجازات صرفنظر کرد ؟ و ایا با جهات دیگر همانند اینها می توان گفت یک بام و دو هوا ؟
در خاتمه باید یک نکته را تذکر دهم که تخلف از قانون و مقررات، یک معصیت و گناه عادی نمی باشد که خداوند با صرف پشیمانی از او بگذرد، بلکه خیانت به حقوق همه است. چگونه باید خود را از عذاب خداوند نجات داد، کاری است مشکل، همانطور که قبول یک مسئولیت با عدم آگاهی و مدیریت باز گناه، و بر تخلف ها مؤاخذه می شود هر چند با غفلت باشد، که متکلمین گفته اند :
“الا متناع بالاختیار لاینا فی الاختیار ”
یعنی انچه را از گناهان که انسان مقدمات ان را با اختیار انجام داده، بر ان مؤاخذه و عذاب می شود، هر چند هنگام عصیان، قدرت ترک و مخالفت نمودن نداشته باشد .
تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل ادامه دارد

۱۶- سوره نحل ایه ۳۶
۱۷- سوره ذاریات ایه ۵۶
۱۸- تحف العقول صفحه ۳۶۲
۱۹- سوره یوسف ایه ۴۰
۲۰- سوره بقره ایه ۲۵۷

(تفسیر آیات جهاد)
بسم الله الرحمن الرحیم
از جمله مسائلی که در قرآن از اهمیت زیادی برخوردار است مسئله «جهاد» است. جهاد از «جَهد» (بفتح جیم) و یا از «جٌهد» (بضم جیم) بمعنی طاقت و مشقت گرفته شده است. راغب صاحب کتاب المفردات فی غریب القرآن می‌گوید:
«الجِهادُ استِفراغُ الوسعِ فِی مُدافَعَۀِ العَدُو»
جهاد نهایت رساندن تمام قدرت توان است در دفاع از دشمن.
در هر حال معنی جهاد تلاش و کوششی است که همراه با مشقت باشد.
آیۀ ۷ عنکبوت و ۱۴ لقمان روشنگر همین معنا است:
«وَ وَصَّیَنا الأَنسانَ بِوالِدَیهِ حُسناً وَ اِن جاهَداکَ لِتُشرِکَ بِی ما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ فَلا تُطِعهُما»
انسان را سفارش نمودیم که با پدر و مادر به نیکی رفتار نماید و اگر آنان تلاش و کوشش نمودند تا تو را از راه صحیح توحید به شرک گرایش دهند، پس آنان را فرمانبردار مباش.
با توجه بمعنی و مفهوم گسترده ای که جهاد دارد و هر نوع تلاش و کوششی که با مشقت همراه است «جهاد» نامیده می‌شود، آنرا به دو نوع «جهاد با نفس» یا خودسازی و «جهاد با دشمن» تقسیم می‌کنند، و در گفتار معصومین سلام الله علیهم نیز به این دو نوع از جهاد اشاره شده است، و دو فصل از جهاد، با نفس و عدو در کتب حدیث وجود دارد، و همانگونه که جهاد و مبارزه با دشمن مشکلات و رنج و مشقت دارد جهاد با هواها و هوسها و قوای حیوانی نیز رنج و دشواری فراوان دارد که برای آنها که خود را در مسیر خود سازی قرار داده اند تحمل آن مشقات لازم و ضروری است، تا آنجا که موفقیت در مبارزه با دشمن هم بستگی دارد به خودسازی و پشت پازدن به آنچه را که پایبند انسانهاست هرگز روح عافیت طلب و تن پرور یک انسان آمادگی برای وارد شدن در صحنۀ نبرد و پیکار را ندارد، و هیچگاه آنهائی که هدفی جز منافع شخصی و لذتهای حیوانی و بهتر زیستن ندارند با عشق و شوق به میدان دشمن نمی‌روند و خود را با خطرات مواجه نمی‌سازند، انسان از خود گذشته ای باید تا جان و مال خویش را در طبق اخلاص بگذارد و در راه «الله» جانبازی نماید.
و بر همین اساس است که در کلام پیامبر (ص) جهاد با نفس جهاد بزرگتر نامیده شده است.
جهاد در قرآن
در قرآن از جهاد با دو واژه یاد شده است، یکی واژۀ جهاد و دیگر واژۀ قتال، که بمعنی کارزار نمودن و جنگیدن است. واژه جهاد که بمعنی تلاش و کوشش است تمام اقسام جهاد و شیوه‌های مبارزه با دشمن چه دشمن باطنی، یعنی نفس، و چه دشمن ظاهری، و چه جهاد با مال، بیان، قلم، و نظائر آنرا شامل است و اختصاص بنوع خاصی ندارد، مگر آنکه شواهد و قرائنی در کلام باشد که بنوع خاصی آنرا اختصاص دهد، ولی واژۀ «قتال» بنوع خاصی از جهاد گفته می‌شود که همان جنگیدن با دشمن ظاهری است.
قرآن موضوعات و مسائل زیادی را با یکی از این دو واژه مطرح ساخته است که از جمله آنها امور زیر است:
۱- فرمان جهاد و نکوهش از ترک آن.
۲- علل عشق به جهاد و علل فرار از جهاد
۳- انگیزه جهاد در اسلام
۴- شرائط
فرمان جهاد در قرآن
آیات در ترغیب و تشویق و فرمان به جهاد در قرآن فراوان است و برای نمونه به چند آیه اشاره می‌شود:
«             » در برخی از آیات مخاطب را پیامبر (ص) قرار داده و در واقع رهبر را بگرد آوردن مردم و حرکت آنان برای مبارزه با دشمن مامور ساخته است مانند آیۀ:
« •     »
ای پیامبر جهاد کن با کفار و منافقین.
و آیۀ « •    »
ای پیامبر مؤمنین را ترغیب نما بر کارزار نمودن.
و در پاره ای از آیات جامعۀ مؤمنین مورد خطاب قرار گرفته و دعوت به جهاد نموده است مانند آیه ای که هم اکنون مورد بحث قرار میگیرد، در این آیۀ مؤمنین را به سه موضوع اساسی فرمان داده است: موضوع اول تقوی است، یعنی خود نگهداری از نافرمانیها و کجرویها و خارج شدن از مسیر حق و صراط مستقیم و به تعبیر دیگر خودسازی و مجاهده با هواها و هوسهای نفسانی.
موضوع دوم طلب نمودن وسیله است. «وَ ابتَغُوا اِلَیهِ الوَسِیلَۀَ» یعنی طلب کنید بسوی او وسیله را.
واژۀ وسیله بمعنی رسیدن و وصل شدن بچیزی است که با شوق و رغبت همراه است:
«قال الراغب فی المفردات: الوسیله، التوصل الی الشیء برغبه وهی اخص من الوصیله لتضمنها لمعنی الرغبه قال تعالی و ابتغوا الیه الوسیله و حقیقه الوسیله الی الله مراعاه سبیله بالعلم و العباده و تحری مکارم الشریعه و هی کالقربه»
ترجمه: وسیله وصل شدن چیزی است با رغبت و چون خصوصیت رغبت و علاقه در آن منظور است، لذا اخص از وصیله (باصاد) که هر نوع اتصالی را شامل است می‌باشد و حقیقت وسیله بسوی خدا که در آیه بدان امر شده است مراعات راه خدا با علم و عبادت و متصف شدن به فضائل و اخلاق بزرگ شریعت است و وسیله مانند قرب و نزدیک شدن است که با اعمال صالحه و عبادی حاصل می‌شود.
شیخ طوسی قدس سره در تبیان در تفسیر آیه می‌گوید:
«توسلت الیک ای تقربت»
یعنی: نزدیک شدم به تو
و معنی آیه اینست: طلب کنید بسوی او وسیله را، یعنی قربت را.
بنابر آنچه را که راغب و شیخ طوسی و دیگری از مفسرین گفته اند معنی آیه این میشود که: نزدیک شدن و قرب بخداوند را طلب نمائید. بعضی دیگر وسیله را «مایتوصل به الی الشیء و یتقرب به الیه» معنی کرده اند، یعنی چیزی که سبب وصل و قرب میشود، همان معنا و مفهومی که در زبان فارسی از کلمه وسیله منظور است و گفته می‌شود وسیلۀ رفتن وسیله را وسائل کار، یعنی مقدمه و ابزار رسیدن به هدف.
قال فی لسان العرب. «الوسیله فی الاصل ما یتوصل به الی الشیء و یتقرب به الیه و وسل فلان الی الله وسیله اذا عمل عملا «تقرب به الیه» یعنی وسیله در اصل چیزی است که توسط آن بچیزی دیگر رسیده می‌شود و نزدیک باو می‌گردد، و آنگاه که انسان عملی انجام دهد که به واسطه آن نزدیک بخداوند شود گفته میشود:
«وسل فلان الی الله وسیله و فی اقرب الموارد الوسیله ما یتقرب به الی الغیر»
وسیله چیزی است که بسبب آن به غیر نزدیک می‌شود.
بنابراین معنا و منظور از آیه اینست که طلب کنید بسوی خدا آنچه سبب قرب و نزدیکی شما به او می‌گردد، و مقصود در هر دو معنا یکی است چه گفته شود طلب کنید قرب و نزدیکی به او را، و چه گفته شود طلب کنید چیزی را که موجب قرب و نزدیکی به او می‌شود.
منظور از جهاد آن نوع فداکاری و کوششی است که فقط برای خدا انجام میشود.
ائمه معصومین وسائل الی الله هستند.
درپاره ای از روایات آیه بر ائمه تطبیق شده است و آنان را وسیله الی الله نامیده اند مانند: حدیثی که ابن شهر آشوب نقل می‌کند قال: قال امیرالمؤمنین فی قوله تعالی:
«وابتغوا الیه الوسیله انا وسیلۀ»
یعنی امیرالمؤمنین فرمود در بیان این جمله از آیه (وابتغوا الیه الوسیله): «من وسیلۀ خداوند هستم».
و در عیون اخبار الرضا نقل می‌کند از علی بن موسی الرضا (ع) قال قال رسول الله (ص):
«اِلّاَئّمۀُ مِن وُلدِالحُسَین عَلَیهِ السّلام مَن اَطاعَهُم فَقَد اَطاعَ اللهَ وَ مَن عَصاهُم فَقَد عَصَی اللهَ هُمُ العُروَۀُ الوُثقی، وَ هُمُ الوَسِیلَۀُ اِلیَ اللهِ تَعالی»
یعنی علی بن موسی الرضا فرمود که پیغمبر فرمود: امامان از فرزندان حسین هستند، هر کس آنان را اطاعت کند خداوند را اطاعت نموده، و هر کس که آنان را نافرمانی نماید خدا را نافرمانی کرده است، آنها دستگیره محکم الهی هستند و وسیله بسوی خداوند.
در این روایت گر چه آیه را ذکر ننموده است، ولی بعید نیست اشاره بهمان آیه باشد.
در تفسیر علی ابن ابراهیم آیه را چنین تفسیر می‌کند:
«تقربوا الیه بالامام»
نزدیک شوید بسوی او بتوسط امام
منظور از این روایات تطبیق آیه است برامام، یعنی یکی از روشن ترین و کاملترین مصادیق وسیله ائمه هستند که موجب قرب و نزدیک شدن انسانها بخدا می‌شوند و اساساً اگر رهبری و امامت ائمه معصومین نباشد، قرب بخدا حاصل نمی‌گردد، همانگونه که در روایات زیادی مسئله ولایت شرط قبولی و پذیرش اعمال قرار داده شده است
وسیله یا درجه ای از درجات بهشت
در برخی از روایات شیعه و سنی وارد شده است که وسیله نام یکی از عالیترین منازل و درجات بهشت است. در روضه کافی خطبه ای از امیر المؤمنین نقل می‌کند که بنام خطبۀ وسیله نامیده شده است، چه اینکه خصوصیات وسیله که یکی از منازل و درجات بهشتی است در آن بیان شده است، در ابتداء آن خطبه می‌فرماید:
«اَیّها النّاسُ اِنّ اللهَ عَزّ وَ جَلَ وَعَدَ نَبِیّهُ مُحَمَداً صَلّی الله عَلَیه الوَسِیلَۀَ وَ وَعَدَه الحَقّ ولَن یُخلِفَ اللهُ وَعدَه اَلا وَ اِنّ الوَسِیلَۀَ اَعلی دَرَجِ الجَنّۀ….»
ای مردم بدرستیکه خداوند وعده داده است به پیامبرش محمد (ص) وسیله را، و وعده خداوند حق است و خداوند وعدۀ خود را تخلف نمی‌کند، آگاه باشید که وسیله عالیترین درجات بهشت است، سپس اوصاف آنرا شرح می‌دهد.
و از رسول خدا (ص) نیز روایت شده است که فرمود:
«سَلُوا الله لِی الوَسِیلَۀَ فَإِنّها دَرَجَۀٌ فِی الجَنَّۀِ لا یَنالُها اِلاّ عَبدٌ واحِدٌ واَرَجُواَن اَکُونَ اَناهُو»
سئوال کنید از خداوند برای من وسیله را، زیرا آن درجه ای است در بهشت که نمی‌رسد به آن، مگر یکی از بندگان خدا، و امیدوارم که آن بنده من باشم.
و دریکی از دعاها هم می‌خوانیم:
«واعط محمداً الوسیله»
عطا فرما بمحمد وسیله را
ولی باید توجه داشت که این معنا نیز با معنای آیه تنافی ندارد، زیرا این درجه اعلی که در بهشت برای پیامبر هست تجسم همان مقام قرب و نزدیکی پیامبر است بخداوند که قهراً مقام قرب رسول را هیچ فردی نخواهد داشت، و ما هم از خدا برای رسول این مقام را طلب می‌کنیم برای خود با این دعا ارزشی در درگاه الهی می‌یابیم، چون دیگر دعاها و طلب رحمتهائی که برای رسول خدا می‌نمائیم.
موضوع سوم در آیۀ جهاد در راه خداست که هم جهاد با نفس را شامل است، و هم جهاد با دشمن را.
رابطه سه موضوع در آیه
بعضی از مفسرین فرموده اند که رابطۀ این سه موضوع از قبیل ذکر خاص بعد از عام است، زیرا «تقوی» مفهومی است عام که شامل قرب و وسائل قرب الی الله می‌شود و وسیله که بمعنی تقرب یا وسیله تقرب است شامل جهاد و غیر جهاد از اعمال عبادی دیگر می‌شود و جهاد اخص از وسیله است، همانطور که وسیله اخص از تقوی است، و چون وسیله و جهاد از اهمیت خاصی برخوردار است، لذا جداگانه ذکر شده اند، ولی می‌توان گفت که این سه موضوع هر کدام مقدمه و راه برای دیگری است، زیرا قدم اول برای رسیدن بحق خودسازی و پاک ساختن صفحۀ دل از کدورتها و تیرگیهائی است که بدنبال نافرمانیها و گناهان در آن پدید آمده است و تا انسانی خود را از بند وقید اسارت هواها و هوسها و شیطانها رهائی نبخشد و فکر و دل خود را از آلودگی ها، حسدها، بغض‌ها و کینه‌ها و علاقه‌های گوناگون دست و پاگیر مادی پاک نسازد، و خلاصه جهت و هدف را برای خود در ایده و عمل انتخاب نکند نمی‌تواند بسوی خدا راهی بیابد و به مقام قرب نائل گردد.
پس باید اول حالت تقوی و خود نگهداری از گناه در انسان پدید آید تا بتواند در مسیر حرکت و سیر الی الله قرار گیرد. گرچه تقوی خود نیز بعضی از درجات قرب بخدا را شامل است، ولی بادارا بودن مقام تقوی همه درجات قرب پیموده نمیشود و تقوی نیز خود دارای مراحل و درجاتی است، پس اگر کسی بخواهد بدرجات عالی از قرب و خدا گونه شدن راه یابد ضروری است که باید متقی باشد و با آلودگیهای اخلاقی پاک ساخت و عشق و شوق خدا در فکر و روانش شعله ور گردید آمادۀ جانبازی و فداکاری در راه معشوق و معبودش می‌شود، و تا انسانی از خود و لذتهای خود و حیات و هستی خویش برای خدا نگذرد و علاقۀ به خدا را بر علاقه‌های دیگر ترجیح ندهد در مقام مجاهده بر نمی‌آید، زیرا منظور از جهاد آن نوع فداکاری و کوششی است که فقط برای خدا انجام می‌شود و هدف و انگیزۀ دیگری جز او ندارد، لذا پس از بیان دو موضوع خود سازی و خداجوئی با جمله «وَجاهِدُوا فِی سَبیلِهِ» فرمان جهاد می‌دهد. و سپس بعنوان نتیجه آن سه می‌فرماید «لعلکم تفلحون»، یعنی بدنبال تقوی و خودسازی و قرب بخداوند و جهاد در راه خدا، ظفرو پیروزی و رسیدن به یک جامعۀ ایده آل خواهد بود، جامعه ای که در آن جامعه عدالت، تقوی، قرب بخدا وجود دارد و زمینه‌های شکوفا شدن و پرورش یافتن استعدادهای مادی و معنوی مهیا است که در پرتو آن فلاح و ظفر اخروی و جهان دیگر هم خواهید یافت.
ادامه دارد

طریق القدس
اینجانب موسی کهنموئی اعزامی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرخس، هم اکنون در بیمارستان آیت الله کاشانی بستری می باشم.
س- در کدامیک از جبهه ها و در چه تاریخی مجروح شدید؟
ج- جبهه ما بطرف تنگه جذابیه بود که یک تنگه خیلی حساس است و تمام تدارکات دشمن از آنجا بداخل مرزمان کشیده می شد و نیروی تقویتی دشمن از آنجا وارد ایران می شد. ماموریت ما از آنطرف بستان بود، چند گردان حرکت کردیم، دو شب و دو روز در راه بودیم که در اینمدت نه آب بما رسید و نه غذائی. دشمن هیچوقت فکر نمی کرد که نیروی ایران از آنجا وارد عمل شود. شب آخر در یکی از دیدبانهای ایران چند لحظه ای استراحت کردیم و سپس به دیدگاه دوم که ۳ کیلومتری دشمن بود رسیدیم، آنجا هم مقداری توقف کردیم تا اینکه وقت ماموریت فرا رسید و پیشروی را ادامه دادیم تا به یک کیلومتری دشمن در حدود ۲۰۰ تانک دشمن بچشم می خورد.
در اولین ساعت حمله چند سنگر انفرادی بود که بتصرف ما درآمد، سپس به سنگرهای اجتماعی حمله بردیم و آنها را در آنجا هم شکست دادیم، جلوتر یک میدان مین دشمن بود که مقداری از برادران در آنجا شهید شدند، سپس به سنگرهای اجتماعی رسیدیم که بشکل لوزی بود. دشمن که خود را شکست خورده می دید پا بفرار گذاشت، رسیدیم به توپخانه دشمن، در آنجا هر چه بچشم می خورد توپ بود و خیابان کشی کرده بودند و آنچنان مستقر بودند که تمام وسائل زندگی و حتی تلویزیون نیز موجود بود، گویا می خواستند تا ابد آنجا بمانند. به امید خدا این سنگرها را هم فتح کردیم.
هوا تاریک شده و مغرب فرا رسیده بود، و از اینکه دو شبانه روز بود که بدون غذا و آب در حرکت بودیم و فرمانده ما نیز مجروح شده بود صلاح در این دیدند که همانجا توقف کنیم و در مقابل ضد حمله احتمالی دشمن بخود حالت تدافعی بگیریم. شب را در همان سنگرهای دشمن خوابیدیم. صبح که شد منتظر ضد حمله آنها بودیم، ولی هیچ خبری نبود، چرا که دیگر راه گریز برای دشمن باقی نمانده بود. از این طرف سپاه اسلام آماده بود، و از آنطرف هم باطلاق بود و نمی توانستند به آنجا فرار کنند.
مقداری از صبح گذشته بود که تانکهای ما حمله را از سر گرفته و دشمن را زیر آتش شدید خود قرار دادند. ما نیز به حرکت و پیشروی ادامه دادیم. در این هنگام بود که من دیدم پایم سنگین شد و خون به جریان افتاد. من که وسائل پانسمان و کمکهای اولیه از قبل داشتم استفاده کردم و برادرها ما را دیدند و ما را به بیمارستان انتقال دادند.
س- نظر شما درباره آینده جنگ چیست؟
ج- آینده جنگ که برای همه برادرها روشن است که جنگ بنفع ما هست، ولی ما از جنگ نمی ترسیم و خیلی هم به جنگ اشتیاق نداریم، چون جنگ خسارات دو جانبه دارد، ملت عراق هم ملت مسلمان است، و آن صدام و حزب بعثش هست که واقعاً جنگ می خواهند و نمی خواهند که ملتهای اسلام در پناه اسلام زندگی کنند. ما مسلمانها نه خواهان جنگ هستیم، و نه به کسی اجازه خواهیم داد که ضربه به اسلام و به ملتمان بزند.
س- در آغاز حمله چه حالت و احساسی داشتید؟
ج- در آغاز حمله اصلاً یک طوری بود که وقتی دستور حمله صادر شد، برادران می پریدند به هوا، هر چه می گفتند بنشینید، از نظر امنیتی درست نیست، یک روحیه دیگری داشتند و شوق عجیبی داشتند، اصلا خودشان را نمی توانستند کنترل کنند.
س- پیامی اگر دارید بفرمائید؟
ج- من خیلی کوچکتر از آنم که به ملت ایران پیام بدهم.
بنام خداوند یکتای بی همتا. بنده علی باقری، بچه اراکم و ساکن تهران هستم.
شبی بارانی بود و از پارچه سفید به بازوهایمان بستیم که اگر داخل عراقی ها شدیم مشخص بشویم، و به دهلاویه رفتیم و از آنجا به سمت تپه الله اکبر رفتیم که به برادرانمان در آنجا ملحق شویم و متاسفانه آب رودخانه زیاد بود و نتوانستیم عبور کنیم و دو تا از بچه ها را آب برد، و ارتش هم که شبانه می خواست پل بروی رودخانه بزند بر اثر شدت آتش نتوانست. از آنجا رو به بستان حرکت کردیم. و صبحش وقتی برخاستیم به فرمانده مان گفتیم ما نیامده ایم اینجا بخوابیم، حرکت دادند ما را و رفتیم مابین بستان و خونین شهر، و چون ما که ده پانزده نفری جلو بودیم، از خاک ریزی رد شدیم و به دویست متری ارتش عراق روبرو شدیم، در آنجا پنج شش نفر از برادران مجروح شدند، دو سه تا شان هم شربت شهادت نوشیدند، نفر آخری من بودم که تک افتاده بودم و خمپاره آمد زد دستم را از کار انداخت و صورت و یک شانه ام را مجروح کرد. با اینحال که ما هنوز با ارپی جی به آنها حمله نکرده بودیم، چند تا از تانکهایشان شروع کردند به فرار، و فقط خمپاره می انداختند، و چون ما سنگر نداشتیم چند نفر از ما مجروح شدند، و ما را به سوسنگرد آوردند و اهواز و از آنجا به اصفهان.
س- پدر، سن شما چند سال است؟
ج- در حدود ۶۵ سال
– شغلتان چیست؟ شغلم کارگری است، همه کار انجام می دادم، باغبانی و کشاورزی و کارگری.
س- از کجا اعزام شدید؟
ج- از بسیج منطقه شمیران تهران و در پادگان امام حسین دوره دیدیم، و بعد از آن از پادگان امام حسین اعزام شدیم به کردستان و همش از دو ماه و نیمی که در کردستان بودیم ده بیست روز استراحت کردیم، و بعداً داوطلب شدیم، البته نمی خواستند بفرستند واسم نویسی کردیم در پادگان امام حسین. آنها گفتند باید ده بیست روز در اینجا باشید و با نیرو بروید. ماندیم و با نیرو حرکت کردیم.
من شش تا فرزند دارم که سه تا از پسرانم در مبارزات از اول انقلاب شرکت داشتند.
هر چه آتش می آمد، از لطف خدا و امام زمان ما پیشروی می کردیم، با آنهمه مهماتی که آنها دارند و خودروها و تانکهائی که آنها دارند. این قدرت الهی است. من دیدم از روی زمین این هلکوپترها تا نزدیک بستان می آیند و دور می زنند و تیراندازی می کنند و خمپاره ها در نزدیکی هلیکوپترها می خورد زمین، الحمدالله هیچ آسیبی به آن نمی رسید.
***
س- شما خودتان را معرفی کنید.
ج- من فریدون سبحانی عضو بسیج. بیست و پنج سال دارم، دهم آبان ماه به جبهه اعزام شدیم. در این حمله اخیر وقتی که بنا شد حمله شروع بشود برای آزاد سازی بستان، در پشت بستان تپه های شنی وجود دارد، مقداری شن نرم است، و ما از این محل عبور کردیم و پشت نیروهای بعثی عراق قرار گرفتیم، و پشت اینها یک میدان مین بود که حدود ده متر این میدان مین را برادرها پاکسازی کرده بودند که بتوانیم عبور کنیم، از سیم خاردار اول آنها رد شدیم و به سیم خاردار دوم رسیدیم، نیروهای بعثی عراق متوجه شدند که یک نیروئی دارد از پشت سر رو به آنها می آید، بطرف ما رگبار مسلسل گرفتند و ما روی زمین دراز کشیدیم و حدود یک ربع ساعت زیر آتش آنها قرار داشتیم که خوشبختانه بوسیله نیروی الهی و معجزه، به هیچیک از برادران آسیبی نرسید. بعد از یک ربع برادران الله گویان در آن محوطه دشت پراکنده شدند، با آنکه آن میدان هنوز مینهایش خنثی نشده بود، ولی بلطف الهی هیچ یک از مینهائی که کارگذاشته بودند نتوانست عمل بکند، و بوسیله آر پی جی و اسلحه های سبک که داشتیم به آنها حمله کردیم و آنها متواری شدند و دنبال آنها گذاشتیم و پی در پی تانکهای آنها را می زدیم و سنگرهای آنها را پاکسازی می کردیم و تنها چیزی که در این حمله بود، چون از این مرحله نمی توانست نیروهای زرهی وارد عمل بشود، ما با سلاحهای سبک و نیروی الهی توانستیم با نیروی کفر و مجهز به اسلحه های سنگین و تانک و زره پوش بود غالب بشویم.
***
من خدا کرم نصرتی از بوشهر از ستاد جنگهای نامنظم شهید چمران. در جبهه دهلاویه زخمی شدم، و محصل هستیم و هفده سال دارم و کلاس چهارم دبیرستان می باشم، و در ۲۸ مهر ماه به جبهه اعزام شدم، و نقش من در این حمله صف مقدم بود و بیسیم چی بودم و از گروه پیشمرگ بودم و دو تا از خاک ریزهای دشمن را گرفتیم که بقیه نیروها آمدند و با ما مستقر شدند. و علت رفتن من به جبهه این بود که چون در نماز جمعه اعلام شده بود که برای احیاء دین خدا و نابودی دشمنان دین خدا به جبهه بروید، ما به جبهه رفتیم تا هر چه زودتر این مزدوران بعثی را که در خاک کشورمان بودند بیرون کنیم.
آن شوقی که ما داشتیم، روحیه همه ما نمونه بود، اصلاً ما کمتر از سلاحمان استفاده کردیم. وقتی نزدیک خاک ریز آنها رسیدیم دیدم اصلاً سنگرهای آنها خالی است و با سلاح الله اکبر پیش رفتیم و آن شب همه به یاد مهدی(عج) بودند. و اولی که ما حرکت کردیم این عقیده من است که نوری بالای سر ما روشن شد، حتی یکبار روی سر ما چرخید که همه بچه ها تکبیر گفتند، و موقعی که از خاک ریز می خواستیم حرکت کنیم همه این نور را دیدند برادرهای ارتشی هم این نور را دیدند و ما گفتیم این دست صاحب الزمان(ع) است که از موقع حرکت با ما بود. ما بیست نفر بودیم که چهار صد نفر از تکاورهایشان را گرفتیم کشتیم.
***
من اصغر فرزین از بسیج مبارکه اعزام شدم به جبهه بستان. شانزده سال دارم. قبل از آنجا چند وقتی در اهواز بودیم، بعد ما را به خط مقدم بردند، و در ساعت ۷ به ما مهمات لازم را دادند، و ساعت ده و نیم اعلام آماده باش کردند و به خاک ریز دشمن حمله کردیم و بعد از ربع ساعت متوجه شدند که ما حمله کرده ایم که بسوی ما تیراندازی کردند و بچه های ما وقتی دیدند که زخمی می شوند الله اکبر گویان رفتند جلو و همینطور که با الله اکبر می رفتند جلو انگار امام زمان داشت می رفت جلو و بچه ها هم پشت سرش دارند می روند جلو و ما هنوز به خاک ریز آنها نرسیده بودیم که آنها فرار کردند که ما رفتیم جلو و بعضی از بچه ها که اسلحه هایشان گیر کرده بود رفتند و اسلحه های آنها را برداشته و از آن سلاحها استفاده کردند. نیروی کمکی که بما رسید مجدداً شروع کردیم به کوبیدن دشمن. تقریباً ما چهار کیلومتر آن طرف بستان بودیم که من از ناحیه سر بوسیله ترکش زخمی شدم. و خوشبختانه ما کشته زیاد ندادیم و زخمی زیاد داشتیم.
من سرباز وظیفه سعید علی بخشی جزء سربازان لشکر ۷۷ بودم. مدت ۹ ماه است در جبهه هستم. و در جبهه دهلاویه سوسنگرد مدت یکماه مستقر بودیم. ما با کلمه یا حسین شروع کردیم و به پیش رفتیم و تعدادی زخمی دادیم، البته یکی دو تا هم شهید دادیم تا به خاک ریز دشمن رسیدیم، درآنجا دشمن مقاومت زیادی کرد و با آنها درگیری زیادی داشتیم و حدود نیم ساعت درگیری داشتیم و من خودم حدود چهار کلیومتر پنج کیلومتر، یعنی سه خاک ریز دشمن را گرفته بودیم که زخمی شدم.
هماهنگی خیلی خوب بود، همه با هم هماهنگی داشتیم، از نظر پاسدار، ارتش، بسیج و توپخانه و نیروهای زرهی کاملاً هماهنگ بودیم. وقتی خاک ریز دشمن را می گرفتیم نیروهای زرهی می آمدند و تانکها را مستقر می کردند، و ما دوباره به خاک ریز بعدی می رفتیم که دشمن روحیه اش را از دست داده بود و فرار می کرد و طاقت مقابله با ما را نداشت.
عامل برتری و پیروزی ما در این جبهه ها این است که ما تمام سربازها و بسیج و سپاه ایمان داریم و هدفمان معلوم است و منظور هدف است و هدف وقتی که مشخص باشد مرگ هیچ مسئله ای نیست. ما افتخار می کنیم که شهید می شویم، از شهید شدن ترسی نداریم و این برای اینست که هدف مشخص است و ما برای خدا می جنگیم. کسی که برای خدا بجنگد از هیچکس ترسی ندارد و همیشه هم پیروز است و تا هنگامی که جنگ ادامه دارد من شرکت خواهم کرد.
س- نظر شما درباره آینده جنگ چیست؟
ج- انشاء الله با پیروزی کامل این جنگ را خاتمه می دهیم، یعنی ما می دانیم که پیروز می شویم، ما هدفمان اسلام است، پیاده کردن اسلام راستین است. ما تمام ابر قدرتها را پوزه شان را بخاک می مالیم.
من سید حسن سید صالحی از تهران. مدت سه ماه است که در جبهه بودم و پاسدار کمیته منطقه ۴ تهران هستم. من بعنوان فرمانده دسته چهار از گروهان ۲ گردان امام رضا، از گروه شهید چمران هستم.
س- آینده جنگ؟
ج- آینده جنگ مسلم است که پیروزی از آن ماست. تازه این یک تفاله کوچکی است از تفاله هائی که در جهان وجود دارد، و این که نابود شد انشاءالله به امید خدا برای آینده و پیشبرد انقلابمان کارهای زیادی داریم.
***
من محمد اسماعیل محمدیان اعزامی از زنجان از تیپ ۱۲ زنجان و سرباز هستم و در ۲۳ مهر ماه بود که به جبهه اعزام شدیم. ما در نزدیک سوسنگرد بودیم، موقع حمله ما را به جلو بردند در خاک ریز دوم با دشمن مواجه شدیم و بر اثر ترکش خمپاره مجروح شدم. در این حمله همه با هم هماهنگ بودند، و در جلو برادران پاسدار و بسیجی حرکت می کردند و همکاری خوبی داشتیم.
س- علت برتری ما در این پیروزی چه بود؟
ج- علت آن ایمان ما بود، اسلام بود، و چون اسلام حق است، اسلام پیروز است، و آن فرمانده ای هم که ماداشتیم واقعاً سرباز امام زمان بود. یک آتشی در آن شب حمله در گرفته بود که حتی یک بوته هم در زمین بدون گلوله نبود، و آن عامل برتری مان همان ایمان ما و فرماندهی امام زمان بود، و چون ما حق بودیم و نه متجاوز بودیم.

اعوذبالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
علامه طباطبائی رضوان الله علیه، همانطوری که علماً شاگرد قرآن و مفسر کبیر قرآن بود، عملاً هم شاگرد قرآن کریم بود. قرآن حیات انسان را در پرتو علم می‌داند. قرآن می‌گوید شما پیرو رسول اکرم باشید و رسول الله اسوه (سرمشق) باشد برای شما.
«        » سوره احزاب آیه ۲۱
قرآن ائتساء و اقتداء به رسول الله را با تشریح خطوط کلی آن بیان کرده چهرۀ رسول‌الله‌(ص) را قرآن بیان کرده، آنگاه فرموده به پیامبر اسلام سلام الله علیه اقتدا کنید. رسول خدا (ص) فرموده:
«قل رب زدنی علما»
سراغ علم برو
ویژگیهای علمی و عملی فیلسوف بزرگ شرق علّامه طباطبائی
از دیدگاه آیت الله جوادی آملی
عضو شورای عالی قضائی
هم علمت را از خدا بگیر
در علم هرگز قانع نباش و اکتفا نکن
قرآن حیات رسول الله را حیات علمی کرده و علم را از معلم حقیقی، یعنی خدا می‌داند و به رسول الله (ص) دستور می‌فرماید:
«قل رَبِّ زِدنی عِلماً»
در اسلام روزی جهل بشر آغاز می‌شود که بگوید علمم به همین اندازه کافی است، احساس عطش نکند. خداوند به رسو الله فرمود: «قل رب زدنی علما»، بعد بما فرموده اسوۀ شما رسول الله باشد. همچنین خدا در قرآن کریم به موسی کلیم دستور می‌دهد که از آن بنده ای که ما به او علم لدنی دادیم استفاده کن و در پی آن موسی کلیم می‌گوید: «اَ اَمضِیَ حُقُباً» من برای فرا گرفتن علم از آن معلم الهی و لو آنکه هشتاد سال راه بروم می‌کوشم تا به سراغ علم بروم و معلمم را پیدا کنم «دوران هشتاد ساله را حقب می‌گویند»، «اوامضی حقبا» من در تاریکیها می‌روم سیرهای دریائی و صحرائی می‌کنم، اگر چه سفرم هشتاد سال هم طول بکشد ادامه می‌دهم تا به سراغ آن معلم برسم.
صاحب جواهر رضوان الله علیه می‌گوید: یاد گرفتن علم جزء خطوط کلی اسلام است، این نظیر وضو گرفتن نیست که جزء دستورات جزئی اسلام است، این فقیه نامور در جواهر می‌گوید: رسول خدا اسلام الله علیه فرمود:
«اطلبوا العلم و لو بالصین»
هزارها فرسنگ هم که شد بدنبال علم بروید، ولی در مسافرت اگر خواستید وضو بگیرید یک یا دو کیلومتر بدنبال آب بروید، اگر آب پیدا نکردید تیمم کنید، می‌شود بجای وضو با دو کیلومتر راه رفتن و نا امید شدن تیمم کرد، اما نمی‌شود برای تحصیل علم به دو کیلومتر یا سه کیلومتر بسنده کرد، آنجا فرمود در طول زمین تا چین هم که شد بدنبال علم بروید، در قرآن فرمود در طول زمان اگر هشتاد سال هم طول کشید بدنبال علم بروید، فروعات جزئی را می‌شود با دو کیلومتر رفتن بسنده کرد، اما خطوط کلی و اصیل اسلام را نمی‌شود با یک حدی محدود کرد. اینها خطوط کلی اسلام است، یعنی دستور خدا به رسول اکرم عام است «قل رب زدنی علما» دستور خدا به موسی کلیم عام است که فرمود برو از آن بنده ای که «آتَیناهُ مِن لَدُنّا عِلماً» یاد بگیر. حضرت موسی کلیم سلام الله علیه هم گفت «اَو اَمضی حُقُباً» من اگر هشتاد سال هم باشد این راه را ادامه می‌دهم تا به معلم الهی برسم، و بیان رسول اکرم سلام الله علیه هم فرمود «اطلبوا لعلم و لوبالصین» این نشان می‌دهد که دین اسلام دین علم است و فراگیری علم خواه در طی زمان، خواه در امتداد زمان.
علامه طباطبائی رضوان الله علیه شاگرد این مکتب است، مکتبی که خطوط کلی آن را فراگیری علم تشکیل می‌دهد.
علامه وقتی که زندگی نامه اش را با قلم خود می نویسد می گوید «وقتی از نجف به ایران مراجعت کردم و به زادگاهم تبریز در طی ده سال ماندم، دورۀ ده ساله تبریز را دوران خسارت روحی می شمارد که من در نجف بهره می بردم، به قم که آمدم بهره می بردم، ولی در تبریز در اثر آن حوادث سخت تاریخی ده سال مجبور شدم بمانم و آنرا دوران خسارت روح می داند، چون دوران تدریس نیست و تألیف و نشر عقاید و افکار نیست” با اینکه بیش از ده رساله از رساله های علمی و سنگین را در تبریز نوشت، باز می گوید شاید در آن ده سال دیگران در حوزه‌های علمیه بودند و به اندازۀ ایشان در تبریز کار نکردند، او بیش از ده رسالۀ علمی می نویسد، ولی می گوید دوران خسارت روحی من است. در قم است که می تواند «المیزان» تالیف کند، تفسیر کبیر را عرضه کند، در قم است که می تواند حوزۀ سنگین فلسفه را اداره کند و گرم کند، در قم است که می تواند شاگردان فروزانی که هر یک اختر تابناکی اند بپروراند، این امکانات وسیع و بلند چون در حوزۀ علمیۀ قم «عُشّ آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین» است ممکن است، ولی در تبریز میسر نبود.
رساله های «اثبات ذات»، «اسماء و صفات» «افعال»، «وسائط و علل واسطۀ فیض بین، مبدا و خلق»، «قوه و فعل» را (که از محکمترین رسائل در فلسفه بشمار می رود در تبریز نوشته)، «ولایت»، «نبوت»، «انسان قبل الدنیا»، «انسان فی الدنیا»، «انسان بعد الدنیا» را در تبریز نوشته و فرموده در این رساله ها بین عقل و شرع تطبیق شد. همه این همتهای والا را در تبریز اعمال کرد، ولی مع ذالک می گوید این دوران خسارت عمر من است، دوران خسارت روح من است، زیرا دورانی است که انسان نمی تواند بگوید «رب زدنی علما». آنچه در نجف آموخت در تبریز پیاده کرد، چیزی در تبریز نیندوخت و نیاموخت، بازدۀ خاصی نداشت، ره آورد تازه‌ای نداشت، مگر اینکه از کیسه مصرف می کرد، از سرمایه مصرف می کرد، بر سرمایه نیفزود، اما وقتی قم آمد افکار را عرضه کرد، دانشمندان به حوزۀ درسش راه پیدا کردند، با سئوالات عمیق روبرو شد، جهان علم او را شناخت، سئوالاتی بحضورش آمد، کم کم دست بقلم کرده و تفسیر کبیرالمیزان را نوشت، از یکطرف، و از سوی دیگر مسائل عمیق فلسفی را تدوین کرد، پس روحش پیروی از مکتب «قل رب زدنی علما» است.
بُعد فلسفی علامه طباطبائی را اجمالاً اشاره می کنیم تا روشن شود که روش زندگیش روش فلسفی بود، یعنی او حکیمانه می اندیشید، اولاً سعی کرد که مرز فلسفه را از مرز علوم، خواه علوم تجربی، خواه علوم اعتباری جدا کند، در بحثهای فلسفی جزاستدلال محض که به بدیهیات تکیه می کند بچیزی تکیه نمی کند. آن بدیهی محض و عقل محض است که می‌گوید ما نیاز به پیامبر داریم، نیاز به مبدا و معاد داریم. سعی کرد مسائل نظری را به مسائل بدیهی ارجاع دهد، و در این کار مسائل تجربی و علوم اعتباری را مخلوط نکند، یعنی علم را با فلسفه مخلوط نکند، علوم اعتباری را با علوم فلسفی مخلوط نکند، برای اینکه مرز فلسفه مشخص بشود تا پیکر استدلال های فلسفی از آزمایشهای علمی و علوم اعتباری منزه شود، تا در نتیجه این فکر بشود فکر فلسفی.
ایشان مقاله ای در تشخیص علوم اعتباری و مقاله ای در تشخیص علم و فلسفه نوشته اند و مرز هر یک از اینها را بیان کردند و فرمودند فلسفه مرزش اینست، در جهان واقعیت هائی است و ما نمی توانیم واقعیت های جهان را انکار کنیم. آن کسی که واقعیت های جهان را انکار می کند «صوفی» است، سفسطه می کند، و با آن نمی شود بحث کرد، پس واقعیتی در جهان هست و تمام واقعیت ها که در جهان هست بدیهی و روشن نیست، به چند دلیل:
۱- می بینیم بین اندیشمندان در واقعیتهای جهان اختلاف است، یکی چیزی را اثبات می کند و دیگری نفی می کند. ۲- یک اندیشمند در طی زمان دو رأی مختلف دارد. پس اینچنین نیست که انسان در شناخت واقعیت و جهان بینی اشتباه نکند. گاهی چیزی که واقعیت دارد آدم خرافی می پندارد، گاهی امر خرافی را واقعیت می داند. آن علمی که در شناخت واقعیت نقش دارد و نشانه های واقعیت را بررسی می کند و با آن نشانه می شود فهمید که چه چیز واقعیت دارد و چه چیز واقعیت ندارد «فلسفه» است. فلسفه در هستی بحث می کند، در واقعیت بحث می کند. چیزی که بحثش دربارۀ خواص یک شیء خاص است، آن علمی است نه فلسفی، پس مرز علم از فلسفه جداست و احیاناً علومی هم که مربوط به پدیده های مادی نیست، ولی جزء باید هائی است که بشر ساخته جزء علوم اعتباری است، آن هم مرزش از مرز فلسفه جداست. قراردادها و قانونهائی که بشر بحث می کند، یا وضع می کند تا بشر خوب زندگی کند، اینها جزء علوم اعتباری است که البته به علوم واقعی تکیه می کند، ولی جزء مسائل فلسفی نیست. وقتی مرز علوم اعتباری از مرز علوم فلسفی جدا شد، و مرز علوم تجربی و آزمایشی از مرز فلسفه و علوم فلسفی- علم به معنای اعم- جدا شد آنگاه انسان اندیشه اش، اندیشۀ حکیمانه خواهد بود، یعنی شسته و صاف و پاک، نه علوم اعتباری را مخلوط می کند نه علوم تجربی را مخلوط می کند. بعنوان نمونه می شود این مطلب را ذکر کرد در کتابهای فلسفی در بحثهای علت و معلول، علت را به چند قسم تقسیم می کنند، یکی از آنها علت فاعلی است، آنگاه علت فاعلی را به چند قسم تقسیم می کنند، یکی از آنها «فاعل بالقصد» است، و یکی هم «فاعل بالجبر»، و در قبالش «فاعل بالاختیار». علامه طباطبائی چون علوم اعتباری را از فلسفه جدا و مرزهای اینها را مشخص کرد می فرماید: «فاعل بالجبر» و «فاعل بالاختیار» در علوم قرار دادی از یکدیگر جدا هستند، ولی در فلسفه فاعل بالجبرو فاعل بالاختیار هر دو در یک نوع بنام فاعل بالقصد مندرجند، بعنوان مثال: یک وقت انسان پای دیواری نشسته است می بیند اگر از پای دیوار حرکت نکند این دیوار منهدم می شود و بحیات او خاتمه می دهد، اینجا می نشیند و فکر می کند و نتیجه می گیرد که باید از پای دیوار برخاست، این کارش کار قصدی وارادی و اختیاری است. یکوقت دیگری می گوید اگر از اینجا بر نخیزی، دیوار را به رویت منهدم می‌کنم، او را وادار می کند که از پای دیوار برخیزد، اینجا هم می نشیند فکر می کند، می‌اندیشد که من اگر برنخیزم دیوار را بر رویم ویران می کند و به عمرم خاتمه داده می شود. اینجا هم بر می خیزد. از نظر مسائل فلسفی در هر دو قسم با اراده و اختیار برخاسته است و هیچ فرق فلسفی بین این دو قسم نیست، ولی در مسائل و علوم قرار دادی نظیر قانون تجارت که درچه صورت معامله باطل و کجا معامله صحیح است، گفته اند اگر معامله و خرید و فروش به اختیار باشد صحیح، و اگر با اجبار باشد صحیح نیست. در علوم قرار دادی بین جبر و اختیار فرق می گذارند و دو نوع می دانند، ولی در مسائل فلسفی جبرواختیار هر دو در یک نوع مندرجند، هر دو فاعل بالقصدند. آن وقتی که دست انسان را گرفتند از جائی به جائی بیرون بردند آن فعل انسانی نیست، همانطوریکه لباسش رفت، اوهم رفت، او را بردند، تا اینکه انسان بگوید این کار کار جبری است، این کار ذهنی است. اصلاً در اینجا این نشان می دهد که باید فکر، فکر فلسفی باشد تا به این دقت برسند، که در علوم اعتباری بین جبر و اختیار فرق است، نه در مسائل فلسفی.
نوآوری علامه در فلسفه
و چون روحش روح عقلی بود، در مسائل فلسفی چند نوع نوآوری داشت یک اینکه روش فلسفی را روش ریاضی کرد، یعنی هر مسئله ای را در جای خودش نقل کرد در ریاضیات، بنابراین است که هر مسئله را در جائی نقل کنند که هم گذشته را روشنتر کند، و هم زمینه ای باشد برای آینده، لذا در مسائل ریاضی مقدمه ای نظیر «کما سیجییء، کما فی محله» نیست، این اگر باشد مسئله مبرهن نخواهد بود. در کتابهائی که فلاسفه اسلامی نوشته اند چون این دقت رعایت نمی شد احیاناً مسئله ای را در باب و فصل خودش ذکر نمی کردند، نیاز داشتند از مقدماتی که در آینده می آید کمک بگیرند، لذا این مسئله را با «کماسیجیء، کما فی محله» می گذراندند، مسئله ای که با کما سیجییء گذرانده شود مسئله استدلالی نخواهد بود و فکر طرف را هم فکر استدلالی ببار نخواهد آورد، ولی مسئله اگر به «کما تقدم» حل بشود، این گذشته را روشنتر می کند. علامه طباطبائی رضوان الله علیه مسائل فلسفی را چه در «بدایۀ الحکمه» و چه در «نهایۀ الحکمه»، و چه در درس خارج که تنظیم می کردند بهمین روش ریاضی شروع می کردند و اداره می کردند، یعنی هر مسئله‌ای را در جای خودش نقل می کردند که این گذشته را روشن کند و زمینه‌ای باشد برای آینده می‌فرمودند ما نیاز نداریم که ده تا دلیل در یک جا ذکر کنیم که مقدمات بعضی از آنها را باید آینده حل کند، بلکه در هر باب ممکن است حتی یک دلیل ذکر کنیم و به آن اکتفا بکنیم که مقدماتش یا همانجا حل شده باشد یا سابقاً حل شده باشد. این روش ریاضی است که در فلسفه پیاده کرده. این را در نوع کتابهایش بخوبی می بینید.
نمونۀ دیگر در این بخش مسئلۀ جعل است. جعل در اسفار و منظومه و در سایر کتابها و یا بسیاری از کتابها این چنین تدوین می شود که آیا وجود مجعول است یا ماهیت، در برابر اینکه وجود اصیل است یا ماهیت اصیل است، لکن دیگران بزحمت افتادند که این مسئله «جعل» موضعش کجاست؟ فرق مسئله جعل با اصالۀ الوجود چیست؟ ولی علامه کوشیده است مسئله جعل را در مسئله «علیت» نقل بکند، یعنی بعد از اینکه اصل علیت تثبیت شد و ثابت شد نظام، نظام علیت و معلولیت است، آنگاه بحث می شود که علت چه چیز به معلول می دهد؟ وجود اعطاء می کند یا ماهیت؟ مسئلۀ جعل وجود و جعل ماهیت جزء شعب مسائل علیت است، لذا همانجا جا می افتد، می شود از ارکان آن باب کمک گرفت و اما دیگران که این دقت را نکردند، مسئله جعل را در غیرباب علیت و معلولیت مطرح کرده اند، به این فکر افتاده اند و مانده اند که فرقش با مسئلۀ اصالت وجود چیست؟ و رابطه اش در همانجائی که نقل شده با مسائل آن موضع چیست؟ این نشان می دهد که روش، روش ریاضی نیست. نتیجه آن که مرحوم علامه تابع خطوط کلی اسلام بود، اسلام چون بر اساس علم استوار است از علم حمایت می کند، نه زمان می شناسد نه زمین نه چین را کافی می داند، نه هشتاد سال را. هم می گوید چین برو، هم اگر هشتاد سال هم شد برو، چرا؟ چون هر چه علم بازتر شود، اسلام شکوفاتر می شود زیرا اسلام روی علم و عقل استوار است، هر چه علم و عقل گسترش پیدا کند شکوفائی اسلام بیشتر می شود. اینکه اسلام از هیچ چیز به اندازۀ علم و عقل جانبداری نمی کند برای این است که خود روی علم و عقل استوار است، و به رهبر اسلام و رسول اکرم صلوات الله و سلامه علیه فرمود: «رب زدنی علما» خطوط اسلام مشخص شد، و بعد فرمود رسول الله سلام الله علیه اسوۀ شماست. و علامه طباطبائی ائتساء و اقتداء به این اسوه کرد، شاگرد این اسوه و مفسر کلام این اسوه بود، لذا آن دورانی که چندین رسالۀ سنگین می نویسد مع ذالک می گوید دوران خسارت روح من است، برای اینکه در برابر «المیزان» در برابر سایر کتابهای فلسفی و عقلی و روائی که در آن تدوین و تالیف کرده است، آنها را کم می داند و تا آخرین لحظه هم می‌کوشد که بین عقل و شرع تطبیق بدهد و راه عقل اگر راه شرع نباشد آنرا «نکرا» و «وهم» می‌داند، و هرگز شرع را از عقل جدا نمی داند و می کوشد متشرعی باشد حکیم و حکیمی باشد متشرع، و عمر را در این راه بگذراند و بخاطر اینکه نقش علامه در حفظ علوم که از ثقلین (کتاب و سنت و عترت علیهم السلام) رسیده است روشنتر شود، بعد از اینکه شاگردانش را به علوم فلسفی آشنا کرد، سطح و خارجی فلسفه را برای آنها تدریس کرد، آنها را به علوم عقلی آشنا کرد همزمان با آن قرآن را تدریس می کرد و همچنین روایات را، شاید برای عده ای تازگی داشته باشد که ایشان برای شاگردانی که چندین سال خدمتشان مسائل فلسفی و عقلی را می آموختند و مهمترین کتابهای اسلامی را در محضرشان آموختند، برای آنها چند جلد بحار تدریس کرد، آن مجلداتی که مربوط به مبدا و نبوت و معاد بود تدریس کرد، می فرمود حدیث را به عنوان معدن علم و خزانۀ علم باید در حوزه مطرح کرد و در س گفت وروی آن بحث کرد. چندین جلد بحار را چند سال درس می داد و چون این روایات اهل بیت شیفتگی می آورد و ایشان را شیفته و جذب کرده بود، وقتی به این روایات می رسیدند، نه تنها متن را، بلکه سند را هم کاملاً می خواندند و می فرمودند اینها شاگردان ائمه اند، اینها را حفظ کنیم، تمام رواۀ را که اسمشان در روایات بود می آورد، روایت را از متن شروع نمی کرد، ولو هم ضعیف بود می گفت اینها زحمت کشیدند علوم اسلامی و اهل بیت (ع) را به ما رسانده اند، این نشانۀ شیفتگی شان به علوم ثقلین بود، و مسئلۀ معاد و مرگ و احتضار و تمثل انبیاء و اولیاء برای محتضر که در آن روایات مطرح می شد حالشان جداً عوض می شد. در یک روایتی دارد که معصوم (ع) فرمود که «محتضر، ائمه (ع) و صدیقه طاهره سلام الله علیهما» را می بیند، و در همان روایت حضرت فرمود: ولی این مطلب را برای همه نقل نکنید شاید نتوانند تحمل کنند که چگونه فاطمۀ زهرا را می بیند، چگونه مثل مرد آن زن را می بیند، شاید نتواند تحمل کند. و در آن روایات دارد که هیچ حالی برای مؤمن گواراتر از آن لحظۀ احتضار نیست، برای اینکه در عمرش کسانی را که آرزوی آنها را داشت و در عمرش ندیده آنوقت می بیند. انسان وقتی ببیند مهمانانی به منزل او آمدند، رسول الله آمد، علی بن ابیطالب آمد معصومین دیگر علیهم‌السلام آمدند، هیچ لحظه ای برای محتضر گواراتر از آن لحظه نیست که معصومین (ع) کنار بالینش بیایند وقتی به اینجا رسید می دیدیم اشک بود که شبکۀ چشم این عالم ربانی را پر می کرد، روحش با انبیاء و اولیاء محشور باشد و راهش که راه احیاء علوم اسلامی و کتاب و سنت معصومین علیهم السلام است مستدام باشد.
«غفرالله لنا و لکم»
و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

اشاره:
در کلاسهائی که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی برای طلاب حوزه علمیه قم برقرار شده بود. شهید مظلوم حضرت آیه الله دکتر بهشتی درسهائی دربارۀ مالکیت در اسلام تدریس نمودند و پاسدار اسلام متن این درسها را که توسط دفتر تبلیغات فراهم شده بود در طی چند شماره تقدیم امت مسلمان می‌نماید. لازم بتذکر است که متن درسهای موجود تاکنون بچاپ نرسیده، گر چه از شهید مظلوم تحت همین عنوان آثار دیگری بچاپ رسیده است.
مالکیت در اسلام
شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی
بحث در مالکیت است، مقداری پیرامون اصل مالکیت صحبت می‌کنیم، و مقداری هم پیرامون مالکیت در اسلام. فهرست مطالبی که انشاءالله گفته می‌شود به این ترتیب است:
مالکیت: تعریف مالکیت، مال، ملک، ارزش مصرفی، منشاء مالکیت.
الف- مالکیت خدا و منشاء و حدود آن.
ب- مالکیت انسان و منشاء و حدود آن.
ج- انواع مالکیت
د- مالکیت فردی و انواع آن.
ه- مالکیت جمعی و انواع آن.
و- آثار مالکیت.
ز- حق تصرف.
ح- حق واگذاری.
ط- انتقال قهری.
تعریف مالکیت
مالکیت رابطه ایست اجتماعی- اعتباری و قراردادی میان اجتماع که بیانگر مشروعیت تصرف مالک در ملک خویش و جلوگیری تصرف دیگران در آن است. این مشروعیت در نظامهای مختلف اجتماعی متفاوت است. مالکیت یک امر عینی فیزیکی عبارت از این است که چیزی در جهان واقعیت داشته باشد، هر چند هیچ ذهنی و صاحب ذهنی در جهان نباشد، مثلاً اگر چنانچه هیچ موجودی در دنیا نباشد، این درخت کنار خیابان را درک کند، باز درخت واقعیت خارجی دارد.
و اما واقعیتهای اعتباری که عموم واقعیتهای اجتماعی را تشکیل می‌دهند عبارت از چیزهائی است که واقعیت آنها مشروط به وجود اعتبار کنندگان و صاحبان ذهن در جهان است.
مالکیت از این قسم دوم است، وجوب تکلیفی، نه وجودی- احکام تکلیفی یعنی واجب، حرام، مستحب، مباح و مکروه- اگر در جهان اشخاص صاحب ذهنی وجود نداشته باشند معنی ندارد چه (چیز) بر کسی واجب است؟ وجوبی تحقق پیدا نمی‌کند. احکام وضعی هم همینطور است که منتزع از یک سلسله احکام تکلیفی است و موضوع برای یک سلسله احکام تکلیفی. مثال:
آقا دست به این کتاب نزن، چرا؟ از صاحبش اجازه گرفته ای؟ این مال فلانی است. اینها در موقعی است که یک اعتبار اجتماعی وجود داشته باشد و الامعنی ندارد. پس مالکیت دارای یک واقعیت اعتباری است، و این امر اعتباری در زندگی اجتماعی بوجود می‌آید، و گرنه اگر تک انسانی در دنیا بود حتی زمینۀ فکر کردن به این مطالب نیز برایش پیدا نمی‌شد، چرا؟ برای اینکه این روابط مال وقتی است که انسانها در کنار هم زندگی می‌کنند و یک سلسله قرار دادها بین آنان بوجود می‌آید، و لازم نیست که این قرار دادها بین دو گروه بوجود بیاید، گاهی قرار و مدارها خودبخود بوجود می‌آید، مثلاً همین کتاب شما تازنده اید مال خود شماست و رابطۀ کتاب با شما فردی است، و اگر بشهادت رسیدید به ورثه می‌رسد و گروهی می‌شود.
خوب کار این رابطه چیست؟ و حرف حسابی کدام است؟ این رابطه می‌گوید مالک حق تصرفات گوناگون در این ملک دارد، و حق دارد بگوید دیگران در آن تصرف نکنند، و این مشروعیت امری است نسبی که در جوامع مختلف فرق می‌کند و نسبتش در زمانهای مختلف فرق می‌کند، حق تصرف در بعض جوامع برای مالک مثلاً آزاد و مطلق است و درجای دیگر محدود. و همینطور جلوگیری و اختیارات که از تصرف دیگران دارد، گاهی کم و گاهی مطلق است.
مالکیت خداوند
و اما مالکیت خدا برجهان هستی:
می گوئیم در خداوند مالکیت حقیقی است، و در انسانها ممکن است حقیقی باشد و ممکن است نباشد. در همین مالکیت خداوند، باز می‌بینیم امری اعتباری است، به یک معنی که تا ما انسانها و این رابطۀ مالکیتی که در زندگی آنهاست تحقق پیدا نکند، ذهن ما سراغ مالکیت خدا نمی‌رود، یعنی این اعتبار برای خودمان تحقق پیدا نمی‌کند. البته این بحث در این مقطع زمانی از بحثهای کم ثمر است.

مال وملک
مسئلۀ بعد «مال و ملک» است.
معنی ملک معلوم است: چیزی که انسان مالک اوست، ملک یعنی مملوک. و اما «مال» چیزی است که دارای ارزش مصرفی، مستقیم یا غیر مستقیم برای انسان باشد.
«ارزش مصرفی» یعنی اینکه بتواند یکی از خواستهای زندگی انسان را ارضاء کند مثلاً گندم سیب، گوشت، شیر، پوست، پنبه، پشم و چوب، اینها تمام مصرفی است، ولی گاهی معنی وسیع تری نیز دارد، مثلاً یک تابلوی زیبای نقاشی ارزش مصرفی دارد. کار یک معلم و پزشک و آرایشگر تمام اینها هرکدام به یک معنی ارزش مصرفی دارد. و در اینجا باید بحث شود کار حلال کدام و حرام کدام است و باید یک قید اضافه شود و آن اینکه اگر مثل هوا فراوان در دسترس همه باشد به او «مال» می‌گویند یا نه. مثل آب را مال می‌توان گفت؟ و آیا شرط عدم فراوانی باید به او اضافه شود یا نه؟ اموال عمومی چه معنی دارد که می‌گویند دریاها از اموال عمومی است؟
از این بحث نیز بگذریم، زیرا بحث لفظی در اینجا ثمره ای ندارد و فقط بعنوان یادآوری گفتم. «مال» بچیزی می‌گویند که لااقل دارای ارزش مصرفی باشد، و ارزش مصرفی هم معنایش وسیعتر از آنست که ابتدا به ذهن انسان می‌رسد و جالب این است که مسئلۀ رابطۀ مال و ارزش مصرف در همین کتابهای فقهی که خوانده اید آمده است، البته کلمۀ ارزش نیست. بعنوان مثال از شرح لمعه می‌خوانیم و بعد قسمتی از مکاسب:
متاجر لمعه در شرایط مبیع می‌فرماید:
«یشترط کون المبیع مما یملک ای یقبل الملک شرعاً فلا یصح بیع الحر و ما لا نفع فیه غالباً کالحشرات»
می بینید بحث می‌شود از چیزی که غالباً سودی ندارد.
شیخ انصاری (ره) که از نظر قدرت تحلیل و سلامت اندیشه فقاهتی انصافاً یک چهرۀ ممتاز است در قرن پیش، ایشان مطلب را دقیق تر از این مطرح کرده است، می‌فرماید:
«القول فی شرائط العوضین یشترط فی کل منهما کونه متمولاً لأنّ البیع لغۀ مبادلۀ مال بمال و قداحترزوا بهذا الشرط عمالا ینتفع به منفعۀ مقصودۀ للعقلاء محللۀ فی الشرع لأن الأوّل لیس بمال عرفاً کالخنافس والدیدان فانّه یصح عرفاً سلب المصرف لها و نفی الفائدۀ عنها و الثانی لیس بمال شرعاً کالخمروالخنریر»
پس اگر شما در اقتصاد امروز مسئلۀ سودمندی ارزش مصرفی را می‌بینید بدانید که مسئله مخلوق جدید نیست، این یک تصور عرفی و عمومی است که حتی در کتابهای فقهی ما در بخش اقتصاد به ذهن فقهاء می‌آید و انرا مطرح می‌کنند. البته نمی‌خواهم بگویم آهنگ بحث در اینجا و آنجا یکی است، بلکه می‌خواهم بگویم اصل اندیشه وجود دارد، آنجا که می‌فرماید چیزی که مصرف ندارد مال نیست عرفاً در کرم و مورچه و شرعاً در مثل خوک و شراب.
و بعد در اینجا شیخ نکتۀ ظریفی را نقل می‌کند و آن اینکه آیا ملک و مال عام وخاص مطلقند، یا من و جهند. متساویانند و یا نه؟ اگر عام و خاصند چه صورت آنرا دارند، و بعد ایشان اثبات می‌کند که عام و خاص من و جهند، بروید و مطالعه کنید.
پس بعنوان نتیجه در تعریف مال می‌گوئیم: آنچه که منفعت محلله مقصوده داشته باشد «مال» است خواه فراوان باشد یا نه. و اگر در طلیعۀ بحث به ملک و مال و ارزش مصرفی پرداختیم بخاطر آن است که در ادامه بحث مورد نیاز است.
مالکیت خدا و منشأ و حدود آن
منطق فطرت برای پدید آورندۀ یک شیء حق تصرف در آنرا می‌پذیرد. براین اساس خدا مالک جهان شناخته می‌شود. زیرا او هستی بخش جهان است، و به عبارت دیگر مالکیت خدا بر سراسر عالم امری است منطبق با منطق فطری.
« •                             »
سوره یونس آیه ۶۸
گفته اند خدا بچه ای برای خود قرار داده، خدا پاک و والاست از این چرندیات او بی نیاز است، و هرچه در آسمانها و زمین است مال اوست، و شما هم دلیلی بر این حرفها ندارید و چیزهائی که نمی‌دانید دربارۀ خدا می‌گوئید.
در آیات قرآن «له» زیاد داریم، اما علت انتخاب این آیه به اعتبار قبلش بود. قالو اتخذالله ولدا- که مثل اینکه چیزی ندارد می‌خواهد پیدا کند و آنوقت جواب می‌دهد- هو الغنی- و برای بیان غنا می‌گوید- له ما فی السموات و ما فی الارض- یعنی آیه در زمینۀ مالکیت خدا برجهان است بمعنی اجتماعی در ذهن ما، و این بود که ما این آیه را انتخاب کردیم والا آیات دیگری نیز هست.
در قراردادهای اجتماعی، مالک باید سند داشته باشد، اما در مورد خداوند اینطور نیست مثلاً در مورد عبای شما دلیل بر مالکیت شما قاعدۀ- ید- است، و اگر در دادگاه ثابت شد که مال شما نیست از شما می‌گیرند. برای ساختن خانه اگر برای جواز ساختمان به شهرداری مراجعه کردید از شما سند می‌خواهد ولی برای مالکیت خدا سند لازم نیست، چون یک امر قرار دادی نیست، بلکه فطری است. اگر کسی خدا را قبول کرد مالکیت او را نیز قبول می‌کند- بیده الامر- اختیارها همه بدست اوست.
حدود مالکیت خداوند
مالکیت خداوند هیچ حدومرزی ندارد، چون همۀ موجودات وجودشان از خداست. مالکیت او نسبت به جهان، مالکیتی مطلق است بدون هیچ حدومرزی.
مالکیت انسان، و منشأ و حدود آن
در این مطلب بحثی نیست که مالکیت بشر در همۀ جهان پذیرفته شده است. در نظامهای مختلف اجتماعی، حتی نظامهای مارکسیستی و شوروی هم مردم را الان مالک لباس و ماشین و حتی خانه می‌دانند. در این بحث نیست که حتی در سوسیالیسم کامل هم مسئلۀ مالکیت انسان نسبت به اشیاء مطرح است، اینها هم مطالبی نیست که مطرح شود.
منشأ مالکیت انسان چیست
همانطوریکه گفتیم منطق فطرت برای پدید آورنده یک چیز حق تصرف در آنرا می‌پذیرد و او را مالک آن می‌شناسد و حق تصرف، خودبخود برای او پیدا می‌شود. و چون خلق نسبی می‌کند مالکیتش نسبی است. در اینکه انسان خلاقیت دارد تردیدی نیست، مثلاً پنبه ای که لباس می‌شود کار ریسنده و بافنده و دوزنده هر کدام خلاقیت است که اثر در آن کرده است، یعنی در آن ارزش مصرفی جدید می‌آفریند که قبلاً در پنبه نبود.
مثلاً اگر کتابهائی که برای بردن به حجره یا خانه خریده اید بخواهید با یک بسته پنبه ببندید نمی‌شود، چون می‌افتد. و اما اگر این پنبه را کسی در آن کار کرد و طناب شد بدرد کار شما می‌خورد و همان نخ و طناب برای آقایان عمامه می‌شود؟ اگر عمامه هم بشود قبا نمی‌شود. بنابراین بافنده ارزش مصرفی جدیدی در این می‌آفریند و اگر توی بازار بروید و بگوئید قبا، تازه شما را بسراغ دوزنده می‌فرستند و او کار دیگری انجام می‌دهد، پس اگر خلاقیت منشاء طبیعی برای اعتبار مالکیت است، هر کس این خلاقیت را داشته باشد مالکیت را هم دارد، و لذا گفته اند صاحب پیراهن و خیاط در لباس مادامی که مزد دوخت را نداده باشد شریکند، منتهی نمی‌تواند خیاط بدون اجازۀ مالک، آن را به بازار ببرد و بفروشد، چون تزاحم دارد ملک او با این.
بحث دیگر اینکه: آیا هر کاری منشاء مالکیت است:
در اینجا باید بگوئیم کار خلاق و مولد که ارزش مصرفی درست کند منشاء مالکیت است، نه هر کاری، مثلاً پاره کردن کاغذ که کار روی یک ماده طبیعی انجام می‌گیرد منشاء مالکیت نمی‌شود. وقتی شما خاک را تبدیل به خشت خام می‌کنید و خشتها را با گل ملات روی هم می‌چینید و طاق می‌زنید و یک کلبه می‌سازید، کار خلاق و مولد انجام داده اید، کلبه ای ساخته اید که بدرد سکونت می‌خورد. و گاهی این کار شما مولد و خلاق نیست، مثل اینکه این خانه را خراب کنید، این مولد نیست، مگر اینکه لازم باشد خراب کردن آن برای بنای جدید.
مالکیت انسان محدود است
مالکیت انسان که منشاء آن مولد بودن اوست محدود است، نه مطلق، زیرا انسان در هر کار تولیدی از مواد موجود در طبیعت استفاده می‌کند موادی که در خلق و تولیدات نقشی نداشته است، نسبت به آنها مالک نیست، مثلاً در همان خشت زنی شما نسبت به کارتان و شکلی که بخاک دادید مالک خشت شده اید، بعد که خشتها را روی هم چیدید و دیوار ساختید و کلبه ساختید مالک کلبه میشوید، ولی اصل خاک نتیجه تولید شما نیست از اینجهت ملک شما نیز نیست، و نتیجه در آنجائی ظاهر می‌شود که اگر باران کلبه را دوباره بصورت خاک درآورد، آیا بازملک خاک‌ها است یا نه؟ – گفتیم که بحث فقهی مال بعد- بنابراین سازندۀ این خشت به یک اعتبار مالک و در حد معینی مالکیت او ثابت است.
در بیابان خدا ۱۰ من گندم می‌کارید، ۵/۶ ماه دیگر ۱۰۰ من تولید می‌شود، این ۱۰۰ من مال کیست؟ مال زراع است، اگر در زمین غصبی هم بکارد مال خود اوست، حالا آیا راستی مال خود اوست؟ اگر باران نمی‌آمد ۱۰ من گندمش هم از بین رفته آب باران هم شریک است، اگر نور آفتاب نبود و مواد گوناگون از هوا جذب نمی‌شد این آقا ۱۰۰ من گندم نداشت، پس اگر آفتاب نبود و هوا نبود و اگر و اگر…….
معلوم شد که این آقا سهم کوچکی دارد، ابر و باد و مه و خورشید در کارند تا این آقا با پاشیدن ۱۰ من گندم، ۱۰۰ من بدست بیاورد. در اینجا باید اضافه کنیم به آنچه که گذشت از ابروباد و مه و خورشید، تجربه ای که در کشت و کار از اجتماع آموخته و سهمی هم برای اجتماع. پس ما فهمیدیم که کار خلاق و مولد منشاء اعتبار مالکیت است تا یک حدودی است، و این حدود هم کمتر از آن چیزی است که اول به ذهنمان می‌آمد.
در تفکر سوسیالیستی در این محاسبه جلو می‌رود تا آنجا که می‌گویند اصلاً کار خلاق و مولد منشاء مالکیت او نیست، منشاء مالکیت جامعه است. می‌گوید اما آب و خاک و هوا و باران و زمین مال جامعه، و این کار هم (نتیجه) تجربۀ جامعه است، امنیت هم مال جامعه است. بنابراین آنچه خود تولید می‌کند ملک جامعه میشود، چون در حقیقت او نیست که تولید می‌کند، جامعه است. این یکی از زیربناهای اندیشۀ سوسیالیسم مالکیت اشتراکی و جمعی است. این تفکر آنها است، ولی تند می‌روند به این دلیل که نقش ویژۀ یک فرد انسان غیر قابل انکار است، ولو خیلی ضعیف، یک درصد و یا یک درهزار. فرد انسان نقش دارد.
انسان اولی که تجربۀ محصول بیشتر بدست آوردن را یافت، این خلاقیت مال اوست یا نه قطعاً مال اوست. جامعه خلاقیتش بستگی به فرد دارد. جامعه می‌تواند امکانات و ابزار خلاقیت را به فرد بدهد. خلاقیت‌ها معمولاً مربوط به فرد یا چند فرد که مشترکاً کاری را انجام می‌دهند می‌باشد.

حجۀ الاسلام رضوانی نماینده مجلس شورای اسلامی
قیام در محراب یا حماسه‌ی جاوید(۳)
اکنون که شعاعی از انوار تابناک منبع روشنی بخش وضو شبستان دل ما را روشن ساخت، بدنبال آن اشعۀ تابنده حرکت کنیم تابه پایگاه پر نور صفا بخش سکونت آفرین رازهای فراوانی که در قیام به این فریضه الهی نهفته است. پی ببریم که پیامبر اسلام علیه و آله الصلاه و السلام فرموده است: «نماز نور مؤمن است»
آری، نماز چراغی فروزنده است که در قلب برپا دارندۀ آن جهانی نورانی و پر فروغ پدید میآورد که در پرتو آن نور، تا ماوراء حجابهای نور را بنگردو به معراج کمال انسانیت عروج نماید و آیات کبرای خدای را در جهان جان و جان جهان مشاهده نماید. و چهره های اهریمنی را ببیند و بشناسد و بار جم و طرد و نابود ساختنشان رویشان را سیاه گرداند، که بنا به گفتار پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله: «نماز سیاه گر چهرۀ (منفور) شیطان (و مظاهر شیطان) است.»
این برنامۀ خود پرور، کمال بخش و جامعه ساز اسلامی، از دیدگاههای گوناگون قابل بررسی و ارزیابی است که به نکاتی چند از برداشتهائی که به اتکاء آیات و روایات اسلامی از این عبادت حساب شدۀ الهی شده اشاره میشود و بخشی از واقعیتها و حقایقی که در ژرفای این برنامۀ آرامش زای عظیم اسلامی نهفته است مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. باشد که راهی روشنتر، از مرداب بهیمیت، به معراج انسانیت، و از غرقاب هلاکت به محراب سعادت، و از تنگنای غیب به فراخنای شهود، بیابیم و از این نماز خسته کننده و بیروح و منزجر کننده ای که متاسفانه باید گفت: در حال حاضر برای بیشتر نمازگزاران جامعۀ ما بصورت یک نوار ضبط صوت در آمده که طوطی وار و اتوماتیک طبق عادت انجام میشود، دست بر داریم و به نمازی قیام کنیم که:
به جسم جان، به جان توان، به توان حرکت، به حرکت جهت، به جهت هدف، به هدف تکامل، و به تکامل کمال ببخشد و قیامگر نماز را تا اوج برترین قلۀ «خداگونگی» و قرب رشد دهد.
به نمازی قیام کنید که به دل نور، ایمان، آرامش، امید، احساس، عاطفه، جوشش، عشق، حرارت، محبت، مهر، خشوع، رهبت، ترس از حق، شجاعت، شهامت، شوق، شور، شعف، خشم مقدس و یقین…. ببخشاید.
به نمازی قیام کنیم که به سر، فکر، شعور، فهم، عقل، کاوش، دقت، اراده، عزم، تصمیم، عمق، تعمق و تفکر و جهت و بصیرت و…. ببخشاید به نمازی قیام کنیم که به چشم دید، راهیابی، حقیقت بینی، واقع نگری و….. و به گوش شنوائی، درک، نیروگیرندگی فرمان خدا، قدرت شنیدن فریادهای دردمندان و….. به سینه شرح صدری وسیع، جهان بینی ای عمیق، سوزی ستم سوز، حرارتی پرشور، معرفتی دقیق، شناختی ژرف، و آتش فشانی خاموش ناپذیر و….. و به زبان ذکری دائم، نیایشی خالص، سپاسی نیکو، ستایشی بسزا، گفتاری حق، فریادی بجا، خروشی بموقع، سخنانی پرسوز و دردگو، و درمان بیان، و عیانگر انگیزه های دردهای آشکار و نهان، و راهنمای راه برانداختن ریشه های دردها و مفاسد جهان، و پر ضبط وراز دار وقاطع. و به دست و پا حرکتی خستگی ناپذیر و تلاشی پیگیر، و برکتی پایدار…… ارزانی دارد. به نمازی قیام کنیم که بجامعه ایمانی پاک، یقینی کامل، امیدی وسیع اراده ای آهنین، عزمی استوار، تصمیمی فولادین، اتحادی محکم، وحدتی یکپارچه، گامی استوار، استقامتی پایدار، بینشی ژرف، کوششی پایدار، تلاشی خستگی ناپذیر، خردی مستحکم، نیروئی ترقی بخش، توانی ظالم افکن، قدرتی طاغوت کش، رزمی موسائی، توکلی ابراهیمی محبتی محمدی، شجاعتی علوی، حلمی حسنی، شهامتی و شهادتی حسینی……. بخشیده و هرگونه تشکل، تحزب، تفکر، برابری، برادری، همگامی، همرزمی، ایستادگی، استقلال، عزت، شرافت، عفت، جلال، جمال، اوج و عظمت و موفقیت و فلاح واقعی را بدان اجتماع ببخشاید، به نمازی قیام کنیم که پس از ادای آن سنگینی بار رسالت انبیاء و مسئولیت کمرشکن آنها را بر دوش و پشت خود لمس نموده و صداقت صدیقان را درون سینۀ خود احساس نمائیم و شور و شوق و آگاهی شهیدان را در دل و رزمگاهشان را بر سر راه بازیافته و اقدامات اصلاح طلبانه مصلحین (و صالحین) را در رفتار خویش به ثبوت رسانیم.
نمازی که در قیام به آن، خدا را برکردارمان ناظر، آتش قهرش را در برابرمان حاضر، و مرگ را در تعقیبمان بی امان، و خود را گروگان کردار خویش بنگریم. نمازی که تعیین کنندۀ اعتقاد، مکتب، فکر و جهت ما باشد. نمازی که معرف انتخاب ما و مبین راه ما و شناسگر جبهۀ ما باشد. نمازی که با قیام به آن، خود را چون کرۀ چشم در حدقۀ آن محاصرۀ «حسابگاه» خدا ببینیم. نمای که اذانش، اقامه اش، اذکارش، اورادش تکبیراتش، تسبیحاتش، رکوعهایش، سجده هایش، دعاهایش و تعقیباتش همه و همه بیانگر روح مکتب، هدف، جهت و جبهه برپا دارنده نماز باشد، بگونه ای که همۀ مخالفان خدا و حق و قرآن و ولایت و عدالت هنگامیکه جامعۀ قیامگر نماز را ببینند، اگر چه نمازگزار باشند قیام این گروه را علیه خود، تشخیص بدهند، همچنانکه نمازگزاران صف معاویه، برپادارندگان نماز را در صف امام علی (ع)، علیه خود باز میشناختند و همانگونه که نماز خوانان لشکر یزید و همگامان عمر سعد قیام حسینی و یارانش را به نماز به مخالفت خود، بخوبی تشخیص می دادند و بهمین جهت آنها را هنگام قیام به نماز تیرباران کردند.
و اینک به توفیق خداوند متعال نماز را از ابعاد گوناگونش بررسی می کنیم.
نماز آبادگر زمین و مساجد
در اینجا برای شروع در مطلب به گفتاری از پیامبر راستین اسلام، آخرین سفیر الهی تمسک میجوئیم، باشد که روح بزرگ آن پاکمرد هستی، در انجام این کارم یاری دهد و آنچه را که حق است به قلمم جاری سازد. آنحضرت فرمود:
«آنگاه که خدای متعال مشاهده کرد مردم منطقه ای در نافرمانیش پافشاری می نمایند و در میان آنها سه نفر از افراد مؤمن (وابسته به حزب الله، همفکر، همراه، همجهت و هم هدف) باشند، خدای بزرگ به آنها ندا در میدهد که: ای گروه گناه پیشه کار، اگر در میان شما مردم نبودند افراد با ایمانی که:
۱- به جلال من با یکدیگر محبت می ورزند.
۲- با نمازشان زمین و مسجدهای مرا آبادان می کنند.
۳- نیمه های شب، از لغزشهای خود و خوف (مقام مسئولیت) آمرزش می جویند (به نیکوکاری، بدکاریهای گذشته را تدارک نموده و با تلاش زیادتر خود را به کاروان تکاملی که از آن به سبب لغزش دورافتاده اند می رسانند).
اگر بخاطر آنها نبود، عذاب خویش را بی باکانه بر شما فرو می فرستادم (و همه را نابود می‌ساختم)
از گفتار فوق بر می آید که محبتها باید بر اساس تحقق جلال خدا در زمین بین افراد ایجاد شود و پیوند قلبی مسلمین، بمنظور پیاده ساختن جلال خدا در زمین باشد، و بهمین سبب ماه رمضان مسلمین در نیمه های شب بپا می خیزند و به نیایش می ایستند و از درگاه حق جل جلاله تمنا می‌نمایند که از جلال خود زیباترین جلوه های آنرا به انسانها عنایت فرماید تا جامعه ای خداگونه بوجود آید که لازمۀ پدید آمدن چنین مجتمعی نفی و نابود ساختن همۀ جلالهای فرعونی و ضد خدائی است و نماز هم که وسیلۀ هم صف گردیدن و هم پیوند بودن است، حتی با حرکتهای هماهنگ باید بدین منظور برگزار شود.
نمازی که آبادگر زمین و مساجد خدا باشد، با اینکه نماز در مسجد برگزار میشود و برپادارندگان نماز به مسجد شکوه و رونق می بخشند، اما خداوند می گوید: نمازی که زمین و مسجدهای مرا آبادان کند، که در این سخن پروردگار زمین را در بیان بر مسجد مقدم می دارد که خود دلیل بر اهمیت و تقدم نقش نماز است در آبادی زمین بر مسجد.
و براستی اگر به نماز آنگونه که باید و شایسته است قیام شود آبادکننده زمین و مسجدهای خداست، زیرا آثار نماز در خیابانها، بازارها، کوچه ها، گذرگاهها، جاده ها، اداره ها، دادگاهها، دادگستری ها، سندیکاها، خانۀ انصافها، و در همۀ خشکیها و دریاهای سرزمین های اسلامی مشاهده میشود که بدان سبب مردم گردفحشاء نمی گردند، به فساد و تجاوز اقدام نمی نمایند، و با اخوت و همبستگی و روح وحدت در یک صف بدون اینکه حق فردی بوسیلۀ فرد دیگری ضایع شود جامعه خویش را اداره می کنند. این نماز خوشبین کنندۀ مردم ناآشنا به نماز و اسلام است، به نماز و اسلام.
در حالیکه اگر نمازی که باید انسان و جامعه را از ارتکاب فحشاء و ناپسندکاریها باز دارد این نقش را ایفا نکند، یعنی مردم نمازگزار از انجام کارهای ناشایسته خودداری ننمایند و آثار علمی نماز در نظام خانواده ها و اجتماعات اسلامی مشاهده نشود و مردم از نمازگزار و سپس از نماز (آگاهانه یا ناخودآگاه) متنفر و روگردان می شوند، همچنانکه در زمان ما، انزجار عجیبی از گروه نمازگزار و نماز، بویژه در بین قشر جوان و تحصیلکرده دیده میشود که بیشترشان نیز به رفتار غیر اسلامی و ناانسانی نمازگزاران غیر متعهد و متظاهر استناد می کنند و حتی گاهی سوءنیت هم ندارند، زیرا می بینند که رباخوار بیرحم، گرانفروش بی انصاف، رشوه گیر بی شخصیت، و امثال اینها از افراد صف اول نماز جماعت ها هستند، و یا مشاهده می نمایند که بازنشسته رشوه خوار و متجاوز دیروز نمازخوان قرآن بردست، مفاتیح در بر ذکر بر لب امروز شده است، و از این قبیل
اینگونه نمازها ویرانگر زمین و مساجد خداست، زیرا مردم نا آشنای به نماز و اسلام را از نماز و اسلام می رماند و می راند و خدای متعال از این گونه نمازگزاران به سرزنش یاد نموده که «وای بر نمازگزاران» و پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «کسی که نمازش او را از ارتکاب زشتی ها و کارهای ناروا باز ندارد، نماز او اثری جز اینکه آن نمازگزار را از خدا دور می کند (در حالیکه نماز باید وسیلۀ تقرب شود) نخواهد داشت
و امام صادق علیه السلام فرموده : «کسی که دوست می دارد بداند نمازی که گزارده مورد پذیرش واقع شده یا نشده، به رفتار خود بنگرد که آیا نمازش او را از کارهای زشت و ناروا باز میدارد یا خیر؟ آن مقدار که در پرتو نماز از زشتی ها دست می کشد، بهمان اندازه نمازش مورد قبول قرار گرفته است»
و این قیام زندگی ساز و انسان پرور برای ابراز بندگی در برابر خدای دادگر و سرکشی در مقابل بیداد گران ستمگستر باید در محراب برگزار شود.
محراب
آنگاه که زکریا در محراب مسجد «بیت المقدس» عظمت روحی و بلندی همت و از خودگذشتگی حضرت مریم (ما در ارجدار حضرت عیسی (ع)) و پیوستگی عمیق دل و جان او را بخدا مشاهده نمود، به ویژه که از ارزاق ملکوتی برخوردار بود سخت تحت تاثیر جذبۀ روحانی او قرار گرفت و شیفتۀ فداکاریش شد که چگونه سرمایۀ عمر خویش را در خدمت خدای جهان وقف نموده است و بهمین سبب حس علاقه به فرزند در وی تحریک شد (که اگر فرزند به این خوبیست منهم خواستار فرزند هستم) و دست به نیایش برداشت که:
«پروردگار از پیشگاه (با عظمت) مرا دودمانی پاک (و فرزندی نیک سرشت) ببخشای» ، و آنزمان که در محراب عبادت به نماز قیام کرد فرشتگان مژدۀ ولادت «یحیی» پیامبر رزمندۀ پاک سرشت پارسای بزرگ منش را به او ابلاغ نمودند
و اگر کسی در قیام یحیای پیامبر رزمگر علیه ستمگر زمانش بنگرد، ارتباط دعای زکریا را در محراب (نبردگاه) با آن نبردگر فداکار در می یابد و آثار جهشها و انقلابهای فکری یک انسان را در مشاهدۀ یک پدیدۀ جهشزا، و نقش آنرا در تغییر سرنوشت انسانها باز میشناسد.
و باید دانست که محراب یعنی محل حرب (جای جنگ، پایگاه نبرد، سرزمین پیکار) و جایگاهی که در آن به نماز قیام میکنند «محراب» نامیده میشود، چه در مسجد باشد یا جای دیگر، که گاهی نیز سیاهچال زندان برای چون موسی بن جعفر (ع) محراب عبادت میگردد. و بنا به آنچه راغب در مفردات القرآن گفته است «محراب مسجد را از اینرو به این نام نامگذاری نموده اند که در آنجا محار به و جنگ شیطان و هوای نفس (با عقل) در میگیرد، و پاره ای گفته اند بدینجهت آنرا محراب گویند که آدمی باید در چنان جائی خود را از سرگرمیهای دنیوی دور ساخته و با آنچه که خاطر انسان را از یاد خدا باز می دارد نبرد نماید»
و باید گفت از اینجهت نیز محراب است که در آنجا باید به نبرد علیه همۀ دشمنان توحید و انسانیت قیام نمود، و بدینوسیله کسب نیرو و آمادگی کرد، و چون آدمی در نبردگاه به کارزار قیام میکند و در کارزار احتمال هر یک از کشتن و کشته شدن بجاست. پس محراب (مذبح) قربانگاه است ( ویکی از اسرار اینکه شیعه هنگام قیام به نماز در پیشاپیش محرابش خاک شهیدی را می گذارد که بر سینۀ آن خون رزمندگان فداکار اسلام فرو ریخته اشاره به ادامۀ همین راه، و یا دهمین برنامه و اعلام آمادگی برای پیگیری همان هدف است).
و از اینرو در این جایگاه باید مسلمان پا بر سر همۀ خواستهای نفسانی بگذارد و تمایلات شخصیت کش را زیر پانهد و کارد بر حلقوم تمام اسماعیلهای زندگی (وابستگیهای مادی) خود بگذارد. بنابراین مسجد قربانگاه است نه گداخانه، و جانبازستان است نه بیمارستان، و خونخانه است نه چایخانه، و پایگاه نابودی هواهاست نه میدان تاخت و تازهوسها، و جایگاه مسابقۀ خیرات است نه پایگاه رقابت موقعیتها، و مکان تقدیس و تشریح هدف شهید است نه تحریف آن و جای دست رزمگر و خاک شهید بوسی است نه دستهائی که تنها برای پول دراز میشود و یا دردست جنایتکاران قرار میگیرد، و خلاصه کلاس درس است و روشنگری نه ایستگاه نشر خرافات، و دانشگاه انسان سازی است نه مرید سازی، و سخن کوتاه همۀ برنامه‌های اسلامی باید در مسجد و در متن محراب طراحی شود، و در خارج پیاده گردد تا نماز آبادگر زمین خدا بگردد.
و مسلمان از آغاز سحرگاه و برخاستن از خواب، تا هنگام عشاء و موقع خفتن در محراب، در صف قیام کنندگان به نماز قیام می کند تا قدرت و آمادگی و ایستادگی خود را به رخ همۀ جهانیان کشیده و به تمام نیروهای اهرمنی و ضد توحیدی اعلام نبرد کند و بگوید: «که همگان در یک صف علیه شما در حال بسیج هستیم و از مرد و زن همه سر در فرمان حق و جان برکفیم و تا آخرین قطرۀ خون ما را در این قربانگاه بر خاک نریزید و گلبولهای ما را با گلبولهای شهیدان پیوند ندهید نخواهید توانست پیوند ما را با مکتبهای ببرید و به حریم عقیده و مرز میهن اسلامی ما آهنگ تجاوز کنید.»

حجه الاسلام و المسلمین رسولی
یکی از وظایف و مسئولیت‌های گویندگان و نویسندگان متعهد در رابطه با انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای این انقلاب خونین نگهداری روحیۀ انقلابی و آمادگی مردم مسلمان و فداکاری است که همه چیز خود را برای بثمر رسیدن این انقلاب مقدس در طبق اخلاص گذارده و اکنون نیز پس از گذشتن بیش از سه سال هدف هر گونه توطئه از سوی دشمنان داخلی و خارجی قرار گرفته معلوم نیست برای دفاع از اسلام عزیز تا کجا و تا کی باید پایداری نموده و استقامت ورزند. برای تامین این منظور ممکن است نظرات گوناگون و طرحهای مختلفی ابراز و ارائه شود که بنظر نگارنده، با تجربه ای که در مقدار تاثیر آنها دارم، برای تودۀ مردم مسلمان و متعهدی که بار این انقلاب را بدوش می‌کشند، شاید از همه مؤثرتر، بیان نمونه هائی از تاریخ گذشتۀ اسلام و پاسداری و استقامتهای حیرت‌انگیزی است که مسلمانان در برابر ناملایمات ناشی از قیام‌ها و نهضت‌های اصیل و آزادیبخش خود داشتند که براستی این ناملایمات انقلاب ما با تمام پی آمدهای دشوار و مشکلاتی را که بدنبال داشت، با توجه به کم و کیف و ابعاد آن، در برابر آنها بسیار ناچیز می‌نماید، و از همۀ این تاریخها گویا تر و از نظر مورخین و سیره نویسان نیز زنده تر همان تاریخ صدر اسلام است که با مطالعه اجمالی یک دوره از این تاریخ زنده و گویا صدق گفتار مابعیان مشاهده خواهد گردید.
اکنون بد نیست برای اطلاع بیشتر باز هم قدری بجلو برویم و زندگی مردم جزیره العرب (یعنی زادگاه اسلام) را از سالها قبل از ظهور اسلام بررسی کنیم تا بدانیم که اینان درچه وضعی بودند و با پذیرش اسلام ناگهان با چه مشکلاتی مواجه شدند و بدنبال آن در اثر استقامت و پایداری، به چه عظمت و قدرتی رسیدند که پشت همۀ ابرقدرتهای زمان را به لرزه درآورده و برای چندین قرن بزرگترین قدرت جهان را تشکیل دادند. و شاید بهتر آن باشد که مطلب را از افراد و شخصیتها آغاز کنیم و از همه بهتر مطالعۀ زندگانی رهبر گرامی اسلام و خود رسول خدا (ص) می‌باشد که بر خلاف نوشتۀ برخی از نویسندگانی که اصرار دارند وضع زندگی آن حضرت را قبل از ازدواج با خدیجه وضع دشوار و بسیار سختی نشان دهند، و بدنبال آن برداشتهای غلطی بکنند و از روی غرض ورزی و یا نادانی آن بزرگوار را انسانی عقده ای که کمبود محبت و خوشی داشته معرفی کنند، از رفاه و آسایش نسبی برخوردار بوده، و از نظر مادی در فشار و مضیقه نبوده است، و تنها بخاطر نجات امت خود و دفاع از مظلومان و نجات محرومان از سلطۀ جمعی ستمکار و رباخوار و سودجو بود که دچار آنهمه آزار و شکنجه و سختی گردید. و برای توضیح بیشتر لازم است قدری به تاریخ بنگریم، و در این باره قسمتی از نوشتۀ یکی از نویسندگان معاصر را برای شما نقل می‌کنیم. وی در شرح زندگانی رسول خدا (ص) در دوران کودکی می‌نویسد:
«شش ساله بود که مادرش آمنه در گذشت و پس از مرگ آمنه، جد وی «عبدالمطلب» سرپرستی و نگهداری او را بعهده گرفت و تا زنده بود از فرزند زادۀ خود بخوبی نگاهبانی می‌کرد و او را سخت گرامی می‌داشت. می‌دانیم که زندگانی عرب حتی در خانواده‌های اشرافی توام با تجمل فراوان نیست، بلکه گاه بدانچه دیگران آنرا ضروری می‌دانند توجهی ندارند. زندگانی عبدالمطلب و ابوطالب نیز تجملی نداشته است، اما هیچیک از مورخان صدر اول ننوشته اند که «محمد» در کودکی بسختی می‌زیست، یا بیشتر از همسالان خود رنج و مرارت کشید. هیچیک ننوشته اند او یتیم بود و از محبت محروم ماند. این استنباطها و بحث و تحقیق‌ها را ما برای اولین بار در نوشتۀ غربیان می‌خوانیم. مورخان مسلمان نوشته اند محبتی که عبدالمطلب و ابوطالب نسبت به «محمد» داشتند به حد شیفتگی رسیده بود.»
نویسنده آنگاه قسمتی از ترجمۀ کتاب «محمد پیغمبری که از نو باید شناخت» را نقل کرده که می‌گوید: «محمد بن عبدالله (ص) یک رنجبر بمعنای واقعی بود……. هیچ کس را نمی‌توان یافت که به اندازۀ پیغمبر اسلام در کودکی و جوانی رنج برده باشد. من تصور می‌کنم یکی از علل اینکه در قرآن به دفعات توصیه شده نسبت به یتیمان و مساکین ترحم نمایند و از آنها دستیگری کنند همین بوده که محمدبن عبدالله، دورۀ کودکی را با یتیمی گذراند……. در دوره ای از عمر، که اطفال دیگر تمام اوقات خود را صرف بازی می‌کنند، محمد خردسال مجبور شد که تمام اوقات خود را صرف کار برای تحصیل معاش نماید، آنهم یکی از سخت ترین کارها، یعنی نگاهداری گله».
در رد سخنان نویسنده این کتاب می‌گوید:
«این نویسنده گفتار خود را از روی ماخذی همچون کتابهای ابن قتیبه و ابن سعد و طبری و مسعودی و کلینی و بلاذری و دیگران گرفته و خوشبختانه همۀ این اسناد در دست است».
«نمی گویم اگر کسی گفت «محمد» رنجبر بوده، یا در دوران کودکی بیش از کودکان دیگر ستم دیده است، از مقام پیغمبر اسلام کاسته است و نمی‌گویم، برای محمد افتخاری است که خاندان او بزرگ و بزرگ زاده باشند، چه او همچون گهر نسبت از خویشتن می‌کند، می‌گویم ماخذ ما و فرنگیان یکی است، پس وقتی نتیجه، مخالف یکدیگر است نباید سخنان فرهنگی را فقط بخاطر آنکه فرنگی است بپذیریم. می‌گویم ما هنوز بدان درجه از فقر علمی نرسیده ایم که غربیان بهتر از ما به تاریخ دین ما و زندگانی پیشوایان دینی ما آگاه باشند. هنوز چنان تهیدست نشده ایم که کتب کلام و فلسفه و تاریخ ما را مغرب زمینیان نا آگاه از مقدمات عربیت بهتر از ما تدریس کنند…..»
ابن هشام نوشته است:
«عبدالمطلب جامه ای در سایه کعبه می‌گسترد، پسران وی گرداگرد آن گستردنی می‌نشستند تا عبدالمطلب از خانه بیرون آید و هیچ یک از آنان بخاطر حرمت وی روی گستردنی نمی‌نشست، محمد که کودکی خردسال بود می‌آمد تا بر آن گستردنی بنشیند، عموهایش او را باز می‌داشتند. عبدالمطلب چون چنین می‌دید می‌گفت پسرم را واگذارید، به خدا سوگند او مرتبتی دارد. آنگاه محمد(ص) را با خود بر آن گستردنی می‌نشاند و پشت او را به دست خود می‌مالید و آنچه محمد می‌کرد او را خوش می‌آمد نوشتۀ یعقوبی نیز تقریباً در کلمات قریب به نوشتۀ ابن هاشم و در مطلب با آن همانند است. یعقوبی دربارۀ محبت ابوطالب نسبت به پیغمبر چنین می‌نویسد: «عبدالمطلب به سن یکصدوبیست سالگی، و گویند یکصدو چهل سالگی در گذشت و رسول الله هشت ساله بود. بهنگام مرگ این ابیات را به ابیطالب گفت:
اُوصِیکَ یا عَبدَ مَنافٍ بَعدی بِمُفرد بَیدَ اَبِیهِ فَرد فارَقَهُ و هوَ ضَجِیعُ المَهدِ فَکُنتُ کَالأمِّ لَهُ فِی الوَجد تُدنِِیهِ مِن اَحشائِها والکَبدِ فَانتَ مِن اَرجی بَنِیَّ عِندی لِدَفع ضَمیمٍ اَولِشَدِّ عَقدٍ
از این بیت‌ها میزان دلبستگی عبدالمطلب به محمد و ابهت وی در دیدۀ او معلوم می‌شود. یعقوبی می‌نویسد:
«ابوطالب سرپرستی محمد را بعهده گرفت. وی مردی بزرگوار محمد را به بهترین وجه سرپرستی کرد.»
گمان دارم سرّ اختلاف نظر ما و دانشمندان مغرب زمین- هرگاه غرض رانی و تعصب مسیحیت یا عواملی از این قبیل درمیان نباشد- اینست که آنان روح کلمات مشرق زمینی را بخصوص در مواردی که این کلمات مفسر آداب و اخلاق و زندگانی آنهاست در نمی‌یابند چنانکه ما نیز نسبت به غربیان چنینیم.
مردم جزیرۀ العرب با پذیرش اسلام ناگهان با مشکلاتی مواجه شدند و بدنبال آن در اثر استقامت و پایداری به عظمت و قدرتی رسیدند که پشت همه ابرقدرتهای زمان را به لرزه در آوردند.
گوسفند چرانی در زندگانی بدوی یکی از رسوم معمولی مرد و زن خانه و از کارهای تفریحی کودکان قبیله است. اگر محمد گوسفند ابوطالب رابچراند نشانۀ رنجبری او نیست، و اگر در آبگیر مدینه تن خود را جبران کند، اگر در هشت سالگی بخاطر دلبستگی که به عموی خود دارد، با لابه از وی بخواهد که او را همراه خود به سفر شام برد، معنی آن این نیست که زندگی رقت بار او مشقت سفر را بروی تحمیل کرده است. اصولاً هر کس به زندگی عرب جزئی آشنائی داشته باشد می‌داند که سادگی و کم‌خرجی این نوع معیشت نیازی به تلاش و کوشش ندارد. نمی‌دانم کلمۀ «رنجبر» در ترجمۀ فارسی معادل کدام کلمۀ اروپائی است، ولی به هر حال استعمال این کلمه دربارۀ محمد به مفهوم اقتصادی آن درست نیست، هر چند وی در عبادت خدا و تبلیغ فرمان او بیش از هر کس رنج برده است. اما پیداست که مؤلف محترم از این کلمه این مفهوم را نمی‌خواهد.
نگارنده گوید: این نویسندۀ محترم معاصر یک مطلب را هم فراموش کرده که بنویسد و آن این است که گوسفندهائی را که رسول خدا (ص) می‌چرانید تعدادی از آنها نیز از خود آنحضرت بود که از مادرش آمنه به ارث برده بود و بهر صورت برای کسی گوسفند چرانی نکرد و احتیاجی هم به چنین کاری نداشت، و از نظر احترام نیز به خصوص پس از گذشت چند سال از عمر شریف و رسیدن به عنفوان جوانی در اثر امانت و پاکدامنی مورد احترام عام و خاص مردم مکه قرار گرفت تا جائی که همانطور که می‌دانیم به «امین» معروف شد و خدیجه با ثروت فراوانی که داشت شیفتۀ اخلاق و پاکدامنی و عظمت روح او گردید و خود مقدمات ازدواج با آنحضرت را فراهم نمود، و با کمال اشتیاق به همسری او درآمد و از آن به بعد نیز ثروت بی حد خود را در اختیار آن بزرگوار قرار داد و بدنبال از هرگونه رفاه و امکانی در زندگی برخوردار گردید و هیچگونه کمبودی در زندگانی مادی خود نداشت و دچار عقدۀ حقارت و یا کمبود محبت نیز نشده بود. اما از روزی که تصمیم گرفت با نابرابریهای ناشی از افزون طلبیها و ظلم و ستمها و سود جوئیهای نامشروع بجنگد و بر ضد طاغوتیان زمان و مستکبران قیام کند و پرچم دفاع از محرومان را بدوش کشد، با انواع مشکلات و رنجها و مصائب مواجه گردید، بخصوص پس از رسیدن به چهل سالگی و ماموریت بزرگ الهی که در این باره بدو محول گردید که با انواع تهمت‌ها و زخم زبانها و شکنجه‌های روحی و جسمی هم مواجه گردید و تا پایان عمر شریف و پر برکت خود برای انجام این ماموریت و بثمر رساندن آن انقلاب و نهضت و حفظ و حراست آن آئین مقدس پیوسته رنج برد و بهرگونه آزار و اذیتی مبتلا گردید تا آنجا که بر طبق آن حدیث معروف فرمود:
«ما اوذی نبی مثل ما اوذیت»
هیچ پیامبری همانند من اذیت و آزار ندید!
از روزی که (پیغمبر اسلام) تصمیم گرفت بر ضد طاغوتیان زمان و مستکبران قیام کند با انواع مشکلات و رنجها مواجه کردید….. تا آنجا که فرمود. هیچ پیامبری همانند من اذیت و آزار ندید. ادامه دارد

بسم الله الرحمن الرحیم
بدیهی است که هدف اسلام از تشکیل حکومت و جنگ و جهاد و امثال آنها فراهم کردن زمینه اشاعه و اجراء احکام حیات بخش الهی و برداشتن موانع از سرراه رشد و هدایت و سعادت انسانها است، بنابراین مسئله تبلیغ و بیان معارف بیکران اسلامی و گشودن دریچه هائی از انوار تابناک علوم قران و عترت پاک فرا راه انسانها یکی از خطوط اصلی اسلام و از مهمترین وظایف هر فرد مسلمان می باشد. بر حوزه های علمیه و کارشناسان راستین اسلام است که همه انچه را در مرحله ثبوت برای ائین آسمانی اسلام مسلم است در صحنه نبرد اندیشه ها و عقاید به اثبات برسانند و با پیروزی در این صحنه جهانیان را به صراط مستقیم اسلام هدایت نمایند که تمامی شهیدان ازهابیل تا سید الشهداء(ع) و از شهیدان کربلا تا دهها هزار شهید کربلای ایران برای خدا و اسلام شهید شدند، و اسلام برای هدایت و سعادت انسانها است.
در راستای چنین مسئولیت سنگینی است که مجله”پاسدار انقلاب” با بهره گیری عمده از خاستگاه انقلاب اسلامی، یعنی حوزه علمیه قم در۱۸ شماره تقدیم امت مسلمان گردید. استقبال پرشور جامعه اسلامی(که بگوشه ای از آن در سر مقاله شماره۱۷ پاسداران انقلاب اشاره گردید) باعث امیدواری بیشتر و سنگینی افزون تر بار مسئولیت گردید،و بالاخره پاسداران انقلاب در ادامه راه خود بخواست خداوند منان با استفاده بیشتر از حوزه علمیه و شخصیتهای برجسته اسلام با نام”پاسداران اسلام” بمنظور تبلیغ و اشاعه گوشه هائی از انوار و معارف قران و پیغمبر و خاندان پاکش به این راه ادامه می دهد .
ناگفته نماند که تایید و نظر مثبت فقیه عالیقدر حضرت ایه الله منتظری دام ظله و تشویق کریمانه معظم له بر اطمینان و استواری انجام این وظیفه خطیر افزود.
از سوی دیگر همفکری و همکاری بی دریغ جمع کثیری از چهره های برجسته اسلامی(که آثار برخی از آنان از شماره های آینده تقدیم خوانندگان عزیز خواهد شد) در تامین مقالات و انتخاب موضوعات و مشورت و نظارت در امور مربوطه مهمترین کمک در جهت انجام این رسالت بزرگ بشمار می رود.
پیشاپیش از تمامی امت قهرمان اسلام و شخصیتهای بزرگ اسلامی و همه نهادهای انقلابی بویژه سپاه پاسداران این بازوی نیرومند اسلام و روحانیت که در جهت تهیه یا توزیع”پاسدار اسلام” همکاری کرده و خواهند کرد صمیمانه سپاسگزاریم. رحیمیان

اگر روحانیون نبودند ما الآن از اسلام اطلاعی نداشتیم امام خمینی
شیخ طوسی
حوزه های علمیۀ اسلامی و بخصوص شیعی بعنوان بزرگترین پایگاه اسلامی در طول تاریخ اسلام، مهمترین مهد پرورش «پاسداران اسلام» بوده و خواهد بود. اگر امام خمینی می فرمایند که: اگر روحانیون نبودند ما الان از اسلام اطلاعی نداشتیم، از عمق یک واقعیت خبر می دهند، و بهترین دلیل بر وجود چنین امری، ارائه تاریخ زندگی و شرح حال علمای بزرگ حوزه ها می‌باشد که ضمناً تحلیلی نیز از تحول و نظور علمی و چگونگی حفظ و گسترش علوم اسلامی را در بر دارد. این «احوال» نگاری گذشته از نشان دادن یک کمیت بی نظیر در کاوش علمی زوایای یک مکتب خاص بنام اسلام جنبۀ سازندگی روحی نیرومندی هم دارد که ناشی از تجسم مکتب در فرد مورد نظر می باشد. امیدواریم که مورد توجه خوانندگان قرار بگیرد:
شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن در سال ۳۸۵ هجری قمری در جوار امام هشتم (ع) در طوس چشم بدنیا گشود. طوس در آن وقت مرکز علوم اهلبیت و دانشگاه بزرگ معارف اسلامی بحساب می آمد، چرا که این شهر مقدس منزل و بارگاه امام رضا (ع) است و جاذبه آدم ربایش دلهای عشاق را از دور و نزدیک بسوی خویش می کشاند. شیخ طوسی الگوی علوم اسلامی و مفسر بزرگ قرآن در ۲۰ سالگی با کوله باری سنگین از علوم و فنون مختلف بطرف بغداد مهاجرت کرد در این هجرت مورخین سخنی به میان نیاورده اند، ولی از آنجا که در هجرت همواره تکامل انسان مطرح است، بویژه اگر انسان هجرت را با اختیار خود برگزیند، از این رومی توان اولین هجرت شیخ را از طوس به بغداد برای رسیدن به حدی از تکامل فقهی و فراگرفتن فقه و دیگر علوم اسلامی نزد استاد فقه و اصول و اقیانوس علم و ادب و فضیلت و زهد و تقوی، پیشوا و رهبر بزرگ شیعیان در آن زمان «شیخ مفید رضوان الله علیه» دانست.
این شاگرد در محضر استاد بزرگوارش پنج سال بماند و از برکت وجودش استفادۀ شایان برد و از او هیچ وقت جدا نشد تا اینکه وعدۀ حق فرا رسید و در سال ۴۱۳ شیخ مفید آن وعده را لبیک گفته به جوار حق تعالی شتافت.
پس از شیخ مفید، رهبری دین و پیشوائی مذهب به درخشنده ترین چهره های علمی و بارزترین شاگردان شیخ مفید، «سید مرتضی (علم الهدی)» انتقال یافت. شیخ طوسی این فرصت را نیز غنیمت شمرده و ملازمت این استاد را برخود لازم دانسته از محضر مقدس این دریای بیکران بیشترین بهره را گرفت، و استاد نیز به او عنایتی شایان داشت و او را مقدم بر دیگر شاگردانش می دانست. این ملازمت بیست و سه سال بطول انجامید، تا اینکه این استاد عالیقدر نیز وفات یافت.
آن روز دیگر در آسمان علم و فضیلت درخشنده تر و نورانی تر از شیخ طوسی وجود نداشت، لذا پرچم رهبری مسلمین را این بزرگوار بدست گرفت، منزلش در منطقۀ کرخ بغداد مأوی و پناهگاه امت شد که گاه بیگاه بسوی او شتافته و مشکلات و مسائل دشوار خود را در مجلسش مطرح کرده و از او راه حل مشکلات و کشف اسرار علوم و رازهای پیچیدۀ احکام فقهیه را می‌خواستند. و چه شباهتی داشت محضر درسش با درس مؤسس مذهب امام صادق (ع)، زیرا علمای شیعه و سنی برای فرا گرفتن علوم اهل بیت در مقابلش زانو می زدند و در سخنان متینش متون پیچیدۀ علمی را جستجو میکردند در کتاب «الکنی و الالقاب» مرحوم شیخ عباس قمی شمارش شاگردان حضرت را بیش از ۳۰۰ مجتهد شیعی و بی شماری از علمای اهل تسنن ذکر کرده است.
هجرت دوم
شیخ طوسی تا سال ۴۰۸ هجری در بغداد بود و همواره در تربیت و تعلیم علماء و مجتهدین می‌کوشید تا اینکه دستهای پلید منافقین و دشمنان دین از این وحدت بزرگ مسلمانان رنج برده و شروع به تفرقه افکنی کردند. شیخ با حکمت و متانت این آشوبها و فتنه ها را تا حدودی خاموش نمود، ولی آنها که نمی توانستند وحدت مسلمانان را به ببینند و این رهبری همگانی را صدمه ای بزرگ و مرگی جبران ناپذیر برای زندگی ننگین میکرب وار خود می پندارند هیچگاه نمی توانند دست از توطئه و نقشه های خائنانه بردارند و متاسفانه هیچ نصیحتی نمی‌تواند در قلبهای تاریک و سیاهشان کمترین تاثیری بگذارد. این میکربهای خطرناک در هر دوره و زمانی بوده و هستند و مسلماً دوره شیخ طوسی مستثنی نیست.
رفته رفته برنامه های وحدت برانداز منافقین فتنه انگیز افزایش یافت و آتش فتنه که روزانه افروخته تر می گشت، ناگهان بزرگترین کتابخانۀ شیعیان را فرا گرفته و سوزانید. این کتابخانه آنقدر اهمیت داشت که او را «دارالعلم» می نامیدند. استاد محمد کرد علی در جزء ششم کتاب «خطط الشام» نقل کرده که:
این مرکز بزرگ علمی دارای بیش از ده هزار از معتبر ترین و کمیابترین کتابها و آثار علمی بوده است.»
یاقوت حموی در کتاب «معجم البلدان» چنین نوشته است:
این کتابخانه که ابونصر شاپور فرزند اردشیر کتابهایش را وقف عموم کرده، دارای بهترین و معتبرترین کتابهای خطی بود.»
این آتش سوزی منحصر به کتابخانۀ ابونصر نبود، بلکه آتش به منطقۀ کرخ رسیده و آشوب آنچنان توسعه یافت که حتی به علامۀ دوران «شیخ طوسی» هم احترام نگذاشته و کتابخانه اش را آتش زدند، گویا این منافقین از خدا بی خبر همیشه با علم و عالمان مخالف و دشمن بوده‌اند.
«ابن اثیر (مورخ بزرگ) در کتاب «الکامل» می نویسد:
در سال ۴۴۹ هجری منزل ابو جعفر طوسی، فقیه شیعیان در کرخ را غارت کردند و آنچه در او بود به یغما بردند.»
شیخ طوسی که اوضاع را هر روز آشفته تر می دید و امکان هیچگونه مصالحه ای برای او نبود، به ناچار هجرت کرده و به جوار حضرت امیرالمؤمنین سلام الله علیه پناهنده شد. اگر شیخ طوسی با منافقین سازش کرده بود، قطعاً می توانست در آنجا با کمال عزت و احترام بماند و به ادامۀ تدریس بپردازد، ولی از آنجا که مردان خدا «اَشِدّاءُ عَلی الکُفّارِ» هستند و با دشمنان هیچ وقت سر سازش ندارند، و از آنجا که شیخ علم را برای خود علم نمی خواست، بلکه علم را برای خدا و در راه خدمت به امت اسلامی میخواست، لذا بغداد را ترک گفته و به نجف اشرف مهاجرت کرد که در آنجا اولین حوزۀ علمیه و دانشگاه اسلامی را تشکیل دهد و افتخار تاسیس این مرکز بزرگ فقهی که در طول سالها و قرون خدمات بی شماری به اسلام و مسلمین داشته، به خود اختصاص داد.
شخصیت علم
پس از گذشت بیش از هزار سال از ولادت شیخ طوسی می بینیم اسم مبارکش بر سر زبانها و لابلای کتابها همچنان زنده و جاویدمانده است، و تا قیامت این اسم با جلال و عظمت برده خواهد شد. آیا پس از سپری شدن ده قرن و گذشت نسل های مختلف، چگونه می توان چنین حکمی قاطع دربارۀ یک فرد بیان داشت؟ اینجاست که ارزش زحمات شبانه روزی این شخصیت کم نظیر تاریخ برای ما معلوم میگردد بیائیم سری به با قیات صالحات و آثار ارزندۀ علمی او بزنیم تا شاید به مقداری از عظمت او پی ببریم.
متاسفانه بعضی از فرصت طلبان فکر می کنند که زیاد نوشتن میتواند آنها را در صف مفاخر علمی ما قرار دهد، غافل از اینکه تهی بودن آنان از محتوای علمی برای دانشمندان و علماء بسیار روشن است.
در اینجا ناچارم این نکته را توضیح دهم که بسیاری از علمای بزرگ ما در عین پرمحتوی بودن و دانشمند بودن، تالیفات بسیاری نیز دارند که امیدواریم بتوانیم در شماره های آینده از آن بزرگان نیز یادی کنیم و اندکی دین خود را نسبت به آنها ادا کنیم چرا که بقاء دین و مذهب مرهون خدمات و زحمات آنان است.
امام صادق (ع) به یکی از اصحابش فرمود:
«اُکتُبُوا فَإِنَّکُم لا تُحفَظُونَ حَتّی تَکتُبُوا»
بنویسید، چه با نوشتن محفوظ خواهید ماند. و در روایات دیگر به مفضل بن عمر می فرماید:
«اُکتُب وَ بُثّ عِلمَکَ فِی اِخوانِکَ فَاِن مُتّ فَاَورِث کُتُبَکَ بَنِیکَ فَإنَّهُ یَأتِی عَلی النّاسِ زَمانٌ هَرجٌ لا یَأنَسُونَ فِیهِ اِلاّ بِکُتُبِهِم»
بنویس و علومت را به برادرانت بسپار که پس از مرگت، میراث فرزندانت این کتابها باشد. همانا که زمانی سخت و پرآشوب بر مردم خواهد رسید که تنها به کتابهایشان مانوس خواهند بود.
اگر تاریخ تاریک را ورق بزنیم خواهیم یافت که چه دورانهای دشوار و پر آشوبی بر یاران اهلبیت و علمای دین رسید، که بدون شک تنها آثار علمی آنها است که شخصیت و حیثیت آنان را حفظ کرده و تا ابد حفظ خواهد کرد.
یکی از برجسته ترین شخصیت ها شیخ طوسی (ره) است. مهمترین و مفیدترین آثار باقیۀ او دو کتاب «تهذیب» و «استبصار» است که دو کتاب از کتب اربعه شیعه بشمار می آید. شیعه را چهار کتاب است که مدارک اصلی فقه و حدیث می باشد که عبارتند از «کافی» و «من لا یحضره الفقیه» و «تهذیب» و «استبصار» و این بزرگوار دو کتاب اساسی را از خود به یادگار گذاشته است.
یکی از ممیزات تالیفات شیخ طوسی اصالت آنها است، یعنی این کتابها منابع اساسی و اصیل ما بحساب می آید. کتابخانۀ سید مرتضی که بیش از هشتاد هزار کتاب داشت، پس از او زیر نظر شیخ طوسی قرار گرفت و شیخ هم بیشترین استفاده را از آنها کرد، و در همان زمان دو کتاب تهذیب و استبصار را به رشتۀ تحریر در آورد. او به این دو کتاب اکتفا نکرد، بلکه در بسیاری از علوم و فنون از قبیل: فقه اصول، تفسیر، کلام، رجال، ادعیه و حدیث کتابهائی تالیف کرده که مورد اعتماد و اقتباس و استفادۀ علماء و عموم مردم در طول قرون و ادوار بوده است.
شیخ آقا بزرگ طهرانی (ره) در کتاب «حیاه الشیخ طوسی) ۵۰ کتاب از کتابهای شیخ طوسی را ذکر کرده است که آنچه تاکنون چاپ شده بشرح زیر است:
۱- کتاب الرجال، یکی از عمده ترین کتابها در این فن است که مورد حاجت فقهاء و محدثین است.
۲و۳- تهذیب الاحکام و «الاستبصار فی اختلف من الاخبار» که ذکر آنها گذشت.
۴- «الخلاف»، که اختلافات فقهی مسلمین را در آن ذکر کرده، و در موارد اختلاف رای ارجح را بیان نموده است.
۵- «التبیان»، کتابی بی نظیر در تفسیر قرآن است و شیخ طبرسی در مجمع البیان اعتراف به اقتباس و استفاده از او نموده است. دارای ۱۰ جزء بزرگ است و چندین بار چاپ شده است.
۶- «مصباح المتهجّد»، در ادعیه و عبادات است.
۷- «الامالی»، آنچه آن بزرگوار با شاگردانش در نجف اشرف املاء کرده است. از احادیث و اخبار ائمۀ معصومین علیهم السلام.
۸- «العده» در اصول فقه.
۹- کتاب «النهایه» در اصول و فروع دین، این کتاب از اولین تالیفات شیخ است.
۱۰- «اختیار الرجال»
۱۱- «الفهرست».
۱۲- «المبسوط فی الفقه»
۱۳- «الایجاز فی الفرائض»
۱۴- «تلخیص الشافی فی الإمامه»
۱۵- «الغیبه».
۱۶- «الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد.»
و اما کتابهائی که تاکنون چاپ نشده، و یا در اثر آتش سوزی کتابخانۀ کرخ بغداد سوخته، و یا بدلیل دیگری از بین رفته بدین شرح است:
۱۷- «الجمل و العقود فی العبادات»
۱۸- «المفصح فی الامامه»
۱۹- «مختصر المصباح فی الادعیه».
۲۰- «هذایۀ المسترشد»
۲۱- «مناسک الحج»
۲۲- «مختصر اخبار المختار»
۲۳- «مسالۀ فی تحریم الفقاع»
۲۴- «فی وجوب الجزیه»
۲۵- «فی العمل بخبر الواحد»
۲۶- «المسائل القیّمه»
۲۷- «مقتل الحسین (ع)»
۲۸- «مختصر فی عمل یوم و لیله»
۲۹- «مساله الغار»
۳۰- «المسائل فی الفرق بین النبی و الامام».
۳۱- «ما لایسع المکلف الاخلال به»
۳۲- «ما یعلل و ما لایعلل»
۳۳- «شرح الشرح فی الاصول»
۳۴- «مقدمه فی المدخل الی علم الکلام»
۳۵- «ریاضه العقول»
۳۶- «تمهید الاصول»
۳۷- «اصول العقائد»
۳۸- «انس الوحید»
۳۹- «مسائل ابن البراج»
۴۰- «المسائل الالیاسیه»
۴۱- «المسائل الجنبلائیه»
۴۲- «المسائل الحائریه»
۴۳- «المسائل الحلبیه»
۴۴- «المسائل الدمشقیه»
۴۵- «المسائل الرازیه»
۴۶- «المسائل الرجبیه»
۴۷- «مساله فی الاحوال»
۴۸- «تعلیق مالایسع»
۴۹- «مسالۀ فی مواقیت الصلاه»
۵۰- «الکافی فی الکلام»

وفات شیخ طوسی
پس از گذشت ۱۲ سال از عمر پربرکت شیخ طوسی در نجف اشرف، بالاخره عمر ظاهریش (۷۵ سال) در این دنیای فانی تمام شد، و در شب ۲۲ محرم الحرام سال ۴۶۰ هجری زندگی جاویدان خود را در دارآخرت و منزلگاه ابدی آغازید. بنابر وصیتش او را در منزل خود دفن کردند، و منزلش نیز پس از وفاتش طبق وصیتش مسجدی شد که هم اکنون به مسجد طوسی معروف است.

حجه الاسلام و المسلمین: قدیری

بسم الله الرحمن الرحیم
آنچه در حفظ نظام جمهوری اسلامی دخالت دارد که فعل یا ترک آن موجب اختلال نظام می‌شود و آنچه ضرورت دارد که ترک آن یا فعل آن مستلزم فساد است، و آنچه فعل یا ترک آن مستلزم حرج است، پس از تشخیص موضوع بوسیلۀ اکثریت و کلای مجلس شورای اسلامی با تصریح به موقت بودن آن مادامی که موضوع محقق است و پس از رفع موضوع خود بخود لغو می‌شود، مجازند در تصویب و اجرای آن، و باید تصریح شود که هر یک از متصدیان اجرا از حدود مقرر تجاوز نمود مجرم شناخته می‌شود و تعقیب قانونی و تعزیر شرعی می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
محضر شریف حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مدظله العالی. چنانکه خاطر مبارک مستحضر است قسمتی از قوانینی که در مجلس شورای اسلامی به تصویب می‌رسد به لحاظ تنظیمات کل امور و ضرورت حفظ مصالح یا دفع مفاسدی است که بر حسب احکام ثانویه بطور موقت باید اجرا شود و در متن واقع مربوط به اجرای احکام وسیاستهای اسلام و جهاتی است که شارع مقدس راضی به ترک آنها نمی‌باشد، و در رابطه با اینگونه قوانین با اعمال ولایت و تنفیذ مقام رهبری که طبق قانون اساسی قوای سه گاه را تحت نظر دارند احتیاج پیدا می‌شود. علیهذا تقاضا دارد مجلس شورای اسلامی را در این موضوع مساعدت و ارشاد فرمائید.
بسم الله الرحمن الرحیم
س- بنظر شما حدود اختیاراتی که حضرت امام در رابطه با سئوال اخیر حضرت حجه الاسلام والمسلمین آقای هاشمی رفسنجانی به مجلس شورای اسلامی داده اند چه مقدار است؟
ج- گرچه دربارۀ جواب شریف حضرت امام روحی له الفداء تفسیرهای مختلف شده و برداشتهای متفاوت از آن نموده اند، بعضی اظهار داشتند که ایشان ولایت فقیه اعمال فرموده اند، برخی گفتند اختیاراتی به مجلس شورای اسلامی داده اند، و حتی جمعی توهم کردند که ولایت فقیه به مجلس تفویض شده، با اینکه شرعاً قابل تفویض نیست، و دسته‌ای خیال کردند که اختیارات شورای نگهبان تحدید شده است، لکن آنطور که اینجانب از عبارت شریفۀ آنحضرت فهمیدم هیچیک از آنچه ذکر شد نیست. نه اعمال ولایتی شده و نه اختیاراتی زائد برآنچه مجلس شورای اسلامی داشت به آن واگذار گردیده، و نه تحدیدی در اختیارات شورای نگهبان شده است، بلکه چون سئوال برادر عزیزمان راجع به این بود که مجلس در تصویب بعض قوانین به اشکال برخورد می‌کند و در مضیقه واقع می‌شود، حضرت امام در جواب، مجلس را راهنمائی فرمودند که در اسلام بن بست نیست و حتی در موارد مشکله هم راه حل و علاج مقرر شده است. اگر مطلبی موجب خلل در اصل اسلام و جمهوری اسلامی باشد باید از بین برود، هرچه مهم باشد و اگر چیزی موجب فساد باشد باید از آن جلوگیری شود، و اگر امری مستلزم حرج شود جایز است از آن صرفنظر شود، و نیز اگر امر دائر شود بین حفظ نظام جمهوری اسلامی و قیام به واجبی از واجبات دیگر، باید حفظ نظام مقدم شود، چون از همۀ واجبات دیگر مهمتر است و اگر امر دائر شود بین جلوگیری یکی از دو مفسده، لازم است دفع افسد و ترک اکثر المحذورین و اشد القبیحین. واینها مطالبی است که در علم اصول مفصلاً بحث شده است و قواعدی است که در موارد تزاحم باید به آنها رجوع کرد، و حضرت امام با این جمله پر محتوای خود اشاره به آن فرمودند و مجلس شورای اسلامی را مرجع تشخیص موضوع آن معرفی نمودند، و البته این معرفی به این معنی نیست که با این حکم مجلس جهت تشخیص تعیین شده تا اعمال ولایت باشد، بلکه فقط بیان آنحضرت جنبۀ ارشادی دارد، یعنی مجلس را راهنمائی بچیزی که در صلاحیت مجلس است فرمودند، زیرا تشخیص آنچه بر خلاف نظام جمهوری اسلامی یا موجب فساد یا عسر و حرج در جامعه است از وظایف مجلس شورای اسلامی است. و تو هم نشود که چرا مرجع تشخیص شورای نگهبان مقرر نشده، زیرا اولاً تشخیص این مطالب مربوط به ملت و وکلای ملت است، و ثانیاً اختیارات شورای نگهبان در حدود مخالفت و موافقت با شرع مقدس و قانون اساسی است و تشخیص موضوع در این محدوده نیست و از اختیارات ایشان خارج است. بنابراین اختیار تازه ای بمجلس داده نشده و فقط در جواب سئوال از اینکه اگر در تصویب قوانین به اشکال برخورد کنیم و در ضیق واقع شویم چه کنیم، تنبیه و ارشاد فرمودند به اینکه در موارد تزاحم قواعد باب تزاحم و در موارد حرج ادلۀ حرج را مراعات کنید. بنابراین آنچه بعضی توهم کردند و حتی ترتیب اثر هم به آن دادند که با قانون اساسی مخالفت شده یا شورای نگهبان محدود شده صرفاً از جهت توجه نداشتن به روش حضرت امام و دقت نکردن در دقائق فرمایش ایشان است. بلی یک نکته هست و آن اینکه اگر بدون مراعات تزاحم بین افسد و فاسد مجلس ارتکاب فاسد را تصویب نماید شورای نگهبان حق دارد آنرا رد کند، ولی اگر مجلس تزاحم بین آن دو را با اکثریت آراء تصویب کند و برای دفع افسد رای به ارتکاب دیگری بدهد شورای نگهبان نمی‌تواند آنرا رد نماید، ولی این نه تنها محدود کردن اختیارات شورای نگهبان نیست، بلکه عین مراعات حدود آن است، و از آنچه ذکر کردیم معلوم شد حاجتی به تعبیر احکام ثانویه نیست که بعضی از اعاظم فرموده اند تا انکه توهم شود احکام اسلام متغیر است، بلکه اعتقاد ما بر این است که همۀ احکام شرعیه تعلق به عناوین موضوعات خود دارد و تماماً احکام اولیه هستند، حتی در موارد تقیه و مآلاً موضوعات مختلفه و احکام مختلفه هستند و هیچگاه دو حکم به موضوعی تعلق ندارد تا یکی اولی و دیگری ثانوی باشد، و محل بحث این مسائل این مختصر نیست و در اصول بطور تفصیل مبرهن است. و نکتۀ دیگر توجه به خصوصیتی است که در عبارت مبارکۀ حضرت امام مورد عنایت ایشان بوده و آن اینکه تصویباتی که در موارد مذکوره می‌شود مادامی است نه دائمی و علت این مطلب ظاهر است چون وقتی تزاحم یا حرج موجب ترک یا فعلی شود تا تزاحم یا حرج موجود است. این تاثیر راهم دارد. هر وقت تزاحم یا حرج مرتفع شد تاثیر هم از بین می‌رود. و از این موقعیت استفاده می‌کنم و اذهان را متوجه می‌سازم که در این عبارت مختصر به چه نکات دقیق و مطالب عمیقی اشاره شده و چقدر از روی حساب کلمات آن ادا شده که هر چه بیشتر در آن تامل شود جهات بیشتری فهمیده می‌شود، و می‌توان راجع به ان تعبیر کرد: «بابٌ مِنَ العِلمِ یَنفَتِحُ مِنهُ اَبوابٌ» دوام سایۀ بلند پایۀ امام امت را از خداوند متعال خواهانیم. خدایا تا انقلاب مهدی‌(عج) خمینی را نگهدار.
والسلام

آیهالله فاضل لنکرانی
عضو جامعه مدرسین و شورای مدیریت مدرسه فیضیه
در راه قران
قران معجزه ای در ابعاد بی نهایت
سخن از”اعجاز قران” و شناختن عظمت این کتاب نور و روشنائی، هدایت و بصیرت، قانون و شریعت، و این کلام بی همانند انقلاب افرین و انسان ساز الهی است برای اشنائی با هر پدیده ای ابتداء باید با صفات برجسته ان پدیده اشنا شد. برجسته ترین صفات قران نیز”اعجاز قران” و معجزه بودن ان است.
برای اینکه بدانیم چرا و چگونه قران معجزه است، قبلاً باید واژه و حقیقت اعجاز و معجزه بودن را مشخص کنیم و انگاه از اعجاز قران سخن بگوئیم، و لذا این مقاله بر محور دو عنوان ذیل ادامه خواهد یافت :
۱-حقیقت اعجاز
۲-قران معجزه ای جاوید
حقیقت اعجاز
معجزه و اعجاز از واژه عربی”عجز” گرفته شده اند که بمعنای ناتوانی می باشد. “اعجاز” باصطلاح دستور زبانی و ادبی مصدر است و بمعنای ناتوان ساختن می باشد، چنانکه معجز و معجزه اسم فاعل و بمعنای ناتوان کننده میباشد وقتی گفته میشود قران معجزه است، منظور این است که دیگران را در مقابل پیامبر و رسول الهی ناتوان و عاجز می گرداند تا نتوانند تکذیبش کنند و بدین واسطه صداقت پیغمبران تایید می شود .
اعجاز و معجزه در اصطلاح کلامی انجام گرفتن کاری است توسط پیامبران الهی که خارق العاده باشد یعنی یک عمل شگفت انگیز و خلاف معمول و خلاف عادت همانند سبزگردانیدن درخت بی برگ در غیر فصل سبز شدن گیاهان، و این کار به منظور متقاعد ساختن مردم جهت تصدیق نبوت و رسالت رسولان صورت میگیرد. هر پیامبر به تناسب افکار محیط و زمان زندگی اش معجزه ای داشتند. بزرگترین معجزه حضرت محمد(ص) نیز قران مجید است
شرائط اعجاز
برای تحقق اعجاز و بازشناسی ان، از کارهای بظاهر معجزه شرائط اساسی ذیل لازم و ضروری است :
۱-مقرون به دعوت بودن
معجزه باید مقرون به دعوت باشد، یعنی در زمانی انجام بگیرد که ان فرد در مقام ادعای نبوت و دعوت مردم به ائین اسمانی خود باشد.
۲-موضوع ادعا و دعوت
موضوع ادعا و دعوت شخص معجزه گر حتما”باید مربوط به مسائل نبوت و امامت باشد، انجام دادن کار فوق العاده در جهت اثبات منافع دنیوی و ادعاهای مادی معجزه محسوب نمیشود.
۳-احتمال صدق و کذب
موضوع دعوت باید از مسائل و قضایائی باشد که در ان هم احتمال صدق، یعنی درستی و راستی و هم احتمال کذب، یعنی دروغ داده شود، چه اگر یک طرف قضیه متصور باشد اوردن معجزه عبث و بی فایده و در جهت تحقیق اثبات مسئله ای نخواهد بود.
۴-خارق العادگی
معجزه باید خارق عادت و در هم شکننده روال عادی طبیعت باشد، یعنی عملی باشد خارج از قدرت و توانائی بشر و تنها پیامبران به اذن خدا توانائی انجام ان را داشته باشند.
۵-تحدی
معجزه باید مقرون به تحدی باشد، یعنی پیامبر از دیگر انسانها بخواهد انچه را خود انجام می دهد دیگران انجام بدهند، طبیعی است با عجز و ناتوانی دیگران از انجام کارهای پیامبران و اوردن معجزه از این طریق رسالت انان به اثبات می رسد .
۶-تطابق
تطابق نیز شرط اساسی معجزه است، یعنی باید گفتار و رفتار مدعی پیامبری منطبق بر یکدیگر باشد.
اینها شرائط اعجاز است، و عملی که مجموعه این شرائط را دارا باشد”معجزه می گویند و قران دارای تمام این ویژگیها است .
قران معجزه جاوید
قران مجید این کتاب رهاگر و نجات بخش معجزه خاتم پیامبران است، پیامبران پیشین معجزه هایشان مقطعی بود و استمرار در بستر زمان نداشت، یعنی فاقد جنبه جاودانگی بود مانند زنده کردن مرده، شفا دادن بیماران لاعلاج، نابینای مادرزاد و …
اما معجزه آخرین پیامبر هیچکدام از اینها نبود، زمانشمول و تاریخ گیر بود، معجزه او یک کتاب و یک نوشته بود که باید خوانده شود-قران-و باید ملاک جدائی و تفریق و بازشناسائی حق و باطل قرار گیرد-فرقان-و باید مردم را از زیریوغ اسارت و بردگی ابدان و اجسام بسوی نور و روشنائی، رهائی فلاح و پرستش وجود یگانه و بی همتای”الله” رهنمون شود و هدایت کند.
اری معجزه او قران بود، اب حیات همیشه جاری در طول قرون و فراسوی ازمنه و امکنه و نوری همیشه پرتو افکن بر شبستان پر ابهام تاریخ و…
و اکنون در افقهای روشن این کتاب جاویدان الهی به نظاره ایستاده و معجزه های ان را مشاهده کنیم و جنبه های جاودائی اعجازش را در ابعاد بی نهایت بشناسیم :
۱-جاودانگی اعجاز قران
گفتیم معجزه اخرین پیامبر خدا یک معجزه مقطعی نبوده و نیست، معجزه ای زمانشمول و جاودانه می باشد و سفره نعمتی است که برای تمام بشریت در همه نسلها گسترده شده، قران خود چنین میفرماید: “تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده لیکون للعالمین نذیرا ”
پرخیر و برکت است ان(خدائی) که قران را(قرانی که مفرق حق و باطل است) بر بنده خود نازل فرموده تا(اندرزهای وی) اهل عالم را متذکر(و خدا ترس) گرداند.
۲-اعجاز قران در ابعاد بی نهایت
علاوه بر اینکه قران معجزه جاودانه است، معجزه ای در ابعاد بی نهایت می باشد. اعجاز قران در چند بعد محدود نمی باشد، در ابعادی بی نهایت است که ممکن است برخی از آنها را بشناسیم. تعدادی از این ابعاد اعجازی قران را در ادامه این مقاله و گفتار خواهیم شناخت، اری این ابعاد بسیار گسترده و به تعبیر رساتر بی نهایت را در قران می خوانیم :
“و نزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء ”
و ما بر تو این قران را فرستادیم تا حقیقت هر چیز را بیان کند.
۳-تحدی به مماثله
قران انسانها را به مماثله تحدی نموده است، یعنی انها را به مبارزه طلبیده و از انها خواسته است که مثل قران یا همانند سوره و ایه ای از قران را بیاورند و انها نتوانستند و نمی توانند. در سوره بقره می خوانیم :
“قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یأتوا بمثل هذا القران لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا ”
بگو(ای پیغمبر) اگر جن و انس متفق شوند که مانند این قران کتابی بیاورند، هرگز نتوانند، هر چند که همه پشتیبان هم باشند .
۴-تحدی به بلاغت
قران کتابی بلیغ، فصیح و بسیار زیبا می باشد. شیوه ادبی ان نیز نه شعر است و نه نثری از گونه نثرهای معمولی، شیوه ویژه ای است که فقط می توان ان را شیوه ادبی قران نامید و بی مانند است که بتوان مثال زد. قران از نظر ادبی و زیبائی سخن نیز شعرا و سرایندگان عرب و غیرعرب را به مبارزه طلبید و تحدی کرده است و کسی نتوانسته است تاکنون همانند ان یا قسمتی از ان را بسازد و بسراید، این معجزه ادبی قران است. در همین زمینه در قران می خوانیم :
“ام یقولون افتراه قل فاتوا بسوره مثله و ادعوا من استطعتم من دون الله، ان کنتم صادقین”
یونس ایه۳۸
آیا(کفار) می گویند(محمد قران را بافته است)؟ بگو(ای رسول) شما هم از هرکس توانستید درخواست کمک بنمائید و یک سوره مانند این قران بیاورید. اگر شما راست می گوئید.
۵-تحدی به عدم اختلاف
قران کتابی بزرگ است دارای سوره ها و ایه های زیادی است، با این حال هیچ اختلاف و تناقضی نمی توان در ان پیدا کرد. هیچ ایه ان با ایات دیگر مخالفت ندارد و این”معجزه” است. انسانهای عادی نمی توانند چنین چیزی بسازند. قران عدم اختلاف ایات را یکی از موارد تحدی قرار داده و مخالفین را به مبارزه طلبیده و انان در صحنه شکست خورده و گریخته اند :
“افلا یتدبرون القران و لو کان من عند غیر الله، لوجدوا فیه اختلافا کثیرا ”
چرا در قران تدبر نمی کنند، اگر ان از جانب غیرخدا بود البته که اختلاف و تناقض گوئی زیادی در ان می یافتند .
۶-تحدی به گزارش از غیب
یکی دیگر از موارد اعجاز قران گزارش دادن از اخبار غیبی است. قران هم از اخبار زمان گذشته بصورت غیب خبر داده، و هم از آینده مانند خبردادن قرآن از اینکه در مدت معین میان مردم روم و ایران جنگ واقع می شود و در ان جنگ رومیان غالب می شوند.
اینها گوشه هائی ازابعاد اعجازی قرآن می باشد، اما باید گفت مهمترین بعد اعجاز قران”بعد تشریعی” ان است، یعنی از نظر قانون گزاری و تشریع قران برتر از همه قوانین موجود در میان بشریت می باشد و انسانها در هیچ زمانی نخواهند توانست همانند شریعت و قوانین اجتماعی قران بیاورند و با ان مماثله کنند. در تشریع و تبیین اعجاز قران باید روی این جنبه(جنبه تشریعی) تکیه کرد، هر چند که دیگر جنبه ها هر کدام دارای لطف ویژه ای می باشد .
جمع بندی و نتیجه گیری
قران بعنوان یک معجزه ثابت در بستر زمان جاری است و توالی قرون و گذشت زمان و تفاوت و اختلاف اقلیمی و قومیتها و زبان و نژاد در ان تاثیری ندارد. قران در همه زمانها و برای همه نسلها از همه نژادها در شرائط گوناگون به عنوان یک معجزه الهی قابل فهم و درک است. معجزه بودن قران به این دلیل ثابت شده است که هیچ کس نتوانسته است تاکنون در ان مواردی که قران تحدی کرده و باصطلاح به مبارزه طلبیده از عهده ان برآمده و مثل قران را بیاورد و این مسئله در تمام ابعاد صدق می کند، هم بعد ادبی و بلاغت قران، هم بعد وحدت و هماهنگی قران، و هم اخبار غیبی، هم بعد تشریعی و تقنینی قران، روی همین اصل باید گفت”قران معجزه ای در ابعاد بی نهایت است “.
ادامه دارد

حضرت آیه الله مشکینی
اخلاق در اسلام
امر نهم :
برخی توهم کرده اند که نفس و روح انسانی متعدد است و انسان دارای چندین نفس میباشد، و در بعضی از روایات جملاتی که مؤید این مطلب است دیده میشود،چنانچه نقل شده است که روزی کمیل بن زیاد نخعی که یکی از شاگردان برجسته تربیت شده در مکتب اسلام و حضرت علی(ع) و از بهترین یاران ان حضرت بود از حضرت امیرالمؤمنین(ع) پرسید :
یا امیرالمؤمنین ارید ان تعرفنی نفسی. میخواهم نفس و روان را برای من تعریف فرمائید. حضرت فرمود: و ای الا نفس ترید؟ کدامیک از نفس ها و روح ها را میخواهی بتو بیاموزم؟ عرض نمود هل هی الا نفس واحده، آیا ان جز یک نفس و روان است؟ حضرت فرمود: انما هی اربع، همانا نفس چهار قسم است .
۱-نفس نامیه نباتیّه ۲-نفس حسیّه حیوانیه ۳-نفس ناطقه قدسیّه ۴-نفس کلیه الهیّه
روایات فوق گرچه در کتابها شده است، ولی روایتی ضعیف و غیر قابل اعتماد است واگر هم صحیح باشد به کمالات و مراتب و درجات نفس مربوط میشود، نه آنکه واقعا”انسان دارای چندین روح و نفس میباشد. البته ما در اینجا در مقام این بحث نیستیم که آیا هر یک از نفس های چهارگانه فوق الذکر حقیقتهائی مختلف و موجودهائی جداگانه هستند یا آن که یک حقیقتند که دارای مراتب میباشد، و اگر هم فرض کنیم که هر یک از آنها حقایق جداگانه و موجوداتی مستقل باشند. تردیدی نیست که انسان بیشتر از یک روح ندارد لیکن روح و نفس انسانی دارای مراتبی است، چنانچه تعبیراتی مانند نفس لوامه و نفس اماره و نفس مطمئنه دلیلی بر تعدد نفوس مختلفه نیستند و همه آنها از مراتب و حالات و اوصافی که موجب کمال و سعادت نفس است و شمه ای از حالاتی که سبب تنزل و شقاوت نفس است را بیان کنیم .
حالات نفس
در قرآن کریم از هر دو نوع حالات نفس چه انهائی که مربوط به کمال و سعادت آنست، چه حالاتی که مربوط به تنزل و شقاوت نفس است ذکر شده است.
نفس سلیم
مثلا”در مورد کمالات نفس به این آیه توجه می کنیم :
“یوم لاینفع مال و لابنون الا من اتی الله بقلب سلیم” سوره شعرا ایه ۸۹
روز قیامت که مال و فرزندان برای انسان سودی نخواهد داشت جز ان کس که با قلب سلیم به پیشگاه خداوندی وارد شود.
سلیم یکی از صفات قلب است و قلب سلیم قلبی است که از انحراف و عقاید خلاف سالم باشد، و از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند:قلب سلیم قلبی است که در آن غیر از الله چیزی نباشد” .
و در اینصورت نفس دارای یکی از مهمترین مراحل کمال است که انسان غیر از حب”الله” هیچ علاقه دیگری نداشته باشد و در قلب او فقط”الله” باشد.
و در روایت دیگری از پیغمبر اسلام (ص)نقل شده است که فرمود:
“لا یکمل ایمان الرجل حتی اکون عنده احب الیه من ابیه و امه و ولده و ماله و نفسه”
ایمان انسان بحد کمال نمیرسد مگر انکه من در نزد او از پدر، مادر و فرزندان و مال و جان او محبوبتر باشم .
بنابراین نفس سلیم نفسی است که غیر از خدا و کسانیکه آنها بخاطر خدا مورد محبت انسان هستند در ان وجود نداشته باشد.
نفس منیب
حالت دیگر قلب و نفس، منیب است که قلب منیب یا نفس منیبه میگویند، یعنی قلب و نفسی که پیوسته رجوع به خدا داشته باشد. در قران کریم می فرماید:
“من خشی الرحمن بالغیب و جاء بقلب منیب” سوره ق ایه ۳۳
کسی که در حال خلوت از خداوند میترسد و قلبی منیب را-به پیشگاه خداوند-آورده است ترسیدن از خدا در خلوت یکی از مهمترین حالات قلب است، یعنی نفس و قلب تا آنجا خدا را شناخته که خلوت و جلوت برای او فرقی ندارد، هیچکس هم نباشد خوف”الله” در او هست بر خلاف برخی قلبها که در حضور مردم و در صورت اطلاع آنان به گناه و کار زشت تن نمی دهند، ولی در خلوت و اگر کسی نباشد به گناه و امر زشت آلوده میشوند و چنین قلبی نیست به آنجا نرسید که همواره و در هر حال خدا را حاضر و ناظر بداند و قلبی نیست که پیوسته با خدا باشد و بسوی او رجوع نماید.
نفس یا قلب مهتدی
یکی دیگر از حالات قلب، مهتدی است. قرآن میفرماید:
“من یؤمن بالله یهد قلبه” سوره تغابن ایه ۱۱
کسی که مؤمن به خداوند شود خداوند قلب او را هدایت و راهنمائی میکند، قلب هدایت یافته درمسیر عقاید و احکام الهیه به راه می افتد، راه را می شناسد و می فهمد برایش روشن میشود که باید چه عقایدی را پیدا کند و سراغ چه اعمالی برود.
نفس مطمئنه
یکی دیگر از حالات معروف و نفس طمانینه است که در قران مجید میفرماید:
“الا بذکر الله تطمئن لقلوب” سوره رعد ایه ۲۸
همانا با یاد خدا دلها طمانینه و آرامش پیدا میکند. و در آخر سوره الفجر میفرماید:
“یا ایتها النفس المطمئنه رجعی الی ربک راضیه مرضیه”
نفس مطمئنه، نفسی است که ارامش پیدا کرده است، به این معنی که انسان چنان با هواهای نفسانی خود مبارزه میکند، و با انجام واجبات و ترک محرمات به تربیت و تکمیل نفس همت می گمارد که دیگر به غیر خدا اعتنائی نداشته و بسوی گناه نمی رود و چنان ارامش و اطمینانی در او پیدا میشود که همانند کوه ثابت و استوار(کالجبل الراسخ)میشود که هیچیک از گناهان و هواهای نفسانی و شهوات و دنیا و حب مال و جاه نمیتواند او را اغوا کند. مراحل بالای این حالت مثل ائمه اطهار علیهم السلام چنانست که حتی فکر گناه نیز در انها را پیدا نمی کند. صفت طمانینه یکی از بهترین حالات نفس است و چنین نفسی است که وقتی از این دنیا میرود به او خطاب میشود که ای نفس مطمئنه بسوی پروردگار خویش بازگرد که هم تو از نعمتها و الطاف و مراحم خدا راضی خواهی بود، و هم خداوند از تو راضی خواهد بود .
نفس یا قلب متقی
مرتبه دیگر از مراتب و حالات نفس، نفس متقی است، نفسی که دارای پروا و باک است. همچنان که انسان وسواسی از هر چیزی که احتمال نجاست ان را میدهد از ان دوری میکند، نفس گاهی نیز چنان حالت پروائی پیدا میکند که بسیار محتاط میشود و در اجتناب از گناه حالتی همانند وسواس پیدا می کند. نفس یا قلبی که دارای چنین حالتی باشد”نفس متقیه” یا”قلب متقی” نامیده میشود .
“قران مجید در ایه۳۲ از سوره حج میفرماید :”و من یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب”
کسی که قلب و روانش به مرتبه تقوی دست یابد، شعائر خدا را بزرگ میشمارد و خدا و انچه که اثار و نشانه های اوست بزرگ میدارد دین خدا، مساجد خدا، احکام خدا، مؤمنین، مکه، کعبه و …بالاخره انچه که دارای ارتباط با خداست در نظر چنان انسانی عظیم و بزرگ جلوه میکند، زیرا که نفس او مزین به تقوی گردیده است .
نفس یا قلب مخبت
یکی دیگر از حالات زیبای نفس اخبات است و ان حالتی است که انسان در برابر دستورات خداوند خاضع باشد. در ایه۵۴ سوره حج میفرماید .
“فیؤمنوا به فتخبت له قلوبهم”
ایمان به خدای اورند انگاه قلوبشان در برابر او خاضع شود، و چون قلب و نفس در پیشگاه خدا و دستوراتش خاضع و خاشع شد دیگر سر جنگ و نافرمانی و طغیان نسبت به احکام الهی نخواهد داشت
نفس تزکیه
یکی دیگر از صفات نفس و قلب پاکیزگی است، چنانکه خداوند متعال در سوره شمس چندین قسم به آفتاب، ماه، آسمان، زمین، و… یاد میفرماید، انگاه میفرماید .
“قد افلح من زکیها ” سوره الشمس ایه ۹
رستگار کسی است که نفس را تزکیه و پاکیزه نماید .
بدیهی است برای رسیدن به این مرتبه نیاز بکوشش زیاد است، قبل از هر چیزی نفس از صفات رذیله پاک گردد و انگاه زمینه برای جایگزینی صفات حسنه و رشد و کمال فراهم گردیده و انسان دارای نفس زکیه شود و به رستگاری و فلاح دست یابد .
نفس لوامه
یکی دیگر از صفات نفس لوامه است .”لوام” یعنی کثیر اللوم، زیاد ملامت کننده، زیاد سرزنش کننده. انسان ممکن است گاهی چنان باشد که هر چه هم گناه کند هیچگونه پشیمانی و ملامت در خویش احساس نکند که چنین نفسی سقوط کرده است، ولی نفسی که بعد از لغزش و گرفتاری به گناه فورا به خود بازمیگردد و خویشتن را قبل از هرکس مورد ملامت و سرزنش و توبیخ قرار میدهد چنین حالتی برای نفس یکی از حالات شریفه و مراتب بسیار خوب برای نفس است. در قران مجید سوره قیامت ایه ۱و ۲ میفرماید.
“لا اقسم بیوم القیمه و لا اقسم بالنفس اللوامه”
سوگند به روز قیامت، و سوگند به نفس لوامه .
بدیهی است چیزهائی که خداوند بر آنها سوگند یاد فرموده بخاطر شرافت و قداستی است که در انها وجود دارد و در ایه فوق خداوند متعال به نفس لوامه قسم یاد فرموده است. و البته چنین است که اگر انسان نفس خویش را انچنان تربیت نماید که در برابر گناه، حالت پشیمانی و سرزنش به خویش در او حاصل شود به یکی از مراحل کمال دست یافته است.
نفس ملهمه
یکی دیگر از اوصاف نفس، “ملهمه” است. چنانچه در سوره شمس ایه۸ میفرماید.
“فالهمها فجورها و تقویها”
خداوند متعال فجور و تقوی، امور زشت و امور خیر نفس را به نفس الهام فرموده است(به همان نفس تزکیه که در ایه قبل اشاره فرموده و در بالا تحت عنوان نفس زکیه ذکر نمودیم) و البته در صورت عادت به گناه الهام از سوی خداوند قطع میشود.
در مقابل صفات و حالاتی که به برخی از انها اشاره نمودیم و موجب کمال و سعادت نفس است، حالات و صفاتی نیز وجود دارد که سبب شقاوت نفس است، که ذیلا”قسمتی از انها را ذکر میکنیم .
نفس آثمه
اگر قلب و نفس انسان به گناه عادت کرد، ان را”قلب آثم” یا”نفس آثمه” گویند،چنانچه در سوره بقره ایه۲۳۸ میفرماید.
“و من یکتمها فانه آثم قلبه”
کسیکه(گناه) کتمان شهادت را مرتکب شود، چنین کسی(معلوم میشود) که دارای قلب آثم است. کسی که معتاد به گناه است، در ارتکاب گناه جری است.
عملکرد ناپسند و گناهان سبب میشود که قلب از خداوند غافل و منصرف گردد.
نفس یا قلب غافل
یکی از حالاتی که موجب سقوط نفس و قلب است غفلت است عملکرد ناپسند و گناهان سبب میشود که قلب از خداوند غافل و منصرف گردد. در ایه۲۸ سوره کهف میفرماید.
“و لا تطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا”
خطاب به پیغمبر گرامی(ص) دستور میفرماید که مبادا از کسی اطاعت و پیروی کنی که قلب او را از ذکرمان غافل گرداندیم.
قلب یا نفس مطبوع
طبع و ختم تقریبا”به یک معنی” است. “طبع”به معنی مهر و موم شدن است و گاهی ممکن است قلب انسان چنین حالتی پیدا کند. در ایه۱۰۱ سوره اعراف چنین میفرماید.
“کذلک یطبع الله علی قلوب الکافرین”
اینچنین خداوند دلهای کافران را مهر و موم مینماید.
انگاه که انسان نسبت به خداوند جری شود و آنچه از اصول وفروع که از سوی خداوند به او عرضه میشود نپذیرفت و یا پذیرفت، ولی با بی اعتنائی به دستورات خداوند، مرتکب معاصی شد، قلب او حالتی پیدا میکند که گوئی بر آن مهر و موم میخورد و دیگر هیچ موعظه و اندرز و امر و نهی پروردگار در آن تاثیر نمیگذارد و این یکی از حالات سقوط نفس و قلب است.
کوردلی
یکی دیگر از حالات قلب و نفس کوری است. در ایه۴۶ سوره حج میفرماید:
“انها لا تعمی الابصار و لکن تعمی القلوب التی فی الصدور”
گاهی چشمهای سرکور نیست، لکن(چشم) دلها و روانها که در سینه ها جای دارد کور میشود، غیر خدا را می بیند و خدا را نمی بینند، خواسته های نفسانی را می بیند، و لیکن خواسته های الهی را نمی بینند، چنین قلبی کور است و ان را”قلب اعمی” یا”نفس عمیاء” میگویند.
اگر انسان حس کند مناجات خدا برایش لذت بخش نیست باید بفهمد که قلب او مریض است.
قلب اغلف یا نفس غلفا
در ایه۸۸ سوره بقره میفرماید:
“و قالوا قلوبنا غلف”
همچنانکه شمشیر در غلاف مستور میشود گوئی دل نیز در غلافی قرار میگیرد که دیگر آنچه را باید ببیند و بشنود نمی تواند ببیند و بشنود و چنین حالتی موجب شقاوت قلب انسان میشود.
نفس یا قلب مریض
در ایه۱۰ سوره بقره می فرماید.
“فی قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا”
دلهایشان گرفتار مرض است پس خدا مرض انان را افزون نماید. مرض همان حالتی است که از گناه در دل پیدا میشود و همچنانکه مریض به غذا و آنچه به صلاح اوست میل پیدا نمیکند و غذاهای لذیذ در ذائقه اش لذت ندارد و شیرین در ذائقه اش تلخ است، قلب و نفس مریض نیز چنانست که مواعظ الهی، احکام خدا، مصالح دنیا و آخرت در نظر او زشت و تلخ است، اما آنچه برای او ضرر دارد و هواهای نفسانی در ذائقه او شیرین است. و این مرض قلب است و همانطور که مرض جسمانی اگر معالجه نشود منجر به مرگ میشود، مرض قلب نیز موجب هلاکت انسان میشود. اگر انسان حس کند آنچه را باید بخواهد نمی خواهد، مناجات خدا و انجام دستورات خدا برایش لذت بخش نیست، بلکه در ذائقه او تلخ میاید، باید بفهمد که قلب او مریض است، و باید هرچه زودتر با مراجعه به آیات و متخصصین فن، اطبای قلب، مؤمنین خالص، انسانهای با خدا و علمای متعهد و رهروان راه ما انبیاء به درمان قلب مریضش برخیزد و بهبودی و شفای ان را تحمیل نماید .
نفس یا قلب زائغ
یکی دیگر از حالات و صفات ساقط کننده قلب، “زیغ” است که در اثر گناه حاصل میشود .”زیغ” حالتی است در قلب که همواره انسان بر سر دو راهی ها و در هنگام انتخاب راه در اعتقاد و در اخلاق و در عمل راه انحراف و مسیر منحرف را انتخاب میکند .انسان پیوسته در همه شئون زندگی و در تمام لحظات عمرش و در ابعاد اعتقادی و اخلاقی و عملی و در امور ظاهری و باطنی و…بر سر دوراهی ها قرار می گیرد و سعادتمند کسی است که درهمه موارد فقط راه خدا وصراط مستقیم وصحیح را انتخاب نماید، ولی کسی که قلبش دچار زیغ شده باشد همیشه راه مقابل حق را برمیگزیند .خداوند متعال در ایه۷ سوره آل عمران میفرماید .
“فاما الذین فی قلوبهم زیغ فیتبعون ما تشابه منه”
انان که در دلهاشان زیغ است متشابهات قران را دنبال می کنند(تا بتوانند طبق خواسته خودشان انها را معنی کنند).انتخاب آیات متشابهات قران مجید بمنظور این که بتوان مطابق خواسته های شخصی برداشت نمود نمونه ای از زیغ و انحراف قلب است .
نفس قاسیه
یکی دیگر از حالات نفس و قلب قساوت است، چنانچه در آیه۱۳ سوره مائده میفرماید .
“و جعلنا قلوبهم قاسیه ”
دلهاشان را سخت گرداندیم
و ایه۱۶ سوره حدید، “فقست قلوبهم” .دلهاشان قساوت پیدا کرده .و همچنین در آیات دیگر این صفت برای قلب ذکر گردیده است .قساوت حالت سختی و سفتی است مانند سنگ و اهن که هیچ چیز در انها نفوذ و تاثیر نمیکند .گاهی قلب چنین میشود که هیچ موعظه و اندرز و عبرتی و هر چیزی که سبب تنبه و بیداری مؤمن میشود مانند مرگ، زلزله و حوادث دیگر و بالاخره کلمات الهی و آیات قرانی در ان تاثیر نمی کند و چنین قلبی را”قاسی” گویند .
ریب
یکی دیگر از حالات قلب حالت”ریب” است، و ریب حالت تردید و شک در اموری است که انسان باید به آنها اذعان و اعتقاد داشته باشد .تردید در اصول : خدا، معاد، نبوت، امامت و تردید در فروع و مسائل دیگر .خداوند متعال در آیه ۴۵ سوره میفرماید :
“و ارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون”
دلهاشان را ریب فرا گرفته و همواره در میان ریب و تردیدشان در حرکت می باشند، و این یکی از موجبات شقاوت نفس است که واجب است انسان در چنین حالتی فورا”با مراجعه به آیات و روایات و متخصصین ریب و تردید را از خود زائل نماید که اگر این حالت در انسان زیاد بماند به حالت انکار کشیده میشود .
قلب رائن یا نفس رائنه
“رین” یکی دیگر از حالات قلب و نفس است .”رین” بمعنی زنگ زدگی است، و همانگونه که در ائینه زنگار گرفته تصاویر منعکس نمیشود آئینه قلب نیز که باید تجلیگاه خدا و جلال و کمال و عظمت خداوندی باشد، اگر زنگار گرفت این قابلیت را از دست می دهد .گر چه نمیتوان خدا را با چشم سر دید، ولی با دیده دل و صافی قلب انسان می تواند خدا و عظمت و جلال او را ببیند و خدا را بشناسد، و بر عکس قلب زنگ زده که هیچ چیز در آن منعکس نمیشود قهرا”به سراغ شیطان و هواهای نفسانی خواهد رفت .در ایه۴ از سوره مطففین می فرماید :
“کلا بل ران علی قلوبهم ما کانوا یکسبون”
کردار انان بر دلهاشان زنگار افکنده است .
در آیه شریفه علت پیدایش زنگ را نیز بیان فرموده و ارتکاب گناهان را موجب حالت زنگ زدگی قلب شمرده است .بنابر این هر گناهی مقداری تیرگی و غبار در قلب انسان ایجاد می کند که فورا”باید با توبه و برداشتن گامی در راه خیر آن را بشوید تا جلای قلب را از دست ندهد، و به همین جهت در روایت وارد شده است :
“طوبی لعبد یجد یوم القیمه تحت کل ذنب استغفر الله”
خوشا بحال بنده ای که روز قیامت-در نامه عملش-بدنبال هر گناهی استغفار و توبه ای را دریابد(که بر آن گناه خط قرمزی کشیده باشد)و این بدان معنی است که انسان باید تیرگی حاصل از گناه را فورا “شستشو دهد و پاک نماید، و گرنه موجب زنگ زدگی قلب می شود و دیگر خدا و مواعظ خدا در او اثر نمی کند .
نفس اماره
نفس تربیت نشده بالاخص در زمان جوانی”اماره بالسوء” است .”اماره” بمعنی زیاد دستور دهنده، انهم دستور به کارهای بد و ناپسند .قران مجید در داستان حضرت یوسف (ع)این حالت نفس را نام برده است ،در ایه۵۳ سوره یوسف(ع) می فرماید :
“ما أبری نفسی ان النفس لاماره بالسوء ”
من نفس خویش را تبرئه نمی کنم، همانا نفس بسیار امر کننده به بدی است .
کلام فوق ظاهرا”از قول زلیخا است، انگاه که در مقام شهادت و استنطاق و استیضاح قرار گرفت، حق روشن شد و اعتراف نمود که او خود درخواست و پیشنهادات کار زشت را مطرح کرده بود و این اعتراف را در وقتی انجام داد که حضرت یوسف(ع) در آن جا حضور نداشت تا یوسف بداند، گر چه غایب است به او خیانت نمی کند .
همچنین احتمال دارد که این سخن از قول حضرت یوسف(ع) نقل شده باشد، و ممکن است که هر دو را شامل شود، و در هر صورت قران این کلام را بعنوان یک واقعیت میداند که :
“ان النفس لاماره بالسوء ”
محققا”نفس بسیار دستور دهنده به بدی است .
نفسی که تحت تربیت صحیح اسلامی و انسانی قرار نگرفته همواره انسان را به کارهای زشت و گناهان و تمام کارهائی که مطابق هوای نفس است امر می نماید .چنین نفسی همانند کودکی است که هر چه را می بیند می خواهد، خواه برای او خوب باشد یا بد، به نفعش باشد یا به ضررش .و همچنان که طفل با تربیت و پیمودن راه رشد و کمال از تمایلات کودکانه دست بر می دارد، نفس تربیت نشده که اماره بالسوء است نیز بوسیله تربیت باید این حالت را از خود زائل نماید .
نتیجه :
نتیجه انچه که در امر نهم یاداور شدیم این شد که :نفس انسان یک نفس بیشتر نیست. لیکن روح یا نفس این موجود عجیب دارای صفات مختلف است : صفات حسنه و صفات رذیله، و به تعبیر دیگر نفس یا رو ح انسان دارای درجات و درکات است. درجات که تصاعد به سوی کمال است و رسیدن به مقام نفس سلیم، نفس مطمئنه و…و درکات که تنزل و سقوط به پستی و شقاوت است که نفس مطبوع، اعمی مریض و آثم نمونه های ان است . بنابراین کلیه حالات خوب یا بد نفس مراحل نفس هستند و به هیچ وجه این حالات دلیل بر تعدد نفس و روح انسانی نیستند، و در علم اخلاق از همین مراحل و حالات یا درجات و درکات نفس بحث می شود و انچه که ذکر کردیم اجمالی از برخی این حالات بود که انشاء الله به توفیق الهی در مقام خودش دیگر صفاتی که موجب سعادت نفس و صفاتی که سبب شقاوت ان می شود برخواهیم شمرد .
از خداوند متعال می خواهیم که تمام صفات رذیله نفسانی را که در قلوب ما وجود داشته یا بوسیله گناهان تحصیل کرده ایم موفق شویم از خویشتن دور سازیم و با اتصاف به همه صفات حسنه که در ایات و روایات وارد شده به کمال الهی و انسانی دست یابیم و یا چنین مقامی از این دنیا رخت بربندیم .
ادامه دارد

استاد جلال الدین فارسی
عضو ستاد انقلاب فرهنگی
بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از فلسفه هائی که در قرون اخیر رو در روی مکتب آسمانی اسلام قرار گرفته است و سیر تحولی داشته «ماتریالیسم دیالکتیک» و «ماتریالیسم تاریخی» است.
در یک دوره این مکتب دوران بی دولتی را می‌گذرانده، و در این دوره خطرش برای اسلام بسیار ناچیز بوده است، بلکه اصلاً در قلمرو کشورهای اسلامی وارد نشده است. اما پس از انقلاب اکتبر روسیه، این فلسفه صاحب یک دولت شده، و علاوه بر آن یک سازمان بین المللی سیاسی نظامی هم تشکیل شده تا این فلسفه را بسط و نشر دهد.
حملۀ این فلسفه ابتداء به فلسفه و نظام سرمایه داری بود، اما پس از اینکه توانست دولتی در روسیه بوجود بیاورد در خود این فلسفه تحولی پیدا شد که از شکل اصلی اش منحرف شد، به این منظور که تا حدود ممکن با واقعیات سیاسی اجتماعی مطابقت کند. و بعد از این تحول، تغییر دیگری نیز پیدا کرد و آن اینکه در کشورهای صنعتی فقط تبلیغ شود. چون مارکس معتقد بود که فلسفه او متعلق به (پرولتاریا) یا طبقۀ کارگر سرمایه داری پیشرفته است، یعنی طبقه ای است که روی پیشرفته ترین وسائل تولید سرمایه داری جامعه کار می‌کند، بهمین جهت معتقد بود که این فلسفه باید در کشورهای صنعتی نشر پیدا کند.
اما وقتی که در روسیه نیمه فئودالی و نیمه سرمایه داری، دولتی بوسیلۀ معتقدان به این فلسفه و مذهب بوجود آمد، «لنین» تغییراتی در این نظریه داد و مدعی شد که این فلسفه را باید در کشورهای آسیائی و آفریقائی و غیر سرمایه داری که با استعمارگران و سرمایه‌داری خارجی روبرو هستند ترویج کرد، و شروع کرد به نشر این فلسفه در این کشورها. با اینکه می‌دانیم مطابق همین نظریه، این فلسفه نمی‌تواند مورد اعتقاد طبقات ماقبل سرمایه داری قرار بگیرد، ولی چون لنین می‌دانست که این نظریه درست نیست و نشر آن در روسیه فئودالی ثابت کرده بود که همه می‌توانند به آن معتقد شوند و بر خلاف آنچه مارکس و انگلیس می‌پنداشتند. مخصوص یک طبقه نیست. در اینجا بود که (بین‌الملل کمونیسم) شروع کرد به نشر این افکار در کشورهای آسیائی و آفریقائی، و در میان دانشگاهها و دانشجویان و روشنفکران. در بعضی از کشورها این تجربه با موفقیت هم انجام شد. در کشورهای اسلامی این حمله ادامه دارد.
عمل سران و تئوریسین‌های مارکسیست نشان می‌دهد که آنها معتقد شده اند که فلسفۀ آنها عملی نیست و نادرست است. اینها به این نحوه هم عمل نمی‌کنند که برعدۀ قلیلی که در یک مکتب دارند و معتقد به مسلک آنها هستند تکیه کنند و یک دولت مارکسیست لنپنیست بوجود بیاورند، چنانچه عمل شوروی و چین در سالهای اخیر نشان داده و ثابت کرده است که آنها معتقد به این نحوه عمل نیستند.
با شیوه‌های تبلیغاتی پایۀ معتقدات مردم کشورها را سست می‌کند و آنان را از دین و معتقداتشان و علاقه به وطن دور می‌سازند و باور و ایمان آنان را متزلزل می‌کنند، سپس از این تشتت و خلاء ایمانی و عاطفی بهره برداری می‌کنند تا بوسیلۀ یک نیروی دیگر در همین کشورها حکومت‌های این کشورها را سرنگون کنند. روسیه شوروی پیش از آنکه روی یک جنبش کارگری برای ایجاد حکومت کمونیستی در این کشورها تکیه کند، به دستگاه اطلاعاتی خودش اتکاء می‌کند، و این دستگاه اطلاعاتی نیروهای موجود در یک کشور را اعم از سازمان‌های سیاسی و غیر سیاسی، ولو اینکه مارکسیست نباشند ارزیابی و سپس هماهنگ می‌کند و بعد دست به واژگونی و انقلاب می‌زند.
گاهی باتکیه به جنبشهای قومی یا باصطلاح خلقی این کار را انجام می‌دهد. سیاست شوروی این حقیقت را ثابت کرده است، مخصوصاً از آن وقتی که شوروی سیاست همزیستی مسالمت آمیز را با بلوک سرمایه داری پیش گرفت و معتقد شد که دولتهای کمونیسم و کاپیتالیسم می‌توانند در کنار هم زندگی کنند، و به موجودیت خود برای مدتی طولانی ادامه دهند. اتکاء به این شیوۀ عمل بیش از پیش و شاید بتوان گفت انحصاری شد، و این یک فکر ضد مارکسیستی است که از دورۀ لنین پیدا و عملی شد، و بعد از استالین در سطح جهانی بکار بسته شد تا منتهی شد به همکاری و همزیستی بین‌المللی با ایالات متحدۀ آمریکا. بر اثر آن شوروی بعنوان یک دولت سوسیالیست مدعی طرفداری از جنبش‌های ضداستعماری وطن پرستانه، اعتباری در این کشورها ندارد، و بعد تقسیم مصالح بین شوروی و آمریکا در این کشورها به اعتبارش لطمه زد و اسلحه فروشی و همکاری با سلطنت‌ها آبروی شوروی و اصلاً مرام کمونیسم را برد.
از اینجهت می‌بینیم که شوروی در جنگ جهانی دوم در ایران به سازمان‌ها و جنبش‌های قبیله ای و قومی تکیه می‌کند. یک حزب در کردستان درست می‌کند، یک حزب در آذربایجان، در عین حال یک حزب توده هم هست که معتقد به تضاد کارگر و سرمایه دار است. منطق، مارکسیستی است، اما چرا شوروی، آذربایجانی و کرد و عرب را علیه یکدیگر تحریک می‌کند؟ برای اینکه می‌داند یک حزب مارکسیست نمی‌تواند در کشوری مثل ایران پابگیرد و حکومت را سرنگون کند. این تجربه نشان می‌دهد که استالین و رهبری حزب کمونیست شوروی به مارکسیست که می‌گوید مبارزه طبقاتی است ایمان ندارند.
معمولاً سازمان بین الملل کمونیسم جنبش‌های کمونیستی را هدایت می‌کند، اما ارتش سرخ و ادارۀ اطلاعاتی آن جنبش‌های ناسیونالیستی را دامن می‌زند. در دورۀ طاغوت از عراق عوامل ارتش شوروی در بغداد طرح تجزیه ایران را به خلقها و مناطق مستقل و خود مختار اجرا می‌کردند، و روزنامه‌ها و کتابهای مختلف منتشر می‌کردند برای تجزیه کردن ملت به خلق‌های عجیب و غریب، در حالیکه همین‌ها در کشورهای عربی با مبارزۀ مردم عرب در راه وحدت مخالفت می‌کردند و می‌گفتند شما می‌خواهید بین فئودالها و دهقانها و بین سرمایه دار و کارگرها در تمام این کشورها توافق و وحدت ایجاد کنید، این درست نیست باید در هر کشور مبارزۀ طبقاتی بشود و سرمایه دارها سرنگون شوند و اگر این کشورها هنوز به دوران سرمایه داری نرسیده اند، باید دهقانها را علیه فئودالها تحریک کرد و حکومت فئودالی را در این کشورها برانداخت.
عمل سران و تئوریسین‌های مارکسیست نشان میدهد که آنها معتقد شده اند که فلسفه آنها عملی نیست و نادرست است. با شیوه‌های تبلیغاتی پایه معتقدات مردم کشورها راسست میکنند و آنان را از دین و معتقداتشان و علاقه به وطن دور می‌سازند.
بنابراین ما با فلسفۀ مارکسیسم بعنوان یک فلسفۀ تخریبی روبرو هستیم که کارش تجزیه وحدت اعتقادی است، علاوه بر تجزیه وحدت سیاسی و دینی ما، و چون بخشی از امت اسلام زبان واحد، مصالح مشترکی دارند و متمایزتر از دیگران هستند با وحدت آنها نیز مخالفند و به طریق اولی با وحدت مسلمین مخالفند. آنوقت ضمن اینکه عقاید مردم راسست می‌کنند، مقاومت آنها را نیز در مقابل بیگانه و یک تجاوز نظامی سست می‌کنند. این یک جنگ روانی است که اگر خدای نکرده دشمن در این جنگ موفق شود، ممکن است پیش از حمله دشمن سقوط کنیم، یا احتمال مقاومت کم باشد، چنانکه امپریالیسم آمریکا که در راس بلوک سرمایه داری قرار دارد و ما سابقه اش را داریم می‌خواهد ما را تجزیه کند و ایمان ما را متزلزل کند، و وقتی آنها مسلط هم بودند در اخلاق و ایمان و وحدت ما افساد می‌کردند.

بررسی انقلاب فرهنگی از دید اسلام و مارکسیسم
راه مقابله با هر مکتب:
برای مقابله با هر مکتب اول باید آنرا شناخت، چنانکه از قدیم در جنگ این قاعده اساسی بوده است که دشمن را بشناس. در تاریخ فلسفه هم گفته شده است: که برای مقابله با فلسفه باید فلسفه را آموخت. از اینجهت ما باید مارکسیسم را خوب بشناسیم و این کاری سهل است. در فرصت و فراغتی که داشته ام سه جلد کتاب نوشته ام بنام (درسهائی دربارۀ مارکسیسم). از محاسن آن کتاب این است که بصورت درس است و مطالب تکرار شده است و خود آموزی را می‌ماند، و خودمارکسیستها هم در زمان طاغوت از این کتاب برای فهمیدن مارکسیسم استفاده می‌کردند، مخصوصاً که اسناد و اقوالی ضمیمۀ آن شده است.
در جلد دوم و سوم این کتاب بعض متون مارکسیستی هست که خود آنها منتشر نمی‌کنند و جزء کتابهای منسوخۀ آنها است، زیرا اولاً با بقیۀ حرفهای مارکس و انگلس منافات دارد، ثانیاً با سیاست دول کمونیست سازگار نیست. این متون را هر کس بخواند مجهز می‌شود و می‌تواند با آنها روبرو شود. راه درست آنست که دوستان درسها را بخوانند، چون تدریس همۀ آنها مشکل است و وقت زیاد می‌خواهد. بنابراین دوستانی که پیشرفتی می‌کنند یک مرکز تحقیقاتی تشکیل بدهند، اقوال دیگری را که هست، و کارهای دیگری را که کمونیستها می‌کنند مورد بررسی و نقد قرار دهند تا ما بتوانیم با آنان مقابلۀ دائمی کنیم.
مثلاً در مناظره ای که راجع به انقلاب فرهنگی در تلویزیون دیدیم مطالبی مطرح شده که در درس اول جلد اول درسهائی دربارۀ مارکسیسم آمده است آنجا گفته ام:
مارکسیست‌ها معتقدند تغییر عقاید و تحول فرهنگی یک مقدمه ای در خارج و در زندگی مادی دارد و آن شرائط مادی زندگی جامعه است که شیوۀ تولید و وسائل تولید مهمترین عنصر آن است. هرگونه شیوه و وسائل تولید در جامعه ای باشد، همانگونه عقیده و فرهنگ بوجود خواهد آمد. جامعه از نظر فکر و عقیده و وسائل تولید است. متن هایش در آن کتاب موجود است. از اینجهت آنها معتقدند که هیچ انقلابی در عقیده و افکار و در نظام حکومت رخ نمی‌دهد و حکومت تازه ای روی کار نمی‌آید مگر اینکه شرائط تولید تغییر کند، یعنی وسائل تولید ترقی کند. مثلاً از تولید کشاورزی به تولید صنعتی تحول پیدا کند و آن نیز یک مراحل تکاملی دارد که جامعۀ انگلیس و فرانسه و آمریکا به نهایتش رسیده اند. به ادعای آنها وقتی این گونه وسائل تولید پیدا شد، افکار و عقاید جدید و انقلاب فرهنگی هم رخ می‌دهد استدلال می‌کنند که نظام کلی جامعه اعم از آراء و عقاید و افکار و تولید و وسائل تولید بر این اساس است که قبل از اینکه فکر و عقلی باشد، یک جهان مادی بوده است، و با تحول این ماده گیاه و موجودات تک یاخته‌ای بوجود آمده و با تکامل این یاختۀ تک سلولی، موجودات متنوعی پیدا شده اند، تا اینکه موجود عاقل بوجود آمده است. بنابراین ماده مقدم بر عقل است، چنانکه تفکر و تصور ما مسبوق به جهان ماده هست و مستقل از ارادۀ ما است و چون چنین است هیچ عقل کلی وجزئی قبل از جهان مادی وجود نداشته است.از اینها نتیجه می‌گیرند که تا در یک کشور شیوۀ تولید عوض نشود و تکامل پیدا نکند و با روابط تولید و نوع مالکیت تضاد پیدا نکند و این تضاد شدید نشود و دو طبقه طرفین تضاد رشد نکنند و یکی حکومت دیگری را سرنگون نکند و روابط تولید را تغییر ندهد، انقلاب فرهنگی رخ نمی‌دهد. لذا بعضی از بیسوادان، انقلاب فرهنگی را در انقلاب در نظام اجتماعی و سیاسی و اقتصادی جامعه معنی می‌کنند.
اصلاً به فرهنگ در عربی «الثقافه» و به فرانسه «کلتور» و به انگلیسی «کلچر» می‌گویند، یعنی تمدن معنوی و سنن و آداب و دین و افکار و عرف و نظام آموزش و علم و دانش و تعلیم و تعلم کلمۀ «ثقافه» که معادل کلمۀ فرهنگ به فارسی است منسوب به قبیلۀ «ثقیف» است، چون این قبیله معروف بوده است به باسوادها، و درس خوانده هایش و کسانی که خط نوشتن می‌دانستند و به هوش و درایت هم معروف بودند.
آنوقت تغییر در این فرهنگ، یعنی تغییر در عقاید و اخلاق و جهان بینی یک جامعه. وقتی تصور جامعه از مقام انسان از سرنوشت انسان، کیفیت آفرینش و مبدا و معاد تغییر کرد اخلاقش نیز پا به پای این جهان بینی تغییر می‌کند.
تصور مردم یک جامعه نسبت به مقام حکومت هر چه باشد حکومت همان سان شکل می‌گیرد. اگر حکومت را مسئولیت بدانند نه (طعمه) و وسیلۀ غارت و تفاخر و یک کار خطرناک پر زحمت بدانند که مردم مواظب آنها هستند، این یک نوع حکومت بوجود می‌آورد، مثلاً در این حکومت، کسی برای رسیدن به آن زدوبند نمی‌کند. وقتی حکومت عبارت از سلطه گری و امتیاز نبود، دوز و کلک و افتراء از بین می‌رود، اما اگر حکومت (طعمه) و امتیاز و سلطه بود، همه دنبالش می‌روند و دسته بندیها و سازمانهای متخاصم و جبهه گیری علیه مردم و نسبت دادن ناآگاهی به توده‌های مردم در صورت رای ندادن به آنها از پی آمدهای آنست.
این منافقین می‌گویند: «انقلاب فرهنگی یعنی از بین بردن مناسبات اقتصادی و سیاسی استثماری»، و اینجا اختلاف ما با این مارکسیست زده‌های جاهل شروع می‌شود. این نیمه عالمانی که نه می‌خوانند و نه حقیقت را می‌پذیرند.
ما می‌گوئیم که مناسبات اقتصادی یک جامعه از دید اسلامی وقتی تغییر می‌کند که انقلاب در قلب و فکر و عقاید مردم رخ دهد و شما مدعی هستید که روابط اقتصادی و سیاسی که تغییر کرد عقاید تغییر می‌کند، و این چیزی است که مارکسیسم گفته و تجربۀ تاریخ نادرستی آنرا ثابت کرده است.
حتی در روسیه که انقلاب سوسیالیستی رخ داد، این شیوۀ تولید نبود که آراء و عقاید مردم را عوض کرد و انقلاب بوجود آورد. وسائل تولید روسیه عقب مانده بود، و اگر بنا بود طبق نظریۀ مارکس و انگلس انقلاب بپا شود، هنوز هم انقلاب در روسیه نشده بود. طبق اسنادی که هست لنین فهمید که فرضیۀ مارکس درست نیست از راه نشر فکرمارکسیستی وارد شد و عده ای معتقد به سوسیالیسم درست کرد و در اثر تغییر این ذهنها بود که انقلاب کردند، و بعد از آن دنبال شرائط زندگی مادی جامعه رفتند و تازه شروع کردند به عوض کردن شیوۀ تولید، آنهم با قرض گرفتن از آمریکای سرمایه داری که طبق نظریۀ مارکس یک دوران تاریخی از آنها عقب تر بود! بنابه نظر مارکس باید آمریکا یک دوره عقب تر باشد، پس چرا اینها احتیاج به آمریکا دارند! چرا پس از ۶۰ سال، تکنولوژی را از آنها قرض می‌کنند! چرا هیچ چیز غیر از اسلحه که برای آدم کشی و فروختن به رژیمهای سلطنتی«مثل شاه» است نمی‌توانند بسازند.
تجربۀ شوروی ثابت کرد بر خلاف گفتۀ مارکس، مارکسیسم متعلق به طبقۀ پرولتاریای جامعۀ سرمایه دار نیست و دهقانان و پیشه وران و دانشجویان و سایر اقشار به آن عقیده پیدا نمی‌کنند. ما خود دیدیدم که بچه‌های اشراف و فئودالهای روسیه این عقاید را نپذیرفتند. آن کسی که با زندگی مرفه به انقلاب روسیه پیوست و زندان و کشته شدن را بجان خرید، هیچ رابطه ای با طبقۀ خود و وسائل تولید و منافع فردی و طبقاتی نداشت. بنابراین عقاید و افکار و جهان بینی انسان تابع وضع طبقاتی او نیست، بلکه در اختیار و اراده او است. همان است که اسلام گفته است: عقیدۀ انسان بسته به اینست که چه نوع زندگی و رفتاری را انتخاب کند، و این عقاید است که مادیات انسان را تغییر می‌دهد. طبق همین عقیده است که خداوند می‌فرماید: «قرآن (هدی للمتقین) است». انسان باید زمینۀ اخلاص و خداترسی و هراس از رذیلت و ترس از کیفر خدا داشته باشد تا هدایت پذیر باشد و عقیده و جهان‌بینی اش تغییر کند و اسلامی شود.
تحول اعتقادی مقدمۀ صلاح اخلاقی و شایستگی در کردار و رفتار است. «ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات»
کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند و این به ارادۀ انسان صورت می‌گیرد. شرائط دیگر ممکن است در انسان اثر کند، اما در نهایت تعیین کنندۀ ارادۀ آدمی است. اینجا است که از خانوادۀ فرعون و مبلغان فرعون، مؤمن به موسی (ع) پیدا میشود. باز اینجاست که پسر نوح با او مخالفت می‌کند و فرزند امام در مقابل امام می‌ایستد، یک فرزند امام با فرزند دیگرش فرق دارد، با اینکه در یک محیط بوده اند و عوامل وراثنی هم ثابت بوده است، چرا؟ برای اینکه ارادۀ انسان است که تعیین کننده است و خدا راه خیر و شر را به بشر یاد داده است و مختار اوست.
در اینجاست که خود مارکس که تئوری نوشته خلافش را می‌بیند. مشاهده میکند که سرمایه دارها به جنبش کارگری پیوسته اند و کارگران با او مخالفت می‌کنند! اگر این تئوری درست بود هیچ یک از این مطالب نبود، و لنین تاجر و مائوی اشراف زاده به این جنبش نمی‌پیوستند.
موسی (ع) در خانۀ فرعون زندگی می‌کرد، اما دیدن نزاع بین یک محروم با طبقۀ بالا او را به طرفداری از طبقۀ زیر دست کشید و راه بیابان پیش گرفت و چوپان شد و به اندیشۀ نجات مستضعفین فرو رفت. اینها همه ارادۀ موسی است. این جوانهای انقلابی ما هستند که زندگی مرفه را ترک گفته اند و هیچیک از این مقاصد را که مارکس گفته ندارند. پیغمبر برای آزادی برده‌ها قد برافراشت، اما عده ای از همین‌ها در برابرش قرار گرفتند. قاتل حمزۀ سید الشهداء یک برده بود.
در ایران ما، نخست و پیش از همه انقلاب فرهنگی رخ داد و تا به اتمام نرسید ما پیروز نشدیم. این مکتب شهید پرور بود که ماظفرمند شدیم. مسئلۀ انقلاب فرهنگی که بعد طرح شد این است که آن تحول امتداد پیدا کند و به دانشگاه، یعنی آخرین سنگر فرهنگی استعمار برود و آنجا را تغییر دهد می‌گویند: «دانشگاه همیشه سنگر مبارزه بوده است»! مگر دانشگاه یک چیز منسجم است؟ مگر فرهنگیان و گوسفند پیش شاه مراکش و شاه حسین رژه می‌رفتند؟ مگر این قضات و وکلای دادگستری و دیگر عناصر فاسد و ساواکی‌ها و افسران گارد همه از دانشگاه بیرون نیامده بودند، و لیست صدها نفرشان موجود است؟ دکترهائی که نزدیک هزار نفرشان در دوران کوتاه پس از انقلاب رفته اند، از همین قماشند.
می گویند مغزها هجرت کرده است، چرا؟ چون آزادی نیست! می‌پرسیم: در رژیم طاغوت چقدر آزادی بود که ما آنرا سلب کرده ایم!؟ اینها خون آشام ترین افراد جامعه‌اند و همه از دانشگاه در آمده اند.
مارکس و انگلس خیال می‌کردند که تنها سرمایه دار انند که استعمارمی کنند، ولی اکنون ثابت است که دانش داران خطرناکتر از سرمایه داران هستند. اینها که علمشان وسیلۀ استثمار بشر است. این مغزهای فراری بالای شهر مطب دائر کرده و ویزیت‌های گران قیمت داشتند. یک پزشک زن درآمدی مطابق پنجاه هزار تومان در روز داشت. همین پزشکان بودند که از بانک‌ها پول به ربا می‌گرفتند و بیمارستان شخصی مانند تارعنکبوت برای بدام انداختن بیماران بیچاره درست می‌کردند. همۀ اینها فارغ التحصیل دانشگاهند. مهندسینی که در مقاطعه کاری‌ها خیانت کردند. تئوریسین‌های رژیم طاغوت، سران حزب توده همه از دانشگاه بیرون آمده اند. این دانشگاه محتوی خوب و بد و محتوی انسان مجاهد مسلمان پاک و هم چنین عناصری است که همه ملت را حاضرند نابود کنند تا به ثروت و لذت و شهوت برسند، امروز می‌خواهند از دانشگاه چیزی در برابر انقلاب اسلامی درست کنند.
از اینجهت باید دانشگاهیان به صفوف ملت بپیوندند مثل آنهائی که امروز سه هزارشان به جهاد سازندگی پیوسته اند که نمی‌خواهند پشت میز بنشینند. اینها هستند دانشگاهیان متناسب و هماهنگ با انقلاب. انقلاب آموزشی و انقلاب در دانشگاه آخرین مرحلۀ آن انقلاب فرهنگی است که از دهها سال پیش به جریان افتاد و در ۲۲ بهمن به پیروزی رسید. بنابراین انقلاب فرهنگی مقدمه و نخستین مرحله در هر انقلاب است.
در چین کمونیست عاقبت برای از بین رفتن بقایای فرهنگ سرمایه داری به فلسفۀ اسلام دربارۀ انقلابها بازگشتند، در صورتی که مارکس و انگلس می‌گویند که خودبخود بعد از تغییر نظام سرمایه داری و استعماری، انقلاب فرهنگی هم می‌شود. در چین که حکومت کارگری برقرار شد و روابط تولید سابق هم از بین رفت، چه احتیاجی به انقلاب در افکار بود؟
بعد از مردن مائو آنها به راه دیگر رفتند، موسیقی جاز که مال آمریکاست، حالا به چین رفته است. لباس زنان سی سال پیش پاریس و لندن به آنجا رفته است. آن انقلاب فرهنگی و این هم بازگشت از آن و هیچ کدام تابع شرائط مادی نبوده است!
یکی از علل دشمنی کمونیستها با انقلاب ایران این است که این انقلاب ما سند زنده ای برای ابطال تئوریهای مارکسیستی دربارۀ انقلاب است. اینها می‌خواهند آنرا از بین ببرند و مسخ کنند، لذا قبل از پیروزی انقلاب تئوری می‌دادند، در اروپا و در کشورهای عربی و به زبانهای مختلف منتشر می‌کردند، از این قبیل که: در ایران، یا در گزارشی که از قیام و اعتصاب مردم تبریز نوشته اند: «طبقۀ خورده بورژوا به رهبری روحانیت مترقی قیام کرده است» «مرگ بر امپریالیسم آمریکا، مرگ بر شاه، زنده باد مارکس و انگلس» اینها امروز نمی‌توانند چنین بگویند، اما در صدد آشفته کردن اوضاعند، لذا می‌گویند:
«رود خروشان انقلاب متوقف شد، یا گندید!»

حجه الاسلام صادقی اردستانی
بسم الله الرحمن الرحیم
در برابر دستور بجای امام خمینی مبنی بر وجوب جاسوسی و گروه اطلاعات، بخاطر «حفظ‌اسلام» و پیشگیری از «خطر خونریزی مسلمانان» با دو بازتاب مثبت و منفی برخورد کردیم، دریافت مثبت مسئله بطور جدی از سوی «حزب الله» و آگاهان و شیفتگان انقلاب عظیم اسلامی، و یاران و انصار متعهد پایگاه الهی «ولایت فقیه» بود، که موضوع شدیداً مورد توجه و انقیاد قرار گرفت، و بدنبال آن تلاش و تجسس بی امان خود را بر اساس یک «تکلیف حتمی شرعی» برای دست یافتن به عناصر محارب و مفسد با نهایت خلوص و پشتکار، دلاورانه آغاز کردند و همکاری عملی خود را با نیروهای انتظامی و مسئولان قضائی بی باکانه مبذول داشتند، و به راستی برای کشف «خانۀ تیمی» و لانه های فتنه و توطئه، آثار چشمگیری بجا گذاشتند، و پیروزی های بزرگی هم در این زمینه بدست آمد که بنا به اعتراف مسئولان، هشتاد درصد نیروهای مخرب خنثی گردید.
اما بازتاب منفی مسئله، از سوی دو گروه بود: مغرضین آگاه، و مخلصین ناآگاه! مغرضین آگاه، همانهائی بودند که مطلب را در نشریات و اوراق پاره های خود نقد و تحلیل کردند و آنرا با «عمل ساواک» در رژیم طاغوت مقایسه نمودند، و با توجه به اینکه خود عمل جاسوسی را در داخل و خارج، بمنظور تخریب و قتل و شکستن جمهوری اسلامی عملاً روا می داشتند دستور امام را بباد انتقاد گرفتند، و سوژه های تبلیغاتی مسمومی، برای بنگاههای تجارتی و خبر پراکنی دشمن فراهم نمودند!
و مخلصین ناآگاه هم، ظاهراً همانهائی هستند که بطور نمونه و بحسب اعتراف امام نامه نوشتند که قرآن می فرماید: لا تجسسوا… در مورد دیگران تفتیش و تجسس نکنید…. و معلوم است که این نوع برداشت یک بعدی و سطحی، همچنانکه امام در پاسخ اشاره فرمودند، اگر انگیزۀ آن خلوص هم باشد، برداشت و نظری «احمقانه» بیش نخواهد بود! چه اینکه اینگونه افراد با نظام سیاسی و حکومتی اسلامی طبعاً بیگانه اند، و عظمت مصالح عالی اسلامی و اجتماعی را معمولاً نادیده می گیرند!
ارزیابی مسئله
اینجاست که باید مسئله را بهتر ارزیابی کنیم که، اصولاً قرآن چگونه تجسس را ممنوع می‌کند؟
آیا تجسس و تفتیش مشروع هم داریم و ارتباط آنرا با مسائل سیاسی اسلام چگونه باید توجیه نمود؟ و بهربحال مبنای شرعی و عقلی جاسوسی و اطلاعات در مورد فرد یا افراد بر چه اساسی استوار می گردد؟ بدین خاطر بحث را در سه مرحله تحلیل و پیگیری می کنیم:
الف: تجسس ممنوع
قرآن کریم ضمن اینکه معایب اخلاقی را بیان می کند، یکی از آنها را نیز تجسس و معرفی می‌نماید و با عبارت «لا تجسسوا…. اهل ایمان را از این خصلت نهی می کند. و در این باب اخبار و احادیث فراوانی هم وجود دارد که به دو نمونه آن اشاره می کنیم:
۱- «مَن اتَّبَعَ عَوراتِ المُسلِمِینَ، فَضَحَهُ اللهُ فِی قُعرِ بَیتِهِ» هر کس اسرار درونی و پنهانی مسلمانان را پیگیری و افشا کند، خداوند او را، اگر چه داخل خانه اش هم شده، به کیفر این عمل مفتضح و رسوا می گرداند.
۲- «نَهَی اللهُ المُؤمِنَ اَن یَتَّبِعَ عَوراتِ اَخِیهِ المُؤمِنِ»
خداوند فرد مؤمن را از اینکه اسرار برادر مؤمن خود را کاوش و افشا کند، منع کرده است.
دربارۀ این دو روایت و اکثر احادیثی که در این مورد وارد شده است، توجه به سه نکتۀ اساسی ضروری و قابل دقت است:
۱- اینگونه روایات، روی مسئلۀ ایمان تکیه زیاد دارد، و روشن است که رعایت این مسئلۀ اخلاقی بر معیار ایمان تجسس کننده و تجسس شونده استوار است، بنابراین اگر افرادی یا گروهی در اصول زیر بنائی ایمان، فاقد موضع، یا مخالف و محارب و مفسد علیه اسلام و ایمان بودند، حالت برخورد با اهل ایمان پیدا می کنند، و از مزایا و ویژگی های ایمان بی بهره خواهند بود، و طبعاً حساب آنها هم جدا می شود.
۲- مطلب دیگری که در بسیاری از روایات بچشم می خورد، موضوع «برادری» است، و از کاوش و تفتیش نسبت به برادر مؤمن نهی گردیده است، حال اگر افرادی قید و پیمان برادری را از ریشه قطع کردند، وقتی موضع تهاجم و تخریب و توطئه برای محو اساس برادری گرفتند، آیا باز هم مراقبت و بازرسی آنان غیر مجاز است؟!
۳- عمدۀ فلسفۀ «منع تجسس» روی دو جهت است: خودداری از اعمال بدگمانی و سوءظن، و رعایت شئون حریت و امنیت حقوقی و اجتماعی افراد.
حالا اگر افرادی خود زمینه بدگمانی و نا امنی را بوجود آورند، و با زمینه سازیها وجوآفرینی‌ها، برای تجسس کننده، بجای ظن، علم و یقین، فراهم نمودند، و بلکه اصولاً برای حفظ امنیت فرد یا گروهی، امنیت جمع و یک نظامی را به مخاطره انداختند، آیا باز هم «منع تجسس» کلیّت دارد؟ و شئون آنان محفوظ است؟ و مصالح یک نظام و یک امت و یک مکتب را می توان فدای هوسهای توطئه آلود و زهرآگین آنان نمود؟! و بالاخره آیا طبق قاعده اصولی «ما مِن عامٍ الاّ و قَدخُصّ» این مسئله اخلاقی قاعدۀ عامی است که برای مصالح و شرائط برتر باید تخصیص بخورد و موارد استثنائی داشته باشد؟
باری، اگر مصالح برتر و کلّی تر اقتضا کند، محدث و مفسر بزرگوار اسلامی «مرحوم مجلسی» در تفسیر روایاتی که تجسس را ممنوع می کند می گوید:
«ولکن یجب علیه من باب النهی عن المنکر، زجره عنها علی الشروط و التفاصیل»
از باب نهی از منکر واجب است کسی را که مرتکب گناهانی می شود که با دین منافات دارد طبق شرائطی او را از این عمل باز دارند، و طبیعی است که برای جلوگیری از برخی گناهان نخست تحقیق و آگاهی لازم است.
ب: معیار دستور امام
امام، رهبر کبیر انقلاب ضمن سه سخنرانی مسئله «گروه اطلاعات و جاسوسی» را مطرح کردند و امت حاضر در صحنه را بعنوان یک تکلیف شرعی به این مهم دعوت نمودند ، و معیار سخن خویش را بر دو اساس استوار ساختند:
۱- «حفظ نفوس» و جلوگیری از خونریزی مسلمانان و صالحان و برگزیدگان و خدمت گزاران امت، که بر وجوب این مطلب نیز آیات و روایات فراوانی داریم.
۲- «حفظ اسلام» و معلوم است این مهم که ببهای خون هزاران شهید و مصدوم و معلول بدست آمده، باید با قطع و طرد تمام خارها و موانع آنرا حفظ نمود، و با فدای مال و جان، اسلام عزیز را نگهداشت.
ملاحظه کنید، وقتی برای حیات اسلام احساس خطر شود، دایرۀ مبارزه از تجسس وتفتیش و دستگیری و حبس و تبعید و تعزیر وسیع تر می گردد، و برای خاموش کردن آتش فتنه و فساد قرآن فرمان قتل می دهد:
«وَ قاتِلُوهُم حَتّی لاتَکُونَ فِتنَۀٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلهِ»
و امام هم در کتاب شریف «تحریر الوسیله» باب دفاع از اسلام و جامعۀ اسلامی، دفاع را «بأیۀ وسیلۀٍ ممکنۀ» با هر وسلیۀ ممکن واجب می داند.
ج: دلائل مسئله
اضافه بر مطالبی که در بالا گذشت، و تا حدی از آن اعتبار و لزوم «گروه اطلاعات و تحقیقات» در مورد «جاسوسی» علیه عناصر مفسد و مخرب و ترور به اثبات رسید، اکنون بطور خلاصه به سراغ ادلۀ شرعی مسئله می رویم:
۱- وقتی قرآن کریم می فرماید:
«  •    »
در برابر دشمن «هرگونه» که می توانید با تجهیز قوه و قدرت آماده شوید، از عمومیت و گستردگی و شمول «ما استطعتم» یعنی هر چه در توان دارید استفاده می کنیم که یکی از راههای مؤثر «تجهیزقوا» در برابر دشمن، خواه داخلی و خواه خارجی، خواه کافر و خواه منافق، اینست که در مورد توطئه ها و هجومهای خصمانۀ آنان، نخست تحقیق و تفتیش بعمل آوریم، رمز و راز نقشه ها و توطئه های آنان را کشف کنیم، و قبل از آنکه دست بخون بیگناهان بیالایند، نقشه ها و طرحهای شوم آنان را خنثی نمائیم.
وقتی برای حیات اسلام احساس خطر شود دایره مبارزه از تجسس و نقش و دستگیری و حبس و تبعید و تعزیز وسیعتر می گردد و برای خاموش کردن آتش فتنه و فساد قرآن فرمان قتل می‌دهد.
در این باره باید اضافه کنیم که از آیات دفاع، نهی از منکر، حفظ نفوس و شئون اسلامی نیز برای استدلال و اثبات این معنی می توان بهره های فراوانی گرفت.
۲- در باب سنت قولی و عملی هم دلائل و شواهد فراوانی وجود دارد که برخی را از نظر می گذرانیم:
الف: «ریان» می گوید از امام رضا (ع) شنیدم:
«کان رسول الله اذا بعث جیشا فاتهم امیراً بعث معه من ثقاته من یتجسس له خبره
هرگاه پیامبر ارتشی به جبهۀ جنگ می فرستاد، برای آن فرماندهی بر می گزید و یک عده افراد آگاه و مورد اعتماد خود را برای کسب اطلاعات و تحقیقات و دریافت اخبار جنگ همراه او گسیل می داشت.
ب- در نهج البلاغه در فرامین جنگی و نظامی علی (ع) با عناوین «رقباء» و «عیون» یعنی بازرسان و نگهبانان برخورد می کنیم، مانند:
«اِجعَلُوا لَکُم رُقَباءَ فِی صَیاصِی الجِبالِ …. وَ اعلَمُوا اَنَّ مُقَدَّمَۀَ القَومِ عُیُونُهُم»
نهج البلاغه نامه ۱۱
بر سر کوهها و کف دره ها، مراقبین و جاسوسها بگذارید، و بدانید که جلوداران سپاه، نگهبانان آنان هستند.
ج- پیغمبر در جنگ «بدر» جاسوس و گزارشگری فرستاد تا تعداد نفرات و مسیر حرکت ارتش دشمن را شناسائی کند.
«فَلَمّا یَقرُبُ بَدراً اَخَذَ عَیناً لِلقَوم فَاَخبَرَهُ بِهِم»
د- علی (ع) در مورد نظارت و بازرسی کارمندان اداری به «مالک اشتر» می نویسد: «کارمندان را دقیقاً زیر نظر داشته باش، و بازرسان کارشناس و وفادار و درستکار برای آنان نگهبان و جاسوس قرار بده، زیرا خبر گیری و بازرسی پنهانی تواز کارمندان موجب الزام و دقت آنان بر حفظ امانت خواهد بود .
و بهر حال برای مراقبت و تفتیش، که یک ضرورت سیاسی و اجتماعی است از اینگونه دلائل و شواهد روانی و تاریخی فراوان وجود دارد.

حضرت آیه الله حسین نوری
اسراف و آثار و عواقب ان
یکی از مهمترین مباحث اقتصادی اسلام، بحث درباره “اسراف”و پی امدهای ان می باشد، و ما در این مورد مفهوم وسیع اسراف و ایات قرانی و ادله دیگر را ذکر کردیم، اکنون برای تکمیل ان بحث نظری به احادیث می افکنیم :
احادیث پیشوایان بزرگ اسلام همانطور که رفاه زندگی انسانها و فراوانی روزی ها و ثروتها را مولود “اقتصاد” بمعنای تنظیم برنامه تولید و توزیع و مصرف بر اساس اعتدال میداند. پدیده فقر در جوامع بشری، محرومیتها و فقدان برکت در زندگی را معلول اسراف و تبذیر معرفی میکند .
این نکته نیز چنانکه قبلا”تذکر دادیم قابل توجه است”اعتدال”و میانه روی را که مراعات ان مورد تاکید فراوان و همچنین”اسراف” را که احتراز از ان مورد اهتمام قرار گرفته است هرگز نباید در صرف مال و ثروت محدود کنیم بلکه باید استعدادها و شایستگی ها و نیروهای انسانی –اعم از فکری و بدنی- را که اهمیت و موقعیت و کارائی ان از مال و ثروت نیز به مراتب بیشتر است بحساب بیاوریم و در مصرف کردن ان نیز رعایت اعتدال و میانه روی و احتراز از اسراف را یک وظیفه اسلامی و انسانی بدانیم .
ونیز با توجه به وسعت مفاهیم انها هرگز نباید انها را در محدوده زندگی یک فرد یا یک خانواده مورد مطالعه قرار بدهیم، بلکه لازم است انها را شاخص و مقیاس زندگی اقتصادی جامعه اسلامی بدانیم.
بطور کلی احادیثی را که از پیشوایان بزرگ دینی درباره اسراف و اعتدال امده است میتوان به ۳ دسته تقسیم کرد :
دسته اول احادیثی است که میانه روی و رعایت اعتدال در زندگی را یک وظیفه مهم اسلامی معرفی میکند و مسلمانان را به رعایت ان ترغیب مینماید و اسراف و تبذیر را یکی از گناهان بزرگ میداند و افراد را از ارتکاب ان بر حذر میدارد. این احادیث بسیار است، ما در اینجا برای نمونه به ذکر دو حدیث اکتفا میکنیم :
۱-حضرت امیرالمؤمنین(ع) فرمودند : “کن سمحا و لا تکن مبذرا و کن مقدرا و لا تکن مقترا ” یعنی در خرج کردن مال خود سخاوتمند باش، ولی هرگز اسراف و تبذیر مکن، و نیز مال و ثروت خود را بر اساس اندازه گیری صحیح خرج کن، اما هیچوقت سخت گیر مباش و از خرج کردن مال در موارد لازم مضایقه مکن (۱)
۲-و ان حضرت در هنگام وفات به فرزندش وصیت میکند : در معیشت خود هرگز و هیچوقت اعتدال و میانه روی را از دست مده (۲)
دسته دوم روایاتی است که عواقب و آثار زیان بار اسراف و فوائد میانه روی را گوشزد مینماید و اینها مقداری از آنهاست :
الف-حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند ۳چیز موجب نجات و رستگاری انسانها است :
۱-سخن از روی عدالت گفتن در حال خشنودی و غضب .
۲-ترس از خداوند در آشکار و نهان .
۳-رعایت اعتدال و میانه روی در حال فقرو توانگری (۳)
ب-و نیز ان حضرت فرمود :”خداوند کسی را که در معیشت خود میانه روی را رعایت کند توانگر میسازد و کسی را که تبذیر و اسراف نماید محروم میگرداند (۴)
ج- و نیز فرمود :”هر کس اقتصاد و میانه روی را رعایت کند هرگز دچار فقر نمی شود (۵)
د- حضرت صادق (ع) فرمود :”هر ساختمانی که در ساختن ان مراعات میانه روی نشده و از روی اسراف بنا گردید موجب مسئولیت شدید و وبال صاحب خود خواهد بود ” (۶)
ه –حضرت باقر (ع) فرمود :”در زندگی کسی که اعتدال و میانه روی وجود ندارد، خیر و برکت نیز وجود نخواهد داشت (۷)
و- حضرت امیرالمؤمنان (ع) فرمودند :”اعتدال در خرج کردن موجب فراوانی مال و ثروت و اسراف باعث سقوط می گردد (۸)
ز- حضرت صادق (ع) فرمود :”اسراف موجب کم شدن برکت است”
دسته سوم روایاتی است که حد و میزان اسراف و میانه روی را بیان میکند و ما برای نمونه مقداری از انها را در اینجا می اوریم :
الف- حضرت صادق (ع) به یکی از محدثین که اسحاق بن عمار نام داشت فرمود :
“کمترین اسراف در این ۳ چیز است :
۱-دور ریختن ان مقدار از اب را که از اشامیدن اضافه امده است .
۲-به دور انداختن هسته خرما پس از خوردن خرما (چون از هسته خرما ماده غذائی مخصوصی برای شتران ساخته میشود ).
۳-لباس شرکت در اجتماعات را با لباس موقع کاریکی قرار دادن (۹)
توضیح این موضوع این است :افرادی که در زندگی خود نظم و برنامه ای دارند معمولا “برای خود دو نوع لباس تهیه می کنند، لباسی برای شرکت در اجتماع که ان را موقعی که از منزل خود به بیرون قدم می گذارند دربر می نمایند و لباس دیگری را در داخل خانه و یا موقع انجام کار می پوشند که در زبان عربی به اولی “ثوب صون”، و به دومی “ثوب بذله” گفته می شود و در بسیاری از احادیث ما این دو تا را یکی قرار دادن نوعی اسراف محسوب گردیده، چنانکه برای هر یک از دو موضوع یاد شده لباس جداگانه قرار دادن نوعی اقتصاد و حفظ مال قلمداد شده است .
ب- سلیمان بن صالح میگوید از حضرت صادق (ص) پرسیدم کمترین حد اسراف چیست ؟ حضرتش فرمودند :”لباس نو را در موقع کار و در داخل خانه پوشیدن” (۱۰)
ج- حضرت امیرالمومنان (ع) فرمودند : اسرافکاران را در ابتداء با این ۳ علامت میتوان شناخت :
۱- نحوه غذا خوردن : که افراد اسرافکار معمولاً”از لحاظ کمیت یا کیفیت برای خود غذائی را که بالاتر از شان و احتیاج انها است تهیه می نمایند .
۲- برای آشامیدن خود، آشامیدنیهای افزونتر و بالاتر از شان و احتیاج خود را فراهم میکنند .
۳- در پوشیدن لباس برای خود لباسی را تهیه میکنند که از نیاز و شان آنها بالاتر است (۱)
د- حضرت صادق (ع) فرمودند :”خداوند اقتصاد و میانه روی را دوست و اسراف را دشمن میدارد، حتی دور انداختن هسته خرما و دور ریختن ابی که از اشامیدن اضافه امده است نوعی اسراف است”
(۱۲)
ه- اسحاق بن عبد العزیز میگوید شخصی از حضرت صادق (ع) پرسید که ما در یک نقطه از راه مکه میخواستیم احرام ببندیم و چون نخاله همراه نداشتیم پس از استعمال داروی نظافت، آرد بریدن خود مالیدیم و من از این موضوع سخت ناراحت شدم .
حضرتش فرمود :ایا ناراحتی تو از این جهت است که فکر میکنی مبادا در این مورد اسراف کرده باشی؟
فرمود :چیزی که بدن را از لحاظ بهداشت اصلاح میکند موجب اسراف نمی گردد . اسراف این است که “مال” در غیر مورد احتیاج و بر خلاف میزان لازم خرج شود (۱۳)
و- حضرت رسول اکرم (ص) از راهی عبور میکرد، مردی را بنام “سعد” دید که در حال وضو گرفتن است و بیش از اندازه لازم اب مصرف میکند، حضرت بوی فرمود :”این اسراف چیست ؟”
او گفت : مگر در وضو گرفتن هم اسراف هست ؟
فرمود :”اری، هر چند در کنار نهر جاری هم وضو گرفته شود”(۱۴)
با توجه به آنچه که درباره “اسراف” ذکر کردیم این نکته روشن گردید که علت عمده پیدایش فقرها و محرومیت ها در اجتماع بشری و یا کمبود و نارسائی در زمینه وسائل رفاه زندگی و تعلیم و تربیت چیزی جز اسراف و تبذیر و عدم رعایت اعتدال در خرج مال و ثروت نیست. این حقیقت برای خوانندگان محترم در صورتی که فقط برای نمونه آمار و ارقام ثروتهای کلانی را که در راه تسلیحات خرج میشود در نظر بگیرند واضح میشود. که این، یکی از ان ارقام است :
مرکز علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در پاریس در بوتلن شماره ۴۴۷ مورخ۸ آبان ۱۳۴۳ خود اعلام کرده است. هزینه ساختمان یک طیاره بمب افکن از نوع پروتوتیب مطابق با حقوق ۰۰۰/۲۵۰ نفر آموزگار در یک سال تمام است !
همچنین هزینه این بمب افکن مساویست با ساختمان ۳۰ دانشکده علوم که در هر کدام از آنها یکهزار دانشجو به تحصیل مشغول باشند !
همچنین هزینه ساختمان یک بمب افکن معادل است با ساختمان ۷۵ بیمارستان که هر کدام یکصد تختخواب داشته و کاملا “مجهز و آماده باشند !
برای ساختمان یک طیاره شکاری مافوق صوت هزینه ای لازم است که با ان میتوان ۰۰۰/ ۶۰۰ خانه آپارتمان بنا نمود !
امروزه در هر ساعت از هر شبانه روز ۰۰۰/۰۰۰/۱۴ دلار در دنیا خرج تسلیحات میگردد، در حالی که ملت های بسیاری در دنیا فاقد مسکن، بیمارستان، مدرسه، آزمایشگاه، و وسائل کشاورزی و خلاصه وسیله رفاه و ادامه زندگی هستند . به عقیده کارشناسان یونسکو با خرج یک هزار و هشتصد میلیون دلار حداقل ۵۰ درصد از بی سوادان دنیا را میتوان باسواد کرد و با بهای۱۳۰ هواپیما از نوع اف-۱۰۴ میتوان دنیا را باسواد نمود ! ادامه دارد
۱-نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۳
۲-بحار الانوار ج ۷۱ ص ۳۴۴
۳-وسائل ج ۱۵ ص ۲۵۸
۴-
۵-بحار الانوار ج ۷۱ ص ۳۴۴
۶-وسائل ج ۳ ص ۲۵۸
۷- شافی ص ۲۱۹
۸- وسائل ج ۱۵ ص ۲۵۸
۹- بحار الانوار ج ۷۱ ص ۳۴۴
۱۰- ۱۱-وسائل ج ۳ص ۳۷۴
۱۲- شافی ص ۲۱۹
۱۳- وسائل ج ۱۵ ص ۲۵۷
۱۴- وسائل ج ۱۵ ص ۲۶۰
۱۵- سنن ابن ماجه ج ۱ حدیث ۴۲۵

قسمتی‌هایی از اعلامیه های امام بمناسبت اولین سالروز قیام اسلامی ۱۵ خرداد (در تاریخ ۱۵ خرداد ۴۳-محرم الحرام ۸۴):
علماء اسلام وظیفه دارند از احکام مسلّمه‌ی اسلام دفاع کنند، از استقلال ممالک اسلامی پشتیبانی نمایند، از ستمکاریها و ظلمها اظهار تنفر کنند، از پیمان با دشمنان اسلام و استقلال و ممالک اسلام اظهار انزجار کنند ،از اسرائیل و عمال اسرائیل دشمنان قران مجید و اسلام و کشور برائت جویند، از اعدامهای بی جهت و تبعید های دسته جمعی و محاکمات غیر قانونی و محکومیتهای بدون مجوز بیزاری جویند صلاح حال ملت و مملکت را در هر حال بیان کنند اینها جرم است؟! اینها ارتجاع سیاه است؟! تبلیغات دینی و بیان قانون شکنی ها ارتجاع سیاه شناخته شده و ممنوع گردیده، محافل دینی و مجامع مذهبی محتاج به اجازه شهربانیها است، دستجات عزاداری بر حضرت سید الشهداء علیه الصلاه و السلام باید محدود و ممنوع باشد. ما نمی دانیم اینها چه بستگی به اسرائیل و عمال اسرائیل دارند؟ آیا برای مملکت کهن سالی مثل ایران ننگ نیست که دولت اسرائیل بگوید ما حمایت از ایران می کنیم، ایران بزرگترین تحت الحمایه اسرائیل است؟ آیا خلاف مصالح کشور نیست که مطالب خود ساخته بی سروپائی را در افواه ملت بیندازد و روزنامه ها در اطرافش بحث کنند و ضعف دولت را بر ملا نمایند،این سیاست غلط نیست؟ این فضیحت نیست؟ اینها ملت را خواب فرض کردند. ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیا هستیم، برنامه ما که برنامه اسلام است، وحدت کلمه مسلمین است، اتحاد ممالک اسلامی است، برادری با جمیع فرق مسلمین است، در تمام نقاط عالم هم پیمانی با تمام دول اسلامی است در سراسر جهان مقابل صهیونیست،مقابل اسرائیل، مقابل دول استعمار طلب، مقابل کسانیکه ذخائر این ملت فقیر را به رایگان میبرند و ملت بدبخت در اتش فقر و بیکاری و بینوائی می سوزد. در حضور چهره های رنگ پریده از گرسنگی و بینوائی، دائماً “دولتها دم از ترقی و پیشرفتهای اقتصادی می زنند، این حقائق تلخ ما را به تنگ آورده،علمای اسلام را رنج می دهد. اگر اینها ارتجاع سیاه است، بگذار ما مرتجع باشیم.
ما روز۱۲ محرم را عزای ملی اعلام می کنیم، بگذار ما را مرتجع بخوانند، کهنه پرست بدانند ما از عواقب این اعمال جائرانه خائف هستیم و نصیحت کردیم و خیر و صلاح را گوشزد کردیم و رعایت نشده است.
علاقه علماء اسلام به ممالک و قوانین اسلامی علاقه الهی ناگسستنی است. ما از جانب خدای تعالی مامور حفظ ممالک اسلامی و استقلال آنها هستیم و ترک نصیحت و سکوت را در مقابل خطرهائی که پیش بینی میشود برای اسلام و استقلال مملکت جرم می دانیم، گناه بزرگ می دانیم، استقبال از مرگ سیاه میدانیم پیشوای بزرگ ما حضرت امیرالمؤمنین (ع)سکوت را در مقابل ستمکاری جایز نمی دانست و ما نیز جایز نمی دانیم.
وظیفه ما ارشاد ملت است، ارشاد دولتها است، ارشاد جمیع دستگاهها است. ما از این وظیفه بخواست خدای تعالی خودداری نمیکنیم در این زمان سکوت در مقابل ستمکاری اعانت به ستمکاران است. وظایف اسلامی وظیفه مراجع اسلام است، وظیفه علماء اسلام است، وظیفه خطباء اسلام است، وظیفه تمام ملت است، وظیفه تمام ممالک اسلام و ملل اسلامی است.
ما امید واثق داریم که ملل اسلامی در آتیه نزدیکی بر استعمار چیره شود، و ما در موقع خود بخواست خدای تعالی از هیچگونه فداکاری دریغ نمی کنیم. از خدای تعالی صلاح حال ممالک اسلامی و ملل اسلام و دولتهای اسلامی را خواستاریم.
“اَللّهُمَّ اَجعَل اَفئِدَهً مِنَ النّاسِ تَهوِی اِلَینا ” و السلام علی من اتبع الهدی
۱۵ خرداد ۴۳ محرم الحرام ۸۴

«آیت الله روح الله الخمینی براستی که مستحق عنوان امام امت است، آن امامتی که از امام‌علی‌(ع) به ارث برده است. من عقیده دارم او تنها کسی است که امروز در جهان اسلام مستحق این عنوان است، چرا که وی آثار ذلت و خواری و سستی را از چهرۀ تمامی رهبران امروزی جهان اسلام زدوده است…. آیۀ الله خمینی اعتبار اسلام را در نظر ملل اسلامی و غیر اسلامی بازگردانید و تاریخ حتماً این آثار را ثبت کرده و زنده و جاوید نگاه خواهد داشت. امام خمینی تجسم زنده ای از حضرت علی (ع) است. زنده باد خمینی، افزون باد امثالش در جهان اسلام».
(وزیر تعلیمات و امور مذهبی الجزایر کیهان ۱۹/۸/۶۰)
****
«این انقلاب از آن تمام مسلمانان جهان است و تنها به ایرانیان مربوط نمی شود. این انقلاب ما و شما و تمام مسلمانان و مستضعفان در جهان است… هم اکنون در جهان فقط یک حکومت اسلامی داریم و آن حکومت امام خمینی است، زیرا فقط این حکومت، قوانین شریعت اسلام را بکار می برد، اما بقیه حکومتها هیچکدام اسلامی نیستند و من بجز حکومت اسلامی ایران از حکومت اسلامی دیگری خبر ندارم.»
(شیخ یوسف جبرئیل، روحانی قدس کیهان ۳۰/۸/۶۰)
*****
«انقلاب ایران از صداقت و شرافت موج می زند، زیرا که صدائی از وجدان برخاسته و اوجگیر امام خمینی است. من امیدوارم این انقلاب همچون الگوئی آزادیبخش در کشورهای دیگری که تحت حاکمیت سرمایه دارانه، استثمار گرانه و غرب گرایانه رژیم هائی مانند رژیم شاه بسر می برند ایفای نقش بکند».
(ویلیام ورثی نویسنده و روزنامه نگار)
معروف آمریکائی، اطلاعات ۲۷/۸/۶۰
«انقلاب اسلامی ایران نمونۀ جدیدی از تکامل انسان و اجتماع ارائه داده است که این الگو با میراث روحی ملتها و فق می دهد، و این دلیل دشمنی غرب با او است…… خمینی به زندگی ایرانیان معنی بخشید».
(متفکر بزرگ فرانسه روژیه گارودی)
مجلۀ عربی صوت الامه شمارۀ ۱۵
****
«آنچه در انقلاب ایران برای من مهم است این است که برای اولین بار انقلابی با طرح فرهنگی تولید یافته است، و برای اولین بار یک واقعۀ فرهنگی دستگاه شیطانی شاه را سرنگون کرد…. عطش جوانان به اسلام میرود تا دنیای خداوند را روی زمین بسازد…. من به ایدئولوژی غربی معتقد نیستم و آنچه را بخواهم در اسلام می یابم…. من به انقلاب ایران اعتماد دارم.»
(قسمتهائی از سخنان بن بلا)
(مبارزه بزرگ الجزائر)
جمهوری اسلامی ۷ مرداد ۶۰
« من حمایت کامل خود را از انقلاب اسلامی ایران اعلام می کنم.مادامی که ایران به اتکال خویش به خداوند و امت واحدی ادامه دهد، انشاءالله به اهداف خود دست می یابد…… تجاوز عراق به ایران با حمایت مستقیم امپریالیزم جهانی صورت گرفته است. من صدام را تجاوزگری می دانم که با تسلیحاتش در جهت منافع دشمنان اسلام عمل می کند».
(شیخ محمد الغزالی رهبر جناح غیر وابستۀ اخوان المسلمین)
نقل از نشریۀ کرسنت اینترناشنال
نوامبر ۱۹۸۱
*****
«امام خمینی مسلمانی راستین است. او برادر اسلامی ماست. مسلمانان با اختلاف مذاهبشان برادران اسلامی همدیگرند، و خمینی همچنان من در زیر پرچم اسلام حرکت می کند.»
(شیخ از هر مصر- نقل از روزنامۀ «الشرق» بیروت ۲/۲/۱۹۷۹)

چگونگی گسترش و عملکرد کمونیسم در ایران
۲- حزب توده
پس از طفره رفتن روسها از تخلیۀ سریع ایران، پیشنهاد طرح ایجاد کمیسیونی سه جانبه با شرکت دولتهای روس و انگلیس و آمریکا برای حل مسائل ایران و تخلیۀ قوای متفقین توسط «بوین» وزیرا مورخاجه انگلیس داده شد، که روسها بدواً موافق بودند، ولی بعداً مخالفت نمودند.
حزب توده نیز به تبع ولی نعمت خود! مخالفت خود را با کمیسیون سه جانبه ابراز کرد.
موضع گیری حزب توده در قبال ظهور و سقوط فرقۀ دمکرات آذربایجان (برهبری پیشه وری وانگلوک روسها) در سالهای ۲۴ و ۲۵ باز هم نشانگر وابستگی این حزب به بیگانه می باشد، چرا که در آغاز خود را در جهت توافق با آنها سوق داد (باطناً موافق نبود)، ولی پس از شکست فرقه، روزنامۀ مردم نوشت:
«البته ما نباید طرفدار آن باشیم و لو بقیمت خونریزی درجهان به پیروزی موقتی نائل آئیم. بهتر آنست که ما در پناه صلح جهانی و پیشرفت آزادی در سراسر عالم پیش رویم»
چنانکه خواهیم دید ورود ارتش ایران به آذربایجان با توافق روسها عملی شد و این موضع گیری نیز از آن توافق ناشی می گردد.
چنانچه در احزاب کمونیست رایج است جناح بندیها و تقابلها همیشه بوده و گاهی تا آنجا پیش می رود که به انشعابات، و یا کودتاهای خونین می انجامد. حزب توده نیز مستثنی نیست، اختلافات فکری از سال ۲۴ در آنها بوجود آمده بود. «دکتر اپریم» در سال ۲۴ جزوه ای آماده کرد بنام «چه باید کرد» که نقدی بود بر حزب و از پخش آن توسط کمیتۀ مرکزی جلوگیری بعمل آمد، ولی در سال ۲۵ پس از شکست پیشه وری اختلافات مقداری شدت گرفت، و جزوۀ «چه باید کرد» با یک مقدمه و سه فصل انتشار یافت. قسمت اول دربارۀ شرائط کنونی (در همان سالها)، قسمت دوم آیا حزب توده کافی برای اوضاع کنونی ایران هست؟ و قسمت سوم تئوری در طریق اصلاح حزب توده، و اینکه حزب پیشرو نیست و باید «جبهۀ مردم» را تشکیل داد.
در تاریخ ۱۵/۱۰/۲۵ هیئت اجرائی موقت که بجای کمیتۀ مرکزی اداره حزب را بعهده گرفته بود تا تدارک دومین کنگره را ببیند، در پی انتقاداتی از خود برآمده و بار دیگر بر عدم خروج از قانون اساسی تاکید نمود، و تا اطلاعیه ثانی هرگونه تظاهرات و اعلامیه را ممنوع به آذربایجان، تبلیغات رژیم، بدبینی مردم نسبت به حزب توده و اختلاف نظرهای داخلی باشد.
پس از چندی دوباره فیلشان یاد هندوستان کرد و به حیله گری افتادند و گفتند:
«حزب ما فوق العاده خرسند و مسرور و مفتخر خواهد بود اگر از طرف روحانیون روشنفکر و دانشمندان مورد حمایت قرار گیرد و آرزو دارد که تمام متدینین به دیانت اسلام بدون توجه به بهتانهای دشمنان، مطمئن باشند که حزب تودۀ ایران حامی جدی تعالیم مقدس اسلام خواهد بود و با آن ذره ای معاندت و مخالفت نخواهد داشت» و بار دیگر تصریح می کنند که برای رسیدن به هدفهای سیاسی و اجتماعی خود دست به قیام مسلحانه و شورش و اعمال شدت نخواهند زد.
حزب توده در پی این حوادث از آنجا که جو را مناسب نمی دید، انتخابات دورۀ پانزدهم را تحریم کرد و مجلس پانزدهم پس از یک سا ل و ۴ ماه فترت، در ۲۵، ۴، ۲۶ افتتاح شد. بنوشتۀ مجله «رزم» از ۱۲۲ نفر نماینده مجلس، ۶۲ نفر مالک بزرگ، ۱۰ نفر کارخانه دار، ۲۲ نفر کارمند عالیرتبه و ۲۸ نفر وکیل دادگستری بودند.
حضور قوای روسیه در شمال و لگدپرانیهای پیشه وری در آذربایجان و مانورهای حزب توده در مرکز و بعضی از شهرستانها، قوام (نخست وزیر وقت) را به مذاکره با روسها کشاند، و روی همین روال در تاریخ ۱۳/۵/۲۵ کابینۀ خود را ترمیم کرد و سه وزیر از حزب توده را داخل کابینۀ خود عمود که عبارت بودند از: وزارتخانه های بهداری، فرهنگ و پیشه و هنر. و سرانجام پس از دو ماه و نیم در ۲۴/۷/۲۵ با انحلال کابینه و معرفی دولت جدید وزرای حزب توده را اخراج نمود.
در ادامۀ همان اختلاف نظرها و جناح بندیها خلیل ملکی برای خود گروهی ترتیب داده بود و زمینۀ بدست آوردن قدرت بیشتری را درون حزب می چید، فراکسیونی در کمیتۀ ایالتی تهران بوجود آورد، و در تیرماه ۲۶ در سومین کنفرانس ایالتی تهران اکثریت را گروه ملکی با اعلام اطلاعیه ای انشعاب کرده و خود را «جمعیت سوسیالیست تودۀ ایران» نام نهادند و گفتند که ادامه دهندگان جنبه های مترقی حزب توده ایران می باشند. سران این گروه مرتد! که اعلامیه را امضاء کرده عبارت بودند از: خلیل ملکی، فریدون توللی، انورخامه، جلال آل احمد، مهندس حسین ملک، محمد امین محمدی، مهندس ناصحی، محمد سالک، محمد علی جواهری، مهندس زاوش، دکتر رحیم عابدی، و مهندس اسماعیل زنجانی . این گروه با بی مهری ارباب بزرگ خود (روسها) روبرو شده، و ضمن اقرار به اشتباه خود انحلال جمعیت سوسیالیست را اعلام کردند.
«ایوانف» در این مورد می نویسد:
«عمال انگلستان بمنظور تضعیف جنبش دمکراتیک سعی داشتند تادرون حزب توده ایران و اتحادیه های کارگری شکاف ایجاد کنند. در ماه ژانویه ۱۹۴۸ اعمال مزبور موفق شدند به کمک عده ای معدود برهبری خلیل ملکی مرتد در حزب توده ایران ایجاد تفرقه کنند ولی این تحریکات به نتیجه نرسید و خلیل ملکی پس از ۱۹ روز مجبور شد انشعاب کند و از حزب خارج شود».
تشکیل کنگره دوم
مجموعه این جریانات، حزب توده را بر آن داشت تا تجدید نظری در خود نموده و دستی بر سر و روی خود بکشد. در اوائل سال ۲۷ موفق به تشکیل دومین کنگره حزب گردیدند. این کنگره تصمیماتی را در پی داشت که مرامنامه و اساسنامه جدید و تجدید سازمان، و انتخاب کادرهای بالا از اهم آن بشمار می رفت.
مهمترین قسمت جالب در این کنگره را می توان این نکته دانست که: «تعلیمات داخلی حزب بر پایه مارکسیسم لنینیسم قرار گرفت» چرا که تا قبل از کنگره، حزب همواره سعی می کرد مانند کهک سرخود را زیر برف نموده و از اعلام مارکسیسم بعنوان اساس ایدئولوژی حزب طفره برود تا شاید بتواند مردم مسلمان ایران را بفریبد، که قسمتهائی از آنرا در سطور قبل ذکر کردیم، ولی وقتی مشاهده نمود از این مسئله طرفی نمی بندد، پرده نفاق را کنار زد تا طریقی دیگر را برای بدست آوردن قدرت بیازماید، در حالیکه در کنار تشکیلات حزب بطور جنبی به آموزش مارکسیسم همت می گماشت و با کسانی که در این مسئله کار می کردند همکاری نزدیک داشت.
طبق اساسنامه حزب مصوبه کنگره دوم، کمیته مرکزی شامل ۱۹ نفر عضو اصلی، و ۱۵ نفر مشاور می شد که مجموعاً پلنوم «(جلسه عمومی) کمیته عمومی را تشکیل می دادند. این عده عبارت بودند از: «دکتر رضا رادمنش، احسان طبری، دکتر حسین جودت، رضا روستا، دکتر فریدون کشاورز، دکتر غلامحسین فروتن، عبدالصمد کامبخش، دکتر بهرامی، دکتر مرتضی یزدی، احمد قاسمی، محمود بقراطی، دکتر کیانوری، مهندس علوی، مهندس شرمینی، صمد حکیمی، علی امیر خیزی، عبدالحسین نوشین، ایرج اسکندری، بابازاده، و مشاورین: امان الله قریشی، جهانگیر افکاری، مرتضی راوندی، محمدحسین تمدن، علی متقی، شاندارمینی، سید اشرفی، مهندس صادق انصاری بزرگ علوی، قاضی، محضری، فرهی، مهندس اماموردی، صیاد نژاد مریم فیروز.
پلنوم ها هر ۳ ماه یکبار باید برگزار می شد، و یازده نفر هیئت اجرائیه و ۵ نفر کمیسیون تفتیش حزب را از میان خود انتخاب می کردند که انتخاب شدگان را رادمنش، بهرامی، طبری، جودت، کشاورز، فروتن، یزدی، قاسمی، بقراطی، کیانوری، علوی (هیئت اجرائیه) و شرمینی، حکیمی، امیرخیزی، نوشین، بابازاده (اعضاء کمیسیون) تشکیل می دادند.
کامبخش، ایرج اسکندری و رضا روستا (دبیر اول شورای متحده مرکزی) پس از وقایع آذربایجان بخارج رفته بودند و در آن کنگره شرکت نداشتند. در پلنوم، دکتر رادمنش به سمت دبیر کل، وطبری بعنوان دبیر سیاسی، و کشاورز بعنوان دبیر تشکیلاتی حزب برگزیده شدند و مسئولیتهای دیگران را اینچنین تقسیم نمودند، کیانوری مسئول (تشکیلات)، طبری (مطبوعات)، قاسمی (تعلیمات)، کشاورز (تبلیغات)، فروتن (اطلاعات)، بهرامی (دهقانان)، یزدی (فعالیتهای خارج حزب)، علوی (مالی) و بقراطی (کارگران). این کنگره توانست اثراتی در فعال شدن حزب داشته باشد، بطوریکه در ۱۵/۱۱/۲۷ چندین هزار نفر را در مراسم یاد بود دکتر تقی ارانی در امامزاده عبدالله جمع کرد و در همین روز شاه که قصد ورود در مجلس جشنی در دانشکده حقوق را داشت، در حال پیاده شدن از ماشین مورد هدف گلوله های طپانچه شخصی بنام «ناصر فخرائی» قرار گرفت و مجروح گشت، ضارب دردم با گلوله های مامورین بقتل رسید. دولت اعلام کرد که ضارب وابسته به حزب توده بوده است. ایوانف در این باره می نویسد:
«در تاریخ ۴ فوریه سال ۱۹۴۹ بمنظور سرکوب سازمانهای ملی و دمکراتیک ایران، سوء قصد تحریک آمیزی نسبت به شاه ترتیب داده شد، پس از آن ارتجاع کوشید تا شخص سوء قصد کننده را به حزب توده ایران منتسب نماید»
با کشته شدن ضارب مسئله روشن نشد (حزب توده نیز این مسئله را بعهده نگرفت). هر چند که شاه نیز در کتاب ماموریت برای وطنم از کشته شدن ضارب با تاسف یاد می کند ، ولی مجله خواندنیها در همان زمان نوشت که این کار را «رزم آرا» بدستور انگلیس (حتماً چون شاه متمایل به آمریکا بوده) انجام داده است، و قصد کودتا داشته، شاه هم گفته بود نکشید، و آنها ضارب را کشته بودند خلاصه در پی این حادثه، به ارتش آماده باش داده شد و حزب توده غیر قانونی اعلام گشت و شش نفر از هیئت اجرائی همراه با دو نفر از کمیسیون تفتیش و یک نفر هم از مشاورین دستگیر شدند، طبری رادمنش و کشاورز بخارج فرار کردند (پس از انقلاب اسلامی به ایران بازگشتند) و تنها از هیئت اجرائی بهرامی و فروتن ماندند که تا اواخر ۲۹ با شرمینی، قریشی و متقی رهبری حزب را بدست داشتند، هر چند که حزب وضع مناسبی نداشت، چرا که فعالیت علنی نداشت، روزنامه های آن بسته شده بودند، چاپخانه های آن توسط دولت ضبط شد. در فاصله سالهای ۲۷ تا ۲۸ تنها چند پلی کپی منتشر کردند، و در فاصله سال ۲۸ روزنامه مردم هفتگی در قطع کوچک را چاپ کرد، و در سال ۲۹ با ترتیب دادن چاپخانه ای دوباره روزنامه مردم در قطع بزرگ و روزانه را چاپ نمودند .
و مهمتر اختلافات درون گروهی که در کنگره دوم هم حل نشده بود، بین هشت نفر زندانی و پنج نفر بیرونی وجود داشت. پس از فرار زندانیان، کمیته ۸ نفری تشکیل و شرمینی در راس سازمان جوانان قرار گرفت.
زندانیان و فراریان محکوم به اعدام شدند، ولی مواجه شد با جریانات مصدق و ملی شدن صنعت نفت، که حزب با استفاده از این فرصت موفق شد با کمک سازمان نظامی خود، ده نفر از سران خود را از زندان قصر فراری دهد. با فرار سران، حزب دوباره جانی تازه گرفت و در حوادث ملی شدن صنعت نفت به ادامه نقش خود در خدمت به شوروی و اقمارش پرداخت.
ادامه دارد